Đề tài: " Khủng hoảng tài chính tiền tệ Đông Á nam 1997 và tác động của cuộc khủng hoảng đối với khu vực thế giới và việt nam "

Chia sẻ: Nguyễn Thị Ngọc Huỳnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

556
lượt xem 180
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bên cạnh những nền kinh tế lớn, có tên tuổi như: Khối cộng đồng chung Châu Âu (EEC), khu vực mậu dịch tự do Bắc Mỹ (NAFTA), Nhật Bản ...Đông Nam Á nổi lên với tư cách là một nền kinh tế mới đầy triển vọng. Trong vài thập kỷ gần đây Đông Nam Á đã có những bước đi dài, đó thực sự là những thành tựu đáng ghi nhận đối với những quốc gia đang phát triển này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: " Khủng hoảng tài chính tiền tệ Đông Á nam 1997 và tác động của cuộc khủng hoảng đối với khu vực thế giới và việt nam "

---------- BÀI TIỂU LUẬN Đề tài: “Khủng hoảng tài chính tiền tệ đối với khu vực, thế giới và Việt Nam”
MỤC LỤC Đ ề mục Trang Lời nói đầu ........................................................................................................3 Phần 1: Quan điểm chung về khủng hoảng tà i chính tiền tệ ....................... 4 I.Khái niệm chung về khủng hoảng tài chính tiền tệ .....................................4 II. Phân loại khủng ho ảng tài chính ..............................................................4 Phần 2: Tổ ng quan về cuộc khủng ho ảng tài chính tiền tệ Đ ông Nam Á ..6 I.Thực trạng và N guyên nhân .......................................................................6 1. Thực trạng .............................................................................................. 6 2. N guyên nhân ............................................................................................7 Phần 3: Tá c động của cuộ c khủng hoảng tới khu vực,thế giới và V iệt Nam 9 I.Tác độ ng tiêu cực .......................................................................................9 II.Tác đ ộng tích cực .....................................................................................10 III.Kinh tế Việt Nam với cuộ c khủng hoảng............................................... 11 1. Mức độ ảnh hưởng .............................................................................. 11 2. Những gợi ý cho chính sách Việt Nam ................................................. 13 Lời kết ..............................................................................................15 Tài liệu tham khảo...........................................................................15
LỜI NÓI ĐẦU Bên cạnh những nền kinh tế lớn, có tên tuổi như: Khối cộng đồng chung Châu Âu (EEC), khu vực m ậu dịch tự do Bắc Mỹ (NAFTA), Nhật Bản ...Đông N am Á nổi lên với tư cách là một nền kinh tế mới đ ầy triển vọng. Trong vài thập kỷ gần đây Đông Nam Á đã có những bước đ i dài, đó thực sự là những thành tựu đáng ghi nhận đố i với những quốc gia đang phát triển này. Song sự phát triển thần kỳ ấy không được bao lâu khi chứng kiến một sự thay đ ổi nguy hiểm của những con rồng Châu Á, mà Thái Lan là nước đ ã châm ngòi đ ầu tiên và đã nổ ra vào ngày 2/7/1997, làm thiệt hại cho châu lục hàng trăm tỷ USD. Hơn thế, do tính chất to àn cầu ho á, khu vực hoá nền kinh tế các nước ngày càng sâu