HÁ ÌNH D ƠN 1<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
<br />
Từ thực tiễn giảng dạy, bài viết đã tập trung nghiên cứu về vai trò của người giảng<br />
viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy các bộ môn Mác – Lênin, tư tưởng Hồ<br />
Chí Minh cho sinh viên ngành Giáo dục Chính trị như: lòng say mê với nghề nghiệp, liên<br />
hệ lý luận với thực tiễn, nghiên cứu khoa học và hướng dẫn sinh viên tự học, thảo luận<br />
nhóm, phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học tập. Qua đó nhằm làm rõ,<br />
giảng viên giữ vai trò quan trọng nhất trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy và kết<br />
quả đào tạo của nhà trường<br />
<br />
1. Mở đ<br />
Nhiệm vụ trung tâm chính trị của của các khoa Giáo dục chính trị ở các trường đại<br />
học, cao đẳng l đ o tạo những giáo viên giảng dạy Giáo dục công dân ở trường trung<br />
học phổ thông và trung học c sở. Vì vậy, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy luôn là yêu<br />
cầu và nhiệm vụ của người giảng viên, nhất l trong giai đoạn hiện nay, thực hiện Nghị<br />
lần thứ VIII Ban Chấp n Trung ư ng Đảng Cộng sản Việt Nam khoá XI về “Đổi mới<br />
căn bản, toàn diện giáo dục v đ o tạo” n ằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công<br />
cuộc xây dựng đất nước t đổi mới p ư ng p áp dạy học có ý ng ĩa n ư một cuộc cách<br />
mạng về p ư ng p áp. Cuộc cách mạng này sẽ mang lại sức sống mới cho giáo dục,<br />
trong đó có ng n Giáo dục chính trị nhằm đáp ứng yêu cầu của thời đại mới. Tham gia<br />
Hội thảo: “Đổi mới c ư ng tr n đ o tạo ngành Giáo dục chính trị và Giáo dục công<br />
dân”, c úng tôi xin trao đổi mấy kinh nghiệm về Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy của<br />
giảng viên ngành Giáo dục chính trị ở các trường đại học, cao đẳng<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1<br />
ThS, Trường Đại ọc Vin<br />
2. Nội ng<br />
Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy là nhằm khắc phục những hạn chế trong giảng<br />
dạy. Lâu nay, việc giảng dạy lý luận của chúng ta hầu n ư lên lớp nặng về thầy đọc, trò<br />
g i, c ưa t ực sự gây hứng thú và phát huy tính tích cực, chủ động của người học. Đổi<br />
mới p ư ng p áp giảng dạy đòi ỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên và sinh viên,<br />
trong đó, giảng viên giữ vai trò chủ đạo. Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy đối với giảng<br />
viên Giáo dục chính trị cần thực hiện các vấn đề sau:<br />
<br />
Thứ nhất, Giảng viên phải căn cứ v o ung c ư ng tr n đ o tạo để thực hiện<br />
đổi mới p ư ng p áp giảng dạy, vì hiện nay đ o tạo theo hệ thống tín chỉ nên thời lượng<br />
giảng viên giảng dạy ông còn n ư đ o tạo theo niên chế. Vì vậy, giảng viên phải nắm<br />
và hiểu biết đầy đủ Quy chế đ o tạo đại học v cao đẳng hệ chính quy theo hệ thống tín<br />
chỉ của Bộ Giáo dục v Đ o tạo, ban n năm 2007; nắm vững uy định của Hiệu<br />
trưởng về việc cụ thể hoá một số điều của quy chế đ o tạo đại học v cao đẳng hệ chính<br />
quy theo hệ thống tín chỉ. Chẳng hạn, về thời lượng, về chấm điểm (đ o tạo niên<br />
chế điểm 5 là đạt trung bình, nhưng đ o tạo theo tín chỉ t 5,5 điểm mới đạt trung bình<br />
t eo t ang điểm chữ: A, B, C, D, F). Trong tiếp cận, thực t i đ o tạo theo hệ thống tín chỉ<br />
ở một số trường đại học qua nhiều năm n ưng còn có n ững giảng viên vẫn c ưa nắm<br />
vững quy chế đ o tạo theo hệ thống tín chỉ. Nếu giảng viên c ưa nắm được đầy đủ phạm<br />
vi điều chỉn , c ư ng tr n , t ời gian, đán giá ết quả…t ông t ể đổi mới p ư ng<br />
pháp giảng dạy v đán giá đạt kết quả tốt được. Để đổi mới p ư ng p áp giảng dạy lý<br />
