Điều trị bướu diệp thể vú

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> ÑIEÀU TRÒ BÖÔÙU DIEÄP THEÅ VUÙ<br /> Voõ Ñaêng Huøng* Nguyeãn Chaán Huøng**<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Böùôu dieäp theå vuù laø daïng beänh lyù hieám gaëp. Qua nghieân cöùu 41 tröôøng hôïp beänh nhaân ñöôïc chaån<br /> ñoaùn böôùu dieäp theå taïi beänh vieän Ung Böôùu – TP.HCM töø 6/2001 – 4/2003, chuùng toäi ghi nhaän: böôùu dieäp<br /> theå chieám tæ leä 2% beänh lyù tuyeán vuù, tuoåi trung bình töø 40-49tuoåi (48,8%), nöõ. Kích thöôùc trung bình laø 9,1<br /> cm. 29,2% laø böôùu dieäp theå aùc. FNA chính xaùc 28,5%. Ñieàu trò chuû yeáu laø phaãu thuaät caét böôùu vôùi rìa an<br /> toaøn caùch böôùu 2cm. 10/41 ca phaûi ñoaïn nhuõ vì böôùu lôùn. Khoâng coù ca naøo taùi phaùt sau moå. Thôøi gian<br /> theo doõi trung bình laø 9,2 thaùng.<br /> <br /> SUMMARY<br /> TREATMENT OF PHYLLODES TUMORS OF THE BREAST<br /> Vo Dang Hung, Nguyen Chan Hung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 137 – 145<br /> <br /> Phyllodes tumors of the breast are rare. In two years 2001-2003, 41 cases of phyllodes tumors of the<br /> breast have been performed at Oncology Hospital: 2% in all breast diseases. Average Ages are 40-49<br /> (48.8%), all are females, the mean size is 9.1cm, malignant phyllodes tumor are 29.2%. FNA of accurate<br /> appraisal are 28.5%. Treatment are essential surgery with 2cm excised margin. 10/41 cases are total<br /> mastectomy as large tumor. After surgery is no recurrence. Median follow-up are 9.2 months.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Böôùu dieäp theå laø daïng beänh lyù khaù ñaëc bieät cuûa<br /> vuù. Böôùu coù theå xuaát hieän ôû moïi löùa tuoåi, nhöng<br /> thöôøng nhaát trong khoaûng töø 30-50 tuoåi(4,11). Chieám tæ<br /> leä töø 2,2% -4% trong caùc loaïi böôùu laønh tuyeán vuù(19). ÔÛ<br /> Vieät Nam, theo N.S. Trung laø 4,6%(12) trong caùc loaïi<br /> böôùu laønh tuyeán vuù.<br /> Veà maët laâm saøng böôùu dieãn tieán chaäm, kích thöôùc<br /> thöôøng lôùn, ña soá laønh tính, tieân löôïng toát neáu ñieàu trò<br /> ñuùng caùch. Böôùu dieäp theå vuù thöôøng chaån ñoaùn laâm<br /> saøng khoâng quaù khoù ngoaïi tröø moät soá ít tröôøng hôïp caàn<br /> chaån ñoaùn phaân bieät vôùi böôùu sôïi - tuyeán va pø haân bieät<br /> laønh aùc tröôùc khi tieán haønh ñieàu trò.<br /> Vaán ñeà ñieàu trò böôùu treân theá giôùi cuõng nhö caùc<br /> taùc giaû trong nöôùc ñeàu chaáp nhaän phaãu thuaät laø<br /> phöông phaùp ñieàu trò löïa choïn, nhöng phaãu thuaät<br /> nhö theá naøo vaø möùc ño roäng cuûa phaãu thuaät ra sao?,<br /> vaán ñeà coøn ñang ñöôïc baøn caõi vaø tieáp tuïc hoaøn thieän.