Di chứng phù tay sau điều trị ung thư vú

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> DI CHỨNG PHÙ TAY SAU ĐIỀU TRỊ UNG THƯ VÚ<br /> Nguyễn Thị Minh Linh*, Cung Thị Tuyết Anh*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục ñích nghiên cứu: Phù tay sau phẫu thuật hay xạ trị là một trong những di chứng thường gặp sau ñiều trị ung<br /> thư vú. Chúng tôi khảo sát tỷ lệ di chứng phù tay và các yếu tố liên quan ñể tìm biện pháp dự phòng.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: 1. Khảo sát tỷ lệ di chứng phù tay theo thời gian sau phẫu thuật ± xạ trị. 2. Khảo sát các yếu tố<br /> liên quan ñến phù tay sau ñiều trị.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu ñoàn hệ khảo sát ngẫu nhiên 492 trường hợp ung thư vú ñã ñiều<br /> trị tại Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh từ 01/01/2004 - 31/12/2008. Khám có dấu hiệu phù tay hay ño chu vi tay<br /> chênh lệch trên 2 cm ñược ñánh giá là phù bạch huyết. Các yếu tố liên quan phù tay ñược ñánh giá qua kiểm ñịnh Log<br /> rank và hồi quy cox.<br /> Kết quả: Thời gian ghi nhận ñược phù tay sau phẫu thật là trên 6 tháng. Tỷ lệ phù tay xảy ra sau phẫu thuật 12 tháng<br /> (1 năm) ước tính là 0,4%, sau 24 tháng (2 năm) là 4,6%, sau 36 tháng (3 năm) là 10,8%, sau 48 tháng (4 năm) là 14,5%,<br /> sau 60 tháng (5 năm) là 29,6%. Tỷ lệ phù tay tăng trong các nhóm bệnh nhân sau: có cân nặng lúc mổ trên 45 kg (p =<br /> 0,004), chỉ số khối cơ thể bệnh nhân (BMI) > 20 (p = 0,027), có di căn hạch nách (p = 0,007), số lượng hạch nách bị di<br /> căn từ 3 hạch trở lên (p = 0,006). Trong nhóm bệnh nhân có xạ trị thì xạ trị bằng máy Colbalt có tỷ lệ phù tay thấp hơn xạ<br /> trị bằng máy gia tốc thẳng (p = 0,02). Tổng liều xạ vào hệ hạch theo phác ñồ cổ ñiển có tỷ lệ phù tay thấp hơn phác ñồ<br /> giảm phân liều (p = 0,0002). Khi kết hợp nhiều mô thức ñiều trị (trên 2 mô thức) tỷ lệ phù tay tăng lên (p = 0,02).<br /> Kết luận: Với các ñiều trị ung thư vú hiện nay tại Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh. Tỷ lệ phù tay sau 5 năm ước<br /> tính là 29,6% với các mức ñộ phù rất nhẹ 28,8%, nhẹ là 39,4%, trung bình là 25,8%, nặng là 6,1%. Đây là cơ sở ñể triển<br /> khai việc sinh thiết hạch lính gác và cân nhắc việc xạ trị bổ túc vào hố nách.<br /> Từ khóa: Phù tay, phù bạch huyết, ung thư vú.<br /> ABSTRACT<br /> <br /> LYMPHEDEMA AFTER BREAST CANCER TREATMENT<br /> Nguyen Thi Minh Linh, Cung Thi Tuyet Anh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh – Vol.14 - Supplement of No 4 – 2010 : 432 - 436<br /> Aim: Arm lymphedema after surgery with or without radiotherapy is a common sequela following breast cancer<br /> treatment. We sought to determine the incidence of lymphedema and its associated factors to develop preventive measures.