Địa lý kinh tế - Tổ chức lãnh thổ dịch vụ Việt Nam

Chia sẻ: Cao Thi Nhu Kieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

356
lượt xem 95
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 7 Tổ chức lãnh thổ dịch vụ Việt Nam I. Vai trò của dịch vụ trong đời sống kinh tế x∙ hội Trong nền kinh tế hiện đại, dịch vụ trở thành một mảng kinh tế thực sự, đối tượng hoạt động của mảng ngành này là khai thác mọi tiềm năng của kết cấu hạ tầng để phục vụ cho nền sản xuất và đời sống xã hội. Khác với công nghiệp và nông nghiệp, dịch vụ là một ngành không tạo ra của cải vật chất nhưng có ý nghĩa đặc biệt nhờ việc làm tăng thêm giá trị...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Địa lý kinh tế - Tổ chức lãnh thổ dịch vụ Việt Nam

Ch−¬ng 7 Tæ chøc l∙nh thæ dÞch vô ViÖt Nam I. Vai trß cña dÞch vô trong ®êi sèng kinh tÕ x∙ héi Trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, dÞch vô trë thµnh mét m¶ng kinh tÕ thùc sù, ®èi t−îng ho¹t ®éng cña m¶ng ngµnh nµy lµ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng cña kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó phôc vô cho nÒn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi. Kh¸c víi c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, dÞch vô lµ mét ngµnh kh«ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt nh−ng cã ý nghÜa ®Æc biÖt nhê viÖc lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ cña hµng ho¸. Vai trß to lín cña ngµnh dÞch vô ®−îc thÓ hiÖn nh− sau: - Tr−íc hÕt kinh tÕ dÞch vô tham gia vµo viÖc chu chuyÓn ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi, thóc ®Èy sù g¾n kÕt gi÷a c¸c s¶n phÈm cña hÖ thèng víi nhau. - Kinh tÕ dÞch vô thóc ®Èy mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngµnh, liªn vïng vµ lµm cho giao l−u th«ng suèt, chèng l¹i mäi ¸ch t¾c. - §Æc biÖt kinh tÕ dÞch vô thóc ®Èy viÖc më mang kinh tÕ ®èi ngo¹i, t¹o ra sù hoµ nhËp hai chiÒu gi÷a n−íc ta vµ thÕ giíi. II. §Æc ®iÓm cña tæ chøc l∙nh thæ dÞch vô 2.1. Kh¸i niÖm dÞch vô DÞch vô lµ mét khu vùc kinh tÕ, nã bao gåm mét tæ hîp réng r·i c¸c ngµnh nh»m cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt, cña ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña d©n c−, ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng b×nh th−êng, liªn tôc, ®Òu ®Æn vµ cã hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. 2.2. Ph©n lo¹i dÞch vô VÒ c¬ cÊu dÞch vô lµ mét tæ hîp bao gåm nhiÒu ngµnh. Nã rÊt ®a d¹ng, phøc t¹p vÒ tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm, ®èi t−îng. DÞch vô cã mét sè ngµnh chñ yÕu sau: + Ngµnh giao th«ng vËn t¶i + Ngµnh th«ng tin liªn l¹c, b−u chÝnh viÔn th«ng + Ngµnh th−¬ng nghiÖp (néi th−¬ng, ngo¹i th−¬ng) + Ngµnh du lÞch + Ngµnh gi¸o dôc + Ngµnh y tÕ 96
+ C¸c ngµnh kh¸c: ng©n hµng, b¶o hiÓm, qu¶ng c¸o, t− ph¸p, h¶i quan, thuÕ quan, v¨n häc nghÖ thuËt, thÓ thao, an ninh,… 2.3. §Æc ®iÓm tæ chøc l·nh thæ dÞch vô a) Trong ho¹t ®éng dÞch vô, ng−êi s¶n xuÊt vµ ng−êi tiªu dïng th−êng xuyªn tiÕp cËn víi nhau, phèi hîp víi nhau ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, v× vËy c¸c c¬ së dÞch vô chØ cã thÓ h×nh thµnh, ho¹t ®éng, ph¸t triÓn vµ ph©n bè ë nh÷ng n¬i cã nhu cÇu dÞch vô, ng−êi tiªu dïng dÞch vô. VÝ dô ë ViÖt Nam, §«ng Nam Bé lµ vïng cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt c¶ n−íc, n¬i ®©y cã møc sèng vËt chÊt, tinh thÇn ngµy cµng cao, do ®ã §«ng Nam Bé chiÕm tíi 60% thÞ phÇn miÒn Nam. Th«ng th−êng ®ã lµ c¸c trung t©m kinh tÕ lín, nh÷ng n¬i tËp trung d©n c− ®«ng ®óc, c¸c ®« thÞ, chïm ®« thÞ. b) Ho¹t ®éng dÞch vô th−êng cã xu h−íng c¸ biÖt ho¸, h¬n n÷a qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng dÞch vô diÔn ra cïng mét lóc nªn khã cã thÓ tù ®éng ho¸, tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng lo¹t, khã cã thÓ tån kho… V× vËy c¸c c¬ së dÞch vô th−êng ph¸t triÓn vµ ph©n bè g¾n víi s¶n xuÊt, kinh doanh vµ sinh ho¹t cña sè ®«ng d©n c− lµm xuÊt hiÖn c¸c ®iÓm d©n c− ®« thÞ. c) DÞch vô hiÖn ®¹i ®ang cã xu h−íng ph¸t triÓn trªn c¬ së c¸c kü thuËt vµ c«ng nghÖ cao ®Ó t¹o ra ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm hçn hîp võa h÷u h×nh, võa v« h×nh nh− c¸c dÞch vô tin häc, b−u chÝnh viÔn th«ng… Do ®ã c¸c ho¹t ®éng dÞch vô th−êng ®−îc ph¸t triÓn vµ ph©n bè ë nh÷ng n¬i tËp trung c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kü thuËt cao, c¸c trung t©m khoa häc c«ng nghÖ, c¸c trung t©m v¨n ho¸ ®µo t¹o. III. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn vµ ph©n bè mét sè ngµnh dÞch vô chñ yÕu 3.1. Ngµnh giao th«ng vËn t¶i HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i cña ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn toµn diÖn nh−ng quy m« ch−a lín vµ chÊt l−îng cßn thÊp. Giao th«ng vËn t¶i cña chóng ta bao gåm: §−êng bé, ®−êng s¾t, ®−êng s«ng, ®−êng biÓn, ®−êng hµng kh«ng vµ ®−êng èng. a) §−êng « t«: M¹ng l−íi ®−êng « t« ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng cuéc ®æi míi c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng. Cho ®Õn nay m¹ng l−íi ®−êng « t« ®· phñ kh¾p c¸c vïng víi tæng chiÒu dµi ®−êng c¸c lo¹i lµ 181.421 km ®¹t mËt ®é 55km/100 km2. Trong ®ã quèc lé chiÕm 10%, tØnh lé 14%, huyÖn lé 24%, ®−êng ®« thÞ 2,1%, ®−êng chuyªn dïng 5% vµ sè cßn l¹i lµ ®−êng lµng x· chiÕm 44,9%. So víi c¸c n−íc trong khu vùc §«ng Nam ¸ tuy mËt ®é ®−êng cña chóng ta t−¬ng ®èi dÇy nh−ng chÊt l−îng cßn rÊt thÊp hÇu hÕt lµ ®−êng khæ hÑp, mét sè Ýt ch−a tr¶i nhùa hoÆc bª t«ng, víi nhiÒu cÇu phµ, kh¶ n¨ng th«ng hµnh kÐm. 97
§−êng « t« cã hai ®Çu mèi lín nhÊt lµ Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh víi c¸c tuyÕn quan träng sau: - Quèc lé 1A tr¶i däc theo chiÒu dµi ®Êt n−íc tõ biªn giíi ViÖt - Trung thuéc L¹ng S¬n (H÷u NghÞ Quan) cho tíi mòi Cµ Mau - tØnh Cµ Mau víi chiÒu dµi h¬n 2000 km. §©y lµ tuyÕn ®−êng dµi nhÊt, quan träng nhÊt, cã ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, an ninh quèc phßng kh«ng chØ ë trong n−íc mµ cßn më réng ra ë c¸c n−íc trong khu vùc. - Quèc lé sè 2 nèi Hµ Néi víi mét sè tØnh trung du vµ miÒn nói §«ng B¾c ®i qua VÜnh Yªn, ViÖt Tr×, thÞ x· Tuyªn Quang tíi tËn MÌo V¹c (Hµ Giang). Víi chiÒu dµi 316km, nã c¾t qua c¸c vïng giµu tµi nguyªn, c¸c vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy t¹o nªn mèi liªn hÖ kinh tÕ gi÷a miÒn ng−îc vµ miÒn xu«i. - Quèc lé sè 3 tõ Hµ Néi qua Th¸i Nguyªn, B¾c C¹n, Cao B»ng tíi Thuû KhÈu (Cao B»ng) vµ th«ng sang Trung Quèc. Trªn chiÒu dµi 382 km con ®−êng xuyªn qua vïng kim lo¹i mµu quan träng nhÊt cña §«ng B¾c. - Quèc lé sè 4 lµ tuyÕn ®−êng ngang ch¹y song song víi biªn giíi ViÖt Trung. Dµi 315 km tõ cao nguyªn §ång V¨n (Hµ Giang) qua Cao B»ng, L¹ng S¬n, Mãng C¸i vµ ®Õn Mòi Ngäc Qu¶ng Ninh. §©y lµ tuyÕn ®−êng chiÕn l−îc nèi víi vïng biªn giíi phÝa B¾c. Tuy nhiªn chÊt l−îng ®−êng cßn thÊp. - Quèc lé 5 dµi 103 km nèi Hµ Néi víi thµnh phè H¶i Phßng. §ã lµ huyÕt m¹ch c¾t ngang trung t©m tam gi¸c t¨ng tr−ëng kinh tÕ phÝa B¾c (Hµ Néi - H¶i Phßng- Qu¶ng Ninh) thuéc vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé. ViÖc ®Çu t− n©ng cÊp quèc lé nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nã trë thµnh mét hµnh lang kinh tÕ nh»m ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña toµn vïng. HiÖn nay toµn bé tuyÕn ®−êng ®· ®−îc x©y dùng theo tiªu chuÈn cÊp I ®−êng ®ång b»ng víi 4 lµn xe c¬ giíi, 2 lµn xe th« s¬ (khu vùc Hµ Néi 6 lµn xe c¬ giíi, 2 lµn xe th« s¬) ch¹y qua 12 cÇu t−¬ng ®èi hiÖn ®¹i, víi chÊt l−îng ®−êng tèt nhÊt trong c¸c tuyÕn quèc lé phÝa B¾c. - Quèc lé sè 6 dµi kho¶ng 500 km, nèi thñ ®« Hµ Néi víi vïng T©y B¾c. TuyÕn ®−êng nµy ®i tõ Hµ Néi qua Hoµ B×nh, lªn cao nguyªn Méc Ch©u, Yªn Ch©u, S¬n La tíi thÞ x· Lai Ch©u, vßng xuèng §iÖn Biªn, tíi M−êng Khoa vµ sang Lµo. Nã cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi toµn vïng T©y B¾c c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ quèc phßng. - Quèc lé 10 tõ phÝa Qu¶ng Yªn nèi thµnh phè H¶i Phßng víi Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Ninh B×nh. §©y lµ tuyÕn ®−êng ®i qua vïng lóa g¹o trï phó vµ d©n c− ®«ng vµo bËc nhÊt cña §ång b»ng s«ng Hång. ChÊt l−îng ®−êng ®· ®−îc n©ng cÊp, cÇu T©n §Ö ®· ®i vµo ho¹t ®éng. - Quèc lé 18 tõ B¾c Ninh qua Ph¶ L¹i, §«ng TriÒu, U«ng BÝ, thµnh phè H¹ Long, ®Õn CÈm Ph¶, Tiªn Yªn vµ gÆp quèc lé sè 4. 98
