Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Sông Công, Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời quý thầy cô và các em học sinh tham khảo “Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Sông Công, Thái Nguyên”. Hi vọng tài liệu sẽ là nguồn kiến thức bổ ích giúp các em củng cố lại kiến thức trước khi bước vào kì thi sắp tới. Chúc các em ôn tập kiểm tra đạt kết quả cao!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Sông Công, Thái Nguyên

SỞ GDĐT THÁI NGUYÊN THI THỬ TUYỂN SINH LỚP 10 NĂM HỌC 2023-2024 LẦN I TRƯỜNG THPT SÔNG CÔNG MÔN THI: NGỮ VĂN (Đề thi có 02 trang) Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề) Họ và tên thí sinh: .................................................................................................. Số báo danh: .......................................................................................................... I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau: Một lời nói đẹp, chân thành, có tính chất xây dựng niềm tin yêu chính là đoá hoa thơm ngát trong khu vườn văn minh của nhân loại. Người xưa thường hay nhắc nhở: Lời nói không mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau. Ta vốn có sẵn một thứ tài sản rất quý báu, có thể làm cho những người sống bên cạnh an vui và hạnh phúc mà không phải tốn kém tiền bạc hay công sức, đó là lời nói dễ thương - ái ngữ. Đúng là bản chất của ngôn từ không thể nào diễn đạt hết những điều sâu sắc của tình cảm hay sự vô cùng của chân lí, nhưng nó thật sự cần thiết để tiếp sức cho nhau trong những lúc khó khăn. Những lời nói nhẹ nhàng và ấm áp được phát ra từ cõi lòng bình yên và thái độ kính trọng, không những tạo nên cảm giác dễ chịu, mà còn có thể xoa dịu và nâng đỡ người nghe rất nhiều. Khi ta biểu đạt ra ngoài bằng hành động hay lời nói phù hợp với những gì đang xảy ra trong tâm thì năng lượng của nó sẽ được khuếch đại lên gấp nhiều lần. Do đó một lời nói chân thành, truyền tải được năng lượng an lành, đích thực là liều thuốc bổ giúp nhau mau chóng hồi phục sức khoẻ và tinh thần. (Trích Hiểu về trái tim, Minh Niệm, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2016, tr.179) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1(0,5 điểm). Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản. Câu 2(0,5 điểm). Theo tác giả, những lời nói nhẹ nhàng và ấm áp được phát ra từ cõi lòng bình yên và thái độ kính trọng có ý nghĩa như thế nào? Câu 3(1,0 điểm). Nêu nội dung chính của đoạn trích trên? Câu 4(1,0 điểm). Qua đoạn trích, em rút ra bài học gì cho bản thân mình? II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1(2,0 điểm). Từ nội dung đoạn trích phần Đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 15- 20 dòng) về sự cần thiết phải giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ tiếng Việt ? Câu 2 (5,0 điểm). Những đêm rừng, nằm trên võng, mắt chỉ thấy tấm ni lông nóc, lúc nhớ con anh cứ ân hận sao mình lại đánh con. Nỗi khổ tâm đó cứ giày vò anh. […] Tôi hãy còn nhớ buổi chiều hôm đó – buổi chiều sau một ngày mưa rừng, giọt mưa còn đọng trên lá, rừng sáng lấp lánh. Đang ngồi làm việc dưới tấm ni lông nóc, tôi bỗng nghe tiếng kêu. Từ con đường mòn chạy lẫn trong rừng sâu, anh hớt hải chạy về, tay cầm khúc ngà đưa lên khoe với tôi. Mặt anh hớn hở như một đứa trẻ được quà. Sau đó anh lấy vỏ đạn hai mươi li của Mĩ, đập mỏng làm thành một cây cưa nhỏ, cưa khúc ngà thành từng miếng nhỏ. Những lúc rỗi, anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc. Chẳng hiểu sao tôi thích ngồi nhìn anh làm và cảm thấy vui vui khi thấy bụi ngà rơi mỗi lúc một nhiều. Một ngày, anh cưa được một vài
