Để nông dân Đồng Tháp tham gia vận hành du lịch trải nghiệm nông nghiệp vườn cây ăn trái hiệu quả

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong phạm vi của bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến phát huy vai trò của nguồn nhân lực chính trong vận hành du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái tại Đồng Tháp, đó là người nông dân (chủ vườn cây ăn trái).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Để nông dân Đồng Tháp tham gia vận hành du lịch trải nghiệm nông nghiệp vườn cây ăn trái hiệu quả

KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI ĐỂ NÔNG DÂN ĐỒNG THÁP THAM GIA VẬN HÀNH DU LỊCH TRẢI NGHIỆM NÔNG NGHIỆP VƯỜN CÂY ĂN TRÁI HIỆU QUẢ HVCH. Nguyễn Thái Hòa* TS. Nguyễn Thị Hồng Phương** TÓM TẮT Phát triển du lịch nông nghiệp nói chung và du lịch trải nghiệm tại các vườn cây ăn trái kết hợp với phát triển du lịch cộng đồng tại Đồng Tháp nói riêng, sẽ tạo nên sự đa dạng và thu lại nhiều lợi ích từ các sản phẩm thuần nông địa phương, từ đó giúp cải thiện đáng kể cho đời sống của người dân đất Sen hồng. Để vận hành, phát triển du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái đạt hiệu quả cần phải thực hiện nhiều giải pháp tích cực khác nhau, trong đó yếu tố về nhân lực được xem là khâu quan trọng nhất. Trong phạm vi của bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến phát huy vai trò của nguồn nhân lực chính trong vận hành du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái tại Đồng Tháp, đó là người nông dân (chủ vườn cây ăn trái). Từ khóa: Nông dân, du lịch trải nghiệm, vườn cây ăn trái, Đồng Tháp. 1. Tiềm năng du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái tỉnh Đồng Tháp Du lịch là một ngành kinh tế quan trọng, đem lại hiệu quả cao về các mặt kinh tế, xã hội và môi trường, đã trở thành một hiện tượng kinh tế - xã hội mang tính toàn cầu và là nhu cầu cần thiết, phổ biến của mọi người. Du lịch, lúc ban đầu chỉ được hiểu là đi khỏi nơi cư trú thường xuyên nhằm thực hiện một công việc nào đó. Theo tiếng Hi Lạp, du lịch gọi là “Tonos” có nghĩa là đi một vòng; hay “Tour” (theo tiếng Pháp) có nghĩa là đi vòng quanh, cuộc dạo chơi; “Tourism” (theo tiếng Anh) xuất hiện khoảng năm 1800 và được sử dụng phổ biến ngày nay. Ở Việt Nam, thuật ngữ du lịch được phiên âm theo tiếng Hán, trong đó: du có nghĩa là đi chơi, lịch có nghĩa là sự từng trải. Như vậy, nhìn chung về nguồn gốc của thuật ngữ này là cuộc hành trình đi một vòng, từ một nơi này đến một nơi khác và có quay trở lại. Trong Luật Du lịch Việt Nam (năm 2005), tại Điều 4, Chương 1 đã đưa ra khái niệm du lịch như sau: “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định”1. 1 Luật Du lịch Việt Nam (năm 2005) tại Điều 4, Chương 1. * Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh ** Trường Đại học Đà Lạt 322
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI Du lịch trải nghiệm tạm dịch trong tiếng Anh là Experience Tourism. Du lịch trải nghiệm là hình thức du lịch giúp du khách có cơ hội trải nghiệm thực tế cuộc sống trong những môi trường mới. Tham gia du lịch trải nghiệm là hoạt động hòa mình vào thực tế cuộc sống tại các điểm đến du lịch của du khách thông qua việc tìm hiểu thông tin và tham gia vào các hoạt động cụ thể trong vai trò là những thành viên trực tiếp của môi trường và cộng đồng bản địa. Theo tinh thần Nghị quyết số 207/2018/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân, tỉnh Đồng Tháp chủ trương “phát triển các loại hình du lịch trải nghiệm mới, trong đó khai thác tiềm năng du lịch sông Tiền trở thành điểm dừng chân hấp dẫn trên tuyến du lịch kết nối các quốc gia hạ lưu sông Mê Kông”1. Đối với Đồng Tháp, du lịch trải nghiệm trong đó có du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái còn non trẻ. Tuy xuất phát trễ hơn so với