Điều trị đặt stent hẹp động mạch cảnh tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> ĐIỀU TRỊ ĐẶT STENT HẸP ĐỘNG MẠCH CẢNH<br /> TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> *<br /> <br /> Võ Thành Nhân*, Trần Nguyễn Phương Hải<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Mục tiêu: Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy can thiệp đặt stent động mạch cảnh an toàn và hiệu<br /> quả cho những bệnh nhân có tổn thương giải phẫu phù hợp. Tại Việt Nam, cho đến nay vẫn chưa có nghiên<br /> cứu nào về vấn đề này được công bố nên chúng tôi tiến hành khảo sát kết quả ngắn hạn và trung hạn các<br /> trường hợp đặt stent động mạch cảnh trong điều kiện thực tế Việt Nam, cụ thể là tại bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Phương pháp: Theo dõi định kỳ mỗi tháng những bệnh nhân đã được đặt stent động mạch cảnh tại<br /> khoa Tim Mạch Can Thiệp bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 01/2003 đến tháng 12/2010 để đánh giá kết quả và<br /> hiệu quả của thủ thuật.<br /> Kết quả: Trong khoảng thời gian trên đã có 30 bệnh nhân được đặt stent động mạch cảnh. Tỉ lệ thành<br /> công giải phẫu là 100%, thành công lâm sàng là 96,6%. Chỉ có một trường hợp (3,33%) tai biến đột quỵ<br /> ngay sau khi thủ thuật. Kết quả sau 1 năm theo dõi ghi nhận: tử vong (0%), nhồi máu cơ tim (0%), tái<br /> thông sang thương đích (6,66%), biến cố chính (MAE) là 3,33%.<br /> Kết luận: Điều trị hẹp động mạch cảnh bằng kỹ thuật đặt stent có thể được tiến hành hiệu quả và an<br /> toàn trong điều hiện thực tế Việt Nam.<br /> Từ khóa: đặt stent động mạch cảnh.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CAROTID ARTERY STENTING AT CHO RAY HOSPITAL<br /> Vo Thanh Nhan, Tran Nguyen Phuong Hai<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 318 - 322<br /> Backgound and Objective: Available data indicate that stenting of the carotid artery with emboli<br /> protection device is safe and effective. There are still no studies on this subject in Vietnam. This study aimed<br /> to evaluate the acute and mid-term results of carotid artery stenting with emboli protection device in Cho<br /> Ray hospital, Viet Nam.<br /> Methods: Patients treated by carotid artery stenting with emboli protection device at Cho Ray hospital<br /> from Jan 2003 to Dec 2010 were followed – up monthly to evaluate the results of the procedure.<br /> Results: there are 30 patients treated by carotid artery stenting with emboli protection device. The<br /> angiographic success and clinical success rates of the procedure are respectively 100% and 96.6%. There was<br /> only one major stroke (3.33%) after several hours of procedure. At the mid – term evaluation, the rates of<br /> MI, restenosis and MAE are respectively 0%, 6.66% and 3.33%.<br /> Conclusion: Carotid artery stenting with emboli protection device is a safe and effective procedure at<br /> Cho ray hospital.<br /> Key words: carotid artery stenting.<br /> * Khoa Tim Mạch Can Thiệp, Bệnh viện Chợ Rẫy, Tp. HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS.BS. Trần Nguyễn Phương Hải ĐT: 0908210977<br /> <br /> 318<br /> <br /> Email: louispatricehai@yahoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> MỞ ĐẦU<br /> Hầu hết những rối loạn thần kinh gây tàn<br /> phế ở người lớn tuổi trên thế giới đều do đột<br /> quỵ. Tần xuất bị đột quỵ chiếm khoảng 2% ở<br /> Châu Âu và Hoa Kỳ. Bệnh động mạch cảnh<br /> chiếm khoảng 30% nguyên nhân gây đột quỵ.