Đường Đô Thị Và Tổ Chức Giao Thông Phần 9

Chia sẻ: Qwdqwdfq Dqfwf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

96
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dưới khía cạnh xã hội học, đô thị và nông thôn là hai khái niệm về mặt nội dung có hàng loạt đặc điểm có tính đối lập nhau. Các nhà xã hội học đã đưa ra rất nhiều cơ sở khác nhau để phân biệt đô thị và nông thôn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đường Đô Thị Và Tổ Chức Giao Thông Phần 9

Trung tâm GTCC thư ng g n li n v i trung tâm kinh t văn hoá c a thành ph , t p trung nhi u tuy n xe buýt ñi qua. Vi c b trí ñ m b o sao cho hành khách d dàng chuy n tuy n. Cách b trí ñ xe có th theo ñư ng th ng ho c theo hình tròn, nơi ñ xe nên tách thành ñư ng riêng, không chung v i các phương ti n giao thông khác. Kh năng ph c v t i ña c a m t làn xe là 30 xe/h trong trư ng h p hành khách có hành lý g n nh . Vì v y, khi lưu lư ng l n ph i b trí tách ra thành m t s nơi cho các c m tuy n. - Trư ng h p trung tâm thành ph có t ch c khu v c ñi b thì trung tâm GTCC c n ti p c n , t o ñi u ki n cho ngư i ñi b . Câu h i: 1. M c ñích t ch c giao thông? Các bi n pháp t ch c giao thông? 2. T ch c ñ xe trong ñô th ? 179 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
CHƯƠNG 6 GIAO THÔNG VÀ MÔI TRƯ NG 6.1. KHÁI NI M CHUNG Môi trư ng là cơ s cho s s ng c3 a con ngư i và phát tri n xã h i. V i s phát tri n c a công nghi p, s tăng dân s và tăng phương ti n giao thông cơ gi i có nh hư ng l n t i môi trư ng. ð c bi t, giao thông nh hư ng ñ n môi trư ng s ng c a các ñô th l n. Vì v y, chi n lư c v phát tri n giao thông, qui ho ch, t ch c giao thông ph i quan tâm ñ n vi c b o v môi trư ng. Các phương ti n giao thông cơ gi i có nh hư ng ñ n môi trư ng trên các m t sau ñây: - Phát sinh ti ng n, khí th i, b i, rung ñ ng - Tiêu hao nhiên li u, năng lư ng, di n tích ñ t ñai do làm ñư ng, bãi ñ xe. - C n tr s ho t ñ ng t do c a ngư i ñi xe ñ p và ñi b - Tai n n giao thông gây b thương, ch t ngư i và các thi t h i v t ch t khác. ð c bi t v n ñ c n quan tâm gây nh hư ng x u t i môi trư ng do xe cơ gi i gây ra là: ti ng n, khí th i, và tai n n giao thông. Phát tri n giao thông g n li n v i văn minh xã h i vì v y m c ñích nghiên c u cũng là h n ch m t ph n nh hư ng t i môi trư ng do giao thông gây ra.. M c dù nghành công nghi p s n xu t ô tô t nh ng năm 70 ñã tiêu t n: 20% s n lư ng thép 50% s n lư ng chì 70% s n lư ng cao su 20% s n lư ng d u m trên th gi i nhưng công nghi p s n xu t ôtô và các d ch v khai thác ñã t o ra công ăn vi c làm cho xã h i, các nư c phát tri n s ngư i ph c v cho nghành ô tô chi m t l l n, ví d CHLB ð c năm 1995 s ngư i này chi m 1/6 t ng s ngư i lao ñ ng. M t nư c có dân s ñông như nư c ta mu n gi i quy t vi c làm cũng ph i phát tri n nghành công nghi p này. 6.2. TI NG N DO GIAO THÔNG GÂY RA 6.2.1. Khái ni m v ti ng n 180 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
