Đề tài cấp Bộ: Những sự kiện hoạt động của Trung ương Cục miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1961-1975

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH<br /> ********<br /> ĐỀ TÀI CẤP BỘ<br /> <br /> NHỮNG SỰ KIỆN HOẠT ĐỘNG CỦA TRUNG ƢƠNG<br /> CỤC MIỀN NAM TRONG KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ<br /> CỨU NƢỚC<br /> <br /> 1961-1975<br /> Cơ quan chủ trì : VIỆN LỊCH SỬ ĐẢNG<br /> Chủ nhiệm đề tài : PGS.PTS TRỊNH NHU<br /> Tập thể tác giả<br /> <br /> : NGUYỄN VĂN KHANG, NGUYỄN KIM VỸ,<br /> <br /> NGUYỄN DANH LỢI, NGUYỄN THỊ TÂM. NGUYỄN BÌNH,<br /> LÊ XUÂN AN<br /> <br /> HÀ NỘI – 1998<br /> <br /> 1<br /> <br /> NĂM 1961<br /> Ngày 23 tháng 1<br /> Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 3 (Khoa III) quy định tổ chức<br /> và nhiệm vụ của Trung ương Cục miền Nam.<br /> Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III (tháng 9-1960) đề ra hai nhiệm vụ chiến lược cách<br /> mạng xây dựng CNXH ở miền Bắc và giải phóng miền Nam. Do yêu cầu cấp bách về chỉ đạo<br /> cuộc chiến tranh cách mạng miền Nam và tình hình giao thông liên lạc giữa hai miền có<br /> nhiều khó khăn, Đại hội thấy cần phải tăng cường sự lãnh đạo về các chủ trương chính sách<br /> và tổ chức thực hiện đối với các Đảng bộ miền Nam. Căn cứ vào điều 24, Điều lệ Đảng sửa<br /> đổi tại Đại hội đã quy định: "Ban chấp hành Trung ương được thành lập Tung ương Cục phụ<br /> trách chỉ đạo công tác Đảng ở những Đảng bộ đặc biệt trọng yếu", vì vậy, Hội nghị BCHTƯ<br /> Đảng lần thứ 3 (Khoá III), ngày 23-1-1961 đã quyết định thành lập Trung ương Cục miền<br /> Nam(1) với những quy định cụ thể về tổ chức, nhiệm vụ, chức năng .<br /> Theo quy định của Trung ương Đảng, về tổ chức, Trung ương Cục miền Nam là một<br /> bộ phận của BCHTƯ, gồm một số đồng chí ủy viên Trung ương đươc BCHTƯ cử ra và ủy<br /> nhiệm chỉ đạo toàn bộ công tác Đảng ở miền Nam. Trung ương Cục miền Nam đặt dưới sự<br /> lãnh đạo của BCHTƯ, do Bộ Chính trị thường xuyên thay mặt Trung ương trực tiếp chỉ đạo.<br /> Trung ương Cục miền Nam có một bí thư, một hoặc hai phó bí thư do BCHTƯ chỉ<br /> định và Ban Thường vụ do Hội nghị Trung ương Cục bầu cử. Ngoài ra, tuỳ theo tình hình và<br /> yêu cầu công tác, Trung ương Cục miền Nam sẽ tổ chức các cơ quan giúp việc như Ban Quân<br /> sự, An Ninh, Hành chính, Tuyên huấn, Hậu cần v.v... Trung ương Cục thường lệ 6 tháng họp<br /> một lần. Tuy tình hình cụ thể, Trung ương Cục có thể họp sớm hơn hoặc muộn hơn.<br /> <br /> (1)<br /> <br /> Tháng 9-1954, do tình hình cụ thể của miền Nam, Bộ Chính trị đã quyết định giải thể Trung ương<br /> Cục miền Nam, tái lập Xứ ủy Nam Bộ.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Về nhiệm vụ của Trung ương Cục miền Nam, B C H T Ư Đảng quy định:<br /> - Căn cứ vào nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc và những chỉ thị, nghị quyết của<br /> BCH Trung ương và Bộ Chính trị về cách mạng miền Nam mà đề ra chủ trương, chính sách,<br /> phương châm, kế hoạch công tác và chỉ đạo thực hiện cụ thể ở miền Nam. Đối với những vấn<br /> đề có quan hệ đến toàn quốc và kế hoạch chung toàn miền Nam thì phải xin chỉ thị của Trung<br /> ương và Bộ Chính trị. Trong trường hợp đặc biệt cấp bách không kịp xin chỉ thị của Trung<br /> ương Trung ương Cục có quyền đề ra những chủ trương chính sách lớn để đối phó kịp thời với<br /> tình hình, nhưng phải báo cáo ngay với Trung ương và Bộ Chính trị.