Động Đất ở Haiti

32(1), 91-93<br /> <br /> T¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt<br /> <br /> 3-2010<br /> <br /> §éNG §ÊT ë HAITI<br /> NguyÔn V¨n Gi¶ng<br /> <br /> Theo tæng hîp c¸c nguån tin cña c¸c h·ng th«ng<br /> tÊn lín trªn thÕ giíi nh− BBC, CNN, Reuters, AFP,<br /> AP... cho thÊy c¸c tr¹m ghi ®Þa chÊn ®· ghi nhËn<br /> ®−îc mét trËn ®éng ®Êt cã c−êng ®é 7.0 ®é Richter<br /> xÈy ra vµo håi 16h53' (LT) ngµy 12-1-2010 t¹i Haiti,<br /> mét quèc gia n»m trong vïng biÓn Caribbe. T©m<br /> chÊn cña trËn ®éng ®Êt ®−îc x¸c ®Þnh n»m c¸ch<br /> Port-au-Prince 15 km víi ®é s©u chØ cã 8 km nªn<br /> ®· g©y ra søc tµn ph¸ m¹nh mÏ cho quèc gia cã c¬<br /> së h¹ tÇng nghÌo nµn nµy. Nh÷ng ngµy tiÕp theo lµ<br /> mét chuçi c¸c d− chÊn víi c−êng ®é kho¶ng 5.0 ®é<br /> Richter ®· lµm cho thñ ®« cña Haiti vµ c¸c vïng<br /> l©n cËn bÞ san ph¼ng gÇn nh− hoµn toµn. HÇu hÕt<br /> c¸c tßa nhµ trong vïng ®éng ®Êt vµ ®Æc biÖt lµ ë<br /> thñ ®« Port-au-Prince víi kÕt cÊu bª t«ng ®¬n gi¶n<br /> ®· bÞ sôp ®æ do mÆt ®Êt chuyÓn ®éng qu¸ m¹nh.<br /> Ngµy 27-1-2010, tøc lµ 15 ngµy sau trËn ®éng ®Êt,<br /> tæng thèng Haiti, Rªnª Prªvan th«ng b¸o sè ng−êi<br /> thiÖt m¹ng trong trËn ®éng ®Êt kinh hoµng ë n−íc<br /> nµy theo thèng kª ®· lªn tíi gÇn 170.000 ng−êi,<br /> cao h¬n nhiÒu so víi con sè thèng kª c«ng bè tr−íc<br /> ®ã. ViÖc kh¾c phôc hËu qu¶ cña trËn ®éng ®Êt nµy<br /> sÏ cßn ph¶i tiÕp tôc trong nhiÒu ngµy tíi víi sù<br /> gióp ®ì cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ nhiÒu quèc gia<br /> trªn toµn thÕ giíi.<br /> Theo s¬ ®å kiÕn t¹o ®øt gÉy (¶nh 1) cho thÊy<br /> Haiti n»m kÑp gi÷a hai ®øt gÉy ®Þa chÊt, ®ã lµ ®øt gÉy<br /> Septentrion n»m ë phÝa b¾c vµ ®øt gÉy EnriquilloPlaintain Garden ë phÝa nam. Trong ®ã ®øt gÉy<br /> Enriquillo-Plaintain Garden c¾t qua thñ ®« Port-auPrince theo h−íng t©y - ®«ng vµ lµ t©m chÊn cña<br /> trËn ®éng ®Êt ngµy 12-01-2010 võa qua. Theo tµi<br /> liÖu l−u tr÷ cña Côc §Þa chÊt Hoa Kú, ®øt gÉy<br /> Enriquillo-Plaintain Garden gÇn nh− lµ nguyªn<br /> nh©n cña c¸c trËn ®éng ®Êt lín ®· xÈy ra vµo c¸c<br /> <br /> n¨m 1860, 1770, 1761, 1751, 1684, 1673 vµ 1618<br /> ë khu vùc nµy. GÇn ®©y nhÊt lµ vµo n¨m 1946, mét<br /> trËn ®éng ®Êt víi c−êng ®é 8.1 ®é Richter còng ®·<br /> xÈy ra ë Céng hoµ Dominican, quèc gia n»m c¹nh<br /> Haiti vÒ phÝa ®«ng, mµ hËu qu¶ ®· t¹o ra sãng thÇn<br /> lín lµm chÕt®Ðn 2.000 ng−êi.