Ti ng n do sóng âm thanh gây ra. Trong v t lý, ngư i ta ñưa ra các ñ i lư ng sau v âm thanh: - Công su t âm thanh P ño b ng Wat (W) Cư ng ñ âm thanh I là công su t ño ñư c trên 1 m2 (W/m2) - I Ti ng n L (áp l c âm thanh) ñư c ñ nh nghĩa là L = lg - (Bel). Tai con I0 ngư i nghe ñư c v i cư ng ñ âm thanh I0=10-12 W/m2. Khi cư ng ñ ñ t I = 1 W/m2 thì gây ñau tai cho ngư i nghe, t c là tương ng v i L = lg 1/10-12 = 12 Bel. Trong th c t ngư i ta dùng dB (Dezibel) tương ng v i I 10 Bel ñ ño ti ng n: L = 10 lg (dB) I0 Tác ñ ng c a ti ng n gây ra ñ i v i con ngư i ñư c phân thành các nhóm sau: - Nhóm 1: ti ng n trong kho ng 30 - 65 dB làm phi n ñ n ngư i nghe, như gây nóng tính, m t ng - Nhóm 2: ti ng n trong kho ng 65 - 80 dB gây nguy hi m, tác ñ ng m nh ñ n th n kinh làm ngư i nghe m t m i. - Nhóm 3: ti ng n trong kho ng 80 - 120 dB gây ñi c cho ngư i ch u tác ñ ng thư ng xuyên. - Nhóm 4: ti ng n l n hơn 120 dB gây tác h i t i s c kho . ð ñ m b o s c kho cho con ngư i, m t s nư c ngư i ta qui ñ nh gi i h n ti ng n trong các khu ph chính không qúa 60 dB, còn các khu dân cư v ñêm không qúa 40 dB. ð ño ti ng n ngư i ta s d ng máy ño giá tr dB, máy có th v bi u ñ dao ñ ng ti ng n theo th i gian, trong trư ng h p này ti ng n ñư c tính qui ñ i, ho c ñơn gi n có th l y trung bình. 6.2.2. Ti ng n do giao thông gây ra Ti ng n do các phương ti n giao thông gây ra ph thu c vào lo i phương ti n, n u tính ñ i ra xe con thì có th tham kh o s li u dư i ñây: 1 xe t i, xe buýt = 4 xe con 1 xe máy = 1 xe con Ti ng n ph thu c vào lưu lư ng xe ch y trên ñư ng và t c ñ xe ch y, khi lưu lư ng xe càng l n và v n t c xe càng l n thì ti ng n l i càng l n. Hình 181 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
6.1 ch rõ nh hư ng c a lưu lư ng xe t i ti ng n và k t qu ño cách ñư ng 25 mét. Hình 6-.2 ch rõ nh hư ng lo i xe và v n t c t i ti ng n, k t qu ño ti ng n cách ñư ng 40 mét tương ng v i lưu lư ng xe 2000 xe /h. Hình 6-1. Ti ng n và lưu lư ng xe Hình 6-2. Ti ng n và t c ñ xe Hình 6-3. Ti ng n ph thu c vào lo i xe Hình 6-4. Ti ng n ph thu c vào lưu lư ng xe 182 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
Hình 6-5. Ti ng n ph thu c vào kho ng cách xe ñ n khu dân cư Hình 6-6. Ti ng n ph thu c vào t c ñ xe Ti ng n ph thu c vào lo i m t ñư ng và ch t lư ng m t ñư ng, m t ñư ng bê tông xi măng gây ti ng n l n hơn m t ñư ng nh a, m t ñư ng có ñ b ng ph ng cao gây n ít hơn lo i m t ñư ng có ñ b ng ph ng kém. Ti ng n ph thu c vào cao ñ c a ñư ng so v i m t b ng thành ph , ñư ng ñ t trên cao gây n l n hơn và vang xa hơn so v i ñư ng ñ t dư i th p. Hình 6-7. Ti ng n ph thu c vào cao ñ ñư ng 6.2.3. Các bi n pháp h n ch nh hư ng do ti ng n: 183 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
