Đề tài: tìm hiểu tên gọi Quảng Nam

Chia sẻ: đoàn đặng Quân Hà | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

204
lượt xem 39
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

năm 1306 theo thỏa ước giữa vua Chiêm Thành là Chế Mân và vua Đại Việt là Trần Nhân Tông, vua Chế Mân dâng hai châu Ô tức Thuận Châu (nam Quảng Trị, Huế) và châu Rí tức Hóa Châu (một phần Huế, bắc sông Thu Bồn) làm sính lễ cưới con gái vua Trần Nhân Tông là công chúa Huyền Trân. Người Việt dần định cư tại hai vùng đất mới, người Chiêm Thành lùi dần về vùng đất còn lại phía Nam của vương quốc. Lai lic̣ h môṭ vuǹ g đât́...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: tìm hiểu tên gọi Quảng Nam

Bai tâp giữa kỳ ̣̀ ̣ ̣ Môn: Đia danh hoc GVHD:Ths. HOANG THỊ DIÊU HUYÊN ̀ ̣ ̀ SVTH : ĐĂNG THỊ HÀ ̣ LỚP : 07CDL
Đề tai ̀ ̣ ̣ ̀ ́ 1. Lai lich môt vung đât 2. Vai điêm khai quat về ̀ ̉ ́ ́ ̀ ̉ ̣ Tim hiêu tên goi ̃ Quang Nam ̃ Quang Nam
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Trước kia Quảng Nam là đất Chiêm Thành, năm 1306 theo thỏa ước giữa vua Chiêm Thành là Chế Mân và vua Đại Việt là Trần Nhân Tông, vua Chế Mân dâng hai châu Ô tức Thuận Châu (nam Quảng Trị, Huế) và châu Rí tức Hóa Châu (một phần Huế, bắc sông Thu Bồn) làm sính lễ cưới con gái vua Trần Nhân Tông là công chúa Huyền Trân. Người Việt dần định cư tại hai vùng đất mới, người Chiêm Thành lùi dần về vùng đất còn lại phía Nam của vương quốc.
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât • Năm 1402, nhà Hồ thay thế nhà Trần. Nhà Hồ chia Hóa Châu thành 4 châu nhỏ hơn là Thăng Châu, Hóa Châu, Tư Châu và Nghĩa Châu và đặt An Phủ Sứ cai trị. • Năm 1471, sau khi chiếm vùng đất phía Nam Thuận Hóa cho đến đèo Cù Mông, vua Lê Thánh Tông lập thêm đơn vị hành chính thứ 13 - Thừa Tuyên Quảng Nam gồm 3 phủ: Thăng Hoa, Tư Nghĩa và Hoài Nhơn (nay là Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định). Danh xưng Quảng Nam xuất hiện từ đây.
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Danh xưng Quang Nam ra đời và tôn ̃ ̀ tai cho đên cuôi thế kỷ thứ II là năm 528 ̣ ́ ́ năm ( 1472 – 2000 ) và trai qua nhiêu ̉ ̀ thay đôi về tên goi hanh chinh và về đia ̉ ̣ ̀ ́ ̣ giới, đã diên ra không it lân tach ra, ̃ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̣̀́ ̣ ̀ nhâp vao, rôi lai tach ra, nhâp vao... Người khai sang ra vị vua thông minh ́ và yêu nước, được xêp vao bâc nhât ́ ̀ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ̣ trong cac triêu đai vau chua Viêt Nam : ́ Lê Thanh Tông.