Mét sè tuyÕn ®−êng ë Trung bé: - Quèc lé 7 nèi liÒn Xiªng Kho¶ng (Lµo) víi DiÔn Ch©u vµ c¶ng Cöa Lß. §©y lµ mét trong nh÷ng tuyÕn ®−êng quan träng nhÊt ®i ra biÓn cña c¸c tØnh thuéc §«ng B¾c cña Lµo. - Quèc lé 8 tõ Thµ KhÑt (Lµo) qua H−¬ng S¬n (Hµ TÜnh) ®Õn c¶ng Vòng ¸ng (Hµ TÜnh). - Quèc lé 9 lµ tuyÕn ®−êng ngang quan träng nèi Lµo víi miÒn §«ng. Tõ Xavanakhet (Lµo) v−ît qua ®Ìo Lao B¶o ®Õn §«ng Hµ (Qu¶ng TrÞ). Ngoµi ý nghÜa chiÕn l−îc vÒ qu©n sù, con ®−êng nµy cßn cã nhiÖm vô nèi liÒn vïng Trung vµ H¹ Lµo víi c¸c c¶ng cña ViÖt Nam. Ngoµi ra cßn cã mét sè tuyÕn ®−êng kh¸c theo h−íng §«ng - T©y nh− ®−êng 217 nèi Thanh Ho¸ víi biªn giíi ViÖt Lµo sang SÇm N−a; ®−êng 19 tõ Quy Nh¬n qua Pl©ycu, §øc C¬ sang Campuchia; ®−êng 26 tõ Nha Trang ®i Bu«n Mª Thuét vµ mét sè tuyÕn ®−êng nèi hai trôc däc quèc lé 1A, quèc lé 14 víi nhau. ë Nam Bé cã mét sè tuyÕn ®−êng tõ thµnh phè Hå ChÝ Minh to¶ ra nhiÒu tuyÕn ®−êng ®Õn c¸c vïng phô cËn cã ý nghÜa trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ thóc ®Èy c¸c mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a §«ng, T©y Nam Bé víi nhau vµ víi c¸c n−íc l¸ng giÒng. Mét sè tuyÕn quan träng bao gåm: - Quèc lé 20 tõ thµnh phè Hå ChÝ Minh qua Xu©n Léc, B¶o Léc (vïng chÌ vµ d©u t»m) ®i §µ L¹t. TuyÕn nµy t−¬ng ®èi nhén nhÞp víi c¸c s¶n phÈm rau qu¶, chÌ, cµ phª vµ dßng kh¸ch du lÞch ®Õn L©m §ång. - Quèc lé 51 lµ tuyÕn xuyªn suèt tam gi¸c t¨ng tr−ëng kinh tÕ phÝa Nam (thµnh phè Hå ChÝ Minh-Biªn Hoµ-Vòng Tµu). - Ngoµi ra cßn nhiÒu tuyÕn kh¸c nh− ®−êng tõ thµnh phè Hå ChÝ Minh ®i Méc Bµi (T©y Ninh) vµ thÞ x· T©y Ninh qua cöa khÈu Xa M¸t, tuyÕn phÝa B¾c s«ng TiÒn vµ ch¹y ven bê s«ng sang Campuchia, tuyÕn Hµ Tiªn- R¹ch Gi¸ (Kiªn Giang) ch¹y däc bê biÓn råi ng−îc lªn vµ v−ît qua s«ng HËu tíi VÜnh Long ®Ó nèi víi c¸c tuyÕn kh¸c… b) §−êng s¾t: HiÖn nay tæng chiÒu dµi ®−êng s¾t cña n−íc ta lµ 2528 km, mËt ®é trung b×nh cao h¬n nhiÒu n−íc §«ng Nam ¸ vµ ®¹t 0,8km /100km2. Trõ tuyÕn ®−êng s¾t Thèng NhÊt, c¸c tuyÕn cßn l¹i hÇu hÕt tËp trung ë miÒn B¾c. VÒ chÊt l−îng, 84% tæng chiÒu dµi ®−êng s¾t cã khæ réng 1 mÐt, kho¶ng 7% lµ ®−êng cã tiªu chuÈn quèc tÕ réng 1,435 m vµ 9% ®−êng võa 1m võa 1,435m. Bao gåm mét sè tuyÕn chñ yÕu sau: 99
- TuyÕn Hµ Néi - thµnh phè Hå ChÝ Minh: lµ tuyÕn quan träng nhÊt vµ cã ý nghÜa kinh tÕ lín nhÊt (tuyÕn ®−êng s¾t Thèng NhÊt), lµ tuyÕn dµi nhÊt ViÖt Nam dµi 1.730 km ch¹y suèt chiÒu dµi ®Êt n−íc, gÇn nh− song song víi ®−êng quèc lé 1A t¹o nªn mét trôc giao th«ng quan träng. H¬n 2/3 khèi l−îng hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch do ngµnh ®−êng s¾t ®¶m nhiÖm ®−îc chuyªn chë trªn tuyÕn ®−êng nµy. TuyÕn ®−êng s¾t Thèng NhÊt gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc t¹o nªn mèi liªn hÖ nhiÒu mÆt gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph−¬ng trong n−íc vµ gi÷a n−íc ta víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. - TuyÕn Hµ Néi - Lµo Cai dµi 285 km, nèi Thñ ®« víi vïng trung du miÒn nói phÝa B¾c giµu l©m s¶n, kho¸ng s¶n cïng víi c¸c thµnh phè c«ng nghiÖp vµ tíi V©n Nam (Trung Quèc). §©y lµ tuyÕn ®−êng quan träng nhÊt víi viÖc khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng cña thung lòng s«ng Hång vµ phô cËn, ®ång thêi nã cßn mang ý nghÜa quèc tÕ ®èi víi V©n Nam (Trung Quèc). - TuyÕn Hµ Néi - §ång §¨ng dµi 163km ®i qua mét sè tØnh §«ng B¾c nèi Thñ ®« víi vïng cã tiÒm n¨ng vÒ kinh tÕ, quèc phßng vµ víi Trung Quèc. - TuyÕn Hµ Néi - H¶i Phßng dµi 102km nèi Hµ Néi vµ mét phÇn §ång b»ng s«ng Hång víi cöa ngâ th«ng ra biÓn. TuyÕn ®−êng nµy chñ yÕu phôc vô vËn chuyÓn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña ®Êt n−íc. - TuyÕn Hµ Néi- Qu¸n TriÒu dµi 76km nèi Hµ Néi víi c¸c khu c«ng nghiÖp c¬ khÝ, luyÖn kim quan träng cña ®Êt n−íc. - TuyÕn L−u X¸-KÐp - B·i B»ng dµi 155km nèi Th¸i Nguyªn víi vïng than Qu¶ng Ninh vµ khu du lÞch H¹ Long. c) M¹ng l−íi ®−êng s«ng: §−êng s«ng chñ yÕu tËp trung ë hai hÖ thèng s«ng Hång - Th¸i B×nh vµ h¹ l−u s«ng §ång Nai- Mª K«ng. C¸c s«ng miÒn Trung ng¾n chØ khai th¸c phÇn h¹ l−u vµo môc ®Ých giao th«ng ®èi víi mét sè s«ng t−¬ng ®èi lín trong vïng. ë ViÖt Nam, ngoµi hÖ thèng s«ng tù nhiªn cßn cã nhiÒu kªnh ®µo. S«ng ngßi cña chóng ta nhiÒu nh−ng hiÖn nay chØ cã 11.000 km ®−îc sö dông vµo môc ®Ých giao th«ng, mËt ®é trung b×nh lµ 136km/100km2. - HÖ thèng ®−êng s«ng ë Nam Bé: L−u vùc Nam Bé víi m¹ng l−íi s«ng ngßi kªnh r¹ch ch»ng chÞt, rÊt thuËn lîi cho vËn t¶i b»ng ®−êng s«ng. C¸c s«ng chÝnh lµ s«ng TiÒn, s«ng HËu, s«ng Vµm Cá §«ng, s«ng Soµi R¸p, s«ng §ång Nai. M¹ng l−íi s«ng ngßi nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa trong n−íc mµ cßn cã ý nghÜa quèc tÕ víi Lµo vµ C¨mpuchia. C¶ng Sµi Gßn n»m s©u trong ®Êt liÒn 84km, tµu träng t¶i kho¶ng 3 v¹n tÊn cã thÓ ra vµo dÔ dµng. M¹ng l−íi s«ng ngßi tù nhiªn bao gåm c¸c s«ng chÝnh nh− s«ng 100