luận Mác – Lênin theo hệ thống tín chỉ mỗi giảng viên cần tiếp tục nghiên cứu, nắm vững<br />
quy chế vận dụng vào thực tiễn giảng dạy và tìm ra cách thức giảng dạy sát hợp với yêu<br />
cầu của n trường.<br />
<br />
Thứ hai, giảng viên phải thực sự l người tâm huyết với nghề nghiệp và có phông<br />
kiến thức sâu rộng. Để đổi mới p ư ng p áp giảng dạy các môn lý luận của ngành Giáo<br />
dục chính trị có kết quả, trước hết mỗi giảng viên phải tự nhìn lại mình về kiến thức<br />
c uyên ng n , liên ng n v p ư ng p áp giảng dạy, rút kinh nghiệm đồng thời phải bổ<br />
sung những phần còn yếu, còn thiếu. Mỗi giảng viên phải tự mình ý thức việc tự học để<br />
không ngừng nâng cao hiểu biết, trau dồi về chuyên môn nghiệp vụ; ngoài chuyên ngành<br />
của mình phải có phong kiến thức rộng, ít nhất cũng p ải nắm vững các bộ môn lý luận<br />
Mác – Lênin; lịch sử Đảng, tư tưởng Hồ C Min … giữa các bộ môn đó có mối quan hệ<br />
ăng t, gắn bó chặt chẽ với nhau, bổ sung, hỗ trợ cho nhau trong mỗi bài giảng. Nhất<br />
là phải nắm chắc triết học Mác – Lênin, bởi triết học trang bị thế giới quan, nhân sinh<br />
quan, phép biện chứng, p ư ng p áp luận khoa học…giúp c o giảng viên soạn và trình<br />
bày bài giảng có hệ thống logíc và giàu sức thuyết phục.<br />
<br />
Có kiến thức rộng, giảng viên cần phải đầu tư c iều sâu cho chuyên ngành của<br />
mình giảng dạy. Người giảng viên thực sự yêu nghề luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ,<br />
luôn dành tâm sức cho bài giảng. Trước mỗi buổi dạy, tiết dạy họ luôn trăn trở nên sử<br />
dụng những p ư ng p áp n o c o b i giảng v sau đó tự rút kinh nghiệm, nhằm không<br />
ngừng hoàn thiện nghề nghiệp của mình.<br />
<br />
Thứ ba, Giảng dạy các môn lý luận Mác – Lênin nhất thiết phải liên hệ với thực<br />
tiễn, gắn liền lý luận với thực tiễn. Bài giảng muốn sin động giàu sức thuyết phục, giảng<br />
viên cần phải liên hệ với thực tiễn của thế giới, của đất nước; của địa p ư ng; của bản<br />
thân mỗi sinh viên. Về sự liên hệ này tuỳ thuộc vào khả năng của mỗi giảng viên, có thể<br />
giảng viên tự liên hệ trong bài giảng và chỉ cho sinh viên thấy rõ điều đó được thể hiện<br />
trong thực tế cuộc sống. Về thực tiễn t sin viên c ưa có n iều, vì thế giảng viên có thể<br />
gợi mở, đ m t oại với sinh viên, dẫn ra những thực tiễn của địa p ư ng, đát nước hay cá<br />
nhân và từ đó ái quát l m sáng tỏ về mặt lý luận. Theo chúng tôi, một trong những<br />
nguyên nhân dẫn đến kết quả đ o tạo c ưa cao l do p ư ng p áp giảng dạy của chúng ta<br />
c ưa c ú trọng liên hệ với thực tiễn. Vì thế, sau khi sinh viên tốt nghiệp ra trường phần<br />
lớn c ưa biết vận dụng lý luận đã ọc vào trong thực tiễn công tác của địa p ư ng, cũng<br />
n ư của bản thân mình. Các bộ môn lý luận Mác – Lênin có mặt trong tất cả các lĩn vực<br />
của cuộc sống, từ vấn đề nhỏ nhặt nhất trong sinh hoạt đời t ường đến những vấn đề<br />
trọng đại của đất nước. Vì thế, một trong những vấn đề đổi mới p ư ng p áp giảng dạy<br />
ngành Giáo dục chính trị ở trường đại học, cao đẳng nhất thiết phải chú trọng liên hệ với<br />
thực tiễn mới nâng cao được chất lượng, hiệu quả đ o tạo.<br />
<br />
Thứ tư, Giảng viên phải nắm được đối tượng sin viên v c sở vật chất, trang<br />
thiết bị phục vụ giảng dạy. K i được oa, trường p ân công đến giảng dạy tại một lớp<br />
n o đó, giảng viên cần có sự liên hệ với p òng đ o tạo của trường tìm hiểu và nắm được<br />
cụ thể đối tượng của lớp học, c sở vật chất, thiết bị phục vụ giảng dạy. Trên c sở đó,<br />
giảng viên chủ động có kế hoạch cho từng bài giảng, tiết giảng sẽ sử dụng những p ư ng<br />
pháp nào, thiết bị gì cho phù hợp thì sẽ đạt được hiệu quả cao. Nắm được đối tượng sinh<br />
