Dị ứng với lạc (Allergic to peanut)

Chia sẻ: Sunshine_6 Sunshine_6 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:2

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dị ứng với lạc (đậu phộng) th-ờng x.y ra cho ng-ời Âu Mỹ. Trong hơn 20 năm gần đây, đã xác định đ-ợc tần số, tr-ớc hết ở Hoa Kỳ, sau đó là Tây Âu. ở trẻ d-ới 15 tuổi, lạc đứng hàng thứ hai trong các thực phẩm gây dị ứng (24%), đứng sau trứng (36%). Nh-ng ở trẻ lên 3 tuổi thì lạc đứng hàng đầu trong các thực phẩm gây dị ứng, dễ gây ra những ph.n ứng nghiêm trọng. Tỷ lệ toàn bộ dị ứng với lạc là 0.5 - 0.7% trong dân số chung, nh-ng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dị ứng với lạc (Allergic to peanut)

TCNCYH 29 (3) - 2004 DÞ øng víi l¹c (Allergic to peanut) GS. TSKH. Hoµng TÝch HuyÒn* DÞ øng víi l¹c (®Ëu phéng) th−êng x¶y ra cho ng−êi ¢u Mü. Trong h¬n 20 n¨m gÇn ®©y, sau khi ¨n l¹c. ®· x¸c ®Þnh ®−îc tÇn sè, tr−íc hÕt ë Hoa Kú, 2. BiÓu hiÖn h« hÊp: ngøa m¾t mòi, viªm sau ®ã lµ T©y ¢u. ë trÎ d−íi 15 tuæi, l¹c ®øng mòi, h¾t h¬i, ho khan, phï thanh qu¶n kÌm hµng thø hai trong c¸c thùc phÈm g©y dÞ øng khã thë vµ tiÕng ho khµn khµn, tiÕng rÝt ë lång (24%), ®øng sau trøng (36%). Nh−ng ë trÎ lªn ngùc, thËm chÝ c¬n hen nÆng; 3 tuæi th× l¹c ®øng hµng ®Çu trong c¸c thùc 3. BiÓu hiÖn da/ niªm m¹c: mµy ®ay, phï phÈm g©y dÞ øng, dÔ g©y ra nh÷ng ph¶n øng m«i vµ /hoÆc mi m¾t, phï m¹nh vµ cã ®ît kÞch nghiªm träng. Tû lÖ toµn bé dÞ øng víi l¹c lµ ph¸t viªm cña nh÷ng vÕt th−¬ng ®· cã tõ 0.5 - 0.7% trong d©n sè chung, nh−ng thÕ hÖ tr−íc cña viªm da t¹ng dÞ øng. trÎ hay gÆp h¬n ë ng−êi lín. 4. BiÓu hiÖn chung víi cho¸ng ph¶n vÖ: h¹ HiÖn nay, ®· t×m thÊy Ýt nhÊt l¹c cã 5 huyÕt ¸p, c¶m gi¸c khã ë, mÊt tri thøc, thËm kh¸ng nguyªn, nh− Arah1 vµ Arah2 cã trong chÝ ngõng tim. h¹t vµ c¶ trong b¬ l¹c. Kh¸ng nguyªn rÊt æn NhiÒu lo¹i triÖu chøng cã thÓ gÆp ë mét ®Þnh víi nhiÖt ®é, nªn còng cã mÆt ë l¹c rang, ng−êi bÖnh, nh− ngay sau khi ¨n l¹c, gÆp h¾t l¹c luéc, l¹c n−íng. Víi c¸c thø l¹c kh¸c nhau h¬i, ngøa miÖng, mµy ®ay, n«n. Cã tíi 4% ®−îc trång trªn kh¾p thÕ giíi, th× thµnh phÇn ph¶n øng lµ ph¶n vÖ cÊp tÝnh, nh− hen, g©y dÞ øng (nh− Arh1, Arh2) vÉn