<br /> Material and methods: This cohort study included 492 randomly selected breast cancer patients who had been<br /> treated at Ho Chi Minh City Oncology Hospital from 01/01/2004 – 31/12/2008. Lymphedema was documented when<br /> clinical exam revealed arm swelling or circumference difference between two arms of 2 cm or more. Risk factors were<br /> assessed using the log rank test and Cox logistic regression analysis.<br /> Results: The time from surgery to arm edema detection was above 6 months. The incidence of postoperative<br /> lymphedema was 0.4% at 1 year, 4.6% at 2 years, 10.8% at 3 years, 14.5% at 4 years, and 29.6% at 5 years. Lymphedema<br /> risk was increased in patients with the following characteristics: weight before surgery of more than 45 kg (p = 0.004),<br /> BMI more than 20 (p = 0.027), presence of axillary node metastasis (p = 0.007), and number of metastatic axillary nodes<br /> of more than 3 (p = 0.006). Among patients receiving radiotherapy, a lower risk was observed with Cobalt machine versus<br /> accelerator (p = 0.02), and conventional schedule versus hypofractionated schedule (p = 0.0002). Combination of more<br /> than 2 treatment modalities increased the incidence of of lymphedema (p = 0.02).<br /> Conclussion: Following breast cancer treatment at HCMC Oncology Hospital, the incidence of postoperative<br /> lymphedema was 29.6% at 5 years, with very mild, mild, moderate, and severe degree of 28.8%, 39.4%, 25.8%, and 6.1%,<br /> respectively. This is the basis for application of sentinel lymph node biopsy and axillary radiotherapy in carefully selected<br /> patients.<br /> Key words: Lymphedema, arm edema, breast cancer.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Phù tay sau phẫu thuật hay xạ trị là một trong những<br /> di chứng thường gặp sau ñiều trị ung thư vú. Điều trị phù<br /> tay hiện nay còn là một thách thức ñối với các nhà lâm<br /> sàng. Tại Việt Nam chưa có nghiên cứu nào quan tâm ñến<br /> <br /> vấn ñề này. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu này tại Bệnh<br /> viện Ung bướu TP. Hồ Chí Minh: Quan sát ngẫu nhiên<br /> những trường hợp bệnh nhân ung thư vú về di chứng phù<br /> tay sau ñiều trị nhằm rút kinh nghiệm trong việc phòng<br /> tránh loại di chứng này cho bệnh nhân.<br /> <br /> *<br /> <br /> Bệnh viện Ung bướu TPHCM<br /> Địa chỉ liên lạc: BS. Nguyễn Thị Minh Linh. Email: bsnguyenthiminhlinh@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 432<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU<br /> Khảo sát tỷ lệ di chứng phù tay theo thời gian sau<br /> phẫu thuật hoặc xạ trị và các yếu tố liên quan ñến phù tay<br /> sau ñiều trị ở những phụ nữ ñã ñiều trị ung thư vú tại<br /> Bệnh viện Ung Bướu TP. Hồ Chí Minh (từ 01/01/2004 –<br /> 31/12/2008).<br /> ĐỐI TƯỢNG PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu ñoàn hệ. Quan sát ngẫu nhiên những<br /> bệnh nhân ñã ñược ñiều trị ung thư vú tại Bệnh viện Ung<br /> Bướu TP. Hồ Chí Minh từ 01/01/2004 – 31/12/2008.