Điều tra các nguồn phát thải dioxin và furan trên địa bàn tỉnh Quảng Trị

TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 22, 2004<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ĐIỀU TRA CÁC NGUỒN PHÁT THẢI DIOXIN VÀ FURAN<br /> TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG TRỊ<br /> <br />                                                Nguyễn Văn Hợp, Thủy Châu Tờ, Nguyễn Thị Nhi Phương<br />  Trường Đại học Khoa học,  Đại học Huế<br /> Hoàng Trọng Sỹ , Trường Đại học Y khoa, Đại học Huế<br />                                                     Nguyễn Trường Khoa, Võ Văn Dũng, Nguyễn Hữu Nam <br />                                                             <br /> Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường tỉnh Quảng Trị <br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU<br /> Dioxin (viết tắt là CDDs ­ chlorinated dibenzo­ p­dioxins) là thuật ngữ  dùng để <br /> chỉ  một nhóm gồm 75 hợp chất (hay 75 thành viên) có tính chất hóa học và vật lý  <br /> tương tự nhau. Furan (viết tắt là CDFs ­ chlorinated dibenzofurans) là một nhóm gồm <br /> 135 thành viên. Do Furan cũng có những đặc điểm hóa học, vật lý và độc tính tương  <br /> tự   Dioxin,   nên   chúng   được   xem   là  Các   hợp   chất   giống   Dioxin  (Dioxin­like <br /> compounds) [9]. <br /> Dioxin (CDDs) và Furan (CDFs) có công thức cấu tạo như sau [9]:<br /> 9 1 9 1<br /> <br /> 8<br /> O 2 8 2<br /> <br /> 7 3 7 3<br /> O O 4<br /> 6 4 6<br /> Clx Cly Clx Cly<br /> <br /> Dioxin Furan<br /> <br /> x vă y lă số nguyín tử clo thế văo câc vị trí 1, 2, 3, 4 và 6, 7, 8, 9 tương ứng; x vă  <br /> y = 1   4. <br /> Dioxin và Furan (viết tắt là CDDs/CDFs) được xếp vào những hợp chất độc hại <br /> nhất đã được biết hiện nay. Chúng rất độc đối với người và động vật (động vật có vú,  <br /> chim, cá...). Độc tính của chúng phụ thuộc vào số lượng và vị trí thay thế các nguyên tử <br /> clo trên các vòng thơm: các hợp chất có 4, 5, 6 nguyên tử clo và thế ở các vị trí 2, 3, 7, 8  <br /> thì có độc tính lớn hơn các thành viên khác. Trong số các thành viên của CDDs/CDFs, <br /> thì 2,3,7,8 TCDD là hợp chất độc nhất. Để  so sánh độc tính của các CDDs/CDFs, <br /> người   ta   đưa   ra   khái   niệm  Hệ   số   độc   tương   đương  (viết   tắt   là   TEF   ­   Toxicity  <br /> 1<br /> Equivalency Factor) và chấp nhận hợp chất độc nhất 2,3,7,8 TCDD có TEF = 1, còn <br /> các CDDs/CDFs khác có độc tính kém hơn và có TEF