- T i các khu dân cư ph i có bi n pháp gi m t c ñ xe ch y, các nư c phát tri n t i các khu dân cư ngư i ta h n ch v n t c t i ña là 30 km/h. - Ven các ñư ng cao t c ngư i ta tr ng cây, hình 6-8, xây các tư ng ch ng n. Tư ng có th b ng khung s t l p kính, ñ t, ñá, ngày nay nhi u nơi ngư i ta s d ng ch t d o ph th i ñ t o thành các b n x p ch ng lên nhau có ñ ñ t bên trong tr ng cây leo v a ch ng n v a t o cây xanh. a . Tr ng cây h p lý b. Tr ng cây không h p lý Hình 6-8. Tr ng cây ch ng n cho khu dân cư ven các ñư ng cao t c - Xây các nhà song song v i ñư ng tránh ph n âm, s d ng c a kính kín ñ ch ng n. - Các ñư ng cao t c ch y qua thành ph trung du, mi n núi nên ñ t cao ñ th p hơn cao ñ m t b ng c a thành ph . - Xây các nhà cách ñư ng m t kho ng qui ñ nh tuỳ thu c vào c p ñư ng, kho ng gi a nhà và ñư ng nên tr ng cây xanh. - Xây d ng các tư ng ch ng n b ng các lo i v t li u khác nhau: thép +kính; t n d ng nh a ñúc thành các b n x p ch ng lên nhau+ tr ng cây ñ m b o môi trư ng. Dư i ñây là ví d v làm tư ng gi m ti ng n. 184 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
Hình 6-9. Ví d c u t o tư ng ch ng n 6.3. NH HƯ NG C A GIAO THÔNG T I KHÔNG KHÍ 6.3.1. Các nh hư ng t i không khí do giao thông gây ra Khi ô tô ch y trong thành ph làm ô nhi m môi trư ng không khí v i các nguyên nhân ch y u sau ñây: - Làm b n không khí do bánh xe mang b i t bên ngoài thành ph vào (c th là xe ch y trên các ñư ng c p th p bùn ñ t bám vào bánh xe sau ñó xe ñi vào thành ph ), b i do ch v t li u xây d ng, ph th i gây ra. B i do mài mòn l p xe, cũng như m t ñư ng trong quá trình xe ch y. - Khí th i do ñ ng cơ xe th i ra bao g m: Cácbon (C), Ôxit cácbon (CO2), Hydrôxít Cácbon (CH), Ôxit Nitơ (NO), chì Pb và các ph n t c n. + Oxyt các bon( CO) hình thành do ñ t không h t nhiên li u, xu t hi n nhi u khi xe xu t phát, tr i l nh. Oxytcacbon nh hư ng t i phát tri n h ng c u trong máu. +Hydroxytcacbon(HC) là t ng h p các ch t như: Benzen (C6 H6), các h p ch t thơm (PAH) và Phocmaldehit. HC tăng khi tiêu hao nhiên li u tăng, nó có th gây ung thư và các b nh v ph i. + Oxytnitơ( NOx) ch y u là NO và NO2. Dư i tác d ng c a áp l c và nhi t ñ cao hình thành NO, ra ngoài không khí t o thành NO2. NOx tăng lên khi xe ch y 185 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
v i t c ñ cao, mu n h n ch c n ñi u ch nh t c ñ phù h p. NOx và HC nh hư t i chi u sáng c a tia m t tr i và nh hương t i t ng Ozon c a trái ñ t. + Chì (Pb) t khi s d ng xăng không pha chì nh hư ng này gi m h n. Chi là ch t ñ c nh hư ng t i hình thành h ng c u trong máu. + Oxyt lưu huỳnh (SO2) t o ra trong quá trình ñ cháy nhiên li u có ch a lưu huỳnh. Nh s d ng nhiên li u ít lưu huỳnh và ch t xúc tác có th gi m ch t này. Oxyt lưu huỳnh gây ñ c h i cho môi trư ng , nh hư ng t i ñ t canh tác. + Khói mu i (EC) thư ng g p v i ñ ng cơ diezen. Khói mu i r t khác nhau v tr ng lư ng, thành ph n, c u trúc, ph thu c vào k t c u và tình tr ng ñ ng cơ. ðây là tác nhân gây các b nh v ph i và ung thư. B i và các khí th i gây