Vµm Cá §«ng, Vµm cá T©y, s«ng Sµi Gßn, s«ng Xoµi R¸p, s«ng Lßng Tµu… ë §«ng Nam Bé vµ s«ng TiÒn, s«ng HËu víi c¸c chi l−u cña chóng ë T©y Nam Bé lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng ®−êng s«ng. Cïng víi c¸c dßng s«ng tù nhiªn lµ hÖ thèng kªnh r¹ch ®−îc ph©n bè kh¸ ®ång ®Òu theo l·nh thæ ®ã lµ c¸c kªnh VÜnh TÕ, Tri T©n, R¹ch Gi¸, C¸i BÌ, Phông HiÖp. §Çu mèi giao th«ng quan träng nhÊt lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh sau ®ã to¶ ®i nhiÒu tuyÕn: Sµi Gßn- Hµ Tiªn dµi 395km, Sµi Gßn - Cµ Mau dµi 365km. - HÖ thèng ®−êng s«ng ë B¾c Bé: Giao th«ng ®−êng s«ng phÇn lín nhê vµo hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh. Hai hÖ thèng s«ng nµy ®−îc nèi víi nhau b»ng s«ng §uèng vµ s«ng Luéc. B¾c Bé h×nh thµnh c¸c tuyÕn vËn t¶i ®−êng s«ng: Hµ Néi - H¶i Phßng theo s«ng Luéc vµ s«ng §uèng; H¶i Phßng- B¾c Giang theo s«ng CÇu, s«ng Th−¬ng; H¶i Phßng- Nam §Þnh theo s«ng Luéc, s«ng ®µo Nam §Þnh; Hµ Néi - Th¸i B×nh; Hµ Néi - ViÖt Tr×; Hµ Néi - Hoµ B×nh. ë Trung Bé: §−êng s«ng bÞ h¹n chÕ nhiÒu bëi s«ng ng¾n vµ dèc. Tuy vËy phÇn h¹ l−u cã thÓ khai th¸c ®Ó ph¸t triÓn ®èi víi mét sè s«ng nh− s«ng M·, s«ng C¶, s«ng Gianh, s«ng NhËt LÖ, s«ng Thu Bån, s«ng Trµ Khóc… d) M¹ng l−íi ®−êng biÓn: Víi 3260 km bê biÓn ch¹y dµi tõ Mòi Ngäc (Qu¶ng Ninh) ®Õn Hµ Tiªn (Kiªn Giang) cïng víi nhiÒu vòng vÞnh kÝn giã vµ nhiÒu ®¶o, quÇn ®¶o ®ã lµ ®iÒu kiÖn thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn ®−êng biÓn. C¶ n−íc cã 73 c¶ng biÓn lín nhá víi n¨ng lùc th«ng qua c¶ng lµ 31 triÖu tÊn/n¨m. PhÇn lín c¸c c¶ng tËp trung ë miÒn Trung vµ §«ng Nam Bé. ë miÒn B¾c cã c¶ng H¶i Phßng, C¸i L©n, Cöa ¤ng… - HÖ thèng c¶ng ë miÒn B¾c: + C¶ng H¶i Phßng n»m trªn bê Nam s«ng CÊm, ®©y lµ c¶ng cöa s«ng c¸ch biÓn 39 km, lµ c¶ng quan träng nhÊt trong xuÊt nhËp khÈu ë c¸c tØnh phÝa B¾c. + C¶ng C¸i L©n n»m trªn vòng Cöa Lôc, s©u vµ kÝn giã, trong t−¬ng lai ®©y lµ c¶ng lín nhÊt miÒn B¾c lµm nhiÖm vô vËn t¶i tæng hîp. - HÖ thèng c¶ng ë miÒn Trung: + C¶ng §µ N½ng n»m trªn cöa s«ng Hµn víi mùc n−íc s©u trªn 5m, phÝa ngoµi vïng §µ N½ng cã c¶ng n−íc s©u 15m c¹nh b¸n ®¶o S¬n Trµ. + C¶ng Cam Ranh lµ c¶ng cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng n»m trong vïng biÓn kÝn giã, xung quanh ®Òu cã c¸c nói b¶o vÖ. DiÖn tÝch mÆt n−íc −íc tÝnh 40.000 ha trong 101
®ã 4.800 ha cã ®é s©u trªn 10m. Cam Ranh lµ mét trong nh÷ng c¶ng tù nhiªn tèt nhÊt thÕ giíi. - HÖ thèng c¶ng ë miÒn Nam: + Næi tiÕng lµ c¶ng Sµi Gßn, lµ c¶ng cöa s«ng c¸ch biÓn 84 km. §æ vÒ ®©y cã 3 l¹ch s«ng s©u lµ Lßng Tµu, §«ng Thµnh vµ Soµi R¸p thuéc hÖ thèng s«ng §ång Nai. §©y lµ c¶ng xuÊt nhËp khÈu quan träng cña Nam Bé. e) M¹ng l−íi ®−êng hµng kh«ng: HiÖn nay ViÖt Nam cã kho¶ng 300 ®iÓm gäi lµ s©n bay trong ®ã 80 s©n bay cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng, ®· sö dông 17 s©n bay d©n dông ®ång thêi khai th¸c 24 ®−êng bay quèc tÕ, 27 ®−êng bay trong n−íc víi nh÷ng lo¹i m¸y bay t−¬ng ®èi hiÖn ®¹i. C¸c ®−êng bay trong n−íc ®−îc khai th¸c trªn c¬ së ®Çu mèi lµ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng. - Tõ Hµ Néi cã c¸c ®−êng bay tíi §µ N½ng (606 km), §iÖn Biªn Phñ (301km), thµnh phè Hå ChÝ Minh (1.138km), HuÕ (549km), Nµ S¶n - S¬n La (145km), Nha Trang (1.039km). - Tõ thµnh phè Hå ChÝ Minh cã c¸c ®−êng bay tíi Bu«n Mª Thuét (§¾c L¾c) 260km, §µ L¹t 214 km, H¶i Phßng 1111km, HuÕ 630 km, Nha Trang 318km, Phó Quèc 300km… - Tõ §µ N½ng cã c¸c ®−êng bay ®i Bu«n Mª Thuét 260km, §µ L¹t 467km, H¶i Phßng 554km, thµnh phè Hå ChÝ Minh 603km… - C¸c ®−êng bay quèc tÕ: Tõ Hµ Néi ®i B¨ng Cèc 969km, Qu¶ng Ch©u 797 km, ®i Hång K«ng 817km, ®i X¬un 2730km. Tõ thµnh phè Hå ChÝ Minh cã c¸c ®−êng bay ®i B¨ng Cèc 742km, ®i Cao Hïng (§µi Loan) 1961km, ®i Kualal¨mp¬ 1010km, ¤saka 3945km, ®i Xitni 6849km…. - HiÖn nay ViÖt Nam cã 3 s©n bay quèc tÕ: s©n bay T©n S¬n NhÊt lµ s©n bay lín nhÊt c¶ n−íc víi c¬ së h¹ tÇng t−¬ng ®èi hiÖn ®¹i, dÔ dµng ®æi míi vµ héi nhËp víi quèc tÕ. §ã lµ s©n bay ra ®êi sím nhÊt ë ViÖt Nam nãi riªng vµ §«ng Nam ¸ nãi chung (®Çu thÕ kû 20). §©y lµ cöa ngâ giao l−u cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam vµ cho c¶ T©y Nguyªn, §ång b»ng s«ng Cöu Long vµ miÒn Nam Trung Bé. S©n bay Néi Bµi (khëi c«ng ngµy 1/5/1960), lµ cÇu nèi cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c víi c¸c vïng trong n−íc vµ quèc tÕ. S©n bay §µ N½ng lµ s©n bay lín nhÊt miÒn Trung, víi c¸c tØnh miÒn Trung ®©y lµ cöa ngâ quan träng nhÊt ®Ó tiÕp cËn nhanh víi thÕ giíi bªn ngoµi. 102
