Đề tài tốt nghiệp cử nhân Điều dưỡng hệ VHVL: Đánh giá thực trạng giao tiếp của nhân viên y tế Bệnh viện Nông nghiệp năm 2010-2011

1<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ:<br /> Giao tiếp là một phương thức tồn tại cơ bản của con người, giao tiếp là<br /> một quá trình thiết lập và thực thi mối quan hệ giữa người và người và trong<br /> quá trình đó thì con người khám phá và sáng tạo lẫn nhau.[5] Trong giao tiếp<br /> mỗi người có động cơ của riêng mình, thông qua các công cụ phương tiện,<br /> con người nhận thứ được về nhau, về thế giới xung quanh, tác động qua lại<br /> lẫn nhau.<br /> Trong hoạt động nghề nghiệp của Điều dưỡng, Giao tiếp là một kỹ<br /> năng nghề nghiệp đồng thời cũng là một nghệ thuật để đảm bảo quá trình<br /> trao đổi thông tin và nhu cầu tinh thần của người bệnh .Vì sức khỏe là sự<br /> thỏa mãn về cả thể chất, tinh thần, xã hội nên kỹ năng giao tiếp của điều<br /> dưỡng viên tốt sẽ giúp cho quá trình điều trị, phục hồi của bệnh nhân thuận<br /> lợi hơn và đảm bảo chất lượng sống của bệnh nhân tốt hơn.<br /> Khả năng giao tiếp của mỗi người phụ thuộc vào tố chất, đặc điểm<br /> tính cách của mỗi cá nhân đó, đồng thời nó cũng phụ thuộc nhiều vào môi<br /> trường, xã hội, quá trình giáo dục mà người đó được tiếp nhận nên nó là một<br /> kỹ năng nghề nghiệp có thể rèn luyện được. Vì thế Bộ Y tế, Hội Điều dưỡng<br /> Việt Nam đã có những cuộc vận động nâng cao kỹ năng giao tiếp của điều<br /> dưỡng viên.<br /> Đã có nhiều nghiên cứu khác nhau về thực trạng giao tiếp của nhân<br /> viên y tế ở nhiều bệnh viện khác nhau. Tuy vậy thực trạng này rất khác nhau<br /> ở những bệnh viện khác nhau. Hầu hết các nghiên cứu đều dùng phương<br /> pháp phỏng vấn người bệnh hoặc nhân viên y tế, rất ít nghiên cứu ghi nhận<br /> trực tiếp các lời nói, hành vi giao tiếp. Chính vì thế chúng tôi tiến hành<br /> nghiên cứu này nhằm mục tiêu: Đánh giá thực trạng giao tiếp của nhân<br /> viên y tế Bệnh viện Nông nghiệp năm 2010-2011<br /> <br /> 2<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> TỔNG QUAN<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Khái niệm chung về giao tiếp<br /> Giao tiếp là quá trình thiết lập và phát triển tiếp xúc giữa cá nhân với<br /> <br /> nhau xuất phát từ nhu cầu phối hợp hành động và hoạt động.<br /> Trong tâm lý học xã hội, giao tiếp là một dạng thức căn bản của hành vi con<br /> người, là “cơ chế để các liên hệ người tồn tại và phát triển.” (Cooley -1902)<br /> [7] , thông qua giao tiếp các cá nhân không chỉ chịu ảnh hưởng bởi các bối<br /> cảnh xã hội mà họ phản ứng lại, mà còn tác động lẫn nhau thường xuyên với<br /> những người khác được coi là người đối thoại.<br /> Trong các lý luận về giao tiếp xã hội, tồn tại một quan niệm khá phổ<br /> biến coi như giao tiếp như một quá trình thông tin, quá trình này bao gồm<br /> việc thực hiện và duy trì sự liên hệ giữa các cá nhân. Theo Osgood C.E, nhà<br /> tâm lý học xã hội người Mỹ thì giao tiếp bao gồm các hành động riêng lẻ<br /> nữa mà thực chất là chuyển giao thông tin và tiếp nhận thông tin. Ông cho<br /> rằng giao tiếp là một quá trình hai mặt: liên lạc và ảnh hưởng lẫn nhau (7)<br /> Giao tiếp bao gồm hàng loạt các yếu tố như trao đổi thông tin, xây<br /> dựng chiến lược hoạt động thống nhất, tri giác và tìm hiểu người khác.