<br /> Cách chọn ñối tượng: Những bệnh nhân ñã ñược<br /> phẫu thuật từ 01/01/2004 - 31/12/2008, chọn ngẫu nhiên<br /> (khoảng 100 - 150 bệnh nhân theo mỗi năm) theo thứ tự<br /> danh sách bệnh nhân carcinôm vú (Năm 2004: Chọn bệnh<br /> <br /> nhân số thứ tự 10, 20, 30,…. Năm 2005: Chọn thứ tự 9,<br /> 18, 27, ….).<br /> Cách ñánh giá phù tay: Khám có một trong các<br /> dấu hiệu căng da, dày mô dưới da hay sưng, có hay không<br /> có dấu ấn lõm, hoặc có khác biệt ít nhất 2 cm số ño chu vi<br /> giữa tay bên bệnh và tay ñối bên.<br /> Chẩn ñoán phân biệt: Phù toàn thân (suy gan, suy<br /> thận), tái phát tại chỗ tại vùng, viêm tắc mạch máu, bướu<br /> máu, nhiễm trùng tay bên bệnh.<br /> Thu thập và xử lý số liệu: Liên lạc ñiện thoại hoặc<br /> gởi thư mời bệnh nhân ñến khám. Xử lý dữ liệu bằng phần<br /> mềm SPSS 11.5 for windows.<br /> KẾT QUẢ<br /> Từ 01/12/2008 - 30/09/2009 chúng tôi ñã khám ñược<br /> 492 trường hợp.<br /> <br /> Đặc ñiểm nhóm nghiên cứu<br /> Đặc ñiểm<br /> <br /> Các yếu tố<br /> <br /> Đặc ñiểm<br /> <br /> Các yếu tố<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> TB: 51, TV: 51, a = 8,7<br /> <br /> M1<br /> <br /> TB: 52,4, TV: 51, a = 8,7<br /> <br /> M2<br /> <br /> TB: 53, TV: 52, a = 8,<br /> <br /> BMI<br /> <br /> TB: 22,6, TV: 22,6, a = 3,3<br /> <br /> Bên vú bệnh<br /> <br /> P: 241 (49%), T: 247 (50,2%), P+T:<br /> 4 (0,8%)<br /> <br /> TNM<br /> <br /> GdI: 48 (9,8%), dII: 375 (76,2%), GdIII: 53<br /> (10,8%), GdIV: 4 (0,8%), Không rõ: 12 (2,4%)<br /> <br /> Loại mô<br /> học<br /> <br /> Carcinôm ống tuyến vú: 475 (96,5%)<br /> Carcinôm tiểu thùy: 9 (1,8%)<br /> Khác: 8 (1,6%)<br /> <br /> Độ mô học<br /> <br /> PT<br /> <br /> 491 (99,8%)<br /> <br /> Tổng số<br /> hạch<br /> <br /> TB: 11, TV: 0, a = 3<br /> <br /> Loại phẫu<br /> thuật<br /> <br /> DNNH: 468 (95,3%), DNNH-TT: 5<br /> (1%), PT Patey: 7 (1,4%), PT<br /> Halsted: 1 (0,2%), PTBT: 9 (1,8%),<br /> NHN: 1 (0,2%)<br /> <br /> XT<br /> <br /> 343 (69,7%)<br /> <br /> Phác ñồ xạ<br /> trị<br /> <br /> PDCD: 229 (71,8%), GPL: 90<br /> (28,2%)<br /> <br /> HT<br /> <br /> 409 (83,1%)<br /> <br /> Di căn hạch<br /> <br /> 188 (38,3%)<br /> <br /> Biến chứng hậu<br /> phẫu sớm<br /> <br /> LPNT<br /> <br /> Độ 2: 388 (78,9%)<br /> Không có: 11 (2,2%)<br /> <br /> Tụ dịch: 28 (5,7%), nhiễm trùng: 1 (0,2%),<br /> chảy máu tự cầm: 2 (0,4%), chảy máu cầm<br /> máu thứ phát: 7 (1,4%), không biến chứng:<br /> 453 (92,3%)<br /> 363 (73,8%)<br /> <br /> Loại máy XT<br /> <br /> TB: Trung bình, TV: Trung vị, a: Độ lệch chuẩn, P:<br /> Phải, T: Trái, Gd: Giai ñoạn, M1: Cân nặng lúc mổ (Kg),<br /> M2: Cân nặng lúc khám (Kg), DNNH: Phẫu thuật ñoạn<br /> nhũ nạo hạch, DNNH-TT: Phẫu thuật ñoạn nhũ nạo hạch<br /> và tái tạo, PT Patey: Phẫu thuật Patey, PT Halsted: Phẫu<br /> thuật Halsted, PTBT: Phẫu thuật bảo tồn, NHN: Phẫu<br /> thuật nạo hạch nách, HT: Hóa trị, PT: Phẫu thuật, XT: Xạ<br /> trị, LPNT: Liệu pháp nội tiết, PDCD: Cổ ñiển (50 Gy/2<br /> Gy, 46 Gy/2 Gy), GPL: Giảm phân liều (45 Gy/3 Gy, 39<br /> Gy/3 Gy), GT: Máy gia tốc thẳng.