ô nhi m không khí nh hư ng t i ñ i s ng c a m i ngư i, gây các b nh v ñư ng hô h p, v m t. Khi lư ng khí th i l n có th gây thi u ôxy cho ngư i dân thành ph . Hình 6-10. nh hư ng c a giao thông t i không khí 6.3.2. Các bi n pháp làm gi m nh hư ng c a giao thông t i không khí - Các bi n pháp làm gi m b i: B i ph thu c vào v sinh thành ph , n u là thành ph có m t ñư ng c p cao, ñư c làm v sinh thư ng xuyên, ít có các công trình xây d ng, ñư ng t ngo i thành vào t t thì s ít b i. T ch c phân lu ng cho xe t i ch y trong thành ph . Trong các ngày n ng hanh có t ch c phun nư c cũng là bi n pháp gi m b i ho c trong thành ph tr ng nhi u cây xanh, v a t o bóng mát v mùa hè, v a tránh b i, cây còn hút khí Cácbonic t o ra ôxy (quá trình quang h p c a cây xanh). 186 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
- Các bi n pháp làm gi m ô nhi m do khí th i gây ra: khí th i do ôtô gây ra ph thu c vào lưu lư ng xe, ph thu c vào tình tr ng k thu t c a xe, lư ng tiêu hao nhiên li u c a xe. Tình tr ng k thu t c a xa t t, tiêu hao nhiên li u s ít và ít có khí th i. Các nư c ñ u có tiêu chu n khi th i ñ i v i ñ ng cơ cũng như v i các xe cho phép lưu hành. Xe ch y v i v n t c l n tiêu hao nhiên li u càng l n thì tương ng là khí th i càng nhi u, vì v y nhi u nư c ngư i ta h n ch t c ñ xe v mùa hè, trên ñư ng cao t c v n t c t i ña là 100 km/h. Xe ph i ch trư c nút giao thông ñ ng cơ ch y không t i, xe tăng gi m t c cũng th i nhi u khí th i. Các bi n pháp t ch c giao thông ñ m b o xe ít ph i ch các nút, h n ch t c ñ xe ch y qua các khu dân cư. ð gi m khí th i, ngày nay ña s các xe ñư c l p thiêt b l c khói, ví d như CHLB ð c các xe không có thi t b l c khói, ho c các xe có lư ng khí th i vư t quá gi i h n cho phép s không ñư c lưu hành. V lâu dài các nhà khoa h c ñang nghiên c u ch t o ra lo i xe tiêu hao ít nhiên li u, hi n t i ñã có lo i xe có ñ ng cơ 3 lít/100 km ñang ñư c quan tâm. Nghi n c u ñ ng cơ Hydro, s d ng ñ ng cơ ñi n, xe s d ng năng lư ng m t tr i. Trong ngành giao thông v n t i các nư c phát tri n, ngoài vi c quá t i trên ñư ng do các phương ti n cá nhân, các nư c có s xe con ñ t t i hơn 600 xe/ 1000 dân (M ) c ng v i s xe t i, d n ñ n nh hư ng l n t i ô nhi m không khí do khí th i. Các nư c này ngư i ta khuy n khích s d ng v n t i ñư ng s t, ñư ng sông, vì các phương ti n này ít ô nhi m hơn. ð gi m nh hư ng khí th i có th xây nhà cách xa ñư ng. Theo nghiên c u th y r ng n u lư ng khí th i sát ñư ng là 1 thì v i kho ng cách 200 mét ch còn 0,1. Hình 6-11 . Quan h gi lư ng khí th i và kho ng cách. 187 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