<br /> <br /> Thöïc hieän coâng trình naøy chuùng toâi nhaèm caùc<br /> muïc tieâu sau<br /> Khaûo saùt moät soá yeáu toá dòch teã hoïc cuûa böôùu dieäp<br /> theå<br /> Khaûo saùt caùc ñaëc ñieåm beänh hoïc vaø chaån ñoaùn<br /> Khaûo saùt caùc phöông phaùp ñieàu trò böôùu dieäp theå<br /> Khaûo saùt tæ leä taùi phaùt vaø bieán chöùng cuûa ñieàu trò<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> Taát caû caùc beänh nhaân ñöôïc chaån ñoaùn laø böôùu<br /> dieäp theå ñöôïc ñieàu trò taïi Beänh vieän Ung Böôùu<br /> TPHCM töø 6/2001 – 4/2003, coù xaùc ñònh giaûi phaãu<br /> beänh, ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò theo qui trình ñaõ<br /> ñöôïc ñeà xuaát, ñöôïc theo doõi ñònh kyø sau moå.<br /> <br /> * Khoa Ngoaïi 5 BV Ung Böôùu TP HCM.<br /> ** Boä ung thö hoïc moân – ÑH Y Döôïc TP. HCM, Beänh vieän Ung böôùu TP HCM.<br /> <br /> 137<br /> <br /> Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> <br /> Tuoåi<br /> <br /> Tieàn cöùu, quan saùt vaø ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò vaø<br /> so saùnh vôùi caùc keát quaû cuûa caùc taùc giaû trong vaø ngoaøi<br /> nöôùc. Xöû lyù soá lieäu baèng phaàn meàm SPSS 10.0.<br /> <br /> Baûng 2. So saùnh tuoåi maéc beänh<br /> <br /> KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN<br /> Moät soá yeáu toá dòch teã hoïc<br /> Taàn suaát<br /> <br /> Trong 2 naêm töông öùng vôùi thôøi gian nghieân cöùu<br /> naøy, Beänh Vieän Ung Böôùu ñieàu trò 2050 ca beänh lyù<br /> tuyeán vuù. Trong ñoù coù 41 tröôøng hôïp nghieân cöùu<br /> töông öùng vôùi 2%.<br /> Baûng 1. So saùnh caùc taàn suaát<br /> Taùc giaû<br /> <br /> Taàn suaát (%)<br /> <br /> Jeanne A. Petrek<br /> <br /> 4,4<br /> <br /> Lester<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> Phaïm Vaên Ngaø<br /> <br /> 2,7<br /> <br /> Nguyeãn Saøo Trung<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1994<br /> <br /> 3<br /> <br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1998<br /> <br /> 2,3<br /> <br /> Loaït nghieân cöùu naøy<br /> <br /> 2<br /> <br /> Taàn suaát böôùu dieäp theå thay ñoåi töø 2%-4% tuøy<br /> taùc giaû töông ñöông vôùi soá lieäu caùc taùc giaû trong<br /> nöôùc. Tuy nhieân, so saùnh naøy chæ mang tính chaát<br /> töông ñoái vì caùch choïn maãu cuûa caùc taùc giaû khaùc<br /> nhau. Ví duï, taùc giaû Nguyeãn Saøo Trung (12), tính<br /> taàn suaát böôùu dieäp theå treân beänh lyù tuyeán vuù laønh<br /> tính ñöôïc thöû giaûi phaãu beänh taïi Tröôøng Ñaïi Hoïc Y<br /> Döôïc TPHCM. Trong khi caùc taùc giaû cuûa Beänh Vieän<br /> Ung Böôùu tính taàn suaát treân soá beänh nhaân nhaäp<br /> vieän ñieàu trò taïi Khoa Ngoaïi 3 vaø Khoa Ngoaïi 4, vaø<br /> ña soá caùc beänh nhaân naøy laø beänh lyù aùc tính ôû vuù.<br /> Taàn suaát trong loaït nghieân cöùu naøy cuõng hôi<br /> thaáp hôn khi so saùnh vôùi hai coâng trình tröôùc cuõng<br /> cuûa Beänh Vieän Ung Böôùu. Vì ñaây laø ñeà taøi tieàn cöùu<br /> neân coù moät soá tröôøng hôïp khoâng thoûa caùc yeáu toá<br /> qui ñònh chuùng toâi phaûi loaïi tröø.