intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đông Kinh Nghĩa Thục ngôi trường kiểu mới đầu thế kỷ 20, điểm son của giáo dục Việt Nam

Chia sẻ: Caygaolon Caygaolon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

20
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu những bài học có tính cập nhật và hiệu quả của Đông Kinh Nghĩa Thục, vận dụng một cách nghiêm túc, có tính sáng tạo nhằm nâng cao nền giáo dục cách mạng tiên tiến theo đúng phương châm giáo dục là quốc sách hàng đầu của Đảng và Chính phủ.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đông Kinh Nghĩa Thục ngôi trường kiểu mới đầu thế kỷ 20, điểm son của giáo dục Việt Nam

BONG KEVH ]\GHfA THUC<br /> NGOI TRirdNG KliUM6lDiiU THiH¥20,<br /> DI€M SON CUn GlliO DUC VliTNfiM<br /> <br /> DINH XUAN LAM*<br /> <br /> <br /> 1. Dong Kinh Nghia Thuc (DKNT) xuit xuat hien DKNT cl nir6c ta trong nhiing<br /> hien tir t h i n g 3-1907 tai Ha Noi, thii phu nSm dau the ky XX da b i t nguon tvf nhiing<br /> cua Lien bang Dong DUdng thuoc Phap, dieu kien lich sii nhat dinh. Du6i tac dong<br /> dong thdi cung la thu phtl cua xii Bic Ky, ciia chUdng trinh khai thac boc lot thuoc<br /> va bi nha c i m quyen Phap b i t dong ciia dia l i n thii nha't (1897-1914) cua tU ban<br /> vao t h i n g 12 nam do, tnj(6c sau chi ton tai Phap dUdc day manh tren quy mo Idn, v6i<br /> CO 9 thing. NhUng v6i nhiJng hoat dong to'c do nhanh, mot each co he tho'ng sau khi<br /> chien tranh chinh phuc va binh dinh da<br /> phong phii va sang tao, dSc biet la v6i anh<br /> hoan t i t (1858-1896), Viet Nam ty diu the<br /> hUcIng lan toa nhanh chong va sau rong,<br /> ky XX da bien doi ngay cang ro ret ve ca<br /> DKNT trong thUc te hoan toan khong phai<br /> hai mat cau triic kinh te va phan hoa xa<br /> chi la mot triiOng hoc theo loi mdi, ma la<br /> hoi. Chinh sU bien doi trong cd ciu kinh te<br /> mot cuoc v i n dong vSn hoa - tU tUcing -<br /> va cd ciu xa hoi da tao cd scl vat chit cin<br /> chinh tri quan trong, la ca mot phong trao<br /> thiet de cac trao lUu tU tudng m6i ty ben<br /> rong 16n trong cong cuoc each mang giai ngoai doi vao Viet Nam ty nhiing nSm d i u<br /> phong dan toe Viet Nam hoi d i u the'ky XX. the ky trU6c. Trong hoan canh sU phan hoa<br /> c y theo dting cai ten goi hien lanh ding xa hoi chUa t h u i n thuc d i u the ky XX,<br /> ky v6i nha cim quyen Phap thi day chi la dUng ra tiep thu cac trao lUu tU tUcfng m6i -<br /> mot trUcJng hoc tU, co xin phep hoat dong day la tU tUdng tU san tii ngoai dUa vao<br /> mot each d i n g hoang, v6i miic tieu l i m theo hai con dUdng Nhat Ban va Trung<br /> "viec thien" (nghia thtac), hoc sinh khong Quo'c - lai chinh la bo phan si phu yeu nU6c<br /> phai tra hoc phi, sach giao khoa, tai lieu CO xu hu6ng tien bo da nhan thUc dUdc sU<br /> deu duoc phat khong, nha trtJcfng hoat pha san ciia vSn minh hoc thuat cii dat<br /> dong hoan toan do sU