M t bi n pháp khác là tr ng cây, ch v i hàng rào b ng b i cây dày, r ng 10 mét thì lư ng khí th i có th gi m 60% Hình 6-12. Tr ng cây gi m nh hư ng khí th i 6.4. TAI N N GIAO THÔNG ðƯ NG B VÀ CÁC BI N PHÁP H N CH 6.4.1. Khái ni m chung Hàng năm trên th gi i có kho ng 500.000 ngư i b ch t, 15.000.000 b thương do tai n n giao thông ñư ng b . nư c ta hàng năm có t i 10.000 ñ n 12.000 ngư i ch t, thi t h i v ngư i và v t ch t lên ñ n nhi u t ñ ng, m c dù t c ñ ôtô hoá chưa cao. Vì v y, vi c nghiên c u làm gi m các tai n n giao thông có ý nghĩa vô cùng quan tr ng. Tình hình tai n n Vi t Nam còn ñáng lo ng i hơn, ñ n cu i năm 2004 v n chưa có d u hi u suy gi m. 188 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
Tai n n giao thông ñư ng b Vi t Nam 1992 – 2004 B ng 6- 2 S tai n n T vong B thương T l tăng Sv Năm T l tăng Sv T l tăng Sv % % % - 1992 8165 - 2755 - 9040 12590 39,3 1993 11678 43 4350 57,9 13056 3,7 1994 13118 12 4533 4,2 16920 29,6 1995 15376 17,2 5430 19,8 21556 27,4 1996 19159 24,1 5581 2,8 21005 1,6 1997 19159 0,4 5680 1,8 22723 3,7 1998 19975 4,3 6067 6,8 23911 5,2 1999 20733 3,8 6670 9,9 25400 6,2 2000 22468 8,4 7500 12,4 29188 14,9 2001 25040 11,4 10477 39,7 30999 6,2 2002 27134 8,4 12800 22,2 20400 -34,2 2003 19852 -26,8 11319 -11,6 15142 -25,8 2004 16911 -14,8 11739 3,7 6.4.2. Các nguyên nhân gây t i n n giao thông Các nguyên nhân gây tai n n giao thông có nhi u, nhưng ta bi t r ng chuy n ñ ng c a xe trên ñư ng là m i quan h ngư i lái - xe - ñư ng và môi trư ng xung quanh, vì v y phân tích nguyên nhân gây tai n n không ngoài các y u t trên. - Ngư i lái xe: ph thu c vào tình tr ng s c kho , s năm c m lái, tâm lý, ñ c bi t là lư ng c n trong máu. T l s tai n n giao thông do ngư i u ng rư u, bia gây ra chi m t l l n. Vì v y, các nư c ngư i ta qui ñ nh r t nghiêm ng t v t l c n trong máu khi lái xe. Ví d ð c, u ng m t c c bia, sau 2 ti ng m i ñư c phép lái xe. Khi x y ra tai n n ngư i ta ki m tra lư ng c n trong máu. - Tình tr ng k thu t c a xe: Tình tr ng k thu t c a xe cũng quy t ñ nh t i tai n n. Xe cũ nát, h th ng phanh, ñèn b hư h ng cũng d gây tai n n. Các cơ quan qu n lý ph i có bi n pháp qu n lý t t k thu t xe, t t c các xe ph i 189 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
ñư c khám ñ nh kỳ, các xe hư h ng không ñư c phép lưu hành, ñ c bi t là ñ i v i các xe ch khách. L c lư ng c nh sát ph i th c hi n các bi n pháp ki m tra ch ng xe ch quá t i, các lái xe ph i tuân th các qui ñ nh trong lu t ñư ng b . - ðư ng và môi trư ng xung quanh: N u ñư ng x u, các y u t hình h c không ñ m b o d gây tai n n. Tình tr ng giao thông ph c t p trên ñư ng d gây tai n n gi a ô tô v i các phương ti n giao thông khác. Nh n th c c a ngư i dân v lu t và ch p hành lu t giao thông cũng có nh hư ng t i s v tai n n trên ñư ng. 6.4.3. Các bi n pháp gi m tai n n giao thông trên ñư ng - Nâng cao vi c hi u bi t c a ngư i dân v lu t và ch p hành lu t giao thông. Lu t giao thông ph i ñư c gi ng d y trong các trư ng ph thông cho các em h c sinh. Có chương trình v giao thông, an toàn giao thông trên ñư ng trên các phương ti n thông tin ñ i chúng - T t c m i ngư i ñi u khi n phương ti n giao thông ph