sắc, nên cuộc khủng ho ảng ấy đã vuợt ra khỏi phạm vi của một nước, lan nhanh sang các nước khác và ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế thế giới. Vậy đằng sau cuộc khủng hoảng đó là gì ?, ảnh hưởng của nó như thế nào đến nền kinh tế khu vực và thế giới ?. Nhận thức đ ược tầm quan trọng của vấn đề, em đã tập hợp mộ t số tài liệu tham khảo cùng với những kiến thức học ở trường để viết nên một bài tham luận có tính chất tổng hợp về vấn đề này. Tuy nhiên với vốn hiểu biết có hạn đ ược đặt trong khuôn khổ giới hạn của khoa, em chỉ xin trình bày ba phần chính: Phầ n 1: Quan điểm chung về cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ Phầ n 2: Tổng quan về khủng hoảng tài chính tiền tệ Đông Nam Á 1997 Phầ n 3: Tác động của cuộc khủng hoảng đối với khu vực, thế giới và Việt Nam Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo khoa đã nhiệt tình giúp đ ỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành bài viết này! 2
PHẦN I : QUAN ĐIỂM C HUNG V Ề KHỦNG HOẢNG TÀI C HÍNH TIỀN TỆ I. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH TIỀN TỆ Khủng hoảng tài chính là một mặt của khủng hoảng kinh tế d iễn ra trong lĩnh vực tài chính tiền tệ, nó chỉ ra hiện tượng mất ổn định về mặt tài chính tiền tệ gây nên sự chấn động kinh tế cù ng với những hậu quả về xã hội. II. PHÂN LOẠI KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH Theo nghiên cứu về những cuộc khủng hoảng trước, thì có thể chia khủng hoảng tài chính ra làm hai loại: khủng hoảng tiền tệ, khủng hoảng ngân hàng: 1. KHỦNG HOẢNG TIỀN TỆ (hay còn gọi là khủng hoảng cán cân thanh to án) Khủng hoảng tiền tệ được biểu hiện ở nguồn dự trữ ngoại tệ của quốc gia b ị giả sút, tỷ giá b ị biến động mạnh và khả năng chuyển đ ổi tiền tệ bị ngưng trệ. Nó có thể nổ ra khi ho ạt độ ng đầu cơ tiền tệ theo tỷ giá dẫn đến sự giảm giá (hoặc giảm giá đột ngột) đồng tiền đó, ho ặc do áp dụng chính sách tài chính và tiền tệ không hợp lí trong khi cố định tỷ giá và thâm hụt cán cân thương mại trong một thời gian dài. 2. KHỦNG HOẢNG NGÂN HÀNG Khủng hoảng ngân hàng có biểu hiện là nguồn vốn của ngân hàng bị giảm, hiệu quả cho vay thấp, khả năng chi trả khó khăn, mộ t số ngân hàng bị đóng cửa, sát nhập hoặc giải thể ..v...v, nó xảy ra do sự biến động của thị trường dẫn đến biến động sản xuất kinh doanh và thị trường bất độ ng sản mất ổ n định do mọi người đồ ng loạt rút tiền gửi từ ngân hàng, ho ặc do bị khủng hoảng tiền tệ tác đ ộng thông qua việc đồng nội tệ bị giảm giá trong khi dư nợ của ngân hàng lại chủ yếu là nộ i tệ, hoặc bị khủng hoảng ngân hàng tác đ ộng thông qua việc nhà nước phải phát hành thêm tiền để trợ giúp ngân hàng . Sau khi tìm hiểu nguyên nhân của hai loại khủng hoảng ta d ễ dàng nhận ra điểm chung gây ra khủng hoảng là sự m ất cân đối và bất ổn định trong nền kinh tế với những sai lầm trong việc điều hành tỷ giá, thường là sự sự cứng nhắc về cơ cấu hay bắt đầu3 m éo mó trong khu vực tài chính, từ sự m ất lòng tin đối với một đồ ng tiền hay hệ thống ngân hàng, bởi khi hơn