răng. Không bao lâu sau, cây lược được hoàn thành. Cây lược dài độ hơn một tấc, bề ngang độ ba phân rưỡi, cây lược cho con gái, cây lược dùng để chải mái tóc dài, cây lược chỉ có một hàng răng thưa. Trên sống lưng lược có khắc một hàng chữ nhỏ mà anh đã gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”. Cây lược ngà ấy chưa chải được mái tóc của con, nhưng nó như gỡ rối được phần nào tâm trạng của anh. Những đêm nhớ con, anh ít nhớ đến nỗi hối hận đánh con, nhớ con, anh lấy cây lược ra ngắm nghía rồi mài lên mái tóc cho cây lược thêm bóng, thêm mượt. Có cây lược, anh càng mong gặp lại con. Nhưng rồi một chuyện không may xảy ra. Một ngày cuối năm năm mươi tám – năm đó ta chưa võ trang – trong một trận càn lớn của quân Mĩ – ngụy, anh Sáu bị hi sinh. Anh bị viên đạn của máy bay Mĩ bắn vào ngực. Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu. Tôi không đủ lời lẽ để tả lại cái nhìn ấy, chỉ biết rằng, cho đến bây giờ, thỉnh thoảng tôi cứ nhớ lại đôi mắt của anh. - Tôi sẽ mang về và trao tận tay cho cháu. Tôi cúi xuống gần anh và khẽ nói. Đến lúc ấy, anh mới nhắm mắt đi xuôi. (Trích Chiếc lược ngà, Nguyễn Quang Sáng, Ngữ văn 9, tập 1, NXB giáo dục Việt Nam,2020, tr199-200) Phân tích nhân vật ông Sáu trong đoạn trích trên. Từ đó, liên hệ với đoạn thơ dưới đây để làm rõ tình yêu thương của những người cha dành cho con “ Con ơi tuy thô sơ da thịt Lên đường Không bao giờ nhỏ bé được Nghe con” (Trích Nói với con, Y Phương, Ngữ văn 9, tập 2, NXB giáo dục Việt Nam,2020, tr73) ------------------------Hết-------------------
SỞ GDĐT THÁI NGUYÊN HƯỚNG DẪN CHẤM – ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM TRƯỜNG THPT SÔNG CÔNG THI THỬ TUYỂN SINH LỚP 10 MÔN NGỮ VĂN (Hướng dẫn chấm – Đáp án – Thang điểm có 05 trang) Phần Câu Đáp án Điểm Đọc hiểu 3,0 - Phương thức biểu đạt chính của văn bản là Nghị luận Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là: 1 - Nghị luận 0,5 Hướng dẫn chấm: - Thí sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm - Kể ra nhiều phương thức biểu đạt trong đó có nghị luận: 0,25 điểm. - Thí sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm Theo tác giả, những lời nói nhẹ nhàng và ấm áp được phát ra từ cõi lòng bình yên và thái độ kính trọng không những tạo nên cảm giác dễ chịu, mà còn có thể xoa dịu và nâng đỡ người nghe rất nhiều. 0,5 2 ( Hoặc trích dẫn Những lời nói nhẹ nhàng và ấm áp được phát ra từ cõi lòng bình yên và thái độ kính trọng, không những tạo nên cảm giác dễ chịu, mà còn có thể xoa dịu và nâng đỡ người nghe rất nhiều.) Hướng dẫn chấm: - Thí sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm - Thí sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm - Nội dung chính của đoạn trích trên là: + Ý nghĩa và tác dụng của lời nói đẹp, chân thành. + Tác giả nhắn nhủ mọi người hãy sử dụng lời nói tốt đẹp, “dễ thương” để cho cuộc sống của ta và những người xung quanh trở nên vui vẻ, hạnh phúc. Hướng dẫn chấm: 1,0 3 - Thí sinh trả lời như đáp án hoặc có cách diễn đạt khác nhưng đảm bảo sự hợp lí trong cách hiểu: 1,0 điểm - Thí sinh trả lời đúng 1 trong 2 ý trên: 0,5 điểm - Thí sinh trả lời chung chung: 0,25 điểm - Thí sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm Lưu ý: + Thí sinh diễn đạt theo cách khác, đảm bảo các ý cơ bản thì trên vẫn chấm điểm tối đa. + Có thể viết thành đoạn văn hoặc trình bày bằng cách gạch đầu dòng Qua đoạn trích, em rút ra bài học gì cho bản thân mình? Hướng dẫn chấm: - Thí sinh chủ động đưa ra bài học/thông điệp cá nhân rút ra từ văn bản hợp lý: 0,5 điểm. 1,0 - Bàn luận ngắn gọn/ nêu lí do lựa chọn về bài học/thông điệp đó: 0,5 điểm. 4 Dưới đây là một số gợi ý : cân nhắc, cẩn trọng lời nói khi giao tiếp/ trau dồi vốn ngôn ngữ của bản thân/ không nói những lời làm tổn