i có b ng lái xe. Nh ng ngư i s c kho y u, nh ng ngư i già không ñư c c p b ng ho c không gia h n b ng. - Các cơ quan qu n lý ph i ki m tra thư ng xuyên v các phương ti n giao thông trên ñư ng. - Xây d ng m ng lư i ñư ng giao thông và m ng lư i ñư ng ph ñ m b o yêu c u phát tri n c a các phương ti n giao thông, v i ch t lư ng t t có h th ng v ch sơn, c c tiêu, bi n báo, xây d ng các công trình phòng h trên các tuy n ñư ng nguy hi m. Có h th ng ñi u khi n b ng ñèn tín hi u trong ph m vi thành ph , s d ng h th ng bi n báo ñi n ph c v ch d n. - Xây d ng h th ng c p c u nhanh, hi n ñ i ñ c p c u tai n n trên ñư ng. Ví d CHLB ð c có h th ng tr c thăng c p c u trong các trư ng h p tai n n giao thông. - X lý nghiêm kh c và ñúng lu t các trư ng h p tai n n giao thông có tác d ng giáo d c và ngăn ng a tai n n. Câu h i: 1. Các nguyên nhân gây ô nhi m môi trư ng do giao thông? Các bi n pháp h n ch ô nhi m? 190 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
191 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
CHƯƠNG 7 THOÁT NƯ C, CHI U SÁNG VÀ H TH NG K THU T ðƯ NG THÀNH PH 7.1. THOÁT NƯ C THÀNH PH 7.1.1. Các v n ñ chung v h th ng thoát nư c trong thành ph Thoát nư c trong ph m vi thành ph là v n ñ ph c t p và liên quan ñ n nhi u ngành xây d ng. V n ñ thoát nư c c n ph i ñư c d ki n và th c hi n ngay trong bư c qui ho ch m t b ng và m t ñ ng t ng ñư ng ph và khu v c c a thành ph . H th ng thoát nư c t ng ñư ng ph , khu ph ñư c qui t v t ng khu v c và toàn thành ph t o thành m ng lư i chung. Thoát nư c cho t ng tuy n ñư c th c hi n b ng h th ng rãnh h ho c h th ng rãnh ng m sau ñó ñư c ñ vào mương thoát nư c và sông h . - H th ng thoát nư c chung: Nư c mưa, nư c sinh ho t thoát chung m t h th ng, sau ñó d n ra mương h ,... Ưu ñi m là r ti n, tuy nhiên nư c sinh ho t chưa ñư c x lý do ñó gây ô nhi m môi trư ng. - H th ng thoát nư c riêng bi t: Nư c sinh ho t ñư c d n ra m t h th ng riêng bi t r i ñư c ñưa v trung tâm x lý làm s ch nư c b ng phương pháp vi sinh ho c phương pháp hoá h c, sau ñó m i ñ vào h th ng sông ngòi c a thành ph . ðây là h th ng thoát nư c tiên ti n v i ñi u ki n kinh phí cho phép nên khuy n khích áp d ng. - H th ng thoát nư c l thiên: s d ng h th ng rãnh xây ho c rãnh ñào t nhiên. Yêu c u có ñ d c ñ m b o nư c ch y và không ñ ng bùn cát. Rãnh có th dùng k t c u bê tông ñúc s n, g ch xây ho c ñá xây. S d ng rãnh l thiên ph i chú ý x lý nơi giao nhau v i các ñư ng ph khác. Ưu ñi m là r ti n, d duy tu b o dư ng. ð thoát nư c các khu dân cư, các ngõ, ñư ng các khu ñô th nh nên s d ng rãnh xây có n p ñ y s kinh t hơn so v i vi c s d ng c ng ng m. - H th ng thoát nư c kín: s d ng các công trình thoát nư c ñ t ng m dư i ñư ng ph , h m thoát nư c, h th ng ñư ng ng thoát nư c v i ñư ng kính khác nhau ϕ = 2m, ϕ = 1.5m, ϕ = 1.0m, ϕ = 0.8 m vàϕ = 0.8 m. V i các tuy n thoát nư c chính, lưu lư ng l n có th ph i dùng các h m hay c ng 192 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
