Đề tài: Bước đầu nghiên cứu tạo dòng gà ác - Phạm thị Hiên, Trịnh công Thành

BƯ C ð U NGHIÊN C U T O DÒNG GÀ ÁC A preliminary study on the establishment of Ac pure line chicken<br /> Ph m th Hiên1 và Tr nh công Thành2 Công ty gia c m thành ph H chí Minh, 2 Khoa Chăn Nuôi Thú Y, ð i h c Nông Lâm Tp. HCM<br /> 1<br /> <br /> Summary The study was done in two periods with five generations of Ac chicken at Binh An enterprise, Saigon poultry company. In the first period, three generations were surveyed (0;1;2) with selection index : I=100+0,672xEBVSLT–0,121xEBVNT. In the second period, two generations were studied (3;4) with selection index of male (growth) line for feathered-leg group: $CSCLCSST=0,672xEBVSLT–0,121xEBVNT; and selection index of female (reproduction) line for non feathered-leg group: $CSCLCSSS=0,672xEBVSLT +1,657 xEBVAN. The application of selection indexes improved the production performance of chicken generation . Key words: selection index , Ac chicken Tóm t t Nghiên c u ñư c th c hi n t i Xí nghi p Bình An , Công ty gia c m Saigon qua 2 giai ñ an v i 5 th h gà Ác. Giai ñ an 1 bao g m 3 th h (0;1;2) v i ch s ch n l c I=100+0,672xEBVSLT –0,121xEBVNT. Giai ñ an 2 g m 2 th h (3;4) v i ch s ch n l c dòng tr ng cho nhóm gà có lông chân $CSCLCSST=0,672xEBVSLT –0,121xEBVNT và ch s ch n l c dòng mái cho nhóm gà không lông chân $CSCLCSSS=0,672xEBVSLT +1,657 xEBVAN. Vi c áp d ng ch s ch n l c ñã c i thi n năng su t ñàn gà. ð TV Nð Gà Ác là m t gi ng gà n i ñ a ñ c trưng ñư c nhân dân ta nuôi gi t lâu ñ i, t p trung t i các t nh ñ ng b ng sông C u Long và các t nh mi n Tây Nam B . Th t gà Ác ñư c s d ng như là m t lo i th c ăn b dư ng và ñư c coi như là dư c kê ñ làm th c ăn cho ngư i b nh, s n ph , ngư i b suy như c cơ th …. T trư c ñ n nay con gi ng c a gà Ác cũng gi ng như các gi ng gà n i ñ a khác ñ u do nh ng h chăn nuôi gia ñình t lai t o và cung c p cho th trư ng, vì v y mà ch t lư ng con gi ng chưa ñ t chu n, b lai t p nhi u như ñã xu t hi n gà Ác có lông màu vàng, nâu; da chân, m màu xám; chân có 4 ngón, không còn thu n ch ng n a. Nh ng năm g n ñây th trư ng gà Ác ngày càng gia tăng, ñ c bi t k t khi Công ty ñông nam dư c B o Long b t ñ u ñưa món gà Ác ti m thu c b c vào s n xu t công nghi p dư i d ng ñóng h p ñ xu t kh u và tiêu th th trư ng trong nư c thì nhu c u con gi ng ngày m t tăng m nh m . T năm 2003 d ch cúm gà xu t hi n và liên t c tác ñ ng s ng còn ñ n ngành chăn nuôi gia c m, do ñó v a ñ b o t n ngu n gen quý hi m trong nư c, v a ñáp ng nhu c u con gi ng có ch t lư ng th trư ng thì vi c nghiên c u ch n l c và t o gi ng gà Ác thu n ch ng theo nh ng phương pháp tiên ti n vào th c t s n xu t r t quan tr ng trong giai ño n hi n nay. V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U Th i gian nghiên c u t tháng 1/2004 ñ n tháng 2/2008 t i xí nghi p chăn nuôi gà Bình An v i sơ ñ b trí thí nghi m như sau. 26<br /> <br /> CL HN HN HN HN HN ðT ðT ðT ðT ðT HN HN HN HN HN<br /> <br /> KL ðT ðT ðT ðT ðT (TH0, ñàn 3/1/04) (TH1, ñàn 3/12/04) (TH2, ñàn 1/8/05) (TH3, ñàn 5/5/06) (TH4, ñàn 16/3/07)<br /> <br /> HN: ñàn h t nhân, ðT: ñàn ñ i trà, TH: th h , CL: gà có lông chân, KL: gà không có lông chân. Th h 0-ñàn 3/1/2004: s lư ng ñ u con lúc 19 tu n tu i 425 con tr ng và 3235 con mái tuy n ch n theo ngo