ung hg, tan trd cua tren nen tang Nho giao va hSm hcl tiep<br /> cac hoi vien, ngUdi gitip ciia, ke gitip cong, nhan van minh hoc thuSt m6i la vSn minh<br /> r5 rang la tuy khong cong khai noi ra hoc thuat tu san v6i t i t ca hao quang cua<br /> no v6i muc dich khai hoa dan tri, nang cao<br /> nhUng moi ngUdi deu hieu ngam do la vi<br /> dan khi, lam cho dan giiu nU6c manh de di<br /> mvic dich cyu nii6c. Ma cQng ro rang la viec<br /> <br /> * GS. Dai hoc Quoc gia Ha Noi<br /> 6 Rghien cijru Lich siir. sg 9.2007<br /> <br /> hung cong thUdng nghiep... noi torn lai la m i t ban dgc tren Bao Nam Phong tii 1930<br /> nhiing kie'n thyc mdi ma hoc vien dang doi den 1933, ban qud'c v^n do t i e gia ty dich<br /> hoi, CO t h i y nhU vay mdi giai thich diJdc tai in tren tuan bao Thanh Nghe Tinh nSm<br /> sao ma cd sU ho hdi ddn nhan cua ngUdi 1934 va nam 1936 dUdc xui't ban thanh<br /> nghe, tai sao ma cd dUdc canh tUdng: sach, cung cd the xep vao he thdng sach<br /> giao khoa ciia DKNT vi cimg chung mgt ngi<br /> "Buo'i diin thuyet ngUdi dong nhU hoi,<br /> dung va mgt muc tieu. Cd mgt dieu niia<br /> Ky binh vSn khach den nhU mUa" ciing can lUu y ban dgc ngay nay, dd la khi<br /> Tat nhien, d day ngoai noi dung tien bo dgc mgt so' sach giao khoa cua DKNT, khd<br /> cua sach giao khoa, cdn cd phUdng phap tranh khdi cam giac cam phuc, cac cu da de<br /> truyen dat niia, thiet tudng dd la nhQng bai cap tdi nhiing kie'n thyc hoan toan mdi mgt<br /> hoc Idn cd the nghien cUu van dung vao cong each ty tin, d&c biet la nhiing kien thyc ve<br /> cuoc nang cao chat lUdng giao due hien nay. Kinh te hgc, nhU ve ly do tU ban tSng hay .<br /> giam, ve mau dich, thdng thifdng, tien te,<br /> Trong khi thUc dan Phap cd' tam kim<br /> ngan hang, trai phieu, hdi phieu, chie't khiu<br /> ham dan toe trong vong lac hau ve moi mSt<br /> ngan hang, den ca "sdc (sao phieu), cdng<br /> kinh te, chinh tri, v&n hda thi DKNT diing<br /> ty..., nhiing kie'n thUc ma den tan bay gid<br /> cam tan cong kich liet vao thanh tri phong<br /> khdng phai mgi ngUdi deu n i m vCng. Tat<br /> kie'n tren linh vUc giao due v&n hda (nhU<br /> nhien day la cac cu dya vao cac tan thU<br /> chd'ng tir chUdng bac cd', chd'ng khoa cvt, bai<br /> Trung Qud'c, Nhat Ban va chic r i n g cac cu<br /> try hu tuc, hUdng am, de cao tu tudng va<br /> ciing chUa that hieu het ndi dung cac van<br /> hoc thuat mdi) la mot cong tac cd tinh each<br /> de, va cung chUa cd cd hdi de ap dung cac<br /> mang. Day chinh la mot nhu yeu, mot tien<br /> cdng viec dd; nhUng dieu cin ghi nhan d day<br /> de cua phong trao dan toe trong liic dang<br /> la qua viec lam da the hien dUdc nhiet tam<br /> chuyen qua giai doan mdi, rat cd ldi va r i t<br /> cua cac cu, viia hgc vya lam la phUdng cham<br /> can thiet trong cuoc van dong each mang<br /> hanh dgng cua cac cu, dd cung la mgt bai<br /> ndi chung. Chinh ke thii da sdm nhan tha'y<br /> hgc Idn, thiet thyc cho chung ta ngay nay.