các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nhưng Đồng Tháp đã khởi động, phát triển loại hình du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái gắn với nông nghiệp công nghệ cao, bước đầu góp phần đa dạng hóa, làm phong phú sản phẩm, tăng thêm sự lựa chọn cho du khách khi tìm hiểu, trải nghiệm kinh tế - xã hội, khám phá vẻ đẹp của quê hương, con người, văn hóa Đồng Tháp. Du lịch sinh thái vườn cây ăn trái tại Đồng Tháp có nhiều tiềm năng chờ đợi được đánh thức, điển hình như: Làng du lịch Tân Thuận Đông, nằm cách trung tâm thành phố Cao Lãnh hơn 4 km, với những sản phẩm đặc trưng chủ yếu như: nhãn Ido, xoài, mãng cầu sim, hoa màu,...; Huyện Lai Vung có hai điểm tham quan vườn quýt đó là: điểm Phương Nghi (ấp Tân Quý, xã Tân Phước) và điểm Út Tường (ấp Tân Khánh, xã Tân Thành). Với sản phẩm đặc thù quýt hồng, quýt đường,...; vườn xoài Cao Lãnh (bao gồm huyện Cao Lãnh và thành phố Cao Lãnh) có nhiều loại xoài như: xoài thơm, xoài tượng, xoài gòn, xoài cóc, xoài Thanh Ca… nhưng nổi tiếng có xoài cát Chu và xoài cát Hòa Lộc; Huyện Châu Thành, chuyên canh tác các loại nhãn thơm ngon như: nhãn tiêu, nhãn Xuồng, nhãn Da Bò, nhãn Phú Quý, nhãn Edor.... tiềm năng để khách du lịch được trải nghiệm khám phá đời sống bình dị của người nông dân miệt vườn. Hình thái du lịch sinh thái vườn cây ăn trái tại Đồng Tháp đã có những tiến triển tích cực, “hiện mô hình vườn cây ăn trái gắn với du lịch ở huyện Lai Vung có 8 điểm thăm vườn quýt hồng, được hình thành khoảng 3 năm trở lại đây đã thu hút hơn 75 ngàn lượt khách, doanh thu hơn 24 tỷ đồng. Khu Đồng Sen Tháp Mười có 7 hộ dân khai thác, khách đến đông nhất là ở Thành phố Hồ Chí Minh, mỗi tháng có hơn 10 ngàn lượt khách. Làng du lịch Tân Thuận Đông, thành phố Cao Lãnh trồng xoài, nhãn, 1 Nghị quyết số 207/2018/NQ-HĐND ngày 06/12/2018 của Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Tháp về việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 323
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI qua 2 năm khai thác có hơn 25 ngàn lượt khách trong nước và hơn 3.000 khách quốc tế. Đặc biệt, làng hoa Sa Đéc sản xuất nhiều loại hoa cao cấp với những khu vườn kiểu mẫu hoặc sản xuất công nghệ cao ngày càng thu hút du khách, trong năm 2018 đã có hơn 1 triệu lượt khách, trong đó hơn 40 ngàn khách quốc tế đến du lịch, tham quan”1. Đảng và Nhà nước Việt Nam ban hành Quy chế dân chủ cơ sở, Pháp lệnh dân chủ cơ sở đã làm thay đổi nhận thức của người nông dân, chuyển từ cục bộ địa phương đến có trách nhiệm với cộng đồng và với xã hội, chung vai sát cánh với cộng đồng xây dựng quê hương đất nước ngày càng phát triển. Cùng với chủ trương của Đảng là tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn như hiện nay, những chương trình khuyến nông, hội thảo đầu bờ, tập huấn khoa học, kỹ thuật cho nông dân, đã giúp nông dân ứng dụng vào sản xuất. Vì vậy, Đồng Tháp cũng dần trở thành một trong những vùng nguyên liệu về nông nghiệp, đặc biệt là cây lúa, thủy sản của cả nước. 2. Những phẩm chất độc đáo của người nông dân Đồng Tháp Để phát triển và khai thác tốt nhất các tiềm năng du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái, Đồng Tháp đã định hướng phát triển du lịch tại các vườn cây ăn trái kết hợp với phát triển du lịch cộng đồng nhằm đa dạng hóa các loại hình du lịch và tạo điểm nhấn trong quảng bá các vườn cây ăn trái đặc sản của địa phương, tăng khả năng cạnh tranh cho du lịch Đồng Tháp. Tuy nhiên, để khai thác tiềm năng du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái hiệu quả, thì thành tố con người là vô cùng quan trọng. Phần lớn các chủ vườn thuộc thành phần kinh tế tư nhân là nông dân đều chưa trải qua đào tạo về du lịch nên khi chuyển sang làm dịch vụ du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái ở Đồng Tháp gặp nhiều khó khăn. Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương (khóa IX) xác định: “Kinh tế tư nhân là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tư nhân là vấn đề chiến lược lâu dài trong phát triển nền kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao nội lực của đất nước trong hội nhập kinh tế quốc tế”2. Kinh tế tư nhân ở đây bao gồm kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân. “Xét về mặt quan hệ sở hữu, kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân đều thuộc cùng loại hình sở hữu tư nhân, khác với sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể. Mặc dù về mặt lý luận, quan điểm kinh tế cá thể, tiểu chủ và 1 Hoàng Thanh (2020), “Nông dân làm du lịch: Tại sao không?”, trang web https://infonet.vietnamnet.vn/ chuyen-la/du-lich/nong-dan-lam-du-lich-tai-sao-khong-254451.html, [truy cập 15-01-2021] 2 Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa IX, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002. 324
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI kinh tế tư bản tư nhân là hai thành phần kinh tế khác nhau, khác nhau về trình độ phát triển lực lượng sản xuất và bản chất quan hệ sản xuất”1. Ở tỉnh Đồng Tháp, thành phần kinh tế tư nhân chủ yếu tập trung ở doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ cùng với kinh tế hộ gia đình, do đặc thù địa lý địa phương, nguồn nhân lực tham gia phát triển dịch vụ du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái chủ yếu là nông dân (chủ vườn). Người nông dân Đồng Tháp là một bộ phận của nông dân Việt Nam, cho nên nông dân Đồng Tháp mang đầy đủ bản chất của nông dân Việt Nam. Song vì những yếu tố tác động về điều kiện địa lý, tự nhiên đã tạo nên những đặc điểm riêng có của nông dân Đồng Tháp. Người nông dân Đồng Tháp có những đặc điểm riêng như sau: - Người nông dân xem sở hữu về đất là cơ sở sinh ra mọi của cải vật chất, họ có tư liệu sản xuất nhỏ. Vì sở hữu tư liệu sản xuất nhỏ đã chi phối tâm lý của người nông dân. Mọi hoạt động, lợi ích, suy nghĩ của người nông dân đều diễn ra trong ranh giới đó. - Môi trường lao động và sinh sống đã tạo điều kiện cho nông dân Đồng Tháp có bản chất thật thà, chịu thương, chịu khó lao động sản xuất để tạo ra của cải vật chất nuôi sống gia đình và góp phần phát triển cộng đồng. - Đặc điểm nổi bậc của nông dân Đồng Tháp là dám nghĩ, dám làm, nhạy bén với thị trường, làm ăn biết tính toán hiệu quả kinh tế. Nhiều người nông dân dám đầu tư phát triển sản xuất để làm giàu, có những nông dân đã thành lập doanh nghiệp, và không ít nông dân đã trở thành những nông dân sản xuất giỏi, trở thành điển hình tiên tiến trong cả nước. - Trong hai cuộc kháng chiến thần kỳ (chống Pháp và chống Mỹ) của đất nước, nông dân Đồng Tháp là một lực lượng cơ bản của cách mạng. Họ đã đóng góp sức người, sức của cùng Đảng, nhân dân đứng dậy chống áp bức bóc lột của thực dân. - Trong cuộc sống hàng ngày nông dân có ý thức đoàn kết, tương trợ, hào phóng, rộng rãi với bạn bè. Họ biết đoàn kết với nhau trong lao động sản xuất, họ biết chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm cho nhau, giúp đỡ lẫn nhau khi gặp hoạn nạn, khó khăn trong lao động sản xuất và trong cuộc sống đời thường, “tối lửa tắt đèn có nhau”. - Với điêu kiện tự nhiên của vùng Đồng Tháp Mười với hai mùa rõ rệt là mùa mưa - mùa lũ và mùa nắng. Đây là một món quà thiên nhiên ban tặng cho nhân dân Đồng Tháp. Trong lao động sản xuất, người dân với quyết tâm làm giàu đã tiến công vào Đồng Tháp Mười khai hoang hóa những vùng đất phèn mà hàng trăm năm trước con người bất lực. 1 Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa IX, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 325