nh− vËy. cho¸ng vµ tö vong do hen. Tö vong do ph¶n DÊu hiÖu l©m sµng vÖ khi ¨n l¹c chiÕm mét nöa sè tö vong do dÞ DÞ øng víi l¹c cã thÓ gÆp rÊt sím, tuæi khëi øng thøc ¨n. ®Çu ®Ó g©y dÞ øng ngµy cµng trÎ (2 - 3 n¨m TiÕn triÓn: tuæi), mäi triÖu chøng l©m sµng ®Òu lÉn lén. DÞ øng víi l¹c lµ dÞ øng bÒn, dai d¼ng, Ýt cã C¶m øng sím ®−îc m« t¶ ë trÎ cßn bó vµ khuynh h−íng qua khái vµ chøa ®ùng nguy c¬ ch−a hÒ bao giê ¨n l¹c, tøc lµ ®· tõ lóc nµo lan trµn toµn th©n c¸c triÖu chøng khi dïng l¹i ®ã, c¸i thai ®−îc mÉn c¶m trong bông mÑ ngÉu nhiªn: gÇn 3/4 sè ng−êi bÖnh ®· ngÉu hoÆc khi bó s÷a mÑ, cã khi do ng−êi mÑ dïng nhiªn ¨n l¹c sau 5 n¨m. Nh−ng theo mét thuèc cã chøa t¸ d−îc lµ dÇu l¹c. nghiªn cøu t¹i Ph¸p, th× 15% sè trÎ dÞ øng víi TriÖu chøng dÞ øng l¹c gÆp sau khi ¨n, l¹c mµ chÈn ®o¸n ®−îc trong nh÷ng th¸ng nh−ng c¶ sau khi tiÕp xóc hoÆc ngöi "h¬i l¹c". ®Çu khi ra ®êi sÏ qua khái dÞ øng ë tuæi lªn 5 - Thêi gian xuÊt hiÖn dÞ øng lµ sau khi ¨n l¹c 6. NhiÒu trÎ mÉn c¶m víi l¹c, tøc lµ cã test vµi phót ®Õn vµi giê (th−êng lµ sau < 30 phót), d−¬ng tÝnh ë da víi dÞ øng nguyªn cña l¹c, sÏ ®©y lµ dÞ øng thøc ¨n qua trung gian IgE, tõ hÕt mÉn c¶m mµ kh«ng cã biÓu hiÖn l©m ngøa ®¬n thuÇn ®Õn cho¸ng ph¶n vÖ. DÊu sµng. Cã tíi 3,5 - 8% trÎ cßn bó (4 th¸ng tuæi) hiÖu ®Çu tiªn th−êng lµ héi chøng ë miÖng: bÞ mÉn c¶m víi l¹c, nh−ng tû lÖ toµn bé cña dÞ ngøa miÖng, phï m«i, khã nuèt. Khi ¨n l¹c cã øng l¹c chØ cã kho¶ng 1% ë trÎ 4 n¨m tuæi. thÓ gÆp; §iÒu trÞ: 1. BiÓu hiÖn tiªu ho¸: buån n«n, n«n, tiªu Tr−íc hÕt, sau khi chÈn ®o¸n ch¾c ch¾n lµ ch¶y, ®au bông sau nh÷ng phót, nh÷ng giê dÞ øng do l¹c, th× ph¶i bá ¨n l¹c, tr¸nh thuèc * GS. TSKH. Hoµng TÝch HuyÒn nguyªn Tr−ëng bé m«n D−îc lý – Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi. 86
TCNCYH 29 (3) - 2004 - NÕu phï, c¶m gi¸c khã ë, khã chÞu ®−êng thë, cÇn tiªm b¾p adrenalin. cã l¹c, nhÞn ¨n kÑo l¹c, b¸nh ®óc l¹c, ném cã ë tr−êng häc, kh¸ch s¹n, c¸c trÎ ®· cã l¹c v.v... ®Ó ng¨n ngõa bÊt tr¾c do dÞ øng. RÊt tiÒn sö dÞ øng nÆng víi l¹c cÇn ®−îc s¨n sãc khã, v× l¹c cã mÆt trong qu¸ nhiÒu s¶n phÈm ®Æc biÖt. ThÇy c« gi¸o, thÇy thuèc, nh©n viªn