Điều hòa áp suất thẩm thấu, trao đổi muối và nước của thủy sinh vật

Chia sẻ: HỒ VĂN TRUNG | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

337
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nước là MT sống của tất cả TSV. Để tồn tại và phát triển được TSV buộc phải thích nghi với điều kiện môi trường như độ mặn, hàm lượng Ion, áp suất thẩm thấu,và Khi gặp điều kiện khô hạn hoặc cảm nhận được sự khô hạn thủy sinh vật có những thích nghi khác nhau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều hòa áp suất thẩm thấu, trao đổi muối và nước của thủy sinh vật

Chủ đề 5: Điều hòa áp suất thẩm thấu, trao đổi muối và nước của thủy sinh vật GVHD: NGUYỄN ĐÌNH HUY NTH: FOUR
Lời nói đầu: Nước là MT sống của tất cả TSV. Để tồn tại và phát triển được TSV buộc phải thích nghi với điều kiện môi trường như độ mặn, hàm lượng Ion, áp suất thẩm thấu
Nội dung chính: I> Bảo vệ khỏi bị khô hạn 1. Tránh sự khô hạn 2. Thích ứng với sự giảm thoát nước 3. Mức độ sống sót trong điều kiện khô hạn II> Môi trường thẩm thấu 1. Môi trường thẩm thấu 2. Sự đẳng trương nội bào 3. Điều hòa áp suất thẩm thấu III> Sự trao đổi muối và ion 1. Trao đổi bị động 2. Trao đổi chủ động 3. Tính ổn định của TSV đối với sự thay đổi hàm lượng muối
I> Bảo vệ khỏi bị khô hạn và sự sống sót trong điều kiện khô hạn. 1. Tránh sự khô hạn: Khi gặp điều kiện khô hạn hoặc cảm nhận được sự khô hạn thủy sinh vật có những thích nghi khác nhau: Di chuyển Dự trữ nước
Phim 3D này do hãng phim Kyodo của Nhật thực hiện, sẽ phát qua NHK vào lúc 21h ngày 25/6 tới (theo giờ Hà Nội)
2. Thích ứng với sự giảm thoát nước: Thời gian chịu đựng khô hạn của sinh vật phụ thuộc vào sự hoàn thiện khả năng giữ ẩm và tập tính chống lại sự mất nước tối thiểu do mất nước của TSV. Thủy sinh vật tạo cho mình những màng ,bào nang dày, tầng epicuticun, có nắp miệng...làm giảm thoát nước tới mức tối thiểu. Giảm hàm lượng muối trong hemolimph của TSV (vd: Pulmonata planorbis,..)
1. Tầng mặt; 2. Tầng ngoài; Tầng trong; 4. TB mô bì cơ; 5. TB tuyến đ ơn bào; 6. Lớp không Canxi; 7. Lớp canxi; 8. Lớp sắc tố; 9. Procuticun Tầng mặt (epicuticun): Là một lớp mỏng, có bản chất là lipoprotein, ngăn cản sự trao nước.
3. Mức độ sống sót trong Trong TB nướều n iệin khô hự do và liên kết đi c tồ k tạ ở dạng t ạn: (trong màng hidrat). Số lượng nước liên kết có quan hệ chặt chẽ với hàm lượng protein trong cơ thể nên nó xác định mức độ sống sót của TSV trong điều kiện khô hạn. Tùy theo loài mà có khả năng chịu đươc mức độ mất nước khác nhau. Vd loài Đỉa Herpobdella octoculata và H. testacea bị chết khi lượng nước mất 7-11% Loài H. lineata tạm thời chịu được 20-22%
Một số loài thích nghi với sự mất nước bằng kiểu sống tiềm sinh (Protozoa, Rotatoria, Giun tròn, Ấu trùng côn trùng) Hình ảnh
II> MT thẩm thấu 2.1 MT thẩm thấu và mối quan hệ với TSV: Vai trò của muối: tạo nên cấu trúc cơ thể, tham gia vào thành phần của dịch TB, dịch xoang cơ thể, nhằm tạo ra MT trong duy trì sự ổn định của các PƯ sinh hóa và TDC. Đảm bảo cho sinh vật chống lại những biến đổi của áp suất thẩm thấu gây ra do môi trường ngoài. Hàm lượng muối trong cơ thể sinh vật và MT luôn có sự khác biệt. => Thực hiện 2 phương thức: - Hàm lượng và thành phần muối phải giống hay biến đổi theo MT nước. - Thích nghi duy trì ổn định chống sự nhiễu loạn của MT.
