Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện môn Sinh học 8 năm 2017-2018 có đáp án - Phòng GD&ĐT huyện Trực Ninh

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> HUYỆN TRỰC NINH<br /> <br /> ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI<br /> NĂM HỌC 2017 -2018<br /> MÔN SINH HỌC LỚP 8<br /> Thi ngày 04 tháng 4 năm 2018<br /> <br /> ĐỀ CHÍNH THỨC<br /> (Đề thi gồm 02 trang)<br /> <br /> (Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian giao đề)<br /> <br /> -------------------------------<br /> <br /> Câu 1 (4,0 điểm).<br /> a) Hãy cho biết những nhận định dưới đây là đúng hay sai? Giải thích.<br /> - (1). Hồng cầu là những tế bào máu có màu đỏ.<br /> - (2). Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo những miễn dịch<br /> bẩm sinh.<br /> - (3). Nhóm máu O là nhóm máu chuyên cho.<br /> - (4). Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực hiện sự trao<br /> đổi chất.<br /> b) Dưới đây là đoạn thông tin được trích lược từ một bài báo điện tử (https://news.zing.vn/<br /> nguoi-co-trai-tim-ngung-dap-van-song-khoe-manh-post336857.html)<br /> <br /> “Vì cô vợ Lydia nói muốn ly dị, do quá sốc nên anh Nikolai (một cư dân của thành phố<br /> Saratov, Nga) đột ngột lên cơn đau tim và phải đi cấp cứu. Khi bác sĩ kiểm tra điện tâm đồ,<br /> họ ngạc nhiên phát hiện, tim của bệnh nhân Nikolai đã ngừng đập, trong khi máu vẫn tiếp tục<br /> được đưa tới tim và các bộ phận khác nên anh vẫn sống. Ngay sau khi đọc kết quả xét nghiệm<br /> của bác sĩ, Nikolai hoàn toàn bất ngờ, thậm chí anh còn không tin và yêu cầu làm đi làm lại<br /> các xét nghiệm liên tiếp. Kết quả vẫn là một, quả tim của anh đã ngừng đập.Từ khi biết chính<br /> xác trái tim của mình đã không còn đập, Nikolai tập làm quen dần với cuộc sống của “người<br /> không tim”… Điều đáng nói ở đây, mặc dù không còn tim mà vẫn sống khỏe mạnh trong khi<br /> Nikolai không hề tìm đến bất kỳ một sự trợ giúp, hỗ trợ nào từ các biện pháp y khoa...”<br /> Dựa vào những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy cho biết:<br /> - Những yếu tố nào tham gia duy trì sự tuần hoàn máu trong hệ mạch của Nikolai khi tim<br /> của anh đã ngừng đập?<br /> - Nếu em là bác sĩ thì em có những lời khuyên gì đối với anh Nikolai?<br /> Câu 2 (2,5 điểm).<br /> a) Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng làm ấm,<br /> làm ẩm không khí đi vào phổi và bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại?<br /> b) Vì sao nói trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của trao đổi khí ở phổi và trao<br /> đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào diễn ra?<br /> Câu 3 (4,0 điểm).<br /> Hình dưới đây là sơ đồ khái quát về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của quá trình tiêu hóa:<br /> <br /> Căn cứ vào hình ảnh trên và những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy cho biết:<br /> a) Các chất có trong thức ăn có thể được phân chia thành những nhóm nào? Liệt kê thành<br /> phần các chất có trong mỗi nhóm đó.<br /> b) Quá trình tiêu hóa gồm những hoạt động chủ yếu nào? Thực chất của quá trình tiêu hóa<br /> là gì?<br /> c) Hoạt động hấp thụ và vận chuyển các chất dinh dưỡng được thực hiện theo những con<br /> đường nào? Vì sao sự hấp thụ và vận chuyển các chất cần phải được tiến hành theo những<br /> con đường đó?<br /> Câu 4 (2,0 điểm).<br /> Một học sinh lớp 8 có nhu cầu tiêu dùng năng lượng mỗi ngày là 2560 kcal. Trong số năng<br /> lượng này thì prôtêin cung cấp 20%, lipit cung cấp 15%, còn lại là do gluxit cung cấp. Biết<br /> rằng: 1 gam prôtêin khi được phân giải hoàn toàn bởi 0,97 lít ôxi sẽ giải phóng ra 4,1 kcal; 1<br /> gam lipit khi được phân giải hoàn toàn bởi 2,03 lít ôxi sẽ giải phóng ra 9,3 kcal; 1 gam gluxit<br /> khi được phân giải hoàn toàn bởi 0,83 lít ôxi sẽ giải phóng 4,3 kcal.<br /> a)Tính khối lượng (gam) prôtêin, lipit và gluxit mà cơ thể cần sử dụng trong một ngày.<br /> b)Tính lượng ôxi (lít) mà cơ thể cần dùng trong một ngày để tạo ra số năng lượng trên.<br /> Câu 5 (2,5 điểm).<br /> Bài tiết là gì? Hệ bài tiết nước tiểu có cấu tạo như thế nào? Để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu<br /> tránh khỏi các tác nhân có hại ta cần phải thực hiện những thói quen sống khoa học nào?<br /> Câu 6 (1,5 điểm).<br /> Nêu những nguyên tắc và lợi ích của việc rèn luyện da.<br /> Câu 7 (3,5 điểm).