<br /> <br /> 138<br /> <br /> Taùc giaû<br /> Armando E. Guiliano (16)<br /> William L. Donegan (38)<br /> Ñoaøn Höõu Nam (6)<br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1994 (5)<br /> Nguyeãn Saøo Trung (12)<br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1998 (2)<br /> Loaït nghieân cöùu naøy<br /> <br /> Tuoåi<br /> 40 – 50<br /> 52 (17- 82)<br /> 30 – 40<br /> 39,8 (16 - 72)<br /> 30 – 50<br /> 38,79 (13 - 67)<br /> 40 – 50 (23 -76)<br /> <br /> Ña soá caùc taùc giaû ñeàu cho raèng böôùu dieäp theå xuaát<br /> hieän ôû moät khoaûng tuoåi roäng, tuoåi trung bình laø 45<br /> tuoåi, lôùn hôn ñoä tuoåi trung bình cuûa beänh nhaân maéc<br /> beänh böôùu sôïi-tuyeán laø 20 tuoåi.<br /> Trong loaït nghieân cöùu naøy chuùng toâi ghi nhaän ñoä<br /> tuoåi 40 – 50 tuoåi chieám tæ leä cao nhaát vaø vöôït troäi haún<br /> (48,8%) phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû nöôùc ngoaøi. Tuy<br /> nhieân, khi so saùnh vôùi caùc taùc giaû trong nöôùc chuùng<br /> toâi chæ phuø hôïp vôùi taùc giaû Nguyeãn Saøo Trung, nhöng<br /> laïi cao hôn caùc taùc giaû khaùc.<br /> Tuoåi nhoû nhaát laø 23 tuoåi vaø lôùn nhaát laø 76 tuoåi, soá<br /> lieäu cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû laø tuoåi thanh nieân ít<br /> gaëp. Nhöng ngöôïc laïi so vôùi taùc giaû Leâ Vaên Cöôøng coù<br /> 12 tröôøng hôïp beänh nhaân < 20 tuoåi (chieám tæ leä<br /> 8,5%). Ñaây laø tæ leä böôùu dieäp theå vuù xaûy ra ôû tuoåi thanh<br /> thieáu nieân cao nhaát ñöôïc baùo caùo töø tröôùc ñeán nay.<br /> Giôùi<br /> <br /> Taát caû caùc tröôøng hôïp böôùu dieäp theå vuù cuûa<br /> chuùng toâi ñeàu ôû nöõ giôùi. Cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc<br /> giaû khaùc, nhö coâng trình ghi nhaän 40 beänh nhaân töø<br /> naêm 1980–1997 taïi Beänh Vieän Ña Khoa<br /> Massachusettes Boston (15), cuõng khoâng coù tröôøng<br /> hôïp nam giôùi naøo. Böôùu dieäp theå ôû nam giôùi raát<br /> hieám. Trong nöôùc, caùc taùc giaû tröôùc cuõng chöa ghi<br /> nhaän tröôøng hôïp naøo laø böôùu dieäp theå vuù ôû nam giôùi.<br /> Daân toäc<br /> <br /> ÔÛ caùc nöôùc ña chuûng toäc, caùc taùc giaû coù ghi<br /> nhaän raèng ngöôøi da traéng goác Latin vaø goác Ñoâng AÙ<br /> thì bò böôùu dieäp theå vuù nhieàu hôn. Trong loaït<br /> nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, taát caû ñeàu laø ngöôøi kinh,<br /> khoâng coù tröôøng hôïp naøo laø ngöôøi daân toäc thieåu soá.<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> Tieàn caên<br /> <br /> Tieàn caên beänh lyù tuyeán vuù<br /> <br /> Tieàn caên saûn phuï khoa<br /> <br /> Trong loaït nghieân cöùu cuûa chuùng toâi khoâng coù<br /> beänh nhaân naøo coù tieàn caên veà beänh lyù tuyeán vuù.