<br /> ban chat each mang, sU nguy hiem cho che<br /> do thuoc dia ciia chiing ring: "Khong cdn la Cung chinh do nhiing ddng gdp cua<br /> mgt cau chuyen hoang dUdng khi khing DKNT trong hoat ddng giao due, tuyen<br /> dinh r i n g DKNT da la mgt cai Id phien<br /> truyen cd' ddng cho vSn hda - giao due mdi<br /> loan d Bic Ky" de sdm ra tay dan ap.<br /> qua cac sach giao khoa ma chinh quyen<br /> Ndi den sach giao khoa cua DKNT, cQng Phap tha'y rd sU nguy hai ddi vdi nen thong<br /> can nhan manh mgt dieu la khdng chi bao tri cua chung. De ddi phd lai, chung da<br /> gom cac trUdc tac dUdc bien soan trong giai phai lap ra Hgi dong tu thu tap hdp mgt so<br /> doan nha trUdng hoat ddng, tU t h i n g 3 den quan lai, trong so' dd cd mdt sd cd thyc hgc<br /> t h i n g 12 nSm 1907, ma cdn md rgng ra ca va uy tin nhu Dudng Lam, Doan Trien,<br /> trUdc va sau thdi ky dd. Cudn sach giao nhUng ciing cd mgt so' ngudi khdng xUng<br /> khoa quan trgng cua DKNT la Van minh dang vdi nhiem vu dUdc giao de bien soan<br /> tdn hoc sdch da dUdc bien soan ty nSm sach giao khoa cua Nha hgc chinh, cai Hgi<br /> 1904, ngay cudn sach Nhan dgo quyen<br /> ddng tu thu nay da bi vSn thd dUdng thdi<br /> hdnh (Myc can dao ngUdi) ciia Ho Phi<br /> eye lyc cdng kich, len an, dSc biet nha thd<br /> Huv&ar>iMlt(c hoan thanh nSm 1928 va ra<br /> Nguyin Thien Ke (Huyen Nl) da cd bai<br /> Bdng Kinh Rghia Thuc - ngoi hvdng.<br /> <br /> 'Vinh Ban Tu thu" vdi nhiJng cau phe phan titng mien- ngay ngUdi chu trUdng cM la mdt<br /> quyet liet: to' chyc nhat quan - nhU ldi trich din tren cho<br /> thay, ciing cdng nhan "mdi mien" van cd ndt<br /> "Kheo kheo tu thu mdt IQ mudng,<br /> dSc thii" - thi mdi cd the di tdi mgt ket luan<br /> Ciing thi chii nghia vdi van chUdng. dUt khoat va diing d i n dUdc.<br /> Bo gia gd nhip Tam (3) la sd, TrUdc het phai tha'y giiia mien Trung va<br /> Con tre ngoi trd, Dai (4) ciing lUdng. mien Bic, ndi cu the hdn la giiia Quang<br /> Nam va Ha Ndi la trung tam khdi phat ciia<br /> Nudc bac cha Thanh (5), men chu Tich (6), phong trao ddi ndi ciing cd khac nhau.<br /> Gidng phd cu Trien (7), khdc anh DUdng (8). Phong trao Duy Tan bung nd trUdc tien va<br /> manh n h i t d Quang Nam, dieu dd ciing de<br /> Them thing Ho (9) ddt, thing Ngd (10) dai,<br /> hieu. NhUng dd thi chinh cua mien Nam xU<br /> < Mat nUdc trdi di rSt mdt phUdng". Trung Ky nhU Da Ning, Hdi An dUdi thdi<br /> NhUng d day lai ciing can neu len mdt phong kien, nhat la thdi chua Nguyen, da<br /> each Ung xii linh hoat, khdn kheo cua cd liic trd t h i n h nhiing trung tam hoat<br /> DKNT la mdt so' tai lieu giao khoa do Hdi ddng kinh te kha phon thinh. Den liic Phap<br /> dong Tu thu ciia Nha Hgc chinh xuat ban, thudc, vdi chinh sach khai thac thugc dia<br /> cung vdi nhQng ban do, tranh ve each tri, cua be lii cUdp nUdc, Quang Nam ciing la<br /> dia