<br /> Giao tiếp có ba khía cạnh chính: giao lưu, tác động tương hỗ và tri<br /> giác.<br /> Mặt giao lưu của giao tiếp gắn liền với việc tìm hiểu những nét đặc<br /> thù của quá trình trao đổi thông tin giữa người với người trong danh nghĩa là<br /> chủ thể tích cực, có nghĩa là khảo sát thái độ của cá nhân, tâm thế, mục đích,<br /> ý định của họ nhằm thiết lập không chỉ vận động đơn thuần của thông tin mà<br /> còn bổ sung, làm giàu thêm những tri thức, vốn sống cần thiết cho các thành<br /> viên trong quá trình giao tiếp. Ngôn ngữ là phương tiện giao lưu chủ yếu.<br /> Cùng với ngôn ngữ là hệ thống quang học vận động ( nét mặt, điệu bộ cử<br /> chỉ, lời ăn tiếng nói...) các yếu tố ngôn ngữ và siêu ngôn ngữ ( giọng nói , sự<br /> <br /> Thang Long University Library<br /> <br /> 3<br /> <br /> ngắt đoạn...), cấu trúc không gian và thời gian của hoàn cảnh giao tiếp, hệ<br /> thống tiếp xúc “ bằng mắt”.<br /> Một khía cạnh quan trọng khác của quá trình giao tiếp là sự ảnh<br /> hưởng, tác động lẫn nhau giữa các thành viên, xây dựng hình ảnh tinh thần<br /> của mỗi người trong quan niệm của những người khác (nhân cách hóa).<br /> Trong trường hợp này ngôn ngữ thống nhất và sự hiểu biết về hoàn cảnh xảy<br /> ra là điều kiện cần thiết đảm bảo hiệu quả tác động lẫn nhau.<br /> 2.<br /> <br /> Phân loại các phương thức giao tiếp<br /> <br /> Giao tiếp là sự tiếp xúc tâm lý giữa người với người thông qua đó<br /> con người trao đổi với nhau về thông tin, về cảm xúc, tri giác, tác động<br /> qua lại với nhau ...Hiện thực hóa các quan hệ xã hội giữa chủ thể này với<br /> chủ thể khác.<br /> - Các loại giao tiếp:<br /> + Theo phương tiện giao tiếp có :<br />  Giao tiếp vật chất<br /> Thông qua hành động vật chất cụ thể. Khi giao tiếp con người có thể sự dụng<br /> những công cụ, sản phẩm vật chất của lao động, những kỷ vật, tặng phẩm.<br /> Trong từng vật thể có sự hội nhập văn hóa, xã hội, trí tuệ, cảm xúc…của loài<br /> người. Khi giao tiếp bằng vật chất cụ thể, con người chỉ cho nhau biết những<br /> tinh túy mà lời người gởi gắm ở trong đó, trao đổi cho nhau những thông tin,<br /> rung cảm, kinh nghiệm…về vật thể đó, từ đó chủ thể và khách thể thực hiện<br /> mục đích, nội dung giao tiếp.<br />  Giao tiếp bằng tín hiệu phi ngôn ngữ (thông qua cử chỉ, điệu bộ...)<br /> Khi giao tiếp, con người sử dụng những cử chỉ, điệu bộ, ánh mắt, nét<br /> mặt…để thể hiện sự đồng tình hay phản đối, thân thiện hay khó chịu, hiểu<br /> biết sâu sức hay nông cạn…Ngoài ra con người còn sử dụng những ký hiệu<br /> quy định chung cho từng nhóm xã hội, như biển báo giao thông, ký hiệu<br /> <br /> 4<br /> <br /> thông tin bằng tay cho những người câm điếc, những ký hiệu dành riêng cho<br /> hai người.<br />  Giao tiếp bằng ngôn ngữ<br /> Một trong những ưu thế của con người so với con vật là ngôn ngữ. Ngôn ngữ<br /> là sản phẩm tiến hóa của xã hội loài người và trở thành công cụ giao tiếp cơ<br /> bản của con người. Bằng ngôn ngữ trong giao tiếp, con người có thể trao đổi<br /> với nhau tất cả những hiểu biết, tình cảm thái độ…mà mình thấy cần thiết.<br /> + Theo khoảng cách<br /> * Giao tiếp trực tiếp<br /> Chủ thể và đối tượng giao tiếp mặt đối mặt với nhau, trục tiếp phát và nhận<br /> thông tin của nhau. Khoảng cách giữa chủ thể và đối tượng rất gần nhau.