<br /> <br /> Tình traïng kinh nguyeät<br /> Baûng 3. So saùnh tình traïng coù kinh ñaàu<br /> Taùc giaû<br /> Tuoåi coù kinh trung bình Khoaûng tuoåi<br /> Abeel vaø coäng söï (15)<br /> 13,2<br /> 10 – 16<br /> Loaït nghieân cöùu naøy<br /> 15,3<br /> 13 – 18<br /> <br /> Trong loaït nghieân cöùu naøy coù 29 beänh nhaân ñöôïc<br /> ghi nhaän tuoåi coù kinh ñaàu tieân vaø tuoåi coù kinh trung<br /> bình laø 15,3 traûi ñeàu trong khoaûng tuoåi töø 13 ñeán 18<br /> tuoåi. So saùnh voùi Abeel vaø coäng söï(15) vôùi tuoåi trung<br /> bình laø 13,2, trong ñoä tuoåi töø 10 – 16 tuoåi. Nhö vaäy<br /> nhaän thaáy raèng tuoåi daäy thì cuûa phuï nöõ cuûa chuùng toâi<br /> treã hôn phuï nöõ ôû Boston – Hoa Kyø. Vaø ña soá caùc coâng<br /> tình khaùc khoâng coù nghieân cöùu yeáu toá naøy neân chuùng<br /> toâi ghi nhaän nhö treân nhöng khoâng ruùt ra ñöôïc coù<br /> moái lieân quan giöõa tuoåi coù kinh vaø beänh lyù böôùu dieäp<br /> theå hay khoâng.<br /> <br /> Theo S.J. Parker vaø S.A. Harries(37): “nhieàu beänh<br /> nhaân coù caû 2 sang thöông laø böôùu sôïi-tuyeán vaø böôùu<br /> dieäp theå cuøng moät luùc hoaëc coù tröôùc coù sau”.<br /> Theo Abeel(15) vaø coäng söï: nghieân cöùu 40 beänh<br /> nhaân böôùu dieäp theå töø 1980-1977 taïi Beänh Vieän Ña<br /> Khoa Massachusetts Boston. Trong 40 tröôøng hôïp coù<br /> ñeán 12 tröôøng hôïp coù tieàn caên moå böôùu vuù töøø tröôùc.<br /> Trong ñoù, 7 tröôøng hôïp giaûi phaãu beänh laø böôùu<br /> sôïi-tuyeán, vaø ñaõ ñöôïc moå töø 5 ñeán 26 naêm tröôùc khi<br /> ñöôïc chaån ñoaùn laø böôùu dieäp theå. 5 tröôøng hôïp coøn laïi<br /> coù giaûi phaãu beänh laø xô nang tuyeán vuù. Vaø ñöôïc thöïc<br /> hieän sinh thieát töø 1 ñeán 12 naêm tröôùc khi phaùt hieän<br /> böôùu dieäp theå.<br /> <br /> Cuõng nhö yeáu toá tuoåi coù kinh ñaàu, tình traïng<br /> maõn kinh hay coøn kinh cuõng khoâng ñöôïc caùc taùc giaû<br /> nghieân cöùu, chuùng toâi ghi nhaän ñöôïc 25 tröôøng hôïp<br /> coøn kinh vaø 5 tröôøng hôïp ñaõ maõn kinh. So saùnh vôùi<br /> Abeel thì cuõng coù söï phuø hôïp (30 tröôøng hôïp/ 10<br /> tröôøng hôïp).<br /> <br /> Vaø ñeå traû lôøi cho caâu hoûi taïi sao coâng trình nghieân<br /> cöùu cuûa oâng coù quaù nhieàu beänh nhaân coù tieàn caên<br /> beänh lyù tuyeán vuù nhaát laø böôùu sôïi-tuyeán, Abeel giaûi<br /> thích “coù theå 7 tröôøng hôïp böôùu sôïi-tuyeán ñoù laø böôùu<br /> dieäp theå ngay töø ñaàu vì chuùng toâi khoâng coù raø soaùt laïi<br /> xem caùc nhaø giaûi phaãu beänh cuûa chuùng toâi theo tieâu<br /> chuaån naøo ñeå chaån ñoaùn phaân bieät giöõa böôùu sôïituyeán vaø böôùu dieäp theå”.