thương người khác…. Làm văn 7,0 1 Từ đoạn trích ở phần Đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn 2,0 (khoảng 15 – 20 dòng) về sự cần thiết phải giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ tiếng Việt. a Đảm bảo thể thức đoạn văn 0,25 b Xác định đúng nội dung cần trình bày trong đoạn văn: về sự cần thiết 0,25 phải giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ tiếng Việt. c Triển khai nội dung đoạn văn thành các ý phù hợp, có sự liên kết chặt chẽ, lập luận tốt. Câu trả lời phải hợp lí và thuyết phục. Có thể theo hướng: | Tiếng nói dân tộc là sợi dây gắn bó xuyên suốt cả quá trình hình thành nhân cách, tâm hồn con người; tiếng nói là linh hồn, là bộ mặt riêng biệt và niềm tự hào sâu sắc của một quốc gia, dân tộc, việc giữ gìn tiếng nói dân tộc là bảo tồn lịch sử, lan tỏa và quảng bá vẻ đẹp của văn hóa dân tộc rộng khắp thế giới; giữ gìn và luôn thể hiện niềm tự hào về vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc với bạn bè quốc tế chính là biểu hiện sâu sắc nhất của lòng tự tôn dân tộc chính đáng; giữ gìn được tiếng nói dân tộc tạo cơ sở và nền tảng vững chắc để tiến xa hơn đến sứ mệnh bảo vệ chủ quyền văn hóa, lãnh thổ đất nước….. Hướng dẫn chấm: - Thí sinh trình bày rõ ràng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục: 1,0 điểm - Thí sinh trình bày rõ ràng, lập luận tương đối chặt chẽ, thuyết phục: 0,75 điểm - Thí sinh trình bày chưa thật rõ ràng, lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: 0,5 điểm - Thí sinh trình bày và lập luận chung chung, không rõ ràng: 0,25 điểm Lưu ý: Học sinh có thể trình bày những suy nghĩ khác nhưng cần hợp lí, thuyết phục. d Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ Hướng dẫn chấm: Huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân khi bàn luận/có cái nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề/có sáng tạo trong 0,25 diễn đạt, lập luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn văn giàu sức thuyết phục. - Đáp ứng 1 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm e Chính tả, dùng từ, đặt câu: 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa 2 Phân tích nhân vật ông Sáu trong đoạn trích trên. Từ đó, liên 5,0 hệ với đoạn thơ dưới đây để làm rõ tình yêu thương của những người cha dành cho con a Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Trình bày đầy đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Phần mở bài dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần thân bài được tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau 0,25
cùng làm sáng tỏ vấn đề; phần kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện được ấn tượng, cảm xúc của cá nhân. b Xác định đúng vấn đề nghị luận: 0,5 Phân tích nhân vật ông Sáu trong đoạn trích trên (…) Từ đó, liên hệ với đoạn thơ dưới đây(…) để làm rõ tình yêu thương của những người cha dành cho con c Triển khai vấn đề nghị luận - Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm phù hợp. Các luận điểm được triển khai theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử dụng tốt 3,5 các thao tác lập luận để triển khai các luận điểm đó; biết kết hợp giữa lí lẽ và dẫn chứng. - Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số gợi ý: c1 * Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Quang Sáng, tác phẩm Chiếc 0,5 lược ngà, nhân vật và vị trí đoạn trích. Hướng dẫn chấm: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm: 0,25 điểm. - Giới thiệu nhân vật, đoạn trích: 0,25 điểm c2 * Phân tích nhân vật ông Sáu: * Khái quát cảnh ngộ gia đình ông Sáu và tình yêu thương của ông Sáu dành cho con - Đất nước có chiến tranh, ông Sáu đi chiến đấu khi con gái ( Bé Thu) chưa đầy một tuổi. Hai cha con chưa một lần được gặp mặt. - Sau tám năm trời vào sinh ra tử, ông Sáu được về thăm nhà. Hạnh phúc và khao khát được ôm con vào lòng, nhưng vết thẹo dài trên mặt khiến bé Thu ngây thơ, hồn nhiên một mực không nhận cha. Đến khi bé Thu nhận ra cha thì cũng là lúc ông Sáu phải chia tay con và gia đình để trở lại chiến trường. Ông Sáu ra đi với niềm xúc động và mang theo ước nguyện của con là một cây lược nhỏ … * Nội dung đoạn trích: Vẻ đẹp của tình phụ tử 2,5 - Niềm hạnh phúc của người cha khi làm chiếc lược tặng con. + Luôn ghi nhớ lời con dặn vội vàng lúc chia tay “Ba về, ba mua cho con một cây lược nghe ba!”