<br /> Tỷ lệ phù tay<br /> Có 66 trường hợp phù tay trong tổng số 492 bệnh<br /> nhân ñược khám, phân bố theo thời gian sau phẫu thuật 12<br /> tháng (1 năm) ước tính là 0,4%, sau 24 tháng (2 năm) là<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Độ 1 : 65 (13,2%)<br /> Độ 3: 28 (5,7%)<br /> <br /> 100%<br /> <br /> Cobalt: 291 (84,8%), Gia tốc thẳng: 52<br /> (15,2%)<br /> <br /> 4,6%, sau 36 tháng (3 năm) là 10,8%, sau 48 tháng (4<br /> năm) là 14,5%, sau 60 tháng (5 năm) là 29,6%.<br /> <br /> 433<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> Biểu ñồ 1. Tỷ lệ phù tay theo thời gian sau ñiều trị<br /> Các mức ñộ phù tay dựa theo ño chu vi<br /> Mức ñộ phù Chênh lệch chu vi n<br /> %<br /> Rất nhẹ<br /> <br /> < 2 cm<br /> <br /> 19<br /> <br /> 28,8<br /> <br /> 2 – 2,5 cm<br /> <br /> 26<br /> <br /> 39,4<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> 3 - 5 cm<br /> <br /> 17<br /> <br /> 25,8<br /> <br /> Nặng<br /> <br /> > 5 cm<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6,1<br /> <br /> 66<br /> <br /> 100<br /> <br /> Nhẹ<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> Các yếu tố liên quan với phù tay<br /> Các yếu tố<br /> <br /> Bn<br /> <br /> Phù<br /> <br /> p<br /> <br /> Bn<br /> <br /> Phù<br /> <br /> p<br /> <br /> M1<br /> <br /> ≤ 45<br /> > 45<br /> <br /> 98<br /> 393<br /> <br /> 5 (5,1%)<br /> 60 (15,3%)<br /> <br /> 0,04<br /> <br /> M2<br /> <br /> ≤ 47<br /> > 47<br /> <br /> 113<br /> 379<br /> <br /> 7 (6,2%)<br /> 59 (15,6%)<br /> <br /> 0,02<br /> <br /> BMI<br /> <br /> ≤ 20<br /> > 20<br /> <br /> 106<br /> 386<br /> <br /> 6 (5,6%)<br /> 60 (15,5%)<br /> <br /> 0,02<br /> <br /> Hạch di căn<br /> <br /> Có<br /> Không<br /> <br /> 188<br /> 303<br /> <br /> 36 (19,1%)<br /> 29 (9,5%)<br /> <br /> 0,007<br /> <br /> Số hạch di căn<br /> <br /> 2<br /> ≤2<br /> <br /> 381<br /> 111<br /> <br /> 58 (15,2%)<br /> 8 (7,2%)<br /> <br /> 0,02<br /> <br /> XT<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Theo các y văn nước ngoài tỷ lệ phù tay thay ñổi từ 6<br /> – 83%(1,4,6,7,14,15,16,17,20,21).<br /> <br /> Bảng 8. Tỷ lệ phù tay trong các nghiên cứu từ thập niên<br /> 80(22, 26).<br /> Năm<br /> <br /> Các yếu tố<br /> <br /> Nghiên<br /> cứu<br /> <br /> Định<br /> nghĩa<br /> phù<br /> tay<br /> <br /> Thời<br /> gian<br /> theo<br /> dõi<br /> <br /> Số<br /> bệnh<br /> nhân<br /> n<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> phù<br /> tay<br /> <br /> 1986<br /> <br /> Kinsin<br /> <br /> ≥ 2 cm<br /> <br /> 9<br /> tháng<br /> <br /> 200<br /> <br /> 25,5%<br /> <br /> 1991<br /> <br /> Wemer<br /> <br /> ≥ 5 cm<br /> <br /> 37<br /> tháng<br /> <br /> 282<br /> <br /> 19,5%<br /> <br /> 1992<br /> <br /> Ball<br /> <br /> > 3 cm<br /> <br /> > 12<br /> tháng<br /> <br /> 50<br /> <br /> 6%<br /> <br /> 1992<br /> <br /> Ivens<br /> <br /> > 200<br /> ml<br /> <br /> 2 năm<br /> <br /> 106<br /> <br /> 10%<br /> <br /> 1993<br /> <br /> Lin<br /> <br /> ≥ 2 cm<br /> <br /> 2 năm<br /> <br /> 283<br /> <br /> 24%<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 1996<br /> <br /> Ferrandez<br /> <br /> > 3 cm<br /> <br /> 14<br /> tháng<br /> <br /> 683<br /> <br /> 16,9%<br /> <br /> 1996<br /> <br /> Paci<br /> <br /> ≥ 2 cm<br /> <br /> 5 năm<br /> <br /> 238<br /> <br /> 30,3%<br /> <br /> 1997<br /> <br /> Schuneman<br /> <br /> ≥ 2 cm<br /> <br /> 11<br /> năm<br /> <br /> 5868<br /> <br /> 24%<br /> <br /> 2003<br /> <br /> Deutsch<br /> <br /> ≥ 2 cm<br /> <br /> 3 năm<br /> <br /> 1665<br /> <br /> 46,3%<br /> <br /> 2009<br /> <br /> NC này<br /> <br /> ≥ 2 cm<br /> <br /> 5 năm<br /> <br /> 492<br /> <br /> 29,6%<br /> <br /> Chúng tôi ghi nhận tỷ lệ phù tay tăng dần theo thời<br /> gian sau ñiều trị. Thời gian ghi nhận ñược phù tay sau<br /> phẫu thuật là trên 6 tháng. Trong số các bệnh nhân phù<br /> tay, tỷ lệ phù tay xảy ra sau phẫu thuật 12 tháng (1 năm) là<br /> 0,4%, sau 24 tháng (2 năm) là 4,6%, sau 36 tháng (3 năm)<br /> là 10,8%, sau 48 tháng (4 năm) là 14,5%, sau 60 tháng (5<br /> năm) là 29,6%. Theo y văn các nước thì phù tay có thể<br /> xuất hiện ngay hoặc lâu hơn sau ñiều trị ung thư vú, có thể<br /> xuất hiện phù tay sau phẫu thuật một tháng hoặc chậm<br /> hơn, sau nhiều năm(2,4). Nhiều nghiên cứu theo các tài liệu<br /> ngoại văn cho thấy BMI cao ≥ 25 làm tăng nguy cơ phù<br /> tay(3,15). Nghiên cứu chúng tôi ghi nhận tỷ lệ phù tay tăng<br /> khi BMI lúc mổ ≥ 20. Các yếu tố liên quan làm tăng tỷ lệ<br /> phù tay theo y văn các nước ñược ghi nhận như: Tuổi, cân<br /> nặng, giai ñoạn bướu, xạ trị, tamoxifen, ñộ mô học của<br /> bướu, số lượng hạch nách ñược lấy sau phẫu thuật, số<br /> <br /> 434<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> lượng hạch di căn, biến chứng tụ dịch, nhiễm trùng vết<br /> mổ, thoát mạch khi hóa trị … tuy nhiên một số nghiên cứu<br /> không cho thấy lien quan này(1-16), nghiên cứu của chúng<br /> tôi ghi nhận không có sự liên quan có ý nghĩa tỷ lệ phù tay<br /> với tuổi, ñộ mô học của bướu, số lượng hạch ñược nạo, xạ<br /> trị, tuy nhiên xạ trị bằng máy gia tốc thẳng tăng tỷ lệ phù<br /> tay có ý nghĩa thống kê (p = 0,02). Điều này có thể là do<br /> xạ trị bằng máy gia tốc thẳng, chùm tia có ñộ sâu phần<br /> trăm cao hơn chùm tia gama của máy Cobalt nên khả năng<br /> làm tổn thương mạch bạch huyết nhiều hơn. Sự kết hợp từ<br /> 3 mô thức ñiều trị trở lên làm tăng tỷ lệ phù tay có ý nghĩa<br /> thống kê (p = 0,02). Điều này cũng phù hợp vì các trường<br /> hợp chỉ ñiều trị một hoặc hai mô thức kết hợp ña phần là<br /> các giai ñoạn bệnh sớm, không có hạch di căn hoặc số<br /> hạch di căn ít, các trường hợp giai ñoạn trễ hơn thì ñược<br /> kết hợp nhiều mô thức ñiều trị hơn, do ñó làm tăng tỷ lệ<br /> phù tay.<br /> Sinh thiết hạch lính gác không có nạo hạch nách có<br /> thể làm giảm nguy cơ phù bạch huyết(18,24,25,27). Tại Bệnh<br /> viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh sinh thiết hạch lính gác<br /> mới bắt ñầu ñược triển khai, tuy nhiên do tỷ lệ ung thư vú<br /> giai ñoạn sớm (Gd 0, I, hạch N0) còn ít nên phần lớn bệnh<br /> nhân vẫn ñược nạo hạch nách.