i hình 100 tr ng và 1000 con mái làm ñàn h t nhân nuôi cá th trên l ng, m i l ng m t con, c 10 con gà mái ghép thành 1 gia ñình ph i v i m t con tr ng theo phương pháp th tinh nhân t o. Trên ñàn h t nhân chia làm hai nhóm có lông c ng chân và không có lông c ng chân, m i nhóm g m 50 gia ñình. Các cá th ñàn h t nhân nuôi trên l ng ñư c theo dõi, ghi chép s n lư ng tr ng trên t ng cá th trong 4 tháng ñ . Tr ng gi ng ñem p l ng cá th và gà con gi ng n ra ñư c ñeo s cánh trên t ng con gà. S gà còn l i ñư c ghép chéo gi a hai nhóm (mái có lông c ng chân ghép v i tr ng không lông và ngư c l i) làm ñàn ñ i trà ñ s n xu t con lai thương ph m. Th h 1- ñàn 3/12/2004: Tr ng gi ng ñ tiêu chu n p c a ñàn h t nhân th h 0 có ghi s trên t ng qu tr ng ñem vào l ng p cá th , gà con n ra s ñư c ñeo s cánh trên t ng con, theo dõi t l phân ly, ch n nh ng con ñ tiêu chu n gi ng, cân tr ng lư ng 1 ngày tu i. Lúc 5 tu n tu i cân tr ng lư ng t ng con, tính ch s ch n l c, x p h ng m i con gà ñ ch n l c, gi l i 20% gà tr ng (so v i s lư ng gà mái) có ch s ch n l c cao nh t và ngo i hình t t nh t. Lúc 19 tu n tu i ti p t c ch n 1000 con mái và 100 con tr ng có ch s ch n l c cao nh t, ngo i hình t t nh t làm cha m cho th h sau. S gà còn l i ghép chéo như th h 0. Th h 2-ñàn 1/8/2005: Các bư c ti n hành như th h 1, tuy nhiên khi ph i gi ng trên ñàn h t nhân ph i k t h p gia ph ñ luân chuy n tr ng tránh ñ ng huy t. Th h 3-ñàn 5/5/2006: Trong th h này chúng tôi ti n hành xây d ng ch s ch n l c c a t ng dòng sinh s n, sinh trư ng nh m ch n l c ñàn h t nhân v i s lư ng 40 gia ñình (40 con tr ng; 400 con mái) dòng sinh trư ng – dòng có lông chân và 60 gia ñình (60 con tr ng; 600 con mái) dòng sinh s n – dòng không lông chân. Quy trình ch n l c như các th h trư c. Th h 4-ñàn 16/3/2007: Ti n hành ch n l c tương t th h 3 nhưng s lư ng ñàn gà h t nhân thay ñ i v i dòng sinh trư ng 30 gia ñình, dòng sinh s n 70 gia ñình. Thu th p và x lý s li u S li u thu th p qua vi c ghi chép v h ph , sinh trư ng, sinh s n như th h , dòng, ngày n , gi i tính, s cánh gà con, cha, m , ông bà n i, ông bà ngo i... tr ng lư ng 1 ngày tu i, 5 tu n tu i, s lư ng tr ng ñ c a ñàn cha m trong 4 tháng ñ . Ngoài ra, còn các s li u v giá tr kinh t như giá bán gà th t thương ph m, giá bán gà con gi ng, giá bán tr ng thương ph m, giá thu c thú 27<br /> <br /> y, giá th c ăn, chi phí công lao ñ ng, kh u hao chu ng tr i, chi phí ñi n, nư c, gas trong t ng tháng, sau ñó tính trung bình cho t ng giai ño n nuôi, t ng th h . Giá tr gây gi ng (EBV-Estimated Breeding Value) c a các tính tr ng ngày tu i ñ t tr ng lư ng 200gr ( EBVNT ) ; s n lư ng tr ng ( EBVSLT ); t l p n (EBVAN) ñư c ư c lư ng theo phương pháp BLUP-mô hình thú v i chương trình PEST version 4.2.3 (Groeneveld và ctv, 2003). Mô hình thú có d ng như sau: Y=Xb+Zu+e Y: Vectơ các s quan sát (giá tr ki u hình c a ngày tu i ñ t tr ng lư ng 200 gr, s n lư ng tr ng, t l p n ), b: Vectơ nh hư ng c ñ nh (gi i tính, dòng, ñ t n ), u: Vectơ nh hư ng ng u nhiên (giá tr gây gi ng ), X: Ma tr n t i (Incidence matrix) liên quan ñ n các nh hư ng c ñ nh, Z: Ma tr n t i liên quan các nh hư ng ng u nhiên, e: Vectơ sai s ng u nhiên. S n lư ng tr ng trong 4 tháng ñ c a t ng cá th ñư c bi n ñ i v phân ph i chu n theo phương pháp Box-Cox (1964) như sau:<br /> <br /> a bi n, λ là tham s chuy n ñ i, g λ (x ) là giá tr c a bi n ñã chuy n ñ i.Vi c chuy n ñ i s li u này ñư c th c hi n b ng chương trình MINITAB (version 13.1). Tr ng lư ng gà 5 tu n tu i không ñ ng ñ u nhau nên ñư c hi u ch nh v tu i ñ t tr ng lư ng 200gr : NT 200 = 35 +<br /> <br /> ( x λ − 1) / λ y = g λ ( x) =   log( x ) Trong ñó: x là giá tr g c c<br /> λ<br /> <br /> →λ ≠0 →λ =0<br /> <br /> 200 − P5w ( P5w − P d ) / 35 1<br /> <br /> Trong ñó: P5w: Tr ng lư ng lúc 5 tu n tu i, P1d: Tr ng lư ng lúc 1 ngày tu i, NT200:Ngày tu i ñ t tr ng lư ng 200 gr. Giá tr kinh t c a ngày tu i ñ t tr ng lư ng 200 gr (a1=GTKTNT) chính là l i nhu n mang l i khi gi m chi phí m t ngày nuôi do con gà thương ph m tăng tr ng nhanh. Nh ng chi phí này bao g m chi phí th c ăn (CTA), chi phí công lao ñ ng (CLD), chi phí thu c thú y (CTY), chi phí năng lư ng như gas, ñi n, nư c (CNL), chi phí kh u hao (CKH). Công th c như sau: a1=GTKTNT= CTA+ CLD+ CTY+ CNL+ CKH Giá tr kinh t c a s n lư ng tr ng (a1=GTKTSLT) là l i nhu n mang l i cho tr i gi ng khi tăng s n lư ng m t qu tr ng gi ng hay m t con gà con m t ngày tu i. Công th c tính giá tr kinh t c a tính tr ng này như sau:<br /> a2 = GTKTSLT = (Gbgc − Gt gc ) * 85% * 95% * 80% Gt gc = [(Gt t / 0,85) + C Ap ] /(0,80 * 0,95) Gt t = (C ghb + C gd ) / SLTN Trong ñó: 85% là t l ch n p, 95% là t l ch n gà lo i 1, 80% là t l p n , Gbgc: giá bán gà con trung bình trong năm, Gtgc: giá thành gà con trung bình trong năm, Gtt : giá thành qu tr ng trung bình trong năm, CAp: chi phí p trung bình trong năm, Cghb: t ng chi phí nuôi gà giai ño n h u b , Cgd: t ng chi phí nuôi gà giai ño n ñ , SLTN: s n lư ng tr ng trung bình trong năm.<br /> <br /> 28<br /> <br /> Giá tr kinh t c a t l p n (a3 =GTKTAN) là l i nhu n mang l i khi tăng 1% c a t l n v i công th c tính: a3=(Gbgc-CAp)*0,54 Ch s ch n l c thi t l p cho t ng giai ño n như sau: Giai ño n 1 (th h 0,1,2) ch s chung cho c 2 nhóm gà: I=100+a1EBVSLT –a2EBVNT. Giai ño n 2 (th h 3, 4) ch s dư i d ng ti n t : dòng sinh trư ng $CSCLCSST=a2xEBVSLT –a1xEBVNT dòng sinh s n $CSCLCSSS=a2xEBVSLT +a3 xEBVAN.<br /> <br /> p<br /> <br /> K T QU VÀ TH O LU N Giai ño n 1: Kh o sát và n ñ nh các tính tr ng v i ch s ch n l c s d ng chung cho 2 nhóm có lông chân và không lông chân I=100+0,672xEBVSLT –0,121xEBVNT Tính tr ng ngày tu i ñ t tr ng lư ng 200gr B ng1. Giá tr ki u hình và gây gi ng c a tính tr ng ngày tu i ñ t tr ng lư ng 200gr<br /> Ki u hình ngày tu i 200gr(ngày) Nhóm có lông HN TH1 TH2 n X±SD n<br /> 550 31,4±4,6 550<br /> <br /> Giá tr gây gi ng ngày tu i 200gr Nhóm có lông HN<br /> 550 -0,63±1,6 550<br /> <br /> Nhóm không lông HN<br /> 550 31,7±4,5 550<br /> <br /> Nhóm không lông HN<br /> 550 -0,49±1,6 550<br /> <br /> QT<br /> 4345 33,5±7,7 3739<br /> <br /> QT<br /> 4225 33,5±7,5 3514<br /> <br /> QT<br /> 4345 0,008±1,7 3739<br /> <br /> QT<br /> 4225 0,005±1,7 3514 -0,4±1,4<br /> <br /> 26,7±3,5 27,0±9,1 -1,34±1,7 -0,84±1,4 -0,87±1,6 X±SD 26,5±3,4 26,6±5,1 n : s lư ng gà, X: giá tr trung bình c a tính tr ng(ñơn v tính:ngày), SD: ñ l ch chu n<br /> <br /> K t qu cho th y ki u hình tính tr ng ngày tu i ñ t tr ng lư ng 200gr ñàn h t nhân th p hơn (t t hơn do c n ít ngày ñ ñ t tr ng lư ng 200gr) toàn b qu n th trên th h 1và khác bi t r t có ý nghĩa (P