thế giá trị danh nghĩa của một đồng tiền bị giảm mạnh (có thể coi đ ây là một cuộc khủng ho ảng tiền tệ) sẽ gây ra phản ứng rút tiền hàng lo ạt, mà đó lại là d ấu hiệu của một cuộ c khủng ho ảng ngân hàng. Lý do này cho thấy hai loại khủng hoảng này có thể có cùng nguồ n gốc, hoặc loại này nguyên nhân của loại kia, vì thế không có gì là ngạc nhiên nếu hai loại diễn ra đồng thời. PHẦN 2: TỔNG QUAN VỀ CUỘC KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH TIỀN TỆ ĐÔNG NAM Á I. THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN 1. THỰC TRẠNG Mặc dù đă được báo trước, song những biến độ ng ở Thái Lan và các nước khác là không thể tránh khỏi. Nhất là đối với những nước có nền kinh tế tương đố i phát triển, với mức độ tự do hoá khá cao trong khu vực, bao gồm: Malaysia, Philippines, Indonesia và Singapore. Mặc dù trước cuộc khủng hoảng một thời gian ngắn, người ta đã phải bỏ ra một lượng ngo ại tệ lớn để ổ n định tình hình nhưng không có hiệu quả b ởi tính phức tạp của cuộ c khủng hoảng. Theo các chuyên gia thì đây là một cuộc khủng hoảng kép: Khủng hoảng tài chính tiền tệ – ngân hàng. Cuộc khủng ho ảng này có mức độ lan truyền sâu rộng (với m ức thiết hại gấp 4 lần so với cuộc khủng hoảng 94-95 ở Mexico). Như vậy có thể coi sự phá giá của đồ ng Baht của Thái Lan như một ngòi nổ mở màn cho một đợt khủng hoảng kinh tế ở ĐôngNam Á. Sau khi tung gần 24 tỷ U SD để giữ giá đồng Baht nhưng không thành, ngân hàng trung ương Thái Lan đã phải thả nổi đồ ng Baht làm cho nó bị mất giá từ 25.26 Bah/1USD xuống tới m ức kỷ lục 54.1 Baht/1USD ngày 6-1- 1998. Biến động này dẫn đến hàng loạt các ngân hàng và cô ng ty tài chính ở Thái Lan phải đó ng cửa không những thế các nhà đầu tư và nhân dân rút tiên hàng loạt, nhất là các đồ ng tiền yếu. Ngân hàng trung ương Thái Lan cạn 4 kiệt nguồ n ngoai tệ, Thái Lan đ ã phải yêu cầu IMF giú p đỡ. Tiếp theo đó là đồng Peso bị ảnh hưởng và Philippines đ ã phải tuyên bố phá giá từ
26.4 Peso/1USD xuống còn 46.5Peso/1USD. Như một phản ứng d ây truyền, ngày 11-8 -1997 Malaysia tuyên bố khô ng can thiệp vào thị trường ngo ại hố i, thì ngày 14-8-1997 Indonesia thả nổi đồng Rupah và nó đã tụt xuống mức giá kỷ lục 84 Rupiah/1USD. Và cuối cùng là Singapore vố n được coi là mắt x ích quan trọng trong khu vực cũng phải tuyên bố không can thiệp vào thị trường ngoại hối để tránh các thiệt hại nặng nề hơn có thể xảy ra. Vò ng xoáy của cơn lốc khủng hoảng không dừng lại ở khu vực Đông Nam Á mà còn lan rộ ng sang một số nước đựơc coi là có nền kinh tế vững vàng hơn. Trong đó thị trường tài chính tiền tệ Hàn Quố c đã trở thành nơi bị ảnh hưởng lớn nhất của cuộc khủng hoảng tài chính Đ ông Nam Á. Đồng won đã giảm xuống 976KRW/1USD, mặc dù Hàn Quốc kiên quyết không chịu phá giá. Bên cạnh đó là Đài Loan cũng phải tuyên bố thả nổi tiền tệ, còn thị trường tài chính tiền tệ Hồng Kông thì bị xáo trộ n dẫn đến nhiều vụ khủng hoảng thị trường chứng kho án trên toàn cầu. 2. N GUYÊN N HÂN Cuộc khủng hoảng là sự hợp lưc của nhiều nguyên nhân, nhưng trên góc độ tài chính thì có mấy nguyên nhân sau: Một là duy trì tỷ giá ổn định quá lâ u so với đồng USD . Việc duy trì này của các nước có nền kinh tế kém phát triển hơn nền kinh tế Mĩ rất nhiều đã khiến cho các nước này thay vì để đồ ng tiền của nước m ình tăng giảm theo đúng giá trị của nó lại phải tiêu tốn hàng chục tỷ U SD để cố gắng duy trì mức cân bằng giả tạo tới m ức không thể kìm giữ nổi. Hai