<br /> <br /> Soá con<br /> <br /> Laâm saøng<br /> <br /> Baûng 4. So saùnh soá con cuûa beänh nhaân<br /> Ñoäc thaân<br /> 13<br /> <br /> 0 con<br /> 4<br /> <br /> 1 con<br /> 5<br /> <br /> 2 con<br /> 8<br /> <br /> 3 con<br /> 7<br /> <br /> 4 con<br /> 1<br /> <br /> 5 con<br /> 1<br /> <br /> Theo keát quaû treân ta nhaän thaáy raèng ña soá beänh<br /> nhaân coù ít con töø 3 con trôû xuoáng. Ñaëc bieät laø soá ñoäc<br /> thaân vaø coù gia ñình maø khoâng con chieám tæ leä 17/39<br /> # 43,5%. Ñaây laø tæ leä raát cao. Trong 13 tröôøng hôïp ñoäc<br /> thaân, chæ coù 2 tröôøng hôïp döôùi 30 tuoåi coøn 11 tröôøng<br /> hôïp treân 30 tuoåi. Vaø 4 tröôøng hôïp khoâng con ñeàu laäp<br /> gia ñình treân 3 naêm ñeán 10 naêm, nghóa laø khoâng coù<br /> con khoâng do keá hoaïch.<br /> Nhö chuùng ta ñaõ bieát, ñoái vôùi carcinoâm ôû vuù thì<br /> ñoäc thaân vaø ít con laø moät yeáu toá nguy cô ñöôïc xaùc<br /> ñònh, nhöng ñoái vôùi böôùu dieäp theå thì ít ñöôïc ghi<br /> nhaän, vaø qua nghieân cöùu naøy chuùng toâi chæ ghi nhaän<br /> vaø khoâng keát luaän.<br /> <br /> Vò trí böôùu<br /> Baûng 5. So saùnh vò trí böôùu (1)<br /> Taùc giaû<br /> BVUB 1994(5)<br /> BVUB 1998(2)<br /> Loaït nghieân cöùu naøy<br /> <br /> Vuù (P)<br /> 43,1%<br /> 42%<br /> 58,53%<br /> <br /> Vuù (T)<br /> 56,9%<br /> 58%<br /> 41,46%<br /> <br /> Theo haàu heát caùc taùc giaû tröôùc ñaây ñeàu ghi nhaän<br /> tæ leä maéc beänh ôû vuù traùi cao hôn vuù phaûi. Nhöng trong<br /> loaït nghieân cöùu naøy, chuùng toâi ghi nhaän coù söï khaùc<br /> bieät. Söï khaùc bieät naøy laø söï khaùc bieät ngaãu nhieân<br /> trong maãu nghieân cöùu chöù khoâng mang yù nghóa naøo<br /> khaùc. Trong loaït nghieân cöùu naøy khoâng ghi nhaän<br /> ñöôïc tröôøng hôïp naøo böôùu dieäp theå hai beân, phuø hôïp<br /> vôùi caùc taùc giaû khaùc.<br /> <br /> 139<br /> <br /> Baûng 6. So saùnh vò trí böôùu (2)<br /> Taùc giaû<br /> <br /> 1/4 treân ngoaøi<br /> <br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1994(5)<br /> <br /> 17,7%<br /> <br /> (2)<br /> <br /> 21,4%<br /> <br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1998<br /> (12)<br /> <br /> 48%<br /> <br /> Loaït nghieân cöùu naøy<br /> <br /> 30%<br /> <br /> Nguyeãn Saøo Trung<br /> <br /> Vò trí 1/4 treân ngoaøi thöôøng gaëp nhaát. Ñieàu naøy<br /> cuõng phuø hôïp vôùi caùc taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc. Tuy<br /> nhieân, trong caùc nghieân cöùu cuûa Beänh Vieän Ung<br /> Böôùu, chuùng toâi nhaän thaáy raèng, vò trí 1/4 treân ngoaøi<br /> taêng ñeàu theo thôøi gian. Ñieàu naøy giaûi thích ñöôïc laø<br /> caøng veà sau thì hoà sô beänh aùn ghi chính xaùc hôn.<br /> Trong hoà sô ghi roõ, hieän taïi böôùu chieám toaøn boä vuù<br /> nhöng xuaát hieän ñaàu tieân ôû 1/4 treân ngoaøi, ... Coøn<br /> Beänh vieän Ung Böôùu 1994: tæ leä chieám toaøn boä tuyeán<br /> vuù raát cao.