Điều trị rối loạn bề mặt nhãn cầu nặng hai mắt bằng ghép tấm biểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy

Chia sẻ: Nguyễn Thị Thủy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu đánh giá kết quả ghép tấm biểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy trên thỏ thực nghiệm và ứng dụng điều trị cho một số bệnh nhân có rối loạn nặng bề mặt nhãn cầu 2 mắt.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều trị rối loạn bề mặt nhãn cầu nặng hai mắt bằng ghép tấm biểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC ðIỀU TRỊ RỐI LOẠN BỀ MẶT NHÃN CẦU NẶNG HAI MẮT BẰNG GHÉP TẤM BIỂU MÔ NIÊM MẠC MIỆNG NUÔI CẤY Nguyễn Thị Thu Thủy1, Nguyễn Thị Bình2, Hoàng Thị Minh Châu1 1 Bệnh viện Mắt Trung ương, 2Trường ðại học Y Hà Nội Rối loạn nặng b ề mặt nhãn cầu 2 mắt do suy giảm toàn bộ tế b ào gốc vùng rìa là một thách thức trong nhãn khoa do ñiều trị và tiên lượng còn rất khó khăn. Sử dụng tấm biểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy thay thế biểu mô giác mạc là giải pháp mới ñã áp dụng thành công trên thế giới, ñem lại nhiều hứa hẹn trong ñiều trị b ệnh lý này. Nghiên cứu nhằm ñánh giá kết quả ghép tấm biểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy trên thỏ thực nghiệm và ứng dụng ñiều trị cho một số b ệnh nhân có rối loạn nặng b ề mặt nhãn cầu 2 mắt. Trên thực nghiệm, nuôi cấy và ghép tự thân thành công tấm b iểu mô niêm mạc miệng cho 15 thỏ, 14 thỏ kết quả tốt, 1 thỏ kết quả khá. Trên lâm sàng, nuôi cấy và ghép tự thân cho 20 ca rối loạn bề mặt nhãn cầu 2 mắt, trong ñó 3 ca phẫu thuật 2 lần, có 14 ca thành công, 2 ca tấm b iểu mô b ị tiêu hủy do tổn thương ngấm sâu vào nội nhãn, 4 ca tân mạch xâm lấn tới trung tâm giác mạc. Ghép tấm b iểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy là phương pháp an toàn, hiệu quả trong kiến tạo b ề mặt nhãn cầu. Từ khóa: Bề mặt nhãn cầu, tấm biểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy I. ðẶT VẤN ðỀ Bề mặt nhãn cầu ñóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nhãn cầu, duy trì sự trong suốt của giác mạc, ñảm bảo chức năng thị giác. Bề mặt nhãn cầu ñược ổn ñịnh nhờ sự toàn vẹn của các yếu tố cấu thành bao gồm biểu mô kết mạc, giác mạc, biểu mô vùng rìa và phim nước mắt. Trong các rối loạn bề mặt nhãn cầu sau viêm nhiễm giác mạc k éo dài, bỏng, pemphigoid, hội chứng Stevens – Johnson, … t ổn thương xảy ra do suy giảm trầm trọng tế bào gốc vùng rìa của biểu mô giác mạc. Biểu hiện của các rối loạn này là sự xâm lấn của biểu mô kết mạc, tổ chức xơ và tân mạch vào giác mạc làm giảm thị lực có thể dẫn tới mù lòa [1; 2]. Rối loạn bề mặt nhãn cầu nặng khi có suy giảm toàn bộ 360° tế bào gốc vùng rìa giác mạc cho tới nay vẫn là thách thức ñối với các nhà nhãn khoa do ñiều trị và tiên lượng còn khó khăn. Với những bệnh nhân rối loạn bề mặt nhãn cầu ở một mắt, phẫu thuật ghép tế bào gốc tự thân từ vùng rìa của mắt lành là phương pháp ñiều t rị tối ưu ñã ñược áp dụng t hành công trên thế giới, ở Việt Nam ñã có những kết quả bước ñầu khả quan. Các bệnh nhân có rối loạn nặng xảy ra ở cả 2 mắt không áp dụng ñược phương pháp này do không còn tế bào gốc tự thân, ñể ñiều trị có thể tiến hành ghép tế bào gốc dị thân song phải phối hợp các thuốc ức chế miễn dịch toàn thân kéo dài ñể chống thải ghép, dẫn tới nguy cơ cao cho tổn hại chức năng gan, thận, nguy cơ nhiễm trùng toàn thân, tại chỗ. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ nuôi cấy tế bào, các nhà khoa học trên t hế giới ñã sử dụng biểu mô niêm ðịa chỉ liên hệ: Nguyễn Thị Thu Thủy – khoa Kết giác mạc, bệnh viện Mắt Trung ương, 85 Bà Triệu, Hà Nội. Email: thuyoph@gmail.com Ngày nhận: 03/12/2014 Ngày ñược chấp thuận: 18/5/2015 64 mạc miệng nuôi cấy làm nguồn cung cấp tế bào biểu mô tự thân ñể thay thế cho biểu mô giác mạc trong việc kiến tạo bề mặt nhãn cầu [3 - 7]. TCNCYH 93 (1) - 2015 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Từ kinh nghiệm lâm sàng trong ñiều trị các miệng theo quy trình của Lab nuôi cấy mô – bệnh lý bề mặt nhãn cầu và nhữ ng thành tựu Bộ môn Mô phôi, Trườ ng ðại học Y Hà Nội. bước ñầu của công nghệ nuôi cấy tế bào của Sau 2 tuần nuôi cấy thu ñược 2 tấm biểu mô Bộ môn Mô - Phôi trường ðại học Y Hà Nội, niêm mạc miệng , 1 tấm dùng ñể ñịnh danh, 1 chúng tôi ñã phối hợ p nghiên cứu ghép tấm biểu mô niêm mạc miệng nuôi cấy nhằm mục tấm ghép tự thân cho thỏ. Quy trình phẫu t huật: mở kết mạc rìa 360º, tiêu: ðánh giá kết quả ghép tấm biểu mô niêm phẫu tíc h xơ dưới kết mạc. Gọt bỏ tổ chức mạc miệng nuôi cấy trên thỏ thực nghiệm và màng xơ mạc h trên giác mạc và vùng rìa. Trải ứng dụng ñiều trị cho một số bệnh nhân có rối tấm biểu mô nuôi cấy trên bề mặt nhãn cầu. loạn nặng bề mặt nhãn cầu 2 mắt. Khâu c ố ñịnh bằng chỉ 10/0 mũi rời quanh rìa. II. ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 1. ðối tượng - 15 thỏ thực nghiệm khỏe mạnh chủng Orytolagus Cuniculus, trọng lượng 2 ± 0,2 kg ñược nuôi cùng ñiều kiện phòng thí nghiệm. - 12 bệnh nhân rối loạn bề mặt nhãn cầu nặng 2 mắt ñược ñiều trị tại khoa Kết giác mạc – Bệnh viện Mắt Trung ương từ 01/2009 ñến 05/2013. Tiêu chu(n l+a ch-n b/nh nhân: các tấm biểu mô. ðánh giá sau mổ toàn trạng của thỏ, tình trạng mắt thỏ ở các thời ñiểm sau ghép 7 ngày, 15 ngày, 30 ngày, 60 ngày, 180 ngày, dựa trên tiêu chí ñộ trong và áp của tấm biểu mô, sự toàn vẹn của bề mặt nhãn cầu và tân mạch giác mạc. Tiến hành giết thỏ theo từng lô ở từng thời ñiểm theo dõi ñể kiểm tra cấu trúc vi thể và siêu vi của giác mạc thỏ sau khi ghép. bệnh nhân rối loạn nặng bề mặt nhãn cầu, Trên b/nh nhân không nhiễm trùng, ñã ñiều trị qua giai ñoạn Sinh thiết niêm mạc miệng: gây tê tại chỗ viêm cấp, xơ mạch xâm lấn toàn bộ giác mạc dưới niêm mạc, sinh thiết 1 mảnh niêm mạc hoặc tổn thương biểu mô khó hàn gắn, bệnh mặt trong vùng giữa má ñường kính 3 mm. nhân ñồng ý tham gia nghiên cứu. Nuôi cấy tạo tấm biểu mô t heo quy trình c ủa Tiêu chu(n lo3i tr6: bất thường mi mắt bộ môn Mô phôi – Trường ðại học Y Hà Nội. như quặm, biến dạng hay hở mi, có hiện Sau 2 tuần nuôi cấy thu ñược 2 tấm biểu mô tượng sừng hóa bề mặt nhãn cầu. niêm mạc miệng, 1 tấm dùng ñể ñịnh danh, 1 2. Phương pháp Thi7t k7: nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng, tiến cứu 2015 Nhuộm Fluorescein kiểm tra ñộ toàn vẹn c ủa tấm ghép tự thân cho bệnh nhân. Quy trình phẫu t huật: mở kết mạc rìa 360º, phẫu tíc h xơ dưới kết mạc. Gọt bỏ tổ chức màng xơ mạc h trên giác mạc và vùng rìa. Trải Các b;