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Hai tiêng Quang Nam ham chứa môt ý ́ ̃ ̀ ̣ nghia lich sử trong đai trong quá trinh phat ̣̃ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̀̉ ̣ triên lâu dai cau dân tôc. + Quang có nghia là mở rông ̃ ̃ ̣ + Nam là hướng về phương Nam : môt lựa ̣ chon có tinh chiên lược, quyêt đinh vân ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ mênh sông con cua quôc gia Đai Viêt vôn vó ̣ ́ ̀ ̉ ́ ̣ ̣ ́ vị trí đia lý đăc trưng môt bên là nứi non ̣ ̣ ̣ hiêm trơr, cao ngât, môt bên là biên rông ̉ ́ ̣ ̉ ̣ mênh mông, lai luôn chiu ap lực banh ̣ ̣ ́ ̀ trướng manh mẽ cua môt lang giêng không ̣ ̉ ̣́ ̀ ̉ lồ từ phương băc. ́
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Trong dong lich sử phat triên cua đât nước, ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ́ Quang Nam trong thực tế đã có vai trò và vị ̃ trí rât đang tự hao trong sự nghiêp mở nước. ́ ́ ̀ ̣ + Đó là vai trò và vị trí rât đang tự hao trong ́ ́ ̀ sự nghiêp mở nước. ̣ + Đó là vai trò phên giâu ở chôn đâu song ̣ ́ ̀ ́ ngon gio, nơi tiêp nhân và nhao năn lai cac ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ́ luông văn hoa để lam giau thêm vôn văn hoa ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́ dân tôc, là nguôn cung câp nhân tai vât lực, ̣ ̀ ́ ̀ ̣ tram trung chuyên và là ban đap vững chăc ̣ ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̣ cho công cuôc nam tiên cua dân tôc.
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Từ thế kỷ thứ XV, trong sach Dư đia chi, Nguyên ́ ̣ ́ ̃ Trai đã goi đât nay là “Tiên nữ Phú hà duy Nam ̃ ̣ ́ ̀ giơi” và xêp vao loai “phên giâu thứ năm” cua Đai ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ Viêt. Năm 1613, hai năm sau khi binh đinh đât Phú ̀ ̣ ́ Yên, chinh thức nhâp vao dinh Quang Nam, ́ ̣ ̀ ̃ Nguyên Hoang trước luc lâm chung đã mời cac cân ̃ ̀ ́ ́ ̣ thân và người con trai thứ sau mà ông chon để kế ̀ ́ ̣ nghiêp đên bên giường bênh, tha thiêt dăn răng : ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ “Đây là đât yêt hâu cau miên Thuân, Quang”, là ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̣ ̃ “đât dung võ cau kể anh hung” bởi nó hôi tụ đủ ́ ̣ ̉ ̀ ̣ điêu kiên cho thế công cung như thế thủ ; nêu biêt ̀ ̣ ̃ ́ ́ “day dân, luyên binh’ thì có thể “xây dựng sự ̣ ̣ nghiêp muôn đời”. ̣
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Không chỉ dưới thời Lê đât Quang Nam được coi như là ́ ̃ miên biên viên, đât “trong trân”, mà cả dưới thời ̀ ̃ ́ ̣ ́ Nguyên, khi đât nước đã liên môt dai từ Lang Sơn đên ̃ ́ ̀ ̣ ̃ ̣ ́ Cà Mau, ý nghia chiên lược cua vị trí Quang Nam không ̃ ́ ̉ ̃ hề giam đi mà có phân con tăng lên. Nguyên Anh sau khi ̉ ̀ ̀ ̃ ́ lên ngôi vua đã đăt Quang Nam thanh “dinh trực lê, ̣ ̃ ̀ ̣ thuôc kinh sư” , goi đó là “quân chân tay” - có nghia là ̣ ̣ ̣ ̃ đât tiên đon cua kinh đo Phú Xuân. ́ ̀ ̀ ̉ Tac giả Lich triêu hiên chương loai chi, ngoai viêc nhân ́ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ manh đât nay "vôn là môt khu có nhiêu cua cai ” , con ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ̀ goi “ Quang Nam là môt thăng đai cua biên và nui ”. ̣ ̃ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ́