Mối quan hệ với sinh vật: Để chỉ mối quan hệ giữa cơ thể với môi trường người ta đưa ra các khái niệm: Quan hệ thẩm thấu tương đương. - Quan hệ thẩm thấu ưu trương. - Quan hệ thẩm thấu nhược trương. -
Từ mối quan hệ giữa SV với MT => 3 dạng: - Sinh vật biến thẩm thấu. - Sinh vật đồng thẩm thấu. - Sinh vật giả đồng thẩm thấu. Do sự khác biệt về áp suất thẩm thấu giữa cơ thể và MT nên độ muối trở thành giới hạn sinh học đối với sự phân bố của TSV trong môi trường nước.
2.2. Sự đẳng trương nội bào:  Ở sinh vật đơn bào hay đa bào không có môi trường trong (nội môi) áp suất thẩm thấu trong tế bào chất cân bằng với áp suất thẩm thấu của môi trường xung quanh và gradient thẩm thấu không có.  Độ thẩm thấu của TBC được điều chỉnh nhờ 2 cách: - Thay đổi hàm lượng các chất hữu cơ trong tế bào chất. - Thay đổi hàm lượng các ion vô cơ trong tế bào chất. Lưu ý: chỉ thay đổi trong giới hạn nhất định
Khi hàm lượng muối và ion cao => Sự hoạt hóa men Glutamatdehydrogenasa => Hình thành Glutamic và các aa khác => Áp suất thẩm thấu được nâng lên Vd: khi muối của nước tăng từ 4 đến 35 tính thẩm thấu ở Mytilus tăng đến 75% (nhờ vào sự tăng lên của hàm lượng các sp của sự trao đổi Nito)
Khả năng hấp thụ hay đào thải Ion chống lại gradien thẩm thấu là nét đặc trưng của mọi tb. Sự vận chuyển tích cực Ion qua màng + Đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính đẳng trương của nội bào… + Được kiểm soát bởi các men và phải tiêu tốn ATP. Khi nồng độ muối của môi trường biến đổi mạnh thì cơ chế đẳng trương phải có một thời gian để thích nghi Điều kiện môi trường ưu trương tb giảm thể tích và ngược lại
2.3 Điều hòa áp suất thẩm thấu a. Thủy sinh vật ở nước ngọt Nguy cơ: Nước xâm nhập vào cơ thể (qua mang, da , bề mặt) Mất muối các chất hòa tan qua mang, nước tiểu, da. Giải pháp: Hấp thụ chủ động các Ion từ ngoài qua mang, da. Hấp thụ muối khoáng tại ruột. Tăng bài tiết nước tiểu nhiều và nhạt
Thoát nước qua Ion vào với Tái hấp thụ ion bề mặt cơ thể thức ăn qua thận Thải ion ở cơ THỦY SINH VẬT quan ngoài thận Hấp thụ ion qua bề Ion ra với chất Thải ion theo mặt cơ thể tiết nước tiểu
b. Thủy sinh vật ở nước mặn Nguy cơ: Mất nước (qua mang, da , bề mặt) Muối, các chất hòa tan khuếch tán vào cơ thể qua mang, da. Giải pháp: Uống nước và hấp thu lại nước. Tăng bài tiết muối và Ion qua thận và mang Bài tiết nước tiểu nồng độ muối cao
Tháo nước theo Hấp thụ nước qua Ion vào với nước tiểu bề mặt cơ thể thức ăn THỦY SINH VẬT Hấp thụ ion qua bề mặt cơ thể Tháo ion qua bề Ion ra với Tái hấp thụ ion mặt cơ thể chất tiết qua bề mặt
c. Điều hòa áp suất thẩm thấu của loài di cư Ở những loài TSV có tập tính di cư lúc thì sống trong nước ngọt lúc thì sống trong nước biển, áp suất thẩm thấu của máu thay đổi tương đối nhỏ. Vd: ∆t của Anguilla anguilla khi ở biển là 0.69-0.75°C còn trong nước ngọt là 0.61-0.62°C. ∆t của máu cá hồi khi ở biển là 0.76°C còn khi trong nước ngọt là 0.67°C. Ở những loài di cư hệ thống vận chuyển ion mang tính 2 chiều. Khi ở biển chúng thải Na+ ra ngoài còn ở nước ngọt lại lấy Na+ vào cơ thể.