<br /> * Giao tiếp gián tiếp<br /> Khi chủ thể và khách thể ở xa nhau, họ phải dùng những phương tiện cụ thể<br /> để giao tiếp với nhau, như qua thư từ, báo chí, qua người khác, bằng tình<br /> cảm.<br /> * Giao tiếp trung gian<br /> Đây là loại giao tiếp vừa trực tiếp, vừa gián tiếp, như nói chuyện, trao đổi<br /> với nhau qua điện thoại, truyền hình.<br /> Theo qui cách :<br /> * Giao tiếp chính thức<br /> Giao tiếp giữa các thành viên trong nhóm chính thức. Sự giao tiếp này được<br /> thực hiện theo chức trách, nhiệm vụ, theo quy chế, quy định của luật pháp,<br /> của phong tục, của dư luận…Ví dụ như, giao tiếp trong gia đình, trong quản<br /> lý, lãnh đạo, rong hoạt động nghề nghiệp: dạy học, giáo dục, khám chữa<br /> bệnh.<br /> * Giao tiếp không chính thức<br /> Đây là giao tiếp trong nhóm không chính thức, giữa những người thân nhau,<br /> phục nhau, cùng có những ham muốn, sở thích như nhau.<br /> Quan hệ giao tiếp và hoạt động :<br /> <br /> Thang Long University Library<br /> <br /> 5<br /> <br /> Giao tiếp và hoạt động là hai mặt không thể thiếu được của lối sống của<br /> hoạt động sống của con người trong thực tiễn :<br /> + Giao tiếp là dạng đặc biệt của hoạt động, giao tiếp diễn ra bằng hành động<br /> và thao tác cụ thể bằng việc sử dụng các phương tiện khác nhau để đạt mục đích,<br /> thúc đẩy động cơ.<br /> + Giao tiếp và hoạt động là hai phạm trù đồng đẳng có quan hệ qua lại<br /> trong cuộc sống của con người. Có khi giao tiếp là điều kiện của hoạt động<br /> và cũng có khi hoạt động là điều kiện của giao tiếp<br /> - Tâm lý người là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp :<br /> Chủ nghĩa duy vật biện chứng đã khẳng định : Tâm lý con người có nguồn<br /> gốc từ bên ngoài, từ thế giới khách quan chuyển vào trong não mỗi người.<br /> Trong thế giới đó thì quan hệ xã hội, nền văn hóa xã hội là cái quyết định<br /> tâm lý người.<br /> Tâm lý của con người là kinh nghiệm xã hội - lịch sử chuyển thành kinh<br /> nghiệm của bản thân thông qua hoạt động và giao tiếp trong đó giáo dục giữ<br /> vai trò chủ đạo.<br /> Tâm lý là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp. Mối quan hệ giũa hoạt động<br /> và giao tiếp là qui luật tổng quát hình thành và biểu lộ tâm lý người.<br /> Khi phân tích các hoạt động giao tiếp trong xã hội, ta có thể chia thành ba<br /> loại:<br />  Giao tiếp truyền thống:<br /> Giao tiếp được thực hiện trên cơ sở các mối quan hệ giữa người và người<br /> đã hình thành lâu dài trong quá trình phát triển xã hội: Đó là quan hệ huyết<br /> thống trong họ hàng, gia đình giữa ông bà, cha mẹ, con cái v.v... quan hệ<br /> làng xóm láng giềng nơi mọi người đều quen biết nhau, vai trò cá nhân trong<br /> tiếp xúc giao lưu được quy định rõ ràng, ngôn ngữ giao tiếp đã hình thành<br /> lâu dài trở thành những quy định bất thành văn, thấm đẫm vào từng xã hội,<br /> cuối cùng trở thành văn hoá ứng xử riêng trong xã hội đó. Tất cả những điều<br /> ấy quy định và điều chỉnh quá trình trao đổi thông tin trong quan hệ tiếp xúc,<br /> giao lưu. Loại giao tiếp này bị chi phối bởi văn hoá tập quán, hệ thống các<br /> quan niệm và ý thức xã hội.<br /> <br />