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Bước sang thời kỳ cân đai , vị trí cua Xứ Quang đôi ̣ ̣ ̉ ̃ ́ vơi vân mênh chung cua đât nước vân nôi bât : sang ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̃ ̉ ̣ ́ ngay 1-9-1858, những phat đai bac đâu tiên cua liên ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̉ quân Phap và Tây Ban Nha đã nổ vao phao đai phong ́ ̀ ́ ̀ ̀ hai cua ta tai cửa biên Đà Năng, mở cuôc xâm lược đâu ̉ ̉ ̣ ̉ ̃ ̣ ̀ tiên cua môt đế quôc phương Tây vao Viêt Nam. Rôi 106 ̉ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ năm sau, cung tai nơi cửa ngõ nay, ngay 8-3-1965, hai ̃ ̣ ̀ ̀ tiêu đoan thuy luc quân chiên Mỹ ồ at đỗ bộ lên bai biên ̉ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̃ ̉ Xuân Thiêu, và tiêp theo là sư đoan linh thuy bộ số Môt ̀ ́ ̀́ ̉ ̣ được đưa vao chiêm đông Quang Nam, mở đâu cuôc ̀ ́ ́ ̃ ̀ ̣ xâm lược trực tiêp cua đế quôc Mỹ đôi với miên Nam ́ ̉ ́ ́ ̀ Viêt Nam keo dai hơn mười năm ( 1965 – 1975 ). ̣ ́ ̀
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Môt điêu không thể không lưu ý khi đề câp ̣ ̀ ̣ đên lich sử Quang Nam là cân phân biêt danh ̣ ̃ ̀ ̣ xưng nay ở hai giai đoan lich sử khac nhau. ̀ ̣̣ ́ Giai đoan đâu, từ thời Lê Thanh Tông ̣ ̀ ́ ( 1472 ) cho đên khi Gia Long cai tổ cac khu ́ ̉ ́ vưc hanh chinh trong cả nước ( 1803 ), keo ̣ ̀ ́ ́ dai 331 năm. Tên goi luc đâu là Thừa Tuyên ̀ ̣́ ̀ Quang Nam, sau đôi thanh Xứ Quang Nam ̃ ̉ ̀ ̃ ̀ ́ ̃ ̣ ̉ ( 1490 ), rôi Trân Quang Nam ( 1509 ), lai đôi ̃ ́ ́ ̣ sang Doanh Quang Nam ( 1602 ), tiêp đên lai được đôi thanh Trân... ̉ ̀ ́
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Dù mang tên goi đơn vị hanh chinh khac nhau, ̣ ̀ ́ ́ nhưng khai niêm đât Quang Nam thời kỳ nay bao gôm ́ ̣ ́ ̃ ̀ ̀ đât cua ba phủ : Thăng Hoa, Tư Nghia, Hoai Nhơn, ́ ̉ ̃ ̀ trai dai từ bờ nam sông Thu Bôn cho đên đeo Cù ̉ ̀ ̀ ́ ̀ Mông. Rôi sau đô, dưới thời Nguyên Hoang, doang ̀ ́ ̃ ̀ Quang Nam lai thêm phủ Điên Ban ( trước đó nó ̃ ̣ ̣ ̀ thuôc phủ Thuân Hoa ) ở phia băc, và phủ Phú Yên ở ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ phia nam. Giai đoan thứ hai băt đâu với Dinh Quang Nam ̣ ́ ̀ ̃ ( 1808 ) dưới thời Gia Long, rôi đôi thanh tinh Quang ̀ ̉ ̀ ̉ ̃ Nam ( 1832 ) dưới thời Minh Mang, đia giới không ̣ ̣ thay đôi cho đên ngay nay, tức gôm từ đeo Hai Vân ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̃ cho đên Dôc Soi.
̣ ̣ ̀ ́ Lai lich môt vung đât Đô thị hóa là xu thế tất yếu đối với mọi quốc gia trên thế giới. Đô thị đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế, song quá trình đô thị hóa nhanh chóng cùng với sự gia tăng dân số và phát triển công nghiệp đã đặt ra nhiều vấn đề thách thức đối với phát triển kinh tế-xã hội, trong đó vấn đề ô nhiễm môi trường nhất là ô nhiễm nước mặt ở các đô thị đang là vấn đề cấp bách được nhiều quốc gia quan tâm giải quyết.