<br /> Phẫu thuật bóc tách lớp nội mạc động mạch<br /> cảnh (carotid artery endarterectomy) đã được<br /> thực hiện rộng rãi và được xem như là tiêu<br /> chuẩn vàng trong điều trị bệnh hẹp nặng động<br /> mạch cảnh, kể cả ở một số bệnh nhân có kèm<br /> yếu tố về giải phẫu hoặc yếu tố về chức năng<br /> làm tăng nguy cơ phẫu thuật(1). Điều không<br /> chắc chắn về tính an toàn và hiệu quả của<br /> phẫu thuật bóc tách lớp nội mạc động mạch<br /> cảnh ở những bệnh nhân có nguy cơ phẫu<br /> thuật cao đã dẫn đến nhiều nghiên cứu lâm<br /> sàng trong việc tìm phương pháp điều trị thay<br /> thế (2, 3). Tiềm năng của liệu pháp điều trị can<br /> thiệp nội mạch, có hay không có đặt stent, đã<br /> được chứng minh bởi nghiên cứu CAVATAS<br /> (Carotid And Vertebral Artery Transluminal<br /> Angioplasty Study)(4), nghiên cứu SAPPHIRE<br /> (Stenting and Angioplasty with Protection of<br /> Patients with High Risk for Endarterectomy)(5),<br /> và nghiên cứu CASES-PMS (Carotid Artery<br /> Stenting with Emboli Protection Surveillance<br /> Study)(6). Từ kết quả của những nghiên cứu<br /> này, kỹ thuật đặt stent động mạch cảnh đã<br /> được FDA, Cơ Quan Quản Lý Thuốc và Thực<br /> Phẩm Mỹ, chấp thuận như là một trong những<br /> phương pháp điều trị thay thế cho phẫu thuật<br /> bóc tách lớp nội mạc động mạch cảnh trong<br /> một số tình huống lâm sàng. Tuy nhiên kỷ<br /> thuật này chưa được áp dụng rộng rãi ở Việt<br /> Nam nên hiệu quả của kỷ thuật này trong điều<br /> kiện thực tế Việt Nam vẫn còn bỏ ngỏ.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Mô tả và phân tích hồi cứu.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh: tất cả những bệnh<br /> nhân hẹp động mạch cảnh >70% có hay không<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> có triệu chứng hoặc hẹp từ 50 - 70% có triệu<br /> chứng (thoáng thiếu máu não hoặc nhồi máu<br /> não) nhập khoa Tim Mạch Can Thiệp Bệnh<br /> Viện Chợ Rẫy trong thời gian từ 01/2003 đến<br /> 12/2010.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Không có sang thương có ý nghĩa tại động<br /> mạch cảnh.<br /> Tắc hoàn toàn động mạch cảnh chung hay<br /> cảnh trong trên chụp mạch cản quang.<br /> Có sang thương hẹp có chỉ định điều trị<br /> can thiệp đặt stent tại động mạch cảnh nhưng<br /> bệnh nhân từ chối đặt stent.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Các đối tượng thỏa tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> và không có tiêu chuẩn loại trừ được chọn vào<br /> nghiên cứu. Chúng tôi tiến hành chọn và theo<br /> dõi đối tượng nghiên cứu từ tháng 01/2003 đến<br /> tháng 12/2010<br /> Những bệnh nhân chưa can thiệp động<br /> mạch cảnh đều được hỏi bệnh sử, tiền sử bản<br /> thân và gia đình, khám lâm sàng, đồng thời<br /> thực hiện các xét nghiệm (công thức máu,<br /> đường huyết, BUN, Creatinine, điện giải đồ,<br /> tổng kê lipid máu, chụp X-quang ngực thẳng,<br /> đo điện tâm đồ, siêu âm tim, siêu âm động<br /> mạch cảnh), chụp động mạch cảnh cản quang<br /> để xác định có bệnh lí tại động mạch cảnh cần<br /> phải điều trị can thiệp. Sau đó, bệnh nhân và<br /> thân nhân được giải thích tình trạng bệnh, các<br /> phương pháp điều trị, lợi ích và nguy cơ của<br /> từng phương pháp. Những bệnh nhân đồng ý<br /> và được điều trị bằng can thiệp đặt stent động<br /> mạch cảnh được đưa vào nghiên cứu.