ly treo tudng, mua d Nhat Ban hay mdt khu vUc quan trgng. Do dd cd sd kinh<br /> Trung Qudc ciing diidc bd' sung cho thU te mdi dgn dudng cho tU tudng tU san t r i n<br /> vien DKNT, phuc vu cho viec giang day ciia vao da cd tU sdm, ngay cang phat trien va<br /> nha trUdng. Day thiet tudng ciing la mgt cung cd'. Them vao dd, si phu Trung Ky tU<br /> kinh nghiem td't cho viec xay dUng thU vien cudi the ky XIX da lam quen ngay cang sau<br /> va cd sd hgc cu, thiet bi giang day cho cac sic vdi tu tudng tU san Au, Tay qua cac<br /> trUdng hien nay trong viec md rgng dien Tan thu. Tan bao tU Trung Qud'c sang, tir<br /> sach tham khao va tSng cUdng thiet bi Nhat Ban tdi vdi sU mdi gidi ciia cdng dong<br /> phuc vu ngi dung bai giang. ngUdi Hoa sinh cd lap nghiep d day tU lau<br /> ddi. Dfic biet hdn niia la sd'ng ben canh<br /> 4. Cudi Cling la van de xac dinh DKNT la chinh quyen phong kien nha Nguyen da trd<br /> mgt phong trao ddc lap cua mien Bic hay la thanh tay sai ngoan ngoan ciia Phap, cac si<br /> mdt bd phan cua phong trao Duy Tan chung phu yeu nUdc mien Trung cang cd dieu kien<br /> cho ca niidc. Ve van de nay, triidc day va de chUng kien sU sa dga ciing cUc cua trieu<br /> ngay tdi ngay nay v i n cd chu trUdng ring: dinh Hue, sU thdi nat cua bgn quan lai tay<br /> "Phong trao Duy Tan la mgt td chiic nhat sai. Tat ca nhiing dieu kien trong va ngoai<br /> quan (tuy Idng leo ty BSc chi Nam - mdi dd da giup cho cac si phu Trung Ky sdm<br /> mien v l n cd ndt dac thu - chii khdng phai cd giac ngd nhiem vu cua minh la nhiing tri<br /> Phong trao Ddng Kinh Nghia Thuc, TrUdng thUc theo hudng dan chu tU san. Trong khi<br /> Due Thanh, cdng ty Lien Thanh, Trieu dd thi d ngoai mien Bic, gidi si phu tiep xiic<br /> DUdng thu diem, Trieu DUdng thUdng diem, vdi tu tudng mdi cd phan cham hdn. Da<br /> Hgi Minh Tan... rieng biet nao ca" (11). vay, mdt bd phan dan ap kim kep, khai<br /> De giai quyet dUdc vin de nay, thiet tUdng thac bdc lot khdng lo ty r i t sdm da bao<br /> cin di sau phan tich nghien cUu cac dSc thii trum va de nSng tren d i u nhan dan, lai<br /> Rghifin cuu Lich stir, sd 9.2007<br /> <br /> tdi ty cUdng, ty lap. Tam gUdng Nhat Ban mang tinh quy luat. Xuyen qua chieu dai<br /> cQng la nUdc dong vSn dong chung vdi lich svJ dan tdc, chung ta tha'y rd l i tren<br /> minh, mdi danh bai Nga mgt trong bd'n nen tang mdt tinh than yeu nUdc sau sic<br /> "than tUdng" cua the gidi cii (Anh, Nga, va manh liet, mdi khi dat nUdc, dan tdc bi<br /> Phap, Phd') la mdt tam gUdng choi Igi, rUc dat trUdc nhiing khd khSn, thach thUc to<br /> rd nhu mSt trdi chdi sang phUdng Ddng. Idn tUdng chUng khdng the vUdt qua ndi,<br /> Ddi vdi bg phan si phu yeu nUdc tien bd ciia bao gid ciing cd mdt so' ngUdi thyc thdi - hg<br /> Viet Nam hdi d i u the ky XX, rd rang viec la nhiing tri thUc ciia dan tdc trong thdi dai<br /> giio hda dan chung la dieu kien dau tien dd - dau