là bu ông lỏng và bao che nh ững yếu kém trong công tác điều phối và kiểm tra giám sát hoạ t động của ngân hàng và các tổ ch ức tài chính phi ngân hàng. Trong khi các hoạt độ ng kinh tế có tốc độ tự do hoá cao hơn thì công tác giám sát hoạt động của các cơ sở kinh doanh và các tổ chức tài chính ngân hàng vẫn dậm chân tại chỗ, thậm chí chính phủ đã can thiệp vào hệ thống tài chính thông qua ngân hàng quốc doanh hoặc chỉ thị cho những ngân hàng tư nhân phải cấp tín dụng với lãi xuất thấp cho các công ty được chính5 phủ ưu đ ãi . Khắp khu vực tràn lan tình trạng bao cấp và cắt giảm thuế cho
những nghành công nghiệp có chọ n lọ c và những nghành độc quyền được chính phủ bảo hộ. Lợi dụng kẽ hở này các doanh nghiệp đã tìm cách vay ngắn hạn của nước ngoài (chủ yếu là đầu tư vào b ất động sản với ý định trang trải các kho ản nợ và sự thua lỗ trong sản xuất công nghiệp, nhưng thị trường bất động sản trong trời gian này lại có nhiều b ất lợi) gây ra một khoản nợ không có khả năng thanh toán khi thị trường bị biến động. Ba là cán cân thâm vãng lai hụt lớn và cơ cấu vốn đầu tư nước ngoài đổ vào trong nước không hợp lý. Đ ây là nguyên nhân quan trọng nhất gây mất ổn định hệ thống tài chính tiền tệ. Sự sụt giảm giá trị hàng xuất khẩu và nền kinh tế giảm sức cạnh tranh, nhưng hàng nhập khẩu lại tăng nhất là hàng xa xỉ (đặc biệt là Thái Lan). Cơ cấu vốn nước ngoài đổ vào các nước chịu khủng hoảng nặng có sự mất an toàn cao do khối lượng nợ lớn tăng nhanh chủ yếu là vốn ngắn hạn (vốn vay thời hạn dưới một năm chiếm tới 70% tổng số nợ khu vực tư nhân tại Thái Lan và Indonexia). Mặt khác vốn huy động gián tiếp qua thị trường chứng khoán tăng nhanh trong khi dự trữ quốc gia không cao, vì kim ngạch xuất khẩu giảm dần, nghĩa là có sự phụ thuộc vào nguồn vố n nước ngoài (mà nguồn này lại chủ yếu dù ng đầu tư b ất động sản) dẫn tới cung tiền vượt quá cầu tiền tình trạng nợ đọng ra tăng và việc mua vét ngoại tệ để trả đáo hạn là không thể tránh khỏi. Ngoài ra còn có những lý do khác như: Sự lũng đoạn của các tổ chức tài chính và mối liên quan chặt chẽ của các tổ chức này đ ối với chính phủ, đã gây nên tình trạng tham nhũng nặng nề ở các nước Châu Á khiến cho chính phủ không thể mạnh tay trong việc xử lý những bê bối nội bộ của mình. Hay do hệ thống luật pháp không thích hợp với cơ chế m ới, hệ thống giáo dục kém phát triển, thiếu trầm trọng các lao độ ng lành nghề, m ức lương thực tế tăng nhanh trong lú c Trung Quốc và ấn Độ tham gia vào thị trường xuất khẩu với chi phí thấp giá thành hạ làm các nước Đ ông Nam Á mất lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế .... Hầu như những lý do trên đây đều là những vấn đề tồn tại ở các nước bị khủng hoảng và do các mối quan hệ ràng buộc giữa Nhật 6 Bản, H àn Quốc với các nước ASEAN, nên khi cuộ c khủng hoảng