. + Không giấu được niềm vui, hạnh phúc khi tìm được khúc ngà (anh hớt hải chạy về, tay cầm khúc ngà đưa lên khoe với tôi. Mặt anh hớn hở như một đứa trẻ được quà) + Tỉ mỉ làm chiếc lược bằng tất cả tình yêu thương (Những lúc rỗi, anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc) + Khắc lên chiếc lược tình yêu và nỗi nhớ con không nguôi (anh đã gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”, Những đêm nhớ con, anh ít nhớ đến nỗi hối hận đánh con, nhớ con, anh lấy cây lược ra ngắm nghía rồi mài lên mái tóc cho cây lược thêm bóng, thêm mượt) - Sự hi sinh của ông Sáu:
+ Ông mất khi chưa kịp trao chiếc lược cho con, khi mới chỉ được gặp con duy nhất một lần trong đời. + Giây phút cuối cùng của cuộc đời, ông không dành cho mình mà cho con (Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu.) - Ý nghĩa của hình tượng chiếc lược ngà + Là tình yêu, nỗi nhớ và cả sự ân hận vì đã lỡ đánh con của ông Sáu. + Kỉ vật thiêng liêng, cầu nối giữa cha con ông. + Biểu tượng của tình cha con. * Nghệ thuật. - Ngôi kể thứ nhất, lời kể của một người đồng chí của ông Sáu, vì thế câu chuyện trở nên khách quan, chân thành, tự nhiên - Ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, chính xác. - Tình huống truyện rất éo le, bất ngờ mà tự nhiên, cảm động; qua đó, phần nào nói lên sự ác liệt của chiến tranh. - Lời văn cảm xúc, ngôn ngữ kể chuyện truyền cảm mang đậm chất địa phương Nam Bộ. - Hình ảnh co tính biểu tượng. * Đánh giá chung - Đoạn trích thể hiện được sâu sắc tư tưởng, chủ đề của tác phẩm, đó là sự khẳng định ngợi ca tình phụ tử thiêng liêng như một giá trị nhân văn sâu sắc. Tình cảm ấy là cội nguồn, sức mạnh vượt lên sự hủy diệt tàn bạo của chiến tranh. - Khơi gợi trong lòng bạn đọc tình cảm gia đình yêu thương và những bài học về lòng hiếu thảo. Hướng dẫn chấm: - Phân tích đầy đủ, sâu sắc nêu, dẫn chứng cụ thể : 2,0 điểm – 2,5 điểm - Phân tích đầy đủ nhưng có ý chưa sâu hoặc phân tích sâu nhưng chưa thật đầy đủ, dẫn chứng còn sơ sài: 1,0 điểm – 1,75 điểm. - Phân tích chưa đầy đủ hoặc chung chung, sơ sài, không có dẫn chứng: 0,25 điểm – 0,75 điểm Lưu ý: Học sinh có thể trình bày những suy nghĩ khác nhưng cần hợp lí, thuyết phục. Liên hệ với đoạn thơ dưới đây để làm rõ tình yêu thương của những người cha dành cho con - Liên hệ đoạn thơ trong bài Nói với con của Y Phương: Là lời dặn dò c3 của người cha, mong con tin tưởng và vững bước trên con đường đời. 0,5 Mong con sau này lớn khôn trưởng thành làm được những điều lớn lao, phải sống cao thượng, tự trọng để xứng đáng với truyền thống tốt đẹp của quê hương. - Nhận xét: + Cả hai đoạn trích đều thể hiện tình cảm yêu thương, tấm lòng vị tha, đức hi sinh cao cả một đời vì con của những người cha + Vẻ đẹp của tình cha con trong hai đoạn trích nói riêng và hai tác phẩm nói chung đã khẳng định tình cảm gia đình được hoà quyện, thống nhất,
gắn bó chặt chẽ với tình yêu quê hương đất nước. Hướng dẫn chấm: - Trình bày được 2 ý: 0,5 điểm - Trình bày được 1 ý: 0,25 điểm. - Trình bày chung chung/sơ sài: 0,25 điểm. Lưu ý: Học sinh có thể trình bày những suy nghĩ khác nhưng cần hợp lí, thuyết phục. e. Sáng tạo Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác, với thực tiễn đời sống để làm nổi bật vấn đề nghị luận; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. 0,5 d Hướng dẫn chấm: Thí sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá/biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét đặc sắc của tác phẩm/biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống/văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc… - Thí sinh đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm - Thí sinh đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm e d. Chính tả, dùng từ, đặt câu 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp Tổng điểm toàn bài 10,0