<br /> - Chấp hành cương lĩnh và những quy định cụ thể về điều lệ Đảng ở miền Nam, căn<br /> cứ vào điều lệ Đảng và những quy định cụ thể của Trung ương đối với Đảng bộ miền Nam<br /> mà tổ chức ra Đảng bộ các cấp ở miền Nam và lãnh đạo các Đảng bộ đó hoạt động.<br /> Ngoài ra Trung ương Cục miền Nam còn thay mặt BCH Trung ương Đảng quản lý và<br /> phân phối cán bộ của Đảng ở miền Nam, thành lập các đảng đoàn trong các tổ chức quần<br /> chúng, quản lý và phân phối tài chính của Đảng ở miền Nam...".<br /> Quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam là một chủ trương đúng đắn của<br /> Đảng ta, đáp ứng những đòi hỏi cấp bách của cuộc kháng chiến đang chuyển từ khởi nghĩa<br /> từng phần sang chiến tranh cách mạng. Trong nhiều năm liền, nhiều chủ trương, quyết sách<br /> của Đảng và Bác Hồ đã được Trung ương Cục cụ thể hoá và chỉ đạo thực hiện để thúc đẩy sự<br /> nghiệp kháng chiến chống Mỹ tới thắng lợi<br /> Cuối tháng 1<br /> Thành lập Trung ương Cục miền Nam<br /> Thực hiện quyết định của Hội nghị lần thứ 3 (Khoá III) của Ban chấp hành Trung<br /> ương Đảng về việc thành lập Trung ương<br /> <br /> 3<br /> <br /> Cục miền Nam thay cho Xứ ủy Nam Bộ cũ, Cuối tháng 1-1961, lễ thành lập Trung<br /> ương Cục được tổ chức trọng thể tại Mã Đà (Chiến khu Đ).<br /> Đồng chí Nguyễn Văn Linh (tức Mười Cúc), Uỷ viên BCH Trung ương Đảng được<br /> cử làm Bí thư Trung ương Cục. Các đồng chí uỷ viên gồm có:<br /> - Võ Chí Công (tức Năm Công)<br /> - Võ Văn Kiệt (tức Sáu Dân)<br /> - Hoàng Văn Thái (tức Tám Thành hoặc Mười Khang)<br /> - Trần Lương (tức Trần Nam Trung)<br /> - Trần Văn Quang (tức Bảy Tiến)<br /> - Phan Văn Đáng (tức Hai Văn)<br /> - Phạm Thái Bường (tức Ba Bường)<br /> - Phạm Văn Xô (tức Hai Già)<br /> Lúc đầu Trung ương Cục miền Nam được Trung ương giao nhiệm vụ lãnh đạo phong<br /> trào cách mạng từ Liên khu 5 trở vào, do đó Trung ương Cục chọn chiến khu Đ mở rộng khu<br /> A - căn cứ nối liền phía Nam Tây Nguyên và miền Đông Nam Bộ làm nơi đặt cơ quan lãnh<br /> đạo của Trung ương Cục. Đại bản doanh của Trung ương Cục - còn gọi là "R". Do hoàn cảnh<br /> chiến tranh, các cơ quan của Trung ương Cục đã di chuyển nhiều nơi, có thời kỳ chuyển sang<br /> Căm-pu-chia. Nhưng địa bàn đóng lâu nhất là khu rừng rậm Chàng Riệc, Tân Biên, tỉnh Tây<br /> Ninh, giáp biên giới Việt Nam - Căm-pu-chia.<br /> Trung ương Cục miền Nam được thành lập đã giúp các Đảng bộ địa phương củng cố<br /> về tổ chức, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cách mạng miền Nam. Cùng với sự ra<br /> đời của MTDTGP miền Nam (20-12-1960), Quân giải phóng (15-2-1961), việc thành lập<br /> Trung ương Cục miền Nam là 3 sự kiện quan trọng đặc biệt, đáp ứng những đòi hỏi cấp bách<br /> của cuộc kháng chiến đang chuyển từ khởi nghĩa từng phần sang chiến tranh cách mạng.<br /> <br />