nổ ra ở một nước nó lập tức lan truyền sang các nước khác và gây ảnh hưởng nặng nề cho các nước đó. Vì vậy, nước này không thể đổ lỗi hoàn to àn những hậu quả của cuộc khủng hoảng là do nước kia. PHẦN 3 : TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC KHỦNG HOẢNG TỚI KHU VỰC, THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM I. TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC Hậu quả tiêu cực mà cuộc khủng hoảng gây ra là quá rõ ràng, to àn diện và hết sức nặng nề đối với mỗi quốc gia bị khủng hoảng, cũng như khu vực và thế giới. Hậu quả dễ nhận thấy nhất và phổ biến nhất trong toàn khu vực tại các trung tâm khủng hoảng là sự mất ổn định của đồng tiền và thị trường tiền tệ trong mỗi nước, là sự giảm sút các nguồn vốn nước ngoài vào các nước Châu Á (và ngược lại nó cũng gây ảnh hưởng cho những nước đ ầu tư vào nó), là sự giảm sút cả đầu tư trong nước do lãi xuất cao và yếu tố lòng tin... Tất cả những yếu tố này đ ã làm giảm sút tốc độ tăng trưởng kinh tế của các nước này và to àn khu vực nói riêng, toàn b ộ thế giới nói chung đi đô i với gia tăng tình trạng thất nghiệp và lạm phát cao; Cũng như làm tăng nợ nứơc ngoài bằng ngoại tệ do sự m ất giá của đồng bản tệ và do phải thu hút thêm các khoản tín dụng quốc tế để vượt qua khủng hoảng. Cuộc khủng hoảng còn đánh dấu sự kết thúc một thời kỳ tăng trưởng kinh tế nhanh kéo dài hàng thập kỷ của các nước phát triển trong khu vực (mà chủ yếu d ựa vào nguồ n vốn nước ngoài) để chuyển sang một thời kỳ đặc trưng bởi sự p hát triển ôn hoà, phù hợp với hiện trạng kinh tế và dựa vào sức lực bản thân nhiều hơn. Nhịp độ tăng trưởng trung bình sẽ giảm đi và những nước vừa trải qua đợt đ ại hạ giá đồng tiền của mình có tăng rrưởng âm (bao gồm cả Nhật Bản). Do khủng hoảng ở Châu Á nên m ức tăng trưởng của m ột số nền kinh tế như Mỹ, EU, Mỹ la tinh cũng bị giảm sút so với các năm trước đó . Cuộc khủng hoảng đã gây thiệt hại chung cho toàn thế giới khoảng 500 tỷ USD, trong đó Châu Á chiếm 300 tỷ USD và khiến cho 150 tỷ USD7 đầu tư tài chính rút khỏi Đông Nam Á vì mất niềm tin. Hơn thế, điều này
khiến các nhà đ ầu tư nước ngoài thận trọng hơn khi đầu tư vào bất cứ nơi nào trên thế giới, đặc biệt là ở Châu Á. K éo theo nó là sự gia tăng mức cạnh tranh gay gắt nhằm thu hút vốn đầu tư giữa các nước, các khu vực với nhau. Hơn 20 đồ ng bản tệ bị phá giá đã làm tăng các chi phí d ịch vụ nợ và chất thêm gánh nặng nợ nần lên vai các con nợ (Chính phủ, doanh nghiệp và tư nhân) làm tăng tình trạng mất khả năng thanh toán và phá sản hàng lo ạt các công ty tài ch ính, ngân hàng và công ty dịch vụ phục vụ thị trường trong nước vì nợ nần và nhu cầu giảm sú t nhanh chóng (ở Inđônêxia, do phá giá tiền tệ, tỷ lệ nợ ngân hàng nước ngoài/ GDP đã tăng từ 35% lên tới 140%). Sau khủng hoảng, sự gó p mặt của đông đảo các nước trong khu vực đã tạo nên một bức tranh ảm đạm nhiều mặt về tình hình kinh tế Châu á, đặc biệt là việc giảm giá các đồng tiền ở mức độ nghiêm trọng (từ 30% đến 70%, thậm chí có đồ ng tiền như Rupiah của Inđônêxia có lúc mất giá 400% so với USD) và làm cho nhiều cột trụ tài chính của khu vực bị sụp đổ. II. CÁC TÁC ĐỘNG TÍCH CỰC N gười Châu Á hay nói “Trong cái rủi có cái may” bởi cuộc khủng hoảng trong khu vực không hoàn toàn chỉ gây tác động xấu cho các nước, khu vực mà ở một chừng mực nào đó, nó là một điểm dừng để mở ra mộ t thời kì p hát triển mới đầy triển vọng bởi những lý do sau đây: Một là, việc chuyển sang chính sách tỷ giá linh hoạt giúp các chính phủ giảm hàng chục tỷ USD để giữ giá bản tệ như thời gian trước, giúp tăng dự trữ quốc gia và phát triển bền vững. Với đồ ng bản tệ rẻ, sẽ khuyến khích và tăng khả năng cạnh tranh xuất khẩu, từ đó cải thiện thâm h ụt và giú p cân đối tài chính đất nước. Hai là, những nước bị ảnh hưởng lớn như: Thái Lan, Inđônêxia, H àn Quố c, Philippine...sẽ nhận được lượng tín dụng quốc tế chính thức với khối lượng lớn để cải cách và phát triển kinh tế (tất nhiên có kèm theo những điều kiện ngặt nghèo và lãi suất khá cao). Cuộc khủng hoảng cũng giúp đ ịnh hướng lại và cải thiện cơ cấu đầu tư, đặc biệt là làm lành mạnh hoá hơn nữa8 nền tài