<br /> Hồi cứu hồ sơ bệnh án đối với những<br /> bệnh nhân đã được can thiệp động mạch<br /> cảnh trước đó.<br /> Tất cả bệnh nhân đều được theo dõi hàng<br /> tháng tại phòng khám Tim Mạch Can Thiệp<br /> bệnh viện Chợ Rẫy và liên lạc qua điện thoại<br /> để đánh giá triệu chứng lâm sàng sau khi bệnh<br /> nhân được can thiệp đặt stent động mạch<br /> cảnh, cũng như để đánh giá về mức độ và tỉ lệ<br /> tái hẹp.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> 319<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Các thông tin về chụp mạch cảnh cản<br /> quang sẽ được phân tích off – line từ các đĩa<br /> CD lưu trữ tại khoa Tim Mạch Can Thiệp bệnh<br /> viện Chợ Rẫy: kết quả chụp và can thiệp động<br /> mạch cảnh tại thời điểm đầu tiên cho đến nay<br /> được xử lí bằng phần mềm ACOM.TC LITE<br /> BROWSER.<br /> <br /> Xử lý thống kê<br /> Dữ liệu được xử lí bằng phần mềm SPSS<br /> 16.0. Các biến định lượng được tính giá trị<br /> trung bình và độ lệch chuẩn. Các biến định<br /> tính được tính tỉ lệ.<br /> <br /> KẾTQUẢ<br /> Đặc điểm của nhóm nghiên cứu:<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, có 30<br /> bệnh nhân được can thiệp động mạch cảnh<br /> trong đoạn ngoài sọ và theo dõi tại khoa Tim<br /> Mạch Can Thiệp Bệnh Viện Chợ Rẫy từ tháng<br /> 01/2003 đến tháng 12/2010.Tỷ lệ nam/nữ: 1.14,<br /> tuổi trung bình: 61 ± 15 (trên 70 tuổi chiếm<br /> 43,3%). Những bệnh nhân trong mẫu nghiên<br /> cứu đều có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ<br /> như: tăng huyết áp (70% bệnh nhân), đái tháo<br /> đường (43,3%), rối loạn lipid máu (66,7%).<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng và chụp động mạch<br /> cảnh của mẫu nghiên cứu (bảng 1 và 2)<br /> Bảng 1: đặc điểm lâm sàng của mẫu nghiên cứu:<br /> Đặc điểm<br /> Số bệnh nhân Tỉ lệ %<br /> Tuổi > 70<br /> 13<br /> 43,3<br /> Giới tính (Nam)<br /> 16<br /> 53,3<br /> Có triệu chứng<br /> 21<br /> 70<br /> Suy thận (Creatinine ><br /> 6<br /> 20<br /> 2,5mg%)<br /> Tiền sử THA<br /> 21<br /> 70<br /> Đái tháo đường<br /> 13<br /> 43,3<br /> Tiền sử can thiệp động mạch<br /> 14<br /> 46,6<br /> vành<br /> Tiền sử can thiệp động mạch<br /> 7<br /> 23,3<br /> cảnh<br /> Tiền sử bóc tách lớp nội mạc<br /> 0<br /> 0<br /> động mạch cảnh<br /> Tiền sử cơn thoáng thiếu máu<br /> 20<br /> 66,6<br /> não<br /> Tiền sử đột quỵ do Nhồi máu<br /> 4<br /> 13,3<br /> não<br /> <br /> 320<br /> <br /> Bảng 2: Đặc điểm chụp động mạch cảnh của mẫu<br /> nghiên cứu<br /> Đặc điểm chụp động mạch<br /> cảnh<br /> Vị trí sang thương<br /> Động mạch cảnh chung<br /> Lỗ xuất phát động mạch cảnh<br /> trong<br /> Đoạn gần động mạch cảnh<br /> trong<br /> Đoạn giữa và xa của động<br /> mạch cảnh trong<br /> Đặc điểm sang thương<br /> Sang thương lệch tâm<br /> Sang thương có hiện diện<br /> huyết khối<br /> Sang thương dạng loét<br /> % hẹp sang thương đích<br /> Đường kính mạch máu tham<br /> khảo (mm)<br /> Chiều dài sang thương đích<br /> (mm)<br /> <br /> Số bệnh<br /> nhân<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 3<br /> 16<br /> <br /> 10<br /> 53,3<br /> <br /> 7<br /> <br /> 