h p có kh u ñ l n. Ưu ñi m c a các lo i này là ñ m b o m quan thành ph , v sinh môi trư ng tuy nhiên giá thành xây d ng l i cao. - H th ng h : có ý nghĩa to l n ñ i v i các thành ph , ñ m b o ñi u hoà nư c khi có mưa l n, ñ ng th i nó còn góp ph n c i t o môi trư ng, các khu v c ti u khí h u, t o nên c nh quan ñ p và các h thư ng g n li n v i các khu v c công viên cây xanh c a thành ph . Vì v y c n ph i qui ho ch m ng lư i h h p lý, bao g m các h t nhiên và nhân t o, tuy nhiên ph i chú ý x lý nư c ch y vào h ñ ñ m b o ñ trong s ch. Hình 7-1. H th ng thoát nư c riêng cho ti u khu 1. ng thoát nư c mưa 2. ng nư c th i 3. Gi ng ki m tra 4. Tr m x lý nư c th i H th ng sông trong thành ph có ý nghĩa l n trong quy ho ch, ki n trúc c a ñô th , rõ ràng m t thành ph v i dòng sông ch y qua s thơ m ng. ð ng th i h th ng sông ñ m b o thoát nư c chính và cũng yêu c u nư c ph i ñư c x lý s ch ñ tránh ô nhi m và ñ m b o v sinh cho vùng h lưu. 7.1.2. Trình t thi t k h th ng thoát nư c trong thành ph Khi xây d ng thành ph m i, c i t o thành ph cũ ph i nghiên c u b n ñ ñ a hình v i t l t 1/500 ñ n 1/2000. Nghiên c u h th ng ao h sông ngòi c a khu v c, nghiên c u h th ng thoát nư c hi n có. ð nh h th ng thoát nư c cho t ng ñư ng ph , cho khu v c t ñó lên b n ñ m ng lư i thoát nư c. T b n ñ ñ a hình khoanh lưu v c m ng lư i thoát nư c ñ tính lưu lư ng nư c mưa. 193 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
7.1.3. Tính toán lưu lư ng và tính toán thu l c cho công trình a) Tính toán lưu lư ng dòng ch y Ph n l n nư c ch y lưu v c thành ph là do nư c mưa, do ñó khi tính thoát nư c thành ph ph i tính ñư c lưu lư ng c a dòng ch y. Lưu lư ng dòng ch y tính theo công th c: Q = ϕ * F * q (lít/giây) ( 7-1) Trong ñó: F : di n tích lưu v c (ha) Mu n bi t di n tích F là bao nhiêu ha ch y v công trình c n khoanh lưu v c c th trên b n ñ quy ho ch h th ng thoát nư c. q: cư ng ñ mưa tính toán (lít/giây/ha) ϕ: h s dòng ch y khu v c (tuỳ thu c vào m c ñ xây d ng) Khi ñi u ki n ñ a hình thay ñ i thì h s dòng ch y tính theo giá tr trung bình: ϕ1.ω1 + ϕ 2 .ω2 + ϕ3 .ω3 ϕ= 100 Trong ñó: ω1, ω2, ω3,... là di n tích tương ñ i tính b ng % di n tích toàn b lưu v c. ϕ1, ϕ2, ϕ3,... là h s ph thu c vào lo i ñ a hình: B ng tra h s ϕ ph thu c vào lo i ñ a hình B ng 7.1 ϕ Lo i ñ a hình Mái nhà, ñư ng bê tông nh a 0.85 - 0.9 ðư ng lát ñá 0.4 - 0.6 Vư n cây, công viên 0.1 - 0.25 Thành ph xây d ng nhà c a dày ñ c 0.6 - 0.8 Thành ph có ki n trúc hi n ñ i 0.5 - 0.7 + q là cư ng ñ mưa rào thi t k ( l/s/ha) Cư ng ñ mưa rào thi t k ñư c xác ñ nh theo s li u th ng k v lư ng mưa ng t ng khu v c. Lư ng mưa ñư c bi u th b ng cư ng ñ mưa rào i (mm/phút) c n ph i ñư c chuy n ñ i thành cư ng ñ mưa rào thi t k q v i ñơn v l/s/ha. 194 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