chính quố c gia. Các kho ản chi kém hiệu quả sẽ bị điều chỉnh, cắt giảm, nhất là những doanh nghệp nhà nước thường được bao cấp trước đ ây; Các dự án tư nhấn sẽ được khuyến khích, quá trình tư nhân hoá được thúc đ ẩy, giảm thiểu khu vực nhà nước và sự độc quyền, thúc đẩy việc xuất hiện những sản phẩm chủ lực có sức cạnh tranh xuất khẩu cao hơn có. Toàn bộ nền kinh tế định hướng thị trường nhiều hơn, sâu sắc và ho àn thiện hơn. Ba là, cuộc khủng hỏang cũng là dịp để chính phủ và nhân d ân mỗi mước thuộc khu vực cũng như các tổ chức tài chính tiền tệ quố c tế xem lại mình và sửa chữa những thiếu sót cả về chính sách thể chế lẫn yếu tố con người... Quá trình tư do hoá to án cầu hoá sẽ được đẩy lên m ột nấc mới ho àn thiện hơn. Ngoài ra, cuộc khủng hoảng cò n làm chuyển d ịch nhất định vai trò và vị thế kinh tế chính trị truyền thống của các cường quốc như N hật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Châu âu và các nước ASEAN. Hy vọng với những đ iểm tích cực này, Châu Á sẽ nhanh chóng vượt qua khủng hoảng và vững bước tiến lên trên con đường mới. III. KINH TẾ VIỆT NAM VỚI CUỘC KHỦNG HOẢNG 1. MỨC ĐỘ ẢNH HƯỞNG Trước hết phải thừa nhận Việt nam là một nước đ ang phát triển với mức độ tự - do ho á chưa cao. V ì thế cuộc khủng hoảng này chưa có gì ảnh hưởng lớn tới thị trường tiền tệ cũng như nền kinh tế Việt Nam:  Về xuất khẩu: kim ngạch xuất khẩu củ a Việt Nam sang các nước ASEAN, H àn Quốc, Nhật Bản năm 97 đ ạt 42,4% kim ngạch xuất khẩu giảm khô ng đáng kể. Các mặt hàng như: dệt, may mặc, giày d ép, hải sản được thị trường EU ưu đãi nên sức cạnh tranh của hàng Việt Nam tăng. Về nhập khẩu: chú ng ta vẫn nhập khẩu khoảng 40% tổng kim ngạch và  thực hiện các biện pháp chống gian lận thương mại và buôn lậu qua biên giới. Việt Nam còn quản lý theo định lượng và giấy phép nhập khẩu nên hàng ho á thế giới có x uống thấp cũng khó tràn vào nước ta. 9
 Về vố n ODA: Nhật Bản d ẫn đầu trong các nước cung cấp cho Việt Namvà dù khó khăn vẫn hứa giữ nguyên số lượng vốn vay và khoản tài trợ đã cam kết. Thị trường Việt Nam lại chưa phát triển đầy đủ để có thể bị cuố n vào vòng - xoáy khủng hoảng tiền tệ. Hơn thế, chế độ quản lý ngoại hố i của Việt Nam vẫn còn được kiểm soát rất chặt chẽ phù hợp với các biện pháp khuyến khích đầu tư ở Việt Nam. Thị trường chứng khoán chưa hình thành .Các cô ng cụ tài chính chưa phát triển. Các cổ phiếu trái phiếu và các lo ại giấy tờ có giá trị khác của Việt Nam chưa được phát hành trên thị trường quố c tế. Đầu tư chính thức vào Việt Nam vẫn chưa được thừa nhận. Đ ầu tư trực tiếp của nước ngoài vào Việt Nam thường vơí thời hạn d ài chưa đến hạn trả. Trong các dự án sản xuất, các nhà đầu tư nước ngoài khô ng thể lập tức chuyển vốn ra nghĩa là ít có khả năng tăng