g) M¹ng l−íi ®−êng èng: HiÖn nay hÖ thèng ®−êng èng dÉn cña n−íc ta chñ yÕu tõ c¶ng dÇu B12 (B·i Ch¸y - H¹ Long) ®−êng kÝnh 273mm vµ 159 mm, dµi 275 km vËn chuyÓn x¨ng dÇu vµo ®ång b»ng B¾c Bé. Ngoµi ra cßn cã mét vµi tuyÕn kh¸c. GÇn ®©y ®−êng èng dÉn khÝ tõ n¬i khai th¸c dÇu khÝ ngoµi thÒm lôc ®Þa vµo ®Êt liÒn ®· ®−îc x©y dùng. Trong t−¬ng lai, ngoµi hÖ thèng ®−êng èng dÉn n−íc ë c¸c thµnh phè, m¹ng l−íi ®−êng èng sÏ ®−îc ph¸t triÓn ®Ó phôc vô ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÇu khÝ vµ nhÊt lµ c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. 3. 2. Ngµnh th«ng tin liªn l¹c Th«ng tin liªn l¹c lµ ch×a kho¸ cho t−¬ng lai. C¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin kü thuËt cao ra ®êi ®· gióp cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi trªn thÕ giíi tho¸t ra nh÷ng h¹n chÕ vÒ kho¶ng c¸ch vµ thêi gian, gióp cho ng−êi ta xÝch l¹i gÇn nhau cho dï trªn thùc tÕ lµ rÊt xa nhau. H¬n thÕ n÷a viÖc quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay ®· thóc ®Èy nhu cÇu th«ng tin nhanh, kü thuËt hiÖn ®¹i. §iÒu ®ã lµm cho viÖc thu thËp, xö lý vµ l−u gi÷ th«ng tin cã hiÖu qu¶ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c d÷ kiÖn th«ng tin ®−îc tËp hîp l¹i mét c¸ch cã hÖ thèng, thuËn lîi cho viÖc khai th¸c c¸c ngµnh kinh tÕ, tµi chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Do ®ã hiÖn nay th«ng tin ®−îc coi mét d¹ng tµi nguyªn ®Æc biÖt. Th«ng tin liªn l¹c ®−îc coi lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó mäi ng−êi cã thÕ ph¸t triÓn c¸ nh©n cao h¬n, nhËn thøc thÕ giíi s©u thªm lµm cho ®êi sèng tinh thÇn phong phó thªm. Th«ng tin liªn l¹c lµ mét ngµnh kinh tÕ thùc sù víi ba lo¹i h×nh dÞch vô quan träng: (1) cung cÊp c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin, truyÒn th«ng, (2) truyÒn tin, (3) l¾p ®Æt, duy tu, b¶o d−ìng ph−¬ng tiÖn. a) M¹ng ®iÖn tho¹i: Bao gåm m¹ng néi h¹t vµ m¹ng ®−êng dµi. + M¹ng néi h¹t lµ tæng thÓ c¸c ®µi, tr¹m ®iÖn tho¹i, hÖ thèng truyÒn dÉn vµ c¸c m¸y ®iÖn tho¹i thuª bao trªn ph¹m vi mét l·nh thæ hµnh chÝnh. HiÖn nay m¹ng nµy ®−îc tæ chøc ë c¸c thµnh phè, tØnh lþ, thÞ x· vµ c¸c huyÖn trong toµn quèc. N¨m 2000 c¶ n−íc cã 2904176 m¸y ®iÖn tho¹i. + M¹ng ®iÖn tho¹i ®−êng dµi: lµ tæng thÓ c¸c tr¹m ®iÖn tho¹i ®−êng dµi, c¸c nót chuyÓn m¹ch tù ®éng vµ c¸c kªnh ®iÖn tho¹i tiªu chuÈn nèi c¸c tr¹m ®−êng dµi c¸c nót chuyÓn m¹ch víi nhau. ë n−íc ta ®· h×nh thµnh ba trung t©m th«ng tin ®−êng dµi cÊp khu vùc lµ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng vµ c¸c trung t©m cña cÊp tØnh, cÊp huyÖn, thÞ. 103
+ §iÖn tho¹i quèc tÕ cã ba cöa chÝnh lµ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng, víi nhiÒu kªnh liªn l¹c trùc tiÕp víi c¸c n−íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc. + M¹ng l−íi ®iÖn tho¹i, sè m¸y ®iÖn tho¹i ë ViÖt Nam t¨ng víi tèc ®é nhanh. Tuy nhiªn sù ph©n bè l¹i kh«ng ®Òu vµ phô thuéc vµo t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi vïng còng nh− mçi ®Þa ph−¬ng. BiÓu 7.1. Sè m¸y ®iÖn tho¹i ph©n theo vïng §¬n vÞ tÝnh: chiÕc C¸c vïng 1998 1999 2000 §«ng b»ng s«ng Hång 525.425 576.983 778.515 §«ng B¾c 113.892 136.272 179.549 T©y B¾c 18.074 21.207 26.322 B¾c Trung Bé 119.459 138.189 185.107 Duyªn h¶i Nam Trung Bé 146.174 269.960 213.108 T©y Nguyªn 74.947 86.177 110.649 §«ng Nam Bé 627.117 764.195 996.272 §ång b»ng s«ng Cöu Long 255.390 316.228 414.659 C¶ n−íc 2.031.647 2.401.391 2.904.176 Nguån: Niªn Gi¸m thèng kª n¨m 2001 b) M¹ng phi tho¹i ®ang ®−îc më réng vµ ph¸t triÓn víi nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô míi, kü thuËt tiªn tiÕn. Mét sè m¹ng míi xuÊt hiÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh. M¹ng Facimin míi ®−îc ph¸t triÓn tõ n¨m 1998 tíi nay víi hai h×nh thøc fax c«ng céng vµ fax thuª bao. c) M¹ng truyÒn trang b¸o trªn kªnh th«ng tin ®ang ®−îc sö dông ®Ó cïng mét lóc cã thÓ in b¸o ë nhiÒu n¬i nh»m gi¶m c−íc phÝ vËn chuyÓn. HiÖn nay ®· tæ chøc m¹ng truyÒn trang b¸o trªn kªnh th«ng tin Hµ Néi- §µ N½ng- thµnh phè Hå ChÝ Minh, chñ yÕu ®Ó in b¸o Nh©n D©n vµ b¸o Qu©n §éi ra hµng ngµy t¹i ba n¬i ®ã vµo cïng mét lóc. d) M¹ng truyÒn dÉn Lµ m¹ng dïng ®Ó truyÒn toµn bé c¸c d¹ng tÝn hiÖu kh¸c nhau (®iÖn tho¹i, phi ®iÖn tho¹i, tÝn hiÖu, ph¸t thanh truyÒn h×nh vµ c¸c d¹ng tÝn hiÖu chuyªn dông kh¸c) theo c¸c h−íng mµ ng−êi sö dông yªu cÇu. M¹ng truyÒn dÉn hiÖn nay sö dông rÊt nhiÒu ph−¬ng thøc kh¸c nhau. 104