<br /> Các biện pháp ñể hạn chế phù tay<br /> Sinh thiết hạch lính gác nên triển khai cho những<br /> trường hợp ung thư vú giai ñoạn sớm (Gd 0, I, hạch N0).<br /> Nên cân nhắc hạn chế chỉ ñịnh xạ trị ở vùng nách –<br /> trên ñòn, ñỉnh nách – trên ñòn khi hạch âm tính hoặc<br /> dương tính dưới 3 hạch.<br /> Dặn dò bệnh nhân sau ñiều trị ñể phòng ngừa di<br /> chứng phù tay (Tại bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh,<br /> Khoa Xạ 4 ñã thực hiện "Những lời khuyên cho bệnh<br /> nhân ung thư vú sau ñiều trị" dưới dạng các tờ bướm phát<br /> cho bệnh nhân). Trong ñó hướng dẫn bệnh nhân cách<br /> chăm sóc và phòng ngừa phù tay như sau:<br /> Không xách nặng trên 5 kg bằng tay bên bệnh.<br /> Không chích thuốc, truyền dịch vào tay bên bệnh.<br /> Không ño huyết áp tay bên bệnh.<br /> Không mặc áo có dây thun siết chặt cánh tay ở tay<br /> áo, không mặc áo ngực quá chặt hoặc ñeo nữ trang siết<br /> chặt tay bên bệnh.<br /> Không châm cứu hay chích lễ vào tay bên bệnh.<br /> Cần ñeo găng bảo vệ tay khi giặt quần áo, khi nấu ăn<br /> hoặc khi may vá.<br /> Khi cắt móng tay thì không nên cắt phạm vào da và<br /> khóe móng.<br /> Khi ngủ tránh nằm nghiêng lâu bên bệnh.<br /> Không tắm hơi, tránh nhiệt ñộ quá lạnh.<br /> Nên mang găng thun ñàn hồi ở cánh tay khi ñi máy<br /> bay.<br /> Không nên tự lái xe hai bánh ñường dài.<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Nên mặc áo dài hoặc mang găng tay dài ñể giảm<br /> nguy cơ bị trầy, xước, côn trùng cắn, phỏng nắng tay bên<br /> bệnh.<br /> Tránh tăng cân nhanh, béo phì.<br /> Nên tập thể dục, tập dưỡng sinh nhẹ hàng ngày.<br /> Tự theo dõi ñể phát hiện sớm những chỗ sưng, ñau,<br /> thay ñổi màu da ở tay, ở thành ngực, sẹo mổ và tái khám<br /> ñịnh kỳ.<br /> KẾT LUẬN<br /> Với các ñiều trị ung thư vú hiện nay tại Bệnh viện<br /> Ung Bướu TP Hồ Chí Minh. Tỷ lệ phù tay sau 5 năm ước<br /> tính là 29,6% với các mức ñộ phù rất nhẹ 28,8%, nhẹ là<br /> 39,4%, trung bình là 25,8%, nặng là 6,1%. Phù tay có<br /> nguy cơ xảy ra nhiều hơn ở các nhóm bệnh nhân: Cân<br /> nặng lúc mổ > 45, cân nặng lúc khám > 47, chỉ số khối cơ<br /> thể (BMI) > 20, có hạch di căn, số hạch di căn ≥ 3, loại<br /> máy xạ trị, tổng liều xạ trị theo phác ñồ, kết hợp các mô<br /> thức ñiều trị.g<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Clark B., Sitzia J. and Harlow W. (2005). “Incidence<br /> and risk of arm oedema following treatment for breast<br /> cancer, a three-year follow-up study”. Q J Medi, 98,<br /> pp 343 - 348.<br /> 2. Erickson V.S., Pearson M.L., Ganz P.A., et al<br /> (2001). “Review Arm Edema in Breast Cancer<br /> Patients”. J Natl Cancer Inst, 93, 96 - 111<br /> 3. Harris S.R., Hugi M.R., Olivotto Ivo A., et al (2001).<br /> “Clinical practice guidelines for the care and<br /> treatment of breast cancer: 11. Lymphedema”.