Vai điêm khai quat về Quang Nam ̀ ̉ ́ ́ ̃ Vị trí đia lý ̣ Tinh Quang Nam năm giữa Trung Bô, cung là ̉ ̃ ̀ ̣ ̃ trung độ cua đât nước, có hinh thể như môt hinh ̉ ́ ̀ ̣̀ binh hanh, hơi khuyêt ở goc tây nam, có diên tich ̀ ̀ ́ ́ ̣́ tự nhiên 11.989 km2 , thuôc loai tinh lớn và đông ̣ ̣̉ ̉ ̀ dân cua miên Trung. Tinh Quang Nam cach thủ đô Hà Nôi 759 km về ̉ ̃ ́ ̣ phia nam, cach thanh phố Hồ Chí Minh 971 km về ́ ́ ̀ phia băc, trên vĩ độ 15013’ - 16012’ băc, kinh độ ́ ́ ́ 107013’ - 108044’ đông. Đây cung là nơi kêt thuc ̃ ́ ́ đoan eo nhât cua dai Binh Trị Thiên và băt đâu nở ̣ ́ ̉ ̃̀ ́ ̀ rông ra phia nam theo hinh thể đia lý Viêt Nam. ̣ ́ ̀ ̣ ̣
Vai điêm khai quat về Quang Nam ̀ ̉ ́ ́ ̃ Phia băc giap tinh Thừa Thiên Huê. ́ ́ ́̉ ́ Phia nam giap tinh Quang Ngai và Kontum ́ ́̉ ̃ ̃ Phia tây giap nước CHDC Lao (đây cung là tinh duy ́ ́ ̀ ̃ ̉ nhât ở miên Trung có chung đường biên giới với nước ́ ̀ ̣ ̀ ban Lao) Phia đông giap biên Thai Binh Dương. ́ ́ ̉ ́̀ Chiêu ngang theo đường chim bay từ biên đên biên giới ̀ ̉ ́ Lao chỗ rông nhât là 125 km, chỗ hep nhât là 72 km. ̀ ̣ ́ ̣ ́ Huyên đao Hoang Sa trực thuôc thanh phố Đà Năng, ̣ ̉ ̀ ̣ ̀ ̃ cach bờ 170 hai ly, năm tron giữa hai kinh tuyên 110 0 - ́ ̉́ ̀ ̣ ́ 1300 đông và 15045’ và 17007’ băc. Ngoai khơi, cach thị ́ ̀ ́ xã Hôi An 20 km, có Cù lao Cham, gôm 6 hon đao lớn ̣ ̀ ̀ ̀ ̉ nho, nay là xã Tân Hiêp, thuôc thị xã Hôi An. ̉ ̣ ̣ ̣
Vai điêm khai quat về Quang Nam ̀ ̉ ́ ́ ̃ Bờ biên cua tinh dai 150 km, từ chân đeo Hai vân đên ̉ ̉̉ ̀ ̀ ̉ ́ vinh Dung Quât ( Quang Ngai ), có bôn cau thông ra bên ̣ ́ ̃ ̃ ́ ̉ ngoai ( cửa Đà Năng, cửa Đai, cửa Lở và cửa An Hoa ), ̀ ̃ ̣ ̀ và môt ngư trường rông 50.000km2. ̣ ̣ Hai Vân, răng nui từ Trường Sơn đâm ngang ra biên, ̉ ̣ ́ ̉ được coi là ranh giới tự nhiên giữa băc và nam, đanh ́ ́ dâu sự biên đôi về nhiêu măt, từ đia ly, đia chât, đia hinh, ́ ̉ ̀ ̣ ̣̣́ ́ ̣ ̀ khí hâu, thổ nhưỡng, khoang san, sông ngoi, đên thực ̣ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ vât, đông vât, tao nên môt canh quan thiên nhiên phong phú và đa dang, đông thời đây cung là nơi hôi tụ nhiêu ̣ ̀ ̃ ̣ ̀ thiên thiên tai gay găt : bao, lũ lut, han han... ́ ̃ ̣ ̣ ́
Vai điêm khai quat về Quang Nam ̀ ̉ ́ ́ ̃ Khí hâu ̣ Khi đên với đât Quang, nhât là trong mua đông, ta ́ ́ ̃ ́ ̀ không khoi ngac nhiên vì sự thay đôi đôt ngôt về khí hâu ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ khi vượt qua đeo Hai Vân. Thang chap, thang giêng ở ̀ ̉ ́ ̣ ́ Thưa Thiên Huế mưa dâm ‘thôi đât’ và giá ret chăng ̀ ̀ ́ ́ ́ ̉ thua Nghệ An là mây, nhưng vao đên Quang Nam thì ban ́ ̀ ́ ̃ đêm chỉ cân môt manh chăn đơn cung đủ âm, con ban ̀ ̣ ̉ ̃ ́ ̀ ngay năng chăng khac mua hê. Đây chinh là nơi băt đâu ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ khí hâu không có mua đông cua miên nam nước ta. ̣ ̀ ̉ ̀ Từ Hai Vân trở vao nam là pham vi cua đới rừng á ̉ ̀ ̣ ̉ xich đao với tông nhiêt độ 9.5000C/năm, do không chiu ́ ̣ ̉ ̣ ̣ anh hưởng cua gió mua đông lanh. Mua năng ở đây ̉ ̉ ̀ ̣ ̀ ́ không phai là mua mưa như ở hai đâu nam băc cua đât ̉ ̀ ̀ ́ ̉ ́ nước, vì dai Trường Sơn chăn gió từ vinh Bengal thôi ̃ ́ ̣ ̉ tới.