đột ngộ t nhu cầu ngoại tệ. Mặt khác việc quản lý nguồn ngoại tệ ra, vào của Việt Nam tuơng đối chặt chẽ cũng tạo nên một lực cản đáng kể, giảm áp lực của các nguồ n ngo ại tệ chảy ra nước ngoài hoặc những hoạt động đầu cơ tích trữ này ở trong nước. Mặc dù V iệt Nam đã gia nhập ASEAN, nhưng các quan hệ kinh tế với các nước trong khu vực chưa hoàn tòan chặt chẽ chưa chịu tác độ ng dây truyền như một số nước khác. Loại hàng hoá xuất khẩu quan trọng của Việt Nam là gạo cũng bị ảnh hưởng - do giá gạo của Thái Lan giảm từ 15 %- 20%. khả năng cạnh tranh của hàng hoá Thái Lan và các nước m ạnh hơn trên thị trường của Việt Nam. Đối với các nước trong khu vực, sự mất giá đồng tiền của họ với USD đã làm cho giá hàng hoá của họ rẻ đ i, làm tăng tính cạnh tranh hàng ho á của các nước đó.Vì vậy sự tràn lan hàng hoá của các nước ASEAN tràn vào Việt Nam là có thực (kể cả q ua con đường nhập lậu ). Ngược lại hàng hoá VIệt Nam giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường khu vực. Đồng Baht và các đồng tiền khác trong khu vực bị phá giá, gây sức ép giảm gía hàng Việt Nam xuất khẩu sang các nước đó. Do vậy nếu xuất khẩu hàng Việt nam sang các nước này sẽ khó khăn hơn. Vì vậy nếu khả năng bảo hộ mậu d ịch của nước ta giảm thì khả năng cạnh tranh hàng của ta sẽ bị thử thách lớn. 10
Về vấn đề nợ nước ngoài: khủng hoảng khiến đồng Việt Nam mất giá 10%, và - như vậy cứ 1 tỷ USD nợ thì nay phải bỏ ra thêm 1200 tỷ đồng Việt Nam để trả do yếu tố tỷ giá. Đây là gánh nặng lớn cho chính phủ, doanh nghiệp trong việc thanh toán nợ khi đồng nội tệ bị mất giá. - Sự kiên trên sẽ làm giảm uy tín và gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đ ầu tư của toàn khu vực, trong đó có V iệt Nam. 2. HỮNG GỢI Ý CHO CHÍNH SÁCH VIỆT NAM Nhu cầu cấp bách đối với Việt Nam là tăng cường hơn nữa tính công khai và cung cấp những thông tin đáng tin cậy và chính xác góp phần hạn chế tình trạng tham nhũng ngày càng gia tăng. Cần hết sức hạn chế và phân bổ một cách thận trọng những khoản cho vay mới theo chỉ đạo của nhà nước đối với các doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực thương mại. Bên cạnh đó việc cắt giảm hạn chế đến mức tối thiểu và giám sát chặt chẽ việc cho vay vốn dưới sự bỏ lãnh của nhà nước cũng hết sức quan trọng. Trong nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hoà nhập với thị trường tài chính quố c tế, việc mở rộng thị trường vốn của mỗi nước là hết sức cần thiết, song việc mở rộng vốn phải có tỷ lệ thích hợp giữa vốn trong nước và vốn vay nước ngo ài. Quan hệ tỷ lệ g iữa vố n ngắn hạn, trung hạn và d ài hạn trong khi gọi vốn đầu tư nước ngoài (tránh trường hợp vốn vay ngắn hạn lớn không ổn định. Quan hệ giữa thời hạn vay vố n và đố i tượng được đầu tư. Nếu thời hạn vay ngắn, nhưng lại đ ược đầu tư vào bất động sản gây mất ổn định trong hệ thống tài chính khi thị trường bất độ ng sản bế tắc. Cần phải tiếp tục tăng đáng kể tỷ lệ tích luỹ trong nước để tránh bị lệ thuộc quá nhiều vào các nguồn vốn nước ngo ài, đặc biệt phải giảm thiểu nợ nước ngoài. Cần thực hiện những biện pháp cải cách cụ thể và phát triển nghành tài chính nhằm tránh sự tích tụ đến mức nguy hiểm của các khoản nợ không hiệu quả. Cò n nếu các kho ản nợ là bắt buộc thì phải quản ký chặt chẽ không để tồ n tại hiên tượng nợ lòng vò ng .... Nói tóm lại để phát triển kinh tế và tránh khô ng rơi vào khủng hoảng cần giả quyết rất nhiều vần đề còn tồn tại nêu trên và có các giải pháp 11 phòng ngừa