<br /> Kích thöôùc böôùu<br /> Baûng 7. So saùnh kích thöôùc böôùu<br /> Taùc giaû<br /> <br /> Kích thöôùc trung bình (cm)<br /> <br /> Kesinger (1972)<br /> <br /> 11,8<br /> <br /> BVUB 1994<br /> <br /> 5 – 10<br /> <br /> BVUB 1998<br /> <br /> 9,1<br /> <br /> Loaït nghieân cöùu naøy<br /> <br /> 9,1<br /> <br /> Kích thöôùc böôùu lôùn nhaát khaùc nhau giöõa caùc taùc<br /> giaû. Tuy nhieân, coù cuøng nhaän ñònh chung laø kích<br /> böôùu thöôøng lôùn. Vaø cuõng ghi nhaän ñöôïc laø kích<br /> thöôùc böôùu dieäp theå aùc thöôøng lôùn hôn böôùu dieäp theå<br /> laønh vì ña soá caùc tröôøng hôïp böôùu dieäp theå giaùp bieân<br /> vaø böôùu dieäp theå aùc ñöôïc xaùc ñònh sau khi phaãu thuaät<br /> ñoaïn nhuõ.<br /> Tính chaát böôùu<br /> <br /> Haàu heát maät ñoä böôùu ñöôïc ghi nhaän laø chaéc,<br /> nhöõng böôùu to thì coù theâm nhaän ñònh chaéc vaø khoâng<br /> ñoàng nhaát.<br /> Baûng 8. Tính chaát da treân böôùu<br /> Dính da<br /> <br /> 4<br /> <br /> Lôõ ra da<br /> <br /> 1<br /> <br /> Moûng da<br /> <br /> 5<br /> <br /> Da bình thöôøng<br /> <br /> 27<br /> <br /> Ña soá caùc taùc giaû ñeàu coâng nhaän laø böôùu dieäp theå<br /> duø laønh hay aùc cuõng ñeàu khoâng xaâm nhieãm ra da.<br /> Nhöõng trieäu chöùng bieåu hieän ra thöôøng do caùc yeáu toá<br /> <br /> 140<br /> <br /> taùc ñoäng beân ngoaøi nhö seïo moå cuõ (dính da), ñieàu trò<br /> khoâng ñuùng caùch (lôõ loeùt ra da), hoaëc moûng da do<br /> kích thöôùc böôùu quaù to vaø gaây keùo daõn da treân böôùu<br /> moûng ñi vaø loä roõ tuaàn hoaøn baøng heä döôùi da. Böôùu<br /> dieäp theå coù giôùi haïn roõ, di ñoäng deã daøng, khi böôùu to<br /> do tính chaát coù töøng “muùi”, töøng thuyø neân khi khaùm<br /> thaáy bôø ña cung.<br /> Thôøi gian phaùt hieän böôùu<br /> <br /> Trung bình 26,7 thaùng, phuø hôïp vôùi baùo caùo cuûa<br /> Beänh vieän Ung Böôùu 1998 vaø cao hôn caùc taùc giaû<br /> khaùc vaø cao hôn raát nhieàu so vôùi baùo caùo cuûa Beänh<br /> vieän Ung Böôùu 1994. Coù leõ do hoà sô beänh aùn cuûa caùc<br /> naêm veà sau naøy ghi nhaän chính xaùc hôn. Ña soá beänh<br /> nhaân phaùt hieän böôùu khoaûng 2-3 naêm tröôùc vaø 5-6<br /> thaùng nay lôùn nhanh.<br /> Trieäu chöùng laâm saøng<br /> <br /> Haàu heát caùc taùc giaû ñeàu ghi nhaän trieäu chöùng<br /> böôùu laø trieäu chöùng ñaàu tieân vaø luoân luoân coù. Nhöõng<br /> trieäu chöùng khaùc nhö: ñau vuù, tieát dòch nuùm vuù, co<br /> keùo ñaàu vuù,... thì raát hieám. Lôõ loeùt ra da thöôøng do<br /> böôùu lôùn gaây cheøn eùp, thieáu maùu hay do taùc nhaân beân<br /> ngoaøi hôn laø do böôùu xaâm nhieãm. Noùi chung, trieäu<br /> chöùng laâm saøng cuûa böôùu dieäp theå vuù raát ngheøo naøn.<br /> Trieäu chöùng haïch naùch thöôøng raát ít vaø haàu nhö neáu<br /> coù thöôøng laø haïch vieâm, khoâng coù di caên haïch.