23,3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3,33<br /> <br /> 18<br /> 4<br /> <br /> 60<br /> 13,3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3,33<br /> 83,8 ± 10,1<br /> 6,86 ± 1,39<br /> 33,96<br /> ±17,14<br /> <br /> Đặc điểm về thủ thuật can thiệp động<br /> mạch cảnh (bảng 3 và 4)<br /> Bảng 3: Đặc điểm về thủ thuật can thiệp động<br /> mạch cảnh<br /> Đặc điểm thủ thuật can thiệp Số bệnh nhân Tỉ lệ %<br /> Nong bóng đơn thuần<br /> 0<br /> 0<br /> Đặt stent trực tiếp<br /> 9<br /> 30<br /> Nong bóng trước khi đặt stent<br /> 21<br /> 70<br /> Nong bóng sau khi đặt stent<br /> 25<br /> 83,3<br /> Hẹp tồn lưu sau khi đã đặt<br /> 0<br /> 0<br /> Stent<br /> <br /> Bảng 4: Kích thước Stent được sử dụng<br /> Kích thước<br /> Đường kính (mm)<br /> Chiều dài (mm)<br /> <br /> Stent<br /> 7,5 ± 1,66<br /> 33,79 ± 19,06<br /> <br /> Đặc điểm kết quả của can thiệp động<br /> mạch cảnh<br /> Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy can<br /> thiệp động mạch cảnh có tỉ lệ thành công giải<br /> phẫu và thủ thuật là 100%, thành công lâm<br /> sàng là 96,6% (1 trường hợp tai biến liệt nửa<br /> người ngay sau can thiệp) (bảng 5). Tỉ lệ biến<br /> cố chính trong thời gian nằm viện cho đến 1<br /> năm đầu theo dõi là 3,3% (bảng 6).<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> Bảng 5: Kết quả can thiệp dộng mạch cảnh trong<br /> đoạn ngoài sọ<br /> Kết quả<br /> Thành công giải phẫu<br /> Thành công thủ thuật<br /> Thành công lâm sàng<br /> Biến chứng chung<br /> <br /> Số lượt<br /> 30<br /> 30<br /> 29<br /> 6<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 100<br /> 100<br /> 96,6<br /> 20<br /> <br /> Bảng 6: Các biến cố chính trong bệnh viện đến 1<br /> năm sau can thiệp.<br /> Biến chứng<br /> Số trường hợp Tỉ lệ %<br /> 1<br /> 3,33<br /> MAE(tử vong, NMCT, đột quỵ<br /> trong 30 ngày, tử vong và đột<br /> quỵ cùng bên từ sau 30 ngày)<br /> Tử vong<br /> 0<br /> 0<br /> Nhồi máu cơ tim<br /> 0<br /> 0<br /> Đột quỵ<br /> 1<br /> 3,33<br /> Tai biến chính cùng bên tổn<br /> 1<br /> 3,33<br /> thương<br /> Tai biến chính không cùng<br /> 0<br /> 0<br /> bên tổn thương<br /> Tai biến nhẹ cùng bên tổn<br /> 0<br /> 0<br /> thương<br /> Tai biến nhẹ không cùng bên<br /> 0<br /> 0<br /> tổn thương<br /> Tái thông sang thương đích<br /> 2<br /> 6,66<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Kết quả 30 ngày của mẫu nghiên cứu của<br /> chúng tôi, trong đó đa số là những bệnh nhân<br /> có nguy cơ cao khi thực hiện phẫu thuật bóc<br /> tách lớp nội mạc động mạch cảnh, đã cho thấy<br /> tính an toàn và hiệu quả của phương pháp đặt<br /> stent động mạch cảnh. Điều trị can thiệp hẹp<br /> động mạch cảnh có thể được thực hiện bằng<br /> cách dùng Stent Carotid WALLSTENT và lưới<br /> lọc FilterWire EZ để bắt huyết khối ở cả nhóm<br /> bệnh nhân có triệu chứng và nhóm bệnh nhân<br /> không có triệu chứng. Kết quả tại thời điểm<br /> một năm cho thấy tính hiệu quả và an toàn<br /> vẫn được duy trì. Từ ngày 31 đến 360, tỉ lệ tai<br /> biến mạch não nặng hoặc nhẹ cùng bên tổn<br /> thương là 3,3%, và tỉ lệ cần tái thông sang<br /> thương đích là 6,6%.