hữu hiệu và tìm ra được cơ hội để phát triển nhanh hơn. V iệt Nam đang có lợi thế tranh thủ tất cả những bài học rút ra trong khu vực để điều chỉnh chính sách nhằm ngăn chặn khủng ho ảng như : chương trình 5 năm của thủ tướng Phan Văn Khải được thô ng b áo tháng 10/1997, nghị quyết 4 Trung ương Đ ảng tháng 12/1997, những cải tiến trong khi bảo lãnh vay nợ của các doanh nghiệp và nguồ n vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp vào Việt Nam. N goài ra, tình trạng đ ầu tư có tính rủ i ro cao hay quá mức cần thiết ở V iệt Nam sẽ giảm và cuối cùng sẽ có tác dụng thúc đẩy Việt Nam tiến hành cải cách cụ thể hơn và gó p phần tăng tính bền vững về phương diên tài chính của các khoản đầu tư ở V iệt Nam. H ạn chế việc khập khẩu tràn lan. Tăng cường công tác chống buôn lậu. Có chính sách nhập khẩu những mặt hàng thuiết yếu, tiết kiệm ngo ại tệ và khuyến khích tiêu dùng hàng nội địa. Chính phủ cần chỉ đạo mộ t cách chặt chẽ về việc xử lý vấn đề vốn, tài sản thế chấp và nợ khó đò i do những nguyên nhân bất khả kháng nhằm giúp các ngân hàng thương mại lành mạnh hoá về tài chính. Nói tóm lại để phát triển kinh tế và tránh không rơi vào khủng hoảng cần giải quyết rất nhiều vần đ ề cò n tồn tại nêu trên và có các giải pháp phòng ngừa hữu hiệu và tìm ra được cơ hội để phát triển nhanh hơn trên con đường hộ i nhập. LỜI KẾT 12
Sau khi hiểu thêm về tính chất cuộc khủng hoảng tài Chính Châu Á đặc biệt là nguyên nhân và sự tác động to lớn của nó tới tình hình phát triển kinh tế của khu vực, thế giới nói chung và V iệt N am nói riêng. Cuộc khủng hoảng cũng cho thấy , trong bối cảnh tự do hoá toàn cầu, phải có sự chuẩn b ị thích đáng cho quá trình này, nhất là tự do hoá tài chính - tiền tệ; Vừa phải tự do hoá đồng bộ, vừa phải thận trọng và tính đ ầy đủ đến tình hình thực tế mỗi nước. Cuộc khủng hoảng cũng đòi hỏi các nước phải có chính sách bồi dưỡng và nâng cao đội ngũ cán bộ nhà nước (đặc biệt là cán bộ ngân hàng) để hiểu rõ hơn về các nguồn vốn đầu tư cũng như những tác động tiềm tàng của nó tới nền kinh tế mỗi nước. Nước ta may mắn vì không bị thiệt hại lớn, nhưng những bài học và phương pháp phòng ngừa hữu hiệuđể hạn chế sự ảnh hưởng của nó là rất cần thiết. Hơn thế, chúng ta còn có thể tìm ra những cơ hội để hội nhập và phát triển nhanh hơn. Bản thân em rất mong truyền tải đựơc toàn bộ những hiểu biết của mình qua bài viết này. Tuy nhiên do trình độ , kinh nghhiệm còn hạn chế em chỉ xin đưa ra mộ t số vấn đề cơ b ản về cuộc khủng hoảng đã làm xôn xao d ư luận và giới b áo chí này. Một lần nữa em xin trân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã tạo đ iều kiện thuận lợi cho em hoàn thành b ài viết này. TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Việt Nam trước cuộc khủng hoảng tiền tệ khu vực –PTS . Nguyễn thị Luyến 2. Đô ng Á từ thần kỳ tới khủng hoảng những b ài họ c có ích cho Việt Nam . 3. Tác động của cuộc khủng ho ảng tơi thương mại và đầu tư của Việt N am – Phòng phân tích, Viện Tài Chính Việt Nam. 13