viên l đạt được 50% thành công của mỗi tiết giảng, vì giảng viên nắm được đối tượng là<br />
biết được sinh viên cần gì, thiếu chỗ nào<br />
Theo chúng tôi, không có một p ư ng p áp dạy học nào tối ưu c o tất cả mọi<br />
người, vì dạy học vừa là khoa học vừa là nghệ thuật. Khoa học ở chỗ giảng viên phải bảo<br />
đảm nội dung, c ư ng tr n , mục tiêu đ o tạo…ng ệ thuật là giảng viên phải tuỳ t eo đối<br />
tượng, tình hình cụ thể của lớp học mà có cách thức giảng dạy đáp ứng yêu cầu, đạt chất<br />
lượng, hiệu quả cao. Vì thế, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy phụ thuộc vào bản thân mỗi<br />
giảng viên chứ không ngồi chờ cấp trên ng ĩ ra. N ất l trong giai đoạn hiện nay, mỗi<br />
giảng viên phải chủ động suy ng ĩ t m tòi, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy, nâng cao chất<br />
lượng, hiệu quả. Nếu giảng viên không quan tâm chú trọng đổi mới p ư ng p áp giảng<br />
dạy là tự đ o t ải mình.<br />
<br />
Thứ năm, Một trong những yêu cầu cấp thiết của việc đổi mới căn bản giáo dục<br />
v đ o tạo hiện nay đối với giảng viên Giáo dục chính trị là phải sử dụng các p ư ng tiện<br />
kỹ thuật trong nghiên cứu và giảng dạy. Các p ư ng tiện đó bao gồm: Vi tính, radio, ghi<br />
âm, vidio, đèn c iếu, chiếu p im…Các p ư ng tiện này nhằm bổ sung và làm phong phú<br />
thêm cho những nội dung của bài giảng; t ay đổi cách học v p ư ng p áp ọc, tạo sự<br />
hứng t ú, c t c t m tòi, đi sâu ng iên cứu của sinh viên. Làm cho sinh viên phát huy<br />
được tính chủ động, sáng tạo. Sử dụng các p ư ng tiện kỹ thuật nhằm t ay đổi p ư ng<br />
pháp dạy chay, học chay; giúp sinh viên tiếp cận được khoa học kỹ thuật, gợi mở cho<br />
những người làm công tác xã hội gắn lý luận với thực tiễn, gắn học với n . Đây l một<br />
trong những p ư ng p áp m người giảng viên phải thực hiện trong đổi mới p ư ng<br />
pháp giảng Giáo dục chính trị. Hiện nay, có nhiều trung tâm đ o tạo cũng c ưa được<br />
trang bị đầy đủ các trang thiết bị dạy học. Trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học,<br />
công nghệ hiện đại, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, giảng viên phải sử dụng thành<br />
thạo vi t n . Đây l một trong những p ư ng tiện hỗ trợ đắc lực, có hiệu quả cho việc đổi<br />
mới p ư ng p áp giảng dạy của giảng viên. Vi tính giúp cho giảng viên soạn bài giảng<br />
PoWer Point, giới thiệu giáo trình, tài liệu tham khảo, hình ản ay t ước phim minh<br />
hoạ…Tuy n iên, c úng ta cũng ông nên lạm dụng vi tính trong giảng dạy và xem nó<br />
n ư l cái mốt, v coi đó l to n bộ sự đổi mới p ư ng p áp dạy học Giáo dục chính trị.<br />
<br />
Thứ sáu, Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy cần gắn liền với nghiên cứu khoa học.<br />
Người giảng viên Giáo dục chính trị ở trường đại học, cao đẳng cần chú trọng nghiên cứu<br />
khoa học v xem đây l một nhiệm vụ không thể thiếu trong đổi mới p ư ng p áp giảng<br />
dạy. Theo chúng tôi, một trong những nguyên nhân của việc đổi mới p ư ng p áp dạy<br />
học theo lối cũ l do giảng viên c ưa t ực sự chịu khó nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu<br />
khoa học l động lực t úc đẩy say mê nghề nghiệp, giúp cho giảng viên làm chủ được tri<br />
thức trên c sở độc lập suy ng ĩ, sáng tạo, biết vận dụng tri thức vào bài giảng cũng n ư<br />
thực tiễn cuộc sống. Mỗi bài viết, mỗi vấn đề nghiên cứu đòi ỏi giảng viên phải vạch ra<br />
đề cư ng, đọc những tài liệu liên quan…v t ế, giảng viên có quá trình tích luỹ về lượng<br />
để biến đổi về chất; tri thức ng y c ng được mở rộng và chuyên sâu. Giảng viên sẽ thực<br />