tu suy nghi de tim ra bien phap<br /> de tien len giai phdng dan tgc. Viec thanh dUa dan tdc, dat nUdc ra khdi cdn nguy<br /> lap DKNT de truyen ba tU tudng mdi, boi khd'n. Hien tUdng dep de nay ty thdi ky<br /> dudng va de cao tinh than yeu nUdc, gay phong kie'n sang thdi ky can hien dai deu<br /> mdt phong trao sau rdng trong nhan dan<br /> cd, neu chi gidi ban trong thdi ky n h i<br /> chinh la n i m trong mach tU duy ddi mdi<br /> Nguyen - trieu dai phong kie'n cudi cung<br /> dd. Khdng phai la ai khac, chinh nha yeu<br /> ciia nUdc ta - thi ciing da sang chdi len<br /> nUdc Phan Bdi Chau - tuy la ngUdi dUng<br /> nhiing nhan vat tieu bieu nhU Nguyen<br /> dau phai bao dgng - trong thdi gian hoat<br /> TrUdng To, Nguyen Ld Trach, Biii Vien,<br /> ddng tren dat Nhat Ban nSm 1906 cung da<br /> Dang Huy Trd... Tat ca nhiing con ngUdi<br /> ndi len sU that lich sii dd:<br /> dd du cho cd khac nhau ve mSt nay, mSt<br /> "Neu dong bao ta bi bac dai, de nen nhU ng, nhUng deu thd'ng nhat nhan dinh la y<br /> hien nay, chinh bdi vi khdng hgc tap nen thiic he Nho giao da di vao con dUdng be<br /> khdng cd hgc thUc va thdng minh bing tic, khdng the dUdc sii dung nhU mgt vii<br /> nhan dan cac nUdc, vi viy ma chiing ta da khi cyu nUdc cua thdi chdng Minh, p h i<br /> mat nUdc... NgUdi Nhat da ty bd phong tuc Nguyen, binh Thanh niia, ma bing bat cU<br /> cu va di theo con dudng tien bd: hg se md gia nao phai tim ra con dUdng cyu nUdc<br /> trUdng day con em nhan dan hgc" (1). mdi. Vi vay mdi cd mdt sU hd hdi, hao hyng<br /> Chiing ta deu biet r i n g DKNT la md ddn chao tU tudng mdi ty ben ngoai vao de<br /> phdng "Khanh Lfng Nghia Thuc" (Keio- rdi tim each van dung vao cdng cuoc doi<br /> Gijuku) ciia Phiic Trach Du Cat mdi dat nUdc dang dUdc dat ra, n h i m muc<br /> (Fukugawa Yukuchi, 1835-1901) dUdc dich tdi thUdng la dUa dat nUdc, dan tgc<br /> thanh lap d Nhat Ban tU nSm 1858. tien len. Trong mgt chQug myc nao dd,<br /> 2. Diem thU hai dUdc dat ra khi nghien chung ta van cd the xem dd nhU la mdt cd<br /> cUu DKNT, dd la phai dat sU kien dd trong ging hgi nhap vao bdi canh mdi vi ldi ich<br /> bdi canh truyen thd'ng lich sii dan tdc, ndi tdi cao ciia dat nUdc, cua dan tgc. Tren cd scl<br /> mdt each khac la DKNT x u i t hien d Viet nhan thUc nhU vay, cd the ndi r i n g cdng<br /> Nam hdi dau the ky XX la mdt hien tUdng cudc ddi mdi ma Dang ta phat ddng, dang<br /> ddc dao, nhUng nd van khdng thoat Iy tien hanh va da mang lai nhiing ket qua ro<br /> truyen thd'ng ddi mdi cua dan tdc, van n i m ret dang mQng hien nay, dd l i sU tiep ndi<br /> trong truyen thd'ng ddi mdi cua dan tdc. va phat trien len mdt trinh do cao hdn,<br /> Nghien cUu lich sii dan tdc, cd the k h i n g trong nhiing dieu kien mdi, truyen thdng<br /> dinh ddi mdi la mdt yeu cau thUdng trUc Duy tan, Cai each, Ddi mdi cua dan tgc.<br /> B6ng Kinh Rghia Thiic - ngdi trudmg.