<br /> CMAJ, 164(2), pp 191 – 9.<br /> 4. Hayes C.S., Janda M., Cornish B., et al (2008).<br /> “Lymphedema After Breast Cancer: Incidence, Risk<br /> Factors, and Effect on Upper Body Function”. J Clin<br /> Oncol, 26, pp 3536-3542.<br /> 5. Lerner R., (1998). “Complete Decongestive<br /> Physiotherapy and the Lerner”. Cancer, 83, pp 2861–<br /> 3.<br /> 6. Mark I. S. D Levine N., Julian J. A. e al (2008).<br /> “Clinical Trial Lymphedema in women with breast<br /> cancer: characteristics of patients screened for a<br /> randomized trial”. Breast Cancer Res Treat 110, pp<br /> 337–342.<br /> 7. McKenzie C.D, Kalda L.A, (2003). “Effect of Upper<br /> Extremity Exercise on Secondary Lymphedema in<br /> Breast Cancer Patients, A Pilot Study”. J Clin Oncol,<br /> 21, pp 463 - 466.<br /> 8. McLaughlin S.A., Wright M. J., Morris K.T., et al<br /> (2008). “Prevalence of Lymphedema in Women With<br /> Breast Cancer 5 Years After Sentinel Lymph Node<br /> Biopsy or Axillary Dissection: Patient Perceptions<br /> and Precautionary Behaviors”. J Clin Oncol, 26, pp<br /> 5220-5226.<br /> 9. McLaughlin S.A., Wright M.J., Morris K.T., Get al<br /> (2008). “Prevalence of Lymphedema in Women With<br /> <br /> 435<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> 12.<br /> <br /> 13.<br /> <br /> 14.<br /> <br /> 15.<br /> <br /> 16.<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> Breast Cancer 5 Years After Sentinel Lymph Node<br /> Biopsy<br /> or<br /> Axillary<br /> Dissection:<br /> Objective<br /> Measurements”. J Clin Oncol, 26, pp 5213-5219.<br /> Passik S. D., McDonald M.V.,(1998). “Supplement to<br /> Cancer Psychosocial Aspects of Upper Extremity<br /> Lymphedema in Women Treated for Breast<br /> Carcinoma”. Cancer, 83, pp 2817–20.<br /> Petrek A., Senie T., Peters M., et al (2001).<br /> “Lymphedema in a Cohort of Breast Carcinoma<br /> Survivors 20 Years after Diagnosis”. Cancer, 92, pp<br /> 1368–77.<br /> Petrek A.J, Pressman I.P., Smith A.P (2000).<br /> “Lymphedema: Current<br /> Issue in Research and<br /> Management”. CA Cancer J Clin, 50, pp 292 – 307<br /> Purushotham D. A., Upponi S., Klevesath B. M., et al<br /> (2005). “Morbidity After Sentinel Lymph Node<br /> Biopsy in Primary Breast Cancer, Results From a<br /> Randomized Controlled Trial”. J Clin Oncol, 23, pp.<br /> 4312 - 4321.<br /> Sener F., Winchester J., Martz H., et al (2001).<br /> “Lymphedema after Sentinel Lymphadenectomy for<br /> Breast Carcinoma”. Cancer, 92, pp 748–52.<br /> Wu W.C. Taiwan, Wilson J.W, Costantino J. P, et al<br /> (2008). “Estimating The Probability Of Lymphedema<br /> Following Breast Cancer Surgery”. University of<br /> Pittsburgh.<br /> Yen F., Xiaolin F., Rodney S, Laud W. (2009). “A<br /> Contemporary,<br /> Population-Based<br /> Study<br /> of<br /> Lymphedema Risk Factors in Older Women with<br /> Breast Cancer”. Ann Surg Oncol, pp 0347-2.<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 436<br /> <br />