<br /> a) Nêu chức năng chính của tủy sống, trụ não, não trung gian, tiểu não và đại não.<br /> b) Nêu những điểm khác biệt về cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm<br /> trong hệ thần kinh sinh dưỡng.<br /> -----------------------HẾT-----------------------<br /> <br /> Họ tên thí sinh:.................................................<br /> <br /> Chữ kí giám thị 1: .........................................<br /> <br /> Số báo danh:..................................................... Chữ kí giám thị 2: .........................................<br /> <br /> PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> HUYỆN TRỰC NINH<br /> <br /> ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM<br /> ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN<br /> Môn: SINH HỌC 8 - Năm học: 2017 – 2018<br /> <br /> Đáp án và hướng dẫn chấm này có 06 trang<br /> Câu<br /> 1<br /> <br /> Ý<br /> <br /> Nội dung trả lời<br /> a) Hãy cho biết những nhận định dưới đây là đúng hay sai? Giải thích.<br /> <br /> Điểm<br /> 4,0<br /> <br /> - (1). Hồng cầu là những tế bào máu có màu đỏ (hồng).<br /> - (2). Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo những<br /> miễn dịch bẩm sinh.<br /> - (3). Nhóm máu O là nhóm máu chuyên cho.<br /> - (4). Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực<br /> hiện sự trao đổi chất.<br /> b) Dưới đây là một đoạn thông tin được trích lược từ một bài báo điện tử tại<br /> địa chỉ https://news.zing.vn/nguoi-co-trai-tim-ngung-dap-van-song-khoe-manhpost336857.html :<br /> “Vì cô vợ Lydia nói muốn ly dị, do quá sốc nên anh Nikolai (một cư dân<br /> của thành phố Saratov, Nga) đột ngột lên cơn đau tim và phải đi cấp cứu. Khi<br /> bác sĩ kiểm tra điện tâm đồ, họ ngạc nhiên phát hiện, tim của bệnh nhân<br /> Nikolai đã ngừng đập, trong khi máu vẫn tiếp tục được đưa tới tim và các bộ<br /> phận khác nên anh vẫn sống. Ngay sau khi đọc kết quả xét nghiệm của bác sĩ,<br /> Nikolai hoàn toàn bất ngờ, thậm chí anh còn không tin và yêu cầu làm đi làm<br /> lại các xét nghiệm liên tiếp. Kết quả vẫn là một, quả tim của anh đã ngừng<br /> đập.Từ khi biết chính xác trái tim của mình đã không còn đập, Nikolai tập<br /> làm quen dần với cuộc sống của “người không tim”… Điều đáng nói ở đây,<br /> mặc dù không còn tim mà vẫn sống khỏe mạnh trong khi Nikolai không hề<br /> tìm đến bất kỳ một sự trợ giúp, hỗ trợ nào từ các biện pháp y khoa...”. Dựa<br /> vào những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy cho biết:<br /> - Những yếu tố nào tham gia duy trì sự tuần hoàn máu trong hệ mạch của<br /> Nikolai khi tim của anh đã ngừng đập?<br /> - Nếu em là bác sĩ thì em có những lời khuyên gì đối với anh Nikolai?<br /> a<br /> <br /> - (1). Hồng cầu là những tế bào máu có màu đỏ (hồng).<br /> + Đúng.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Giải thích: Trong hồng cầu có chứa Hb (huyết sắc tố) có đặc tính khi kết hợp với<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> O2 có màu đỏ tươi, khi kết hợp với CO2 có màu đỏ thẫm.<br /> - (2). Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo những<br /> miễn dịch bẩm sinh.<br /> + Sai.<br /> + Giải thích: Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> <br /> những miễndịch nhân tạo (hoặc miễn dịch bẩm sinh là loại miễn dịch sinh ra đã có,<br /> không cần phải tiêm phòng vacxin).<br /> - (3). Nhóm máu O là nhóm máu chuyên cho.<br /> + Đúng.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Giải thích: Vì hồng cầu của nhóm máu O không có cả A và B nên không bị kết<br /> dính trong huyết tương của những nhóm máu khác.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> - (4). Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực<br /> hiện sự trao đổi chất.<br /> + Sai.<br /> + Giải thích: Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu qua phổi, giúp máu trao đổi O2 và CO2<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> (hoặc dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực hiện sự trao đổi chất là<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> chức năng của vòng tuần hoàn lớn)<br /> b<br /> <br /> - Những yếu tố tham gia duy trì sự tuần hoàn máu trong hệ mạch của Nikolai<br /> khi tim của anh đã ngừng đập:<br /> + Sự co dãn của các động mạch đã tạo ra một lực đủ lớn để đẩy máu đi.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Sức đẩy do sự co bóp của các bắp cơ quanh thành mạch.