<br /> <br /> 3. Van de thii ba la mdi quan he giUa tien dan tdi nhiing cudc bao ddng cd tinh<br /> DKNT ngoai Bic vdi phong trao Duy tan chat khdi nghia doat chinh quyen. Trong<br /> mien Trung. Chiing ta deu biet r i n g phong khi dd thi DKNT d ngoai Bic phai den<br /> trao Duy Tan mien Trung cd sdm hdn. t h i n g 3-1907 mdi ra ddi. NhU vay la xet<br /> Ngay tu thUdng tuan t h i n g 4 Am lich nSm theo mat thdi gian thi DKNT ra ddi mugn<br /> 1904 hdi Duy Tan da dUdc thanh lap tai hdn, nhUng trong thUc te' thi DKNT ciing<br /> Quang Nam, tai nha Tieu la Nguyen Ham, b i t ngudn tii tU tUdng duy tan ddi mdi luc<br /> vdi sU cd mat cua chu nha Nguyen Ham, dd dang Ian tran, phat trien tren toan qudc.<br /> Phan Bdi Chau va nhieu ddng chi ciing que Chinh vi vay ma mdi nhin qua cd the tudng<br /> Nghe Tinh ciia dng la Le Vd, Dang Tii day la nhiing phong trao tach rdi, nhUng sU<br /> Kinh, Dang Thai Than, cd ca Ky ngoai hau that thi Cling deu b i t ngudn tU tU tudng<br /> Cudng De da dUdc b i u lam hdi chu ngay duy tan ddi mdi, va giiia phong trao Duy<br /> trong cudc hgp lich sii nay. Chung ta ciing T i n mien Trung vdi DKNT ngoai Bic v i n<br /> deu biet la sau khi Hdi thanh lap, muc dich cd mdt mdi quan he hiiu cd. Chi rieng viec<br /> cua Hdi van khdng cd gi khac trUdc la: "Cd't Phan Chau Trinh - mgt trong sd' nhiing<br /> sao khdi phuc dUdc Viet Nam lap ra mdt ngUdi cim dau phong trao Duy Tan d<br /> chinh phii ddc lap, ngoai ra chUa cd chu Quang Nam - ciing ra Ha Ndi giang bai tai<br /> nghia khac ca" (2). Trong hdi nghi thanh DKNT cho tha'y giiia phong trao Duy tan<br /> lap hdi Duy Tan, da quyet dinh ba nhiem mien Trung vdi DKNT ngoai Bic la cung<br /> vu trUdc mat la phat trien the lUc Hdi ve chung mgt gd'c, dd la cai gd'c yeu nUdc chd'ng<br /> ngUdi ciing nhU ve tai chinh, xiic tien viec sU thd'ng tri ciia ngoai bang, hudng tdi giai<br /> chuan bi bao ddng va cac cdng viec sau khi phdng dan tdc. Chi cd dieu cin n h i n manh,<br /> phat ra viec bao ddng, chuan bi x u i t dUdng dd la mien Trung nang ve boat ddng thyc<br /> cau vien, xac dinh phUdng cham v i thu tien ma mien Bic nghieng ve ly luin. Chi<br /> can can cU vao con sd'va ngi dung cac sach<br /> doan xuat dUdng, va ngay sau dd Phan Bdi<br /> giao khoa cua DKNT thi thay rd dieu nay.<br /> Chau va TSng Bat Hd len dUdng sang Nhat<br /> ChUdng trinh cua nha trUdng dUa theo<br /> cau vien. Ciing tai Quang Nam vao thdi ky<br /> dudng ldi "tan hgc" cua Trung Qud'c va<br /> dd, ngoai xu hudng thU nha't la bao dgng<br /> Nhat Ban, day each tri, toan phap, dia ly,<br /> chd'ng Phap vdi td chiic Duy Tan hdi, do<br /> lich s^, van chUdng, cdng dan giao due, ke<br /> Tieu la Nguyin Thanh trUc tiep phu trach,<br /> ca the thao the due. Sach giao khoa ddi vdi<br /> cdn cd loai hinh thU hai la phong trao Duy<br /> cac Idp tren hgc sinh da nhieu tudi va da<br /> tan ty cUdng vdi khau hieu "Khai tri tU<br /> thdng chii Han - cd ngUdi