<br /> Caän laâm saøng<br /> Sieâu aâm<br /> <br /> Theo caùc taùc giaû Cole – Beuglet (1983), Buch<br /> Berger (1992), Libertmau L. (1996) treân sieâu aâm<br /> böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïi-tuyeán ñeàu coù giôùi haïn roõ raát<br /> khoù phaân bieät. Jeanne Petrek (28) ñeà nghò döïa vaøo<br /> nhöõng nang daøi (bò eùp deïp) trong moät böôùu ñaëc ñeå<br /> chaån ñoaùn phaân bieät giöõa böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïituyeán. Theo Bruno (1980)(19), sieâu aâm vôùi moät soá<br /> hình aûnh khoái böôùu nhieàu thuyø, giôùi haïn roõ, vôùi<br /> nhöõng nang nöôùc, khoâng xaâm laán voû bao, cho pheùp<br /> chaån ñoaùn böôùu dieäp theå. Nhöng thöïc teá khoâng phaûi<br /> böôùu dieäp theå naøo cuõng coù nang.<br /> Trong loaït nghieân cöùu naøy, chuùng toâi coù 29/41<br /> tröôøng hôïp coù sieâu aâm ñöôïc ghi nhaän nhö sau:<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Choïc huùt baèng kim nhoû (FNA)<br /> <br /> Baûng 9. Keát quaû sieâu aâm chaån ñoaùn<br /> Sieâu aâm chaån ñoaùn<br /> Böôùu dieäp theå<br /> Böôùu sôïi-tuyeán<br /> Böôùu vuù khoâng ñieån hình böôùu dieäp theå<br /> Böôùu vuù khoâng ñieån hình laønh tính<br /> Ung thö vuù<br /> Sarcoâm vuù<br /> Toång coäng<br /> <br /> soá ca<br /> 21<br /> 3<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 1<br /> 29<br /> <br /> %<br /> 72,4<br /> 10,3<br /> 3,4<br /> 3,4<br /> 6,9<br /> 3,4<br /> 100,0<br /> <br /> Nhö vaäy, trong ñôït khaûo saùt naøy chuùng toâi coù<br /> 27,6% chaån ñoaùn cuûa sieâu aâm khoâng phuø hôïp vôùi giaûi<br /> phaãu beänh.<br /> Baûng 10. So saùnh söï phuø hôïp giöõa sieâu aâm vaø giaûi<br /> phaãu beänh<br /> <br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1994<br /> Beänh Vieän Ung Böôùu 1998<br /> Loaït nghieân cöùu naøy<br /> <br /> % phuø hôïp sieâu aâm/giaûi phaãu<br /> beänh<br /> 99,9%<br /> 50%<br /> 72,4%<br /> <br /> Nhuõ aûnh<br /> <br /> Ña soá caùc taùc giaû ñeàu coâng nhaän böôùu dieäp theå<br /> coøn nhoû (3 cm phaûi chaån<br /> ñoaùn phaân bieät vôùi böôùu sôïi-tuyeán khoång loà. Khoâng<br /> coù daáu hieäu chaån ñoaùn cho böôùu dieäp theå laønh hay aùc.<br /> Trong moät nghieân cöùu E. Yilmaz(24), oâng baùo caùo<br /> chuyeân ñeà veà chaån ñoaùn phaân bieät böôùu dieäp theå vaø<br /> böôùu sôïi-tuyeán baèng nhuõ aûnh vaø sieâu aâm.<br /> Nghieân cöùu cuûa oâng ñöôïc thöïc hieän töø 1986-2000<br /> treân 12 böôùu dieäp theå vaø 19 böôùu sôïi-tuyeán. Taát caû<br /> caùc tröôøng hôïp ñeàu ñöôïc chuïp nhuõ aûnh vaø sieâu aâm.<br /> Keát quaû nhuõ aûnh vaø sieâu cho chaån ñoaùn bôûi hai baùc só<br /> X quang khaùc nhau vaø treân tieâu baûn giaûi phaãu beänh<br /> cuõng ñöôïc ñoïc bôûi 2 baùc só giaûi phaãu beänh khaùc nhau.