+ M¹ng dÉn trÇn lµ ph−¬ng thøc truyÒn dÉn cæ truyÒn vµ chñ yÕu cña ViÖt Nam ë m¹ng liªn tØnh vµ néi tØnh. + M¹ng v« tuyÕn sãng ng¾n ®−êng trôc liªn tØnh ë n−íc ta ®· ®−îc ph−¬ng thøc truyÒn dÉn kh¸c ®¶m nhËn vµ hiÖn nay chØ lµm nhiÖm vô dù phßng. + M¹ng truyÒn dÉn viba trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®−îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. HiÖn nay phÇn lín c¸c tØnh, thµnh phè ®· cã viba liªn tØnh xuÊt hiÖn tõ hai nót trung t©m Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh, trong ®ã nhiÒu n¬i ®· ®−îc trang bÞ kü thuËt míi víi chiÒu dµi tuyÕn hµng ngµn km. + M¹ng c¸p sîi quang gÇn ®©y ®· ®−îc l¾p ®Æt, chñ yÕu nèi liÒn Hµ Néi víi thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ mét vµi tØnh kh¸c. N¨m 1995 l¾p ®Æt hoµn chØnh m¹ng c¸p quang qua biÓn nèi Th¸i Lan- ViÖt Nam - Hång K«ng víi dung l−îng 7.000 kªnh mçi h−íng, dµi 3.600 km khai tr−¬ng ngµy 8/2/1996. 3.3. Th−¬ng m¹i Th−¬ng m¹i víi vai trß ®Æc biÖt cña nã cã thÓ lµm cho mäi thø hµng ho¸ ë kh¾p n¬i trªn thÕ giíi ®Õn ®−îc tay ng−êi tiªu dïng. NÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nãi riªng vµ nÒn s¶n xuÊt ®−îc x· héi ho¸ nãi chung ®ßi hái ph¶i cã sù cung øng vµ trao ®æi th«ng suèt, nhanh chãng c¸c lo¹i s¶n phÈm. V× thÕ th−¬ng m¹i gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Mçi l·nh thæ, mçi n−íc ®Òu cã thÓ chuyªn m«n ho¸ mét hoÆc mét vµi lo¹i s¶n phÈm phï hîp víi c¸c nguån lùc cô thÓ cña m×nh ®Ó trao ®æi víi l·nh thæ kh¸c, n−íc kh¸c. MÆt kh¸c c¸c l·nh thæ kia còng cã nh÷ng s¶n phÈm chuyªn m«n ho¸ cung cÊp trë l¹i. §· tõ l©u, th−¬ng m¹i ®−îc sù quan t©m cña Nhµ n−íc, cña tËp thÓ, cña c¸c c¸ nh©n vµ nã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo GDP cña mçi ®Êt n−íc. Cã thÓ nãi th−¬ng m¹i ®· gãp phÇn vµo sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ nãi chung vµ ph©n c«ng lao ®éng theo l·nh thæ trong mçi quèc gia nãi riªng. V× vËy th−¬ng m¹i mang l¹i lîi Ých cho tõng ng−êi nãi riªng vµ cho c¶ x· héi nãi chung. a) Néi th−¬ng: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña néi th−¬ng lµ rÊt cÇn thiÕt, nã phôc vô cho ®êi sèng vµ s¶n xuÊt cña nh©n d©n. Song ho¹t ®éng cña nã tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ - x· héi trong tõng giai ®o¹n lÞch sö. Sù ph¸t triÓn cña néi th−¬ng cã thÓ ®−îc thÓ hiÖn ë tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ cña x· héi. Trªn ph¹m vi c¶ n−íc, ho¹t ®éng néi th−¬ng diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu theo c¸c vïng. Trªn thùc tÕ c¸c vïng cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ång thêi còng lµ nh÷ng vïng bu«n b¸n tÊp nËp, cã møc b¸n lÎ hµng ho¸ cao. §Ó minh chøng cho ®iÒu ®ã chóng ta h·y xem nh÷ng sè liÖu ë biÓu 7.2. 105
BiÓu 7.2. Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô khu vùc kinh tÕ trong n−íc ph©n theo ®Þa ph−¬ng §¬n vÞ tÝnh: tû ®ång C¸c vïng 1998 1999 2000 §ång b»ng s«ng Hång 33.041,8 36.618,4 41.741,2 §«ng B¾c 10.730,0 10.566,1 11.316,2 T©y B¾c 1.802,7 1.901,2 2.059,4 B¾c Trung Bé 12.339,5 13.237,7 14.858,0 Duyªn h¶i Nam Trung Bé 15.775,0 17.168,4 16.996,9 T©y Nguyªn 5.217,2 6.466,5 7.521,2 §«ng Nam Bé 68.763,9 73.601,1 79.099,5 §ång b»ng s«ng Cöu Long 35.588,0 38.756,9 43.356,9 C¶ n−íc 183.212,1 198.292,2 216.949,6 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001 HiÖn nay m¹ng l−íi th−¬ng m¹i ®ang cã xu h−íng ®æi míi ®Ó tËp trung kinh doanh nh÷ng mÆt hµng chiÕn l−îc vµ ë nh÷ng ®Þa bµn kinh tÕ quan träng. ViÖc më c¸c siªu thÞ ë mét sè thµnh phè lín (Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh) lµ mét trong nh÷ng minh chøng cô thÓ. b) Ngo¹i th−¬ng: ë ViÖt Nam, ngo¹i th−¬ng chØ thùc sù ph¸t triÓn sau khi c«ng cuéc ®æi míi ®−îc khëi x−íng, ®Æc biÖt vµo thËp kû 90 cña thÕ kû XX. Thêi kú ®Çu ®æi míi, ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng cña chóng ta chÞu ¶nh h−ëng bëi sù tan r· cña c¸c n−íc §«ng ¢u vµ sù sôp ®æ cña Liªn X«. ThÞ tr−êng truyÒn thèng bÞ co hÑp l¹i. Tuy vËy trong thêi gian ng¾n chóng ta ®· t×m ®−îc mét sè thÞ tr−êng míi, tõ ®ã ho¹t ®éng cña ngo¹i th−¬ng cã nh÷ng thay ®æi râ nÐt. Trong m−êi n¨m 1992-2001, xuÊt khÈu rßng cña chóng ta lu«n cã gi¸ trÞ ©m, song nh÷ng n¨m gÇn ®©y kho¶ng c¸ch gi÷a xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®· xÝch l¹i gÇn h¬n, ®ã lµ dÊu hiÖu tèt cho nÒn kinh tÕ. Trong ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng cã nh÷ng ®æi míi vÒ c¬ chÕ qu¶n lý, ®ã lµ viÖc më réng quyÒn cho c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph−¬ng vµ chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh, t¨ng c−êng sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc b»ng ph¸p luËt. 106