da tyng leu chdng<br /> sinh, tinh xa, siing kiem..." vdi nhdm lanh<br /> di thi - thi diing ngay cic 'Tan thU" cua<br /> dao la Phan Chau Trinh, T r i n Quy Cap,<br /> Trung Qud'c lam tai lieu giang day. Cdn ddi<br /> Huynh Thuc Khang d mien Trung, Nguyin<br /> vdi Idp hgc sinh nhd tudi d cac Idp dUdi thi<br /> An KhUdng va Tran Chanh Chieu d Nam<br /> nha trUdng chil ddng soan ra mdt sd' sach<br /> Ky. Phong trao Duy Tan nay b i t ngudn ty<br /> chii Han va chii Qud'c ngQ lam tai lieu hgc<br /> r i t sdm ty nam 1903 da lan tran k h i p cac tap va tuyen truyen cd dgng ra ngoai. Ndi<br /> tinh mien Trung, cudi ciing d i n tdi sy bung dung chu yeu cac trUdc tic cua DKNT nhim<br /> nd cua phong trao chd'ng thue rung ddng ca da p h i nhQng tU tudng lac hau cua dim si<br /> mien Trung lam cho thyc dan Phap va phu thu cUu, keu ggi hgc qudc ngQ, khoa hgc<br /> phong kien tay sai vd cung khiep dam, huy ky thuat mdi, chu trgng thyc nghiep, chin<br /> ddng dUdc hang van ndng dan tham gia,<br /> Rghien cuu Lich sit, sd 9.2007<br /> <br /> hUng cdng thUdng nghiep... ndi tdm lai la m i t ban dgc tren Bao Nam Phong tii 1930<br /> nhQng kie'n thQc mdi ma hgc vien dang ddi den 1933, ban qudc vSn do t i c gia tU dich<br /> hdi, cd thay nhU vay mdi giai thich dUdc tai in tren tuan b i o Thanh Nghe Tinh nSm<br /> sao ma cd sU hd hdi ddn nhan cua ngUdi 1934 va nam 1936 dUdc xui't ban thanh<br /> nghe, tai sao ma cd dUdc canh tUdng: sach, cung cd the xep vao he thdng sach<br /> giao khoa ciia DKNT vi cung chung mdt ngi<br /> "Budi dien thuyet ngudi ddng nhU hgi,<br /> dung va mdt muc tieu. Cd mdt dieu nQa<br /> Ky binh van khach den nhU mUa" cung cin lUu y ban dgc ngay nay, dd la khi<br /> Tat nhien, d day ngoai ndi dung tien bd dgc mdt so' sach giao khoa ciia DKNT, khd<br /> cua sach giao khoa, cdn cd phUdng phap t r i n h khdi cam giac cam phuc, cac cu da de<br /> truyen dat nQa, thiet tudng dd la nhQng bai cap tdi nhQng kien thQc hoan toan mdi mgt<br /> hgc Idn cd the nghien cQu van dung vao cdng cich ty tin, dSc biet la nhQng kien thQc ve<br /> cudc nang cao chat lUdng giio due hien nay. Kinh te hgc, nhU ve ly do tU ban tSng hay<br /> giam, ve mau dich, thdng thUdng, tien te,<br /> Trong khi thUc dan Phap cd' tam kim<br /> ngan hang, trai phieu, hdi phieu, chie't khiu<br /> ham dan tdc trong vdng lac hau ve mgi mSt<br /> ngan hang, den ca "sdc (sao phieu), cdng<br /> kinh te, chinh tri, van hda thi DKNT dung<br /> ty..., nhQng kien thQc ma den tan bay gid<br /> cam tan cdng kich liet vao thanh tri phong<br /> khdng phai mgi ngUdi deu n i m vQng. Tat<br /> kie'n tren Hnh vUc giao due van hda (nhU<br /> nhien day la cic cu dUa vao cac tan thU<br /> chd'ng ty chUdng bac cd, chd'ng khoa cQ, bai<br /> Trung Qud'c, Nhat Ban va chic r i n g cic cu<br /> trU hu tuc, hUdng am, de cao tU tudng va<br /> cung chUa that hieu het ndi dung cac vin<br /> hgc thuat mdi) la mdt cdng t i