n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, l¹c lµ vÝ dô ®iÓn kh¸ch s¹n cÇn n¾m v÷ng chÕ ®é theo dâi, h×nh cña typ kh¸ng nguyªn dÊu mÆt. triÖu chøng x¶y ra, c¸ch ®iÒu trÞ... Tr−êng häc, 1. Cã nªn bá dÇu l¹c kh«ng? kh¸ch s¹n ph¶i lu«n lu«n s½n sµng cã tói DÇu l¹c th« cã chøa c¸c protein kho¶ng thuèc cÊp cøu. 150 - 500 microgam/lÝt. DÇu l¹c tinh chÕ chØ Ng¨n ngõa dÞ øng víi l¹c: chøa 0,1 - 0,2 microgam protein/lÝt (dï thÊp, DÞ øng víi l¹c cµng ngµy cµng gÆp ë tuæi nh−ng hµm l−îng nµy ®ñ g©y mÉn c¶m cho ®êi rÊt sím, ngay c¶ thai n»m trong bông mÑ trÎ). Kho¶ng > 20% ng−êi dÞ øng víi l¹c còng ®· cã kh¸ng nguyªn cña l¹c råi. Mét sè biÖn cã ph¶n øng víi dÇu l¹c. Dï sao, còng nªn ph¸p ®Ó tr¸nh tiÕp xóc qu¸ sím víi dÞ nguyªn thËn träng víi tõng tr−êng hîp ®Ó dß xem cã cña l¹c nh−: cho ¨n dÇu l¹c tinh chÕ ®−îc kh«ng? - Tr¸nh ®Ó mÑ dïng l¹c khi mang thai vµ 2. Cã nªn bá thùc phÈm hä §Ëu kh«ng? trong suèt thêi kú cho con bó; DÞ øng chÐo víi mét hoÆc nhiÒu c©y hä - Tr¸nh ®Ó cho trÎ ë tuæi cßn bó (vµ c¶ tuæi ®Ëu chØ x¶y ra víi 5% ng−êi dÞ øng l¹c, v× vËy lín h¬n) dïng dÇu l¹c trong thøc ¨n, trong kh«ng cÇn lo¹i trõ h¼n c¸c lo¹i ®Ëu (®Ëu Hµ chÕ phÈm thuèc; Lan, ®Ëu l¨ng, ®Ëu tr¾ng, ®Ëu nµnh, ®Ëu t»m, - Tr¸nh dïng thuèc mì, thuèc b«i chøa ®Ëu lupin v.v...). §Ó c¶nh gi¸c, nªn ®iÒu tra vÒ dÇu l¹c vµ chøa dÇu h¹nh nh©n; ¨n uèng vµ lµm test lÈy da. DÞ øng víi ®Ëu lupin dÔ x¶y ra kh¸ng chÐo víi l¹c. - ChØ qu¸ tuæi 5 - 6 míi dïng thøc ¨n chøa l¹c, dÇu l¹c. 3. §iÒu trÞ triÖu chøng cÊp tÝnh Nh÷ng ®Ò xuÊt trªn chñ yÕu cho c¸c trÎ cã Mçi ng−êi cã tiÒn sö dÞ øng nªn cã tói cÊp nguy c¬ t¹ng dÞ øng hoÆc trÎ cã th©n nh©n cã cøu, ng−êi th©n vµ ng−êi th−êng tiÕp xóc víi t¹ng dÞ øng. Tuy nhiªn, do tÇn sè týp dÞ øng hä còng cÇn cã nh÷ng th«ng tin vÒ c¸ch ®iÒu l¹c ngµy cµng t¨ng, nªn còng cÇn lo¹i bá triÖt trÞ khi gÆp sù cè. Tuú theo møc ®é cña triÖu ®Ó l¹c vµ c¸c h¹t kh¸c (thuéc hä §Ëu) trong chøng mµ cã c¸ch ch÷a: c¸c v−ên trÎ, c¸c líp mÉu gi¸o vµ vì lßng. - ChØ cã héi chøng miÖng, mµy ®ay quanh (Theo Archive de PÐdietrie; 9; 739 - 743; miÖng, th× dïng thuèc kh¸ng histamin H1; 2002). - NÕu mµy ®ay réng h¬n: dïng corticoid cïng kh¸ng H1; 87