sự chủ động trước mọi vấn đề đặt ra và sẽ kết hợp tốt, sử dụng nhuần nhuyễn các p ư ng<br />
pháp giảng dạy trong mỗi tiết giảng để nâng cao kết quả đ o tạo.<br />
<br />
Thứ bảy, Semina, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy nhằm thực hiện “biến quá trình<br />
đ o tạo thành tự đ o tạo”. V t ế, giảng viên cần coi trọng v tăng cường thực hiện<br />
semina c o sin viên. Đây l một vấn đề quan trọng, thiết thực c o đổi mới p ư ng p áp<br />
của giảng viên, v t ông qua semina sin viên có điều kiện trực tiếp trao đổi, thảo luận<br />
đưa ra n ững chính kiến của mình cả về lý luận và thực tiễn; cả những vấn đề đúng v<br />
c ưa đúng…T ông qua semina, giảng viên kiểm nghiệm được sin viên đã nắm được bài<br />
giảng đến mức độ n o; p ư ng p áp giảng dạy của giảng viên có đạt được hiệu quả hay<br />
không? Kiến thức của giảng viên còn có chỗ n o c ưa t ật vững để tự m n điều chỉnh<br />
bổ sung. Thực hiện semina, giảng viên nên chọn một học viên học lực khá, có khả năng<br />
điều hành giao cho họ tự thảo luận, giảng viên l người trọng tài, nghe các ý kiến phát<br />
biểu, tổng hợp và giải đáp i ọc viên thảo luận đưa ra các ý iến không phân thắng bại.<br />
Thực hiện tốt semina buộc sinh viên phải đọc tài liệu, nghiên cứu, chuẩn bị, từ đó sẽ tạo<br />
nên động lực và hứng thú của người học, giúp cho họ nắm vững lý luận vận dụng vào<br />
thực tiễn được tốt và có hiệu quả.<br />
<br />
Thứ tám, Phải bảo đảm t n Đảng, tính khoa học trong giảng dạy các môn lý luận<br />
ngành Giáo dục chính trị. Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy lý luận chính trị mang t n đặc<br />
t ù, đổi mới song phải luôn luôn bảo đảm t n Đảng. T n Đảng là một nguyên tắc trong<br />
hoạt động nghiên cứu, giảng dạy các môn lý luận đòi ỏi người giảng dạy phải tuân theo,<br />
v nó l vũ để đấu tran tư tưởng v đấu tranh chính trị. Nói đến tính chính trị là nói<br />
đến l nói đến tư tưởng, nói đến sự lãn đạo của Đảng l quan điểm, lập trường. Giảng<br />
viên phải đứng trên lập trường, quan điểm giai cấp công n ân để nghiên cứu, giảng dạy<br />
lý luận; đứng trên lập trường lý luận v p ư ng p áp luận của chủ ng ĩa Mác – Lênin;<br />
phục tùng tổ chức và giữ vững nguyên tắc phát ngôn của Đảng.<br />
<br />
Tôn trọng khách quan của lịch sử, sự thật lịch sử và phải trung thành với lịch sử.<br />
Giảng viên phải sử dụng p ư ng p áp ng iên cứu khoa học, năng lực tư duy oa ọc,<br />
t ái độ vô tư, công bằng trong đán giá v p ải có trách nhiệm trước lịch sử, trước sự tiến<br />
bộ của khoa học: bảo vệ chân, thiện, mỹ. Đấu tranh phê phán, loại bỏ những quan điểm<br />
phản động xuyên tạc, chống đối của các thế lực t ù địch. Trong mối quan hệ giữa tính<br />
Đảng và tính khoa học t t n Đảng phải đặt lên ng đầu, v t n Đảng nó phục vụ cho<br />
sự nghiệp chính trị. T n Đảng càng cao thì tính khoa học càng cao.<br />
<br />
3. ết n<br />
Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy của ngành Giáo dục chính trị l trên c sở p ư ng<br />
pháp truyền thống, chúng ta kế thừa, phát huy mặt tích cực, khắc phục mặt hạn chế bắng<br />
cách kết hợp p ư ng pháp dạy học truyền thống với p ư ng p áp iện đại, sử dụng các<br />
p ư ng tiện kỹ thuật hiện đại vào bài giảng, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo<br />
của sinh viên, nâng cao chất lượng và hiệu quả đ o tạo của n trường. Vấn đề đổi mới<br />
luôn đặt ra cho mỗi cấp, mỗi ng n song điều quan trọng nhất, giữ vai trò quyết định<br />
thành công vẫn l người giảng viên. Giảng viên l người trang bị, p ư ng p áp, p ư ng<br />
ướng c o người học, nói cách khác là giảng viên trang bị cho sinh viên cái cần để họ tự<br />
câu lấy cá.<br />
<br />
<br />
Vinh, ngày 05 tháng 10 n m 2014<br />