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI - Nông dân cũng ngày càng nâng cao trình độ kiến thức về mọi mặt để bắt kịp đà phát triển của thời đại, nâng cao ý thức chính trị, pháp luật và có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển chung của xã hội. - Hầu hết nông dân làm du lịch đều chưa trải qua đào tạo nên khi chuyển sang làm dịch vụ du lịch gặp nhiều khó khăn. 3. Khuyến nghị giải pháp hỗ trợ và nâng cao năng lực người nông dân trong vận hành du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái tại Đồng Tháp Để hỗ trợ nông dân trong quá trình thực hiện dịch vụ du lịch trải nghiệm vườn cây ăn trái tại tỉnh Đồng Tháp, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau: Một là, tạo thuận lợi để cộng đồng tại các khu vườn cây ăn trái đặc sản trên địa bàn được tham gia tích cực vào hoạt động du lịch, khai thác các sản vật địa phương nhằm thu hút du khách. Hai là, vận động các hộ dân, tổ chức tham gia kinh doanh du lịch cùng chia sẻ lợi nhuận và đóng góp cho công tác bảo tồn tài nguyên, gìn giữ những giống cây quý, bảo vệ môi trường tại những khu vườn cây ăn trái trong khai thác du lịch. Ba là, đào tạo bồi dưỡng và sử dụng nguồn nhân lực từ nông dân trong phục vụ du khách tại các khu điểm du lịch vườn cây ăn trái. Bốn là, có chính sách hỗ trợ, giảm thuế, cho vay ưu đãi, khuyến khích sử dụng các tài nguyên du lịch bản địa trong xây dựng sản phẩm du lịch. Năm là, hợp tác với các ban, ngành bài trừ các tệ nạn xã hội xây dựng môi trường sống lành mạnh, văn minh, cùng nhau tạo nên sự thân thiện, gần gũi cho du khách khi đến tham quan vườn cây ăn trái. Sáu là, đảm bảo kết hợp phát triển du lịch sinh thái vườn cây ăn trái gắn với phát triển du lịch cộng đồng, xây dựng các mô hình du lịch phù hợp. Bảy là, đầu tư hoàn thiện hạ tầng giao thông, cơ sở vật chất phục vụ phát triển du lịch phù hợp và khảo sát hỗ trợ các điểm nhà vườn trồng cây ăn trái, khu sinh thái, khu công nghệ cao để chọn lựa các mô hình đủ điều kiện phát triển các điểm du lịch trải nghiệm chuyên nghiệp. Tám là, giúp chủ vườn xây dựng một số mô hình trình diễn về trồng cây ăn trái theo hướng sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao kết hợp với tham quan và du lịch trải nghiệm… 326
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA: ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH KINH DOANH NÔNG NGHIỆP ĐÁP ỨNG NHU CẦU XÃ HỘI TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Tháp (2018), Nghị quyết số 207/2018/NQ-HĐND về việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. 2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa IX, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 3. Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp (2016), Quyết định số 1168/QDD-UBND.HC ngày 18/10/2016 về phê duyệt Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. 4. Đinh Đình Hổ (2007), “Hành trang của nông dân trong quá trình hội nhập kinh tế”, Tạp chí Phát triển kinh tế, (5). 5. Bùi Thị Minh Hồng (2002), Thị trường nông thôn với sự phát triển kinh tế hộ nông dân ở Đồng bằng sông Cửu Long, Luận án Tiến sĩ kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. 6. Lê Xuân Đình (2008), Bức tranh kinh tế hộ nông dân hiện nay và một số vấn đề đặt ra, Tạp chí Cộng sản.org.vn, (số 7) 151. 7. Hoàng Thanh (2020), “Nông dân làm du lịch: Tại sao không?” trang web https://infonet.vietnamnet.vn/chuyen-la/du-lich/nong-dan-lam-du-lich-tai-sao- khong-254451.html, [truy cập 15-01-2021] 8. Luật Du lịch Việt Nam (năm 2005) 9. Nguyễn Văn Trí, Đồng Tháp gắn sản xuất nông nghiệp công nghệ cao với phát triển du lịch, trang web https://dantocmiennui.vn/dong-thap-gan-san-xuat-nong- nghiep-cong-nghe-cao-voi-phat-trien-du-lich/237963.html, [truy cập 15-01-2021] 10. ThS. Võ Nguyên Thông, ThS. Đỗ Thị Kiều Hoa, Giải pháp khai thác du lịch sinh thái vườn cây ăn trái tại Đồng Tháp, trang web http://www.vtr.org.vn/giai-phap-khai-thac- du-lich-sinh-thai-vuon-cay-an-trai-tai-dong-thap.html, [truy cập 15-01-2021] 327