Vai điêm khai quat về Quang Nam ̀ ̉ ́ ́ ̃ Về măt đia hinh ̣̣ ̀ Quang Nam có đủ cac vung : ̃ ́ ̀ thượng du trung điêp nui non ; trung du ̀ ̣ ́ vơi đôi gò và thung lung ; đông băng và ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̃́ ̉ vung côn cat, bai cat ven biên. Ở phia tây, rừng nui, đôi gò chiêm ́ ́ ̀ ́ gân ¾ diên tich cua tinh, trong đó có ̀ ̣́ ̉̉ 580.000 ha rưng nhiêu gỗ quý và lâm ̀ ̀ san quy. Có những nui rât cao, như : ̉ ́ ́́ ́ ́ ̀ nui Mang Cao ( 1.700m ), nui Hon Chân ( 1.513m )...
Vai điêm khai quat về Quang Nam ̀ ̉ ́ ́ ̃ Về măt đia hinh ̣̣ ̀ Khac với vung gò đôi Binh Trị Thiên, vung gò đôi ́ ̀ ̀̀ ̀ ̀ Quang Nam cao từ 200 – 400m, có sườn thoai ̃ thoai và thung lung rông được câu tao băng phù sa ̉ ̃ ̣ ́ ̣ ̀ cổ và phù sa mới ( ở cac huyên Quế Sơn, Hiêp ́ ̣ ̣ Đức, Tiên Phước ), được khai phá khá sớm, biên ́ thanh những vườn trông cây lương thực, cây công ̀ ̀ nghiêp, cây ăn qua, nôi tiêp từ sườn đôi nay qua ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̀ sườn đôi khac, con ruông lua thì trai rông theo cac ̀ ́ ̀ ̣ ́ ̣̃ ́ thung lung. Diên tich toan bộ vung gò đôi nay lên ̃ ̣́ ̀ ̀ ̀ ̀ đên 1.400 km2, quang canh trông chăng khac gì ̉ ̉ ́ vung trung du Băc Bô, và vung dân cư sông cung ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̃ đông đuc như thê. ́ ́
Vai điêm khai quat về Quang Nam ̀ ̉ ́ ́ ̃ Về măt đia hinh ̣̣ ̀ Vung đông băng Quang Nam thuôc loai tương đôi phì ̀ ̀ ̀ ̃ ̣ ̣ ́ nhiêu ở miên Trung, được khai thac sớm từ thời Champa, ̀ ́ trước khi có người Viêt đên đinh cư. ̣́ ̣ Do phương thức canh tac lac hâu, lai bị tan phá khôc ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ liêt suôt nhiêu thế kỷ chiên tranh, nên nhiêu nơi đã tr ở ̣ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ thanh đât bac mau. Từ sau ngay giai phong ( 29 – 3 – 1975 ) công tac thuy ̀ ̉ ́ ́ ̉ lơi và thâm canh, cai tao đât đã được chú trong, do đó hiêu ̣ ̣̉ ́ ̣ ̣ quả năng suât hoa lợi đem lai có khá hơn. ́ ̣