<br /> Tỉ lệ biến cố chính (MAE) bao gồm: tử<br /> vong, NMCT và đột quỵ trong vòng 30 ngày<br /> cộng với tất cả các nguyên nhân tử vong và<br /> đột quỵ cùng bên tổn thương từ ngày thứ 31<br /> đến ngày 360 là có thể chấp nhận với tỉ lệ thấp<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 3,3%. Tỉ lệ biến cố này tương tự như trong<br /> nghiên cứu SAPHIRE(7) và những yếu tố then<br /> chốt khác đối với các nguy cơ đặt stent động<br /> mạch cảnh(2,8,9). Kết quả của nghiên cứu<br /> ARCHeR (ACCULINK for Revascularization<br /> of Carotids in High-Risk Patients)(10) đã cho<br /> thấy biến cố chính trong 30 ngày đầu là 9,6%<br /> và tỉ lệ đột quỵ cùng bên tổn thương là 1,3% từ<br /> ngày 31 đến 360. Trong nghiên cứu BEACH<br /> (Boston Scientific EPI)(11) biến cố chính xảy ra<br /> Trong<br /> nghiên<br /> cứu<br /> khoảng<br /> 8,9%(11).<br /> (12)<br /> CABERNET , sau 1 năm theo dõi,. tỉ lệ tử<br /> vong, đột quỵ cũng như NMCT là 11,6%<br /> Trong mẫu nghiên cứu của chúng tôi có sự<br /> khác biệt so với các nghiên cứu sổ bộ khác.<br /> Bệnh nhân của chúng tôi được theo dõi cẩn<br /> thận và ghi nhận tất cả các sự kiện xảy ra<br /> trong suốt thời gian nằm viện. Chúng tôi<br /> cũng có sự đánh giá độc lập về chức năng<br /> thần kinh của bệnh nhân bởi các chuyên gia<br /> thần kinh học trước và sau can thiệp động<br /> mạch cảnh. Điều này giúp cho sự đánh giá<br /> các biến cố chính của chúng tôi được chính<br /> xác. Ngoài ra trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> thủ thuật được thực hiện bởi một thủ thuật<br /> viên duy nhất và kết quả đạt được cũng<br /> tương tự như trong nghiên cứu SAPPHIRE<br /> được thực hiện bởi nhiều thủ thuật viên có<br /> kinh nghiệm về can thiệp động mạch cảnh.<br /> Tỉ lệ đột quỵ chu phẫu hoặc tỉ lệ tử vong<br /> được chấp nhận trong nhóm những bệnh nhân<br /> hẹp động mạch cảnh có triệu chứng là 6% và<br /> 3% theo nghiên cứu NASCET(13) và nghiên cứu<br /> ACAS(14). Đây là ngưỡng biến cố cho phép ở<br /> những nhóm bệnh nhân nguy cơ cao được<br /> điều trị bằng đặt stent động mạch cảnh. Tỉ lệ<br /> đột quỵ chu phẫu hoặc tỉ lệ tử vong trong<br /> nhóm những bệnh nhân có triệu chứng hẹp<br /> động mạch cảnh được đặt stent trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi thấp hơn ngưỡng 6%. Ở<br /> những bệnh nhân có triệu chứng với yếu tố<br /> nguy cơ cao về mặt giải phẫu thì tỉ lệ tử vong<br /> hay đột quỵ chu phẫu thấp hơn đáng kể<br /> ngưỡng 6% (2,6%) Trong nhóm bệnh nhân<br /> không có triệu chứng với yếu tố nguy cơ cao<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> 321<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> về mặt giải phẫu thì tỉ lệ tử vong hay đột quỵ<br /> chu phẫu thấp hơn ngưỡng 3% (2,7%).Vì vậy<br /> ngay cả trong dân số có nguy cơ cao về mặt<br /> phẫu thuật, đặt stent động mạch cảnh đã được<br /> chứng minh có một nguy cơ chu phẫu chấp<br /> nhận đươc so với dân số có nguy cơ chuẩn.<br /> Tại thời điểm 1 năm không có sự khác biệt<br /> quan trọng giữa nhóm có yếu tố nguy cơ về<br /> mặt giải phẫu và nhóm có yếu tố nguy cơ về<br /> mặt chức năng trong cả 2 phân nhóm có triệu<br /> chứng và không có triệu chứng.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> KẾTLUẬN<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi mặc dù<br /> bước đầu tiến hành điều trị đặt stent động<br /> mạch cảnh nhưng kết quả đạt được cũng đầy<br /> khích lệ. Tỉ lệ biến chứng trong quá trình thủ<br /> thuật can thiệp và sau thời gian theo dõi 1 năm<br /> thấp ở mức chấp nhận được.