<br /> Sau khi phaân tích nhieàu trieäu chöùng khaùc bieät oâng ñi<br /> ñeán keát luaän: “Moät caùch töông ñoái coù theå phaân bieät<br /> böôùu sôïi-tuyeán vaø böôùu dieäp theå. Tuy nhieân, khoâng<br /> theå phaân bieät roõ raøng 2 loaïi böôùu naøy treân nhuõ aûnh vaø<br /> sieâu aâm, do ñoù, caàn phaûi coù sinh thieát môû ñeå xaùc ñònh<br /> chaån ñoaùn”.<br /> Trong loaït nghieân cöùu naøy, chuùng toâi khoâng tieán<br /> haønh thöïc hieän nhuõ aûnh cho beänh nhaân vì nhöõng lyù<br /> do treân.<br /> <br /> Theo J.R. Harris ñeå chaån ñoaùn moät böôùu dieäp theå<br /> baèng FNA, tieâu baûn phaûi hieän dieän ñaày ñuû hai thaønh<br /> phaàn moâ ñeäm vaø moâ tuyeán bình thöôøng. FNA thaát<br /> baïi trong 22% vaø 83% trong hai baùo caùo. Trong moät<br /> coâng trình nghieân cöùu khaùc coù 4 böôùu dieäp theå laønh<br /> thì 2 ñöôïc chaån ñoaùn laàm laø carcinoâm vuù, 1 tröôøng<br /> hôïp nghi ngôø laø carcinoâm, vaø 1 laø bieåu moâ oáng tuyeán<br /> vuù bình thöôøng.<br /> Moät baùo caùo lôùn nhaát toång keát caùc xeùt nghieäm teá<br /> baøo hoïc cuûa 22 tröôøng hôïp ñöôïc khaúng ñònh moâ hoïc<br /> laø böôùu dieäp theå ñaõ keát luaän: caùc nhaø teá baøo hoïc neân<br /> caån thaän<br /> Baûng 11. So saùnh söï phuø hôïp giöõa FNA vaø giaûi phaãu<br /> beänh<br /> Taùc giaû<br /> <br /> Tæ leä phuø hôïp FNA vaø giaûi phaãu beänh<br /> <br /> STANLEY M.W<br /> <br /> 88%<br /> <br /> SALVA DORI<br /> <br /> 14%<br /> <br /> BVUB 1994<br /> <br /> 0%<br /> <br /> BVUB 1998<br /> <br /> 34,8%<br /> <br /> NGHIEÂN CÖÙU NAØY<br /> <br /> 28,5%<br /> <br /> Vaäy vôùi keát quaû FNA cuõng khoâng cho ñoä chính<br /> xaùc cao trong chaån ñoaùn böôùu laønh vaø böôùu dieäp theå<br /> aùc. Tuy nhieân, moät coâng trình nghieân cöùu cuûa nhieàu<br /> nhaø giaûi phaãu beänh maø ñöùng ñaàu laø Richard A.<br /> Scoleyer vôùi chuyeân ñeà “baèng caùch söû duïng FNAC coù<br /> theå phaân bieät ñöôïc böôùu böôùu dieäp theå vôùi böôùu sôïituyeán hay khoâng”.<br /> Moãi nhaø nghieân cöùu khaûo saùt ñoäc laäp 16 ñaëc ñieåm<br /> teá baøo treân 8 böôùu dieäp theå (6 laønh, 2 aùc) vaø 13 böôùu<br /> sôïi-tuyeán. Sau khi khaûo saùt 16 ñaëc ñieåm vaø cho ñieåm<br /> caùc ñaëc ñieåm, so saùnh vôùi nhau vaø caùc taùc giaû khuyeán<br /> caùo: “Neân laøm FNA nhieàu choã khaép sang thöông vuù<br /> ñeå gia taêng chaån ñoaùn chính xaùc” vaø ñöa ra keát luaän:<br /> “Trong haàu heát caùc tröôøng hôïp coù theå phaân bieät ñöôïc<br /> böôùu dieäp theå vaø böôùu sôïi-tuyeán baèng FNAC. Söï phaân<br /> bieät tröôùc moå nhö theá seõ giuùp phaãu thuaät hôïp lyù hôn<br /> cho beänh nhaân vaø haïn cheá phaûi moå laàn hai. Vì aäy,<br /> chuùng toâi ñeà nghò neáu thaáy thaønh phaàn moâ ñeäm quaù<br /> möùc treân tieâu baûn FNA cuûa moät böôùu bieåu moâ sôïi,<br /> nhaø teá baøo hoïc neân cho keát quaû böôùu dieäp theå vaø<br /> phaãu thuaät neân coù xöû trí thích hôïp”<br /> <br /> 141<br /> <br />