BiÓu 7.3. Tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu §¬n vÞ tÝnh: tû ®ång Trong ®ã N¨m Tæng sè XuÊt khÈu rßng XuÊt khÈu NhËp khÈu 1992 5.121,4 2.580,7 2.540,7 40 1993 6.909,2 2.985,2 3.924,0 -927,8 1994 9.880,1 4.064,3 5.825,8 -1.761,5 1995 13.604,3 5.448,9 8.155,4 -2.706,5 1996 18.399,5 7.255,9 11.143,6 -3.887,7 1997 20.777,3 9.185,0 11.592,3 -2.407,3 1998 20.869,9 9.360,3 11.499,6 -2.139,3 1999 23.383,5 11.541,4 11.742,1 -200,7 2000 30.119,2 14.482,7 15.636,5 -1.153,8 2001 31.189,0 15.027,0 16.162,0 -1.135,0 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001 C¬ cÊu gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu: c¸c nhãm hµng c«ng nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nÆng vµ kho¸ng s¶n, n«ng s¶n... §èi víi hµng nhËp khÈu chñ yÕu lµ t− liÖu s¶n xuÊt, nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, thiÕt bÞ toµn bé, dÇu khÝ vµ hµng tiªu dïng. Chóng ta chñ yÕu xuÊt khÈu sang c¸c n−íc ch©u ¸, ch©u ¢u. Hµng ho¸ chóng ta nhËp còng nhiÒu nhÊt tõ c¸c n−íc ch©u ¸, trong ®ã quan träng nhÊt lµ Singapo, Hµn Quèc, NhËt B¶n. C¸c n−íc vµ l·nh thæ nhËp nhiÒu hµng ho¸ cña ViÖt Nam lµ NhËt B¶n, Singapo, §µi Loan. 3.4. Du lÞch Cïng víi xu h−íng ph¸t triÓn trªn toµn cÇu cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ kinh tÕ x· héi, du lÞch ®· vµ ®ang trë thµnh nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong ®êi sèng cña mçi ng−êi. Theo Ph¸p lÖnh du lÞch do Chñ tÞch n−íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam ký ngµy 20/2/1999, du lÞch lµ ho¹t ®éng cña con ng−êi ngoµi n¬i c− tró th−êng xuyªn cña 107
m×nh nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ d−ìng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (§iÓm 1, §iÒu 10, trang 8) . VÒ ý nghÜa kinh tÕ, du lÞch lµm t¨ng GDP, víi ý nghÜa x· héi, du lÞch t¹o thªm viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. H¬n thÕ n÷a du lÞch gióp ng−êi ta thay ®æi m«i tr−êng vµ c¶m xóc míi, ®ång thêi gãp phÇn më mang kiÕn thøc ®¸p øng lßng ham hiÓu biÕt vÒ thiªn nhiªn vµ x· héi. Th«ng qua du lÞch, gi¸o dôc lßng yªu quª h−¬ng ®Êt n−íc, gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc. Qua ®ã con ng−êi hiÓu biÕt lÉn nhau, hiÓu thªm vÒ lÞch sö, v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n cña d©n téc. Râ rµng du lÞch gãp phÇn khai th¸c, b¶o tån c¸c di s¶n v¨n ho¸ vµ d©n téc, b¶o vÖ vµ t«n t¹o m«i tr−êng thiªn nhiªn, x· héi. Tµi nguyªn du lÞch cña ViÖt Nam bao gåm c¶nh quan thiªn nhiªn, di tÝch lÞch sö, di tÝch c¸ch m¹ng, gi¸ trÞ nh©n v¨n, c«ng tr×nh lao ®éng s¸ng t¹o cña con ng−êi. Tµi nguyªn ®ã ®−îc sö dông ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu du lÞch. §ã còng lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó h×nh thµnh c¸c ®iÓm du lÞch, khu du lÞch nh»m thu hót du kh¸ch trong vµ ngoµi n−íc. Ngµnh du lÞch n−íc ta chÝnh thøc ra ®êi ngµy 9/7/1960 theo NghÞ ®Þnh 26/CP cña ChÝnh phñ. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch g¾n bã mËt thiÕt víi dßng kh¸ch du lÞch. L−îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam thÓ hiÖn qua biÓu 7.4. BiÓu 7.4. L−îng kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam §¬n vÞ tÝnh: ngh×n l−ît kh¸ch Ph©n theo quèc tÞch 1995 1998 1999 2000 2001 §µi Loan 222,1 138,5 170,5 210,0 119,6 NhËt B¶n 119,5 95,3 110,6 142,9 206,1 Ph¸p 118,0 68,2 68,8 88,2 99,7 Mü 57,5 39,6 62,7 95,8 230,4 Anh 52,8 39,6 40,8 53,9 64,7 Th¸i Lan 23,1 16,5 19,3 20,8 31,6 Trung Quèc 62,6 420,7 484,0 492,0 675,7 Tæng sè 1.351,3 1.520,1 1.781,8 2.140,1 2.330,8 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001 ViÖc x¸c ®Þnh ph©n ho¸ l·nh thæ du lÞch vµ ph©n chia ra c¸c vïng du lÞch ®−îc tiÕn hµnh ë ViÖt Nam vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980, ®Çu nh÷ng n¨m 1990. Ph−¬ng ¸n 3 vïng du lÞch n»m trong quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 ®· ®¹t ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt n¨m 1995. §ã lµ c¸c vïng du lÞch: 108