<br /> <br /> TÀILIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 322<br /> <br /> 9.<br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> 12.<br /> <br /> McCabe, D.J., et al. (2005), Restenosis after carotid<br /> angioplasty, stenting, or endarterectomy in the Carotid<br /> and Vertebral Artery Transluminal Angioplasty Study<br /> (CAVATAS). Stroke, 2005. 36(2): p. 281-6.<br /> Ricotta, J.J., 2nd and R.D. Malgor (2008), A review of the<br /> trials comparing carotid endarterectomy and carotid<br /> angioplasty and stenting. Perspect Vasc Surg Endovasc<br /> Ther. 20(3): p. 299-308.<br /> Endovascular versus surgical treatment in patients with<br /> carotid stenosis in the Carotid and Vertebral Artery<br /> Transluminal Angioplasty Study (CAVATAS): a<br /> randomised trial. Lancet, 2001. 357(9270): p. 1729-37.<br /> Ederle, J., et al.(2009), Endovascular treatment with<br /> angioplasty or stenting versus endarterectomy in patients<br /> with carotid artery stenosis in the Carotid and Vertebral<br /> <br /> 13.<br /> <br /> 14.<br /> <br /> Artery Transluminal Angioplasty Study (CAVATAS):<br /> long-term follow-up of a randomised trial. Lancet Neurol.<br /> 8(10): p. 898-907.<br /> Massop, D., et al.(2009), Stenting and angioplasty with<br /> protection in patients at high-risk for endarterectomy:<br /> SAPPHIRE Worldwide Registry first 2,001 patients.<br /> Catheter Cardiovasc Interv. 73(2): p. 129-36.<br /> Katzen, B.T., et al.(2007), Carotid artery stenting with<br /> emboli protection surveillance study: thirty-day results of<br /> the CASES-PMS study. Catheter Cardiovasc Interv. 70(2):<br /> p. 316-23.<br /> Rajagopal, V. and J.S. Yadav(2007), Management of carotid<br /> artery disease in the high-risk patient with emphasis on<br /> the SAPPHIRE study. Curr Cardiol Rep. 9(1): p. 20-4.<br /> Stolker, J.M., et al., Health-related quality of life following<br /> carotid stenting versus endarterectomy: results from the<br /> SAPPHIRE (Stenting and Angioplasty with Protection in<br /> Patients at HIgh Risk for Endarterectomy) trial. JACC<br /> Cardiovasc Interv. 3(5): p. 515-23.<br /> Knur, R.(2009), Carotid artery stenting: a systematic<br /> review of randomized clinical trials. Vasa. 38(4): p. 281-91.<br /> Gray, W.A., et al.(2006), Protected carotid stenting in highsurgical-risk patients: the ARCHeR results. J Vasc Surg.<br /> 44(2): p. 258-68.<br /> White, C.J., et al.(2006), Carotid stenting with distal<br /> protection in high surgical risk patients: the BEACH trial<br /> 30 day results. Catheter Cardiovasc Interv. 67(4): p. 503-12.<br /> Hopkins,<br /> L.N.,<br /> et<br /> al.(2008),<br /> Carotid<br /> artery<br /> revascularization in high surgical risk patients with the<br /> NexStent and the Filterwire EX/EZ: 1-year results in the<br /> CABERNET trial. Catheter Cardiovasc Interv. 71(7): p. 95060.<br /> Linfante, I., et al.(2004), Safety of latest-generation selfexpanding stents in patients with NASCET-ineligible<br /> severe symptomatic extracranial internal carotid artery<br /> stenosis. Arch Neurol. 61(1): p. 39-43.<br /> Lepore, M.R., Jr., et al.(2001), Influence of NASCET/ACAS<br /> trial eligibility on outcome after carotid endarterectomy. J<br /> Vasc Surg. 34(4): p. 581-6.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br />