<br /> Sau khi trËn ®éng ®Êt xÈy ra víi møc ®é tµn ph¸<br /> qu¸ søc t−ëng t−îng vÒ ng−êi vµ cña th× nhiÒu nhµ<br /> khoa häc trªn thÕ giíi vµ nh÷ng nhµ qu¶n lý trong<br /> khu vùc ®ang cè g¾ng t×m c¸ch lý gi¶i nguyªn nh©n.<br /> Trong rÊt nhiÒu nguyªn nh©n cã thÓ xÈy ra, ng−êi<br /> ta tËp trung vµo hai nguyªn nh©n chÝnh, ®ã lµ chÊn<br /> t©m ®éng ®Êt n»m qu¸ gÇn mÆt ®Êt mµ c−êng ®é<br /> ®éng ®Êt l¹i qu¸ lín ®· lµm cho mÆt ®Êt bÞ ph¸ vì<br /> rÊt nhiÒu, thËm chÝ cã chç bÒ mÆt bªn trªn ®øt gÉy<br /> bÞ chuyÓn dêi kho¶ng mét mÐt. MÆt kh¸c, theo<br /> tr−ëng bé phËn Ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña OAS (Tæ<br /> chøc c¸c quèc gia ch©u Mü) cho biÕt, c¸c c«ng<br /> tr×nh x©y dùng ë ®©y kh«ng thÓ chÞu ®−îc ®éng ®Êt<br /> 2 ®é Richter, chø ch−a nãi g× trËn ®éng ®Êt m¹nh<br /> nhÊt 200 n¨m nµy, bëi v× ®a sè tßa nhµ ë quèc gia<br /> nµy ®−îc x©y dùng trªn nh÷ng s−ên dèc, kh«ng cã<br /> nÒn mãng v÷ng ch¾c céng víi l−îng s¾t thÐp gia cè<br /> kh«ng ®ñ, nªn ngay c¶ dinh Tæng thèng còng bÞ<br /> ®æ sËp.<br /> Ngay sau khi trËn ®éng ®Êt xÈy ra, Liªn HiÖp<br /> Quèc ®· cö c¸c ®éi cøu hé khÈn cÊp ®Õn Haiti ®Ó hç<br /> trî viÖc phèi hîp c¸c nç lùc cøu trî nh©n ®¹o. C¸c<br /> ChÝnh phñ, tæ chøc vµ c¸ nh©n trªn toµn thÕ giíi ®·<br /> vµ ®ang triÓn khai nhiÒu nç lùc kh¸c nhau nh»m hç<br /> trî cho c¸c ho¹t ®éng y tÕ khÈn cÊp vµ cøu gióp n¹n<br /> nh©n cña trËn ®éng ®Êt kinh hoµng nµy.<br /> D−íi ®©y lµ mét sè h×nh ¶nh sau th¶m häa (theo<br /> BBC, CNN, Reuters, AFP, AP) :<br /> <br /> 91<br /> <br /> ← ¶nh 1.<br /> S¬ ®å kiÕn t¹o ®øt gÉy<br /> Haiti (®øt gÉy<br /> Septentrion n»m ë phÝa<br /> b¾c vµ ®øt gÉy<br /> Enriquillo-Plaintain<br /> Garden n»m ë phÝa nam<br /> Haiti)<br /> <br /> ¶nh 2. →<br /> Ng−êi phô n÷ bªn<br /> c¹nh c¨n nhµ tan<br /> hoang cña m×nh<br /> <br /> ← ¶nh 3.<br /> VÕt nøt lín<br /> xuÊt hiÖn t¹i<br /> Port-auPrince, sau<br /> ®éng ®Êt<br /> <br /> 92<br /> <br /> ¶nh 4. →<br /> Ng−êi chÕt n»m la liÖt<br /> trªn ®èng ®æ n¸t<br /> <br /> ← ¶nh 5.<br /> Tßa nhµ ChÝnh phñ còng<br /> bÞ san b»ng<br /> <br /> ¶nh 6. →<br /> TÊt c¶ chØ lµ ®èng ®æ<br /> n¸t sau ®éng ®Êt<br /> <br /> 93<br /> <br />