a) Vïng du lÞch B¾c Bé: Vïng ®−îc giíi h¹n tõ Hµ Giang ®Õn Hµ TÜnh trong ®ã cã Thñ ®« Hµ Néi lµ trung t©m cña c¶ n−íc, cã tam gi¸c t¨ng tr−ëng kinh tÕ Hµ Néi- H¶i Phßng- Qu¶ng Ninh. §©y lµ vïng biÓu hiÖn ®Çy ®ñ vµ tËp trung nhÊt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ ®Êt n−íc, con ng−êi ViÖt Nam. C¶nh quan tù nhiªn ë ®©y thËt phong phó ®a d¹ng vµ mang nhiÒu nÐt ®éc ®¸o cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi giã mïa nãng Èm. Vïng du lÞch B¾c Bé víi tiÒm n¨ng phong phó, ®a d¹ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®−îc c¸c nhu cÇu cña nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch víi nhiÒu ®èi t−îng du kh¸ch trong vµ ngoµi n−íc. C¸c khu vùc du lÞch tiªu biÓu nhÊt cña vïng lµ: - VÞnh H¹ Long lµ di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi, mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ë vïng §«ng B¾c B¾c Bé, thuéc tØnh Qu¶ng Ninh c¸ch Hµ Néi 151 km vÒ phÝa §«ng. - Tam §¶o: N»m trong ®é cao tuyÖt ®èi 879km, phong c¶nh nói non hïng vÜ cã kh¶ n¨ng bao qu¸t c¶ mét vïng réng lín cña ®ång b»ng B¾c Bé. - Chïa H−¬ng lµ mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ë ViÖt Nam, c¸ch Thñ ®« Hµ Néi 60km vÒ phÝa Nam. N¬i ®©y gåm c¶ nói, rõng, hang, ®éng, s«ng, suèi n»m trªn ®Þa phËn huyÖn Mü §øc tØnh Hµ T©y. - Kim Liªn-Nam §µn: n¬i ®©y gåm c¸c ®iÓm du lÞch thuéc lµng Sen, quª néi cña Hå Chñ tÞch, mé bµ Hoµng ThÞ Loan, khu vùc thÞ trÊn Nam §µn cã nhµ cô Phan Béi Ch©u… b) Vïng du lÞch Trung Bé: Vïng nµy ë vÞ trÝ trung gian cña c¶ n−íc. §©y lµ m¶nh ®Êt ®· chøng kiÕn biÕt bao biÕn ®éng trong suèt chiÒu dµi lÞch sö ®Êt n−íc. NÐt ®Æc s¾c ®a d¹ng vÒ thiªn nhiªn cña m¶nh ®Êt qu¸ nhiÒu thö th¸ch qua c¸c biÕn cè lÞch sö cña d©n téc ®· t¹o cho vïng c¸c lo¹i h×nh du lÞch, tham quan, nghØ m¸t, ®iÒu d−ìng, t¾m biÓn, thÓ thao mµ trung t©m lµ HuÕ- §µ N½ng. Mét vµi khu du lÞch cña vïng : - §éng Phong Nha n»m trªn ®Þa phËn tØnh Qu¶ng B×nh cßn ®−îc gäi lµ ®éng Trêi hay chïa Hang, n»m ë vïng nói ®¸ v«i KÎ Bµng c¸ch thÞ x· §ång Híi 50km vÒ phÝa T©y B¾c, víi chiÒu dµi 7.729 m ®éng gåm 14 hang. N¬i ®©y cßn b¶o tån ®−îc tÝnh chÊt nguyªn thuû cña nã. - Cè ®« HuÕ lµ n¬i tËp trung nhiÓu ®iÓm du lÞch ®Æc s¾c vÒ c¶nh quan vµ di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö cã gi¸ trÞ. - D¶i ven biÓn tõ b¸n ®¶o S¬n Trµ ®Õn vïng Non n−íc - Ngò Hµnh S¬n. Khu 109
vùc nµy ®−îc du kh¸ch nãi tíi nh− mét d¶i ®¨ng ten viÒn r×a phÝa §«ng cña thµnh phè §µ N½ng. - §« thÞ cæ Héi An lµ mét di tÝch kiÕn tróc ®« thÞ n»m c¸ch thµnh phè §µ N½ng 30km vÒ phÝa Nam . §©y lµ mét di s¶n v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i. c) Vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé: Vïng nµy bao gåm mét l·nh thæ réng lín víi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi rÊt ®a d¹ng. So víi c¸c vïng trong n−íc, n¬i ®©y cã nhiÒu nÐt ®Æc tr−ng ®a d¹ng vÒ tù nhiªn, phong phó vÒ s¾c th¸i d©n téc song kh«ng ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Do lîi thÕ vÒ vÞ trÝ, víi ®Þa h×nh ®a d¹ng vïng nµy cã søc hót du kh¸ch rÊt lín. Khu vùc b·i biÓn ®Ñp nhÊt n−íc ta kÐo dµi tõ §¹i L·nh qua vÞnh V¨n Phong tíi Nha Trang. Ngoµi ra cßn cã Quy Nh¬n, Long H¶i, Vòng Tµu víi c¸c b·i t¾m ®Ñp. - C¸c khu du lÞch tiªu biÓu cña vïng: + Nha Trang: Thµnh phè næi tiÕng n»m trªn mét vïng biÓn ®Ñp, giµu h¶i s¶n nhÊt ViÖt Nam, víi chiÒu dµi 7km bê biÓn toµn b·i t¾m ®Ñp. BÇu trêi Nha Trang hÇu nh− kh«ng mét gîn m©y khiÕn du kh¸ch tíi ®©y nghÜ r»ng m×nh ®ang ®øng d−íi bÇu trêi §Þa Trung H¶i. + §µ L¹t: Thµnh phè trªn cao nguyªn ë ®é cao tuyÖt ®èi 1500 m gåm c¸c mÆt b»ng l−în sãng, tho¶i, réng ®−îc cÊu t¹o chñ yÕu b»ng ®¸ phiÕn biÕn chÊt vµ ®¸ granit. C¶nh quan thiªn nhiªn cña §µ L¹t v« cïng ngo¹n môc. Tíi §µ L¹t du kh¸ch lu«n lu«n ®−îc sèng trong tiÕt trêi thu bÊt tËn cña thµnh phè hå. + §¶o Phó Quèc lµ hßn ®¶o lín nhÊt n−íc ta. Phó Quèc næi tiÕng ®−îc bao phñ bëi diÖn tÝch rõng nguyªn sinh t−¬ng ®èi lín. Phó Quèc víi c¸c c¶nh quan nói- s«ng - rõng - biÓn. Cßn ghi dÊu ngµn ®êi tªn tuæi cña nhiÒu anh hïng, chiÕn sü c¸ch m¹ng, c¸c tï chÝnh trÞ ®· cèng hiÕn trän ®êi cho sù nghiÖp ®Êu tranh chèng x©m l−îc cña nh©n d©n ViÖt Nam. 110