c cd tinh each<br /> de, va cung chUa cd cd hdi de ap dung cac<br /> mang. Day chinh l i mgt nhu yeu, mgt tien<br /> cdng viec dd; nhUng dieu can ghi nhan d day<br /> de cua phong trao d i n tgc trong luc dang<br /> la qua viec lam da the hien dUdc nhiet tam<br /> chuyen qua giai doan mdi, rat cd ldi va r i t<br /> cua cac cu, vQa hgc vQa lam la phUdng cham<br /> can thiet trong cudc van ddng each mang<br /> hanh ddng cua cac cu, dd cung la mdt bai<br /> ndi chung. Chinh ke thii da sdm nhan thay<br /> hgc Idn, thiet thUc cho chung ta ngay nay.<br /> ban chat each mang, sU nguy hiem cho che<br /> do thugc dia ciia chiing ring: "Khdng cdn la Cung chinh do nhQng ddng gdp ciia<br /> mdt cau chuyen hoang dudng khi k h i n g DKNT trong boat ddng giao due, tuyen<br /> dinh r i n g DKNT da la mdt cai Id phien truyen cd ddng cho vSn hda - giio due mdi<br /> loan d Bic Ky" de sdm ra tay dan ap.<br /> qua cic sich giio khoa ma chinh quyen<br /> Ndi den sach giao khoa cua DKNT, cung Phap thi'y rd sU nguy hai ddi vdi nen thdng<br /> can nhan manh mdt dieu la khdng chi bao tri cua chung. De ddi phd lai, chung da<br /> gdm cac trUdc t i c dUdc bien soan trong giai phai lap ra Hdi ddng tu thU tap hdp mgt sd<br /> doan nha trUdng hoat ddng, tU t h i n g 3 den quan lai, trong so' dd cd mgt sdcd thyc hgc<br /> t h i n g 12 nam 1907, ma cdn md rdng ra ca va uy tin nhU DUdng Lam, Doan Trien,<br /> trudc va sau thdi ky dd. Cud'n sach giao nhUng cung cd mdt sd ngUdi khdng xQng<br /> khoa quan trgng cua DKNT la Van minh dang vdi nhiem vu dUdc giao de bien soan<br /> tdn hgc sdch da dUdc bien soan ty nSm sach giao khoa cua Nha hgc chinh, cai Hgi<br /> 1904, ngay cud'n sach Nhdn dgo quyen ddng tu thu nay da bi vSn thd dUdng thdi<br /> hdnh (Myc can dao ngUdi) cua Hd Phi cUc lyc cdng kich, len an, dac biet nha thd<br /> Huyen dUdc hoan thanh nam 1928 va ra Nguyen Thien Ke (Huyen Ne) da cd bai<br /> B6ng Kinh Rghia Thuc - ngdi tniimg...<br /> <br /> "Vinh Ban Tu thu" vdi nhQng cau phe phan tQng mien- ngay ngUdi chu trUdng cM li mdt<br /> quyet liet: td chQc nhat quan - nhU ldi trich din tren cho<br /> thay, ciing cdng nhan "mdi mien" van cd ndt<br /> "Kh6o kheo tu thU mgt lu mUdng,<br /> dac thu" - thi mdi cd the di tdi mdt ket luan<br /> Mi Cung thi chQ nghia vdi van chUdng. dUt khoat va diing d i n dUdc.<br /> Bd gia gd nhip T i m (3) la sd, TrUdc het phai tha'y giQa mien Trung va<br /> , Con tre ngdi trd, Dai (4) cung lUdng. mien Bic, ndi cu the hdn la giQa Quang<br /> Nam va Ha Ngi la trung tam khdi phat cua<br /> Nudc bac cha Thanh (5), men chii Tich (6), phong trao ddi ndi cung cd khac nhau.<br /> Gidng phd cu Trien (7), khdc anh DUdng (8). Phong trao Duy Tan bung nd trUdc tien va<br /> manh nhat d Quang Nam, dieu dd cung de<br /> '. Them thing Hd (9) ddt, thing Ngd (10) dai,<br /> hieu. NhUng dd thi chinh cua mien Nam xii<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2