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Sức hút của lồng ngực khi hít vào.<br /> + Sự hỗ trợ của các van trong các tĩnh mạch từ phần dưới cơ thể về tim.<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> <br /> - Những lời khuyên đối với anh Nikolai:<br /> + Cần có một cuộc sống vui vẻ, lạc quan và tránh rơi vào những trạng thái như quá<br /> hồi hộp hay sợ hãi hoặc tức giận…<br /> + Hạn chế sử dụng các loại thức ăn, các chất kích thích có hại cho hệ mạch.<br /> <br /> 0,25<br /> 0,25<br /> <br /> + Lao động và luyện tập thể dục thể thao vừa sức, kết hợp với những bài tập xoa<br /> bóp ngoài da để giúp cho toàn bộ hệ mạch được lưu thông tốt.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Cần thường xuyên theo dõi và kiểm tra sức khỏe…<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> (HD: Những lời khuyên ở trên mang tính chất gợi ý, HS có thể đưa ra những<br /> lời khuyên khác nếu đúng và hợp lí thì giám khảo cần cân nhắc, thống nhất và<br /> cho điểm)<br /> a) Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> dụng làm ấm, làm ẩm không khí đi vào phổi và bảo vệ phổi tránh khỏi các tác<br /> nhân có hại?<br /> b) Vì sao nói trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của trao đổi khí ở<br /> phổi và trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào diễn ra?<br /> a<br /> <br /> - Làm ấm không khí: Do lớp dưới niêm mạc ở mũi và phế quản có mạng mao<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> mạch máu dày đặc, căng máu có tác dụng sưởi ấm không khí hít vào.<br /> - Làm ẩm không khí: Do lớp niêm mạc ở mũi, khí quản và phế quản có khả năng<br /> tiết chất nhày để làm ẩm không khí khi hít vào.<br /> - Các đặc điểm cấu tạo của các cơ quan trong đường dẫn khí tham gia bảo vệ<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> phổi<br /> tránh khỏi các tác nhân có hại:<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Lông mũi, chất nhày và các lông rung ở khí quản: có tác dụng giữ lại và đẩy các<br /> hạt bụi lớn, nhỏ ra khỏi đường hô hấp.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Nắp thanh quản: có tác dụng đậy kín đường hô hấp, ngăn không cho thức ăn lọt<br /> vào đường dẫn khí khi nuốt.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Tuyến amidan và tuyến V.A chứa nhiều tế bào limpho có khả năng tiết ra các<br /> kháng thể để vô hiệu hóa các tác nhân gây bệnh<br /> b<br /> <br /> - Trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của trao đổi khí ở phổi là vì:<br /> + Mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể đều cần năng lượng, sự sản sinh và tiêu<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> dùng năng lượng của tế bào và cơ thể có liên quan với O2 và CO2.<br /> + Tế bào tiếp nhận O2 do máu mang đến và sử dụng O2 để phân giải các chất dinh<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> dưỡng đã được hấp thu để sinh ra năng lượng và CO2, khí CO2 được máu tiếp nhận<br /> và vận chuyển tới phổi để đưa ra ngoài qua hoạt động thở ra.<br /> - Trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào diễn ra là vì: Nhờ sự<br /> trao đổi khí ở phổi mà tế bào mới tiếp nhận được O2và thải loại được khí CO2 ra<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> ngoài.<br /> Hình dưới đây là sơ đồ khái quát về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của quá<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,0<br /> <br /> trình tiêu hóa:<br /> <br /> Căn cứ vào hình ảnh trên và những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy<br /> cho biết:<br /> a) Các chất có trong thức ăn có thể được phân chia thành những nhóm nào?<br /> Liệt kê thành phần các chất có trong mỗi nhóm đó.<br /> b) Quá trình tiêu hóa gồm những hoạt động chủ yếu nào? Thực chất của quá<br /> trình tiêu hóa là gì?<br /> c) Hoạt động hấp thụ và vận chuyển các chất dinh dưỡng được thực hiện theo<br /> những con đường nào? Vì sao sự hấp thụ và vận chuyển các chất cần phải<br /> được tiến hành theo những con đường đó?<br /> a<br /> <br /> - Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo hóa học thì các chất có trong thức ăn được phân<br /> chia thành 2 nhóm là:<br /> + Các chất hữu cơ gồm: Gluxit, lipit, protein, axit nucleic và vitamin.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> + Các chất vô cơ gồm: Muối khoáng và nước.<br /> <br /> 0,25<br /> <br />