1.1000.1000 q= .i = 167.i ( l/s/ha) (7-2) 1000.60 Theo k qu phân tích th ng kê s li u v lư ng mưa trong nhi u năm: A1(1 + C log T ) i= ( 7-3) ( mm / phut ) ( t + b) n Trong ñó i- Cư ng ñ mưa rào mm/phút t – th i gian mưa tính toán T chu kỳ tràn c ng ( năm) Theo TS. Tr n H u Uy n, trong ñi u ki n Vi t Nam nên s d ng công th c sau A(1 + C lg T ) q= (l/s/ha) ( 7-4) ( t + b0T m ) n Các tham s A bo, C, M, n tra b ng ( 7-1) T, t – ý nghĩa gi ng trên. T – chu kỳ tràn mưa, thông thư ng T=1-2 năm, v i tuy n ñư ng quan tr ng T= 5-10 năm t- th i gian mưa tính toán, t = t1+2 t2 v i ñư ng ng t = t + 1,2t2 v i rãnh t1 là th i gian là th i gian t p trung nư c m t ñ t t1 = 5-15 năm t2 là th i gian c n thi t ñ nư c ch y t ñ u t i cu i c ng. t2 = l/v ; l chi u dài c ng m; v v n t c nư c ch y m/s. Trư ng h p không xác ñ nh ñư c có th l y t = 20 – 30 phút. b) Tính toán thu l c các công trình thoát nư c ð c ñi m c a các ñư ng ng d n nư c là v n t c tăng d n và tính cho nư c ch y ñ y ng. Kh năng thoát nư c c a c ng xác ñ nh theo công th c: Q = ω * V ( 7-5) Trong ñó: ω là di n tích m t c t ngang c a c ng ho c rãnh ( m2) Vcf là v n t c ch y trong c ng m/s v = C. Ri (m/s) (7-6) i- là ñ d c công trình (%) R – là bán kính thu l c ( m) 1 1/ 6 C= (7-7) R n 195 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
n – là h s nhám (b ng7-3) Các tham s tính cư ng ñ mưa các khu v c khác nhau B ng 7-2 Tên ñô th A bo C m n 1. B c C n 8150 27 0,53 0,16 0,87 2. B o L c 11100 30 0,58 0,24 0,95 3. Buôn Mê Thu t 4920 20 0,62 0,14 0,85 4. Cà Mâu 9210 25 0,48 0,18 0,92 5. ðà N ng 2170 10 0,52 0,15 0,65 6. Hà Giang 4640 22 0,42 0,20 0,79 7. Hà N i 5890 20 0,65 0,13 0,84 8. Hòn Gai 3720 16 0,42 0,14 0,73 9. H i Dương 4260 18 0,42 0,17 0,78 10. Hoà Bình 5500 19 0,45 0,18 0,82 11. Hu 1610 12 0,55 0,12 0,55 12. Lào Cai 6210 22 0,58 0,18 0,84 13. Lai Châu 4200 16 0,55 0,22 0,80 14. Móng cái 4860 20 0,48 0,16 0,79 15. Nam ð nh 4320 19 0,55 0,18 0,79 16. Ninh Bình 4930 19 0,48 0,16 0,80 17. Nha Trang 1810 12 0,55 0,15 0,65 18. H i Phòng 5950 21 0,55 0,15 0,82 19. Plây Cu 7320 28 0,55 0,16 0,90 20. Phan Thi t 7070 25 0,16 0,16 0,92 21. Qu ng Tr 2230 15 0,48 0,23 0,62 22. Qu ng Ngãi 2590 16 0,58 0,12 0,67 23. Quy Nhơn 2610 14 0,55 0,18 0,68 24. Sơn La 4120 20 0,42 0,15 0,80 25. Sơn Tây 5210 19 0,62 0,17 0,82 26. Tuyên quang 8670 30 0,55 0,12 0,87 27. Thái Nguyên 7710 28 0,52 0,20 0,85 196 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
28. Thái Bình 5220 19 0,45 0,16 0,81 29. Thanh Hoá 3640 19 0,53 0,15 0,72 30. Tuy Hoà 2820 15 0,48 0,18 0,72 31. TP. H Chí Minh 1850 32 0,58 0,18 0,95 32. Vi t Trì 8530 18 0,55 0,12 0,85 33. Vinh 3430 20 0,55 0,16 0,69 34. Yên Bái 7500 29 0,54 0,24 0.85 H s nhám c a c ng, rãnh B ng 7-3 Lo i ng, rãnh n ng sành 0,013 ng bêtông và bêtông c t thép 0,013 – 0,014 ng xi măng amiăng 0,012 ng gang 0,013 ng thép 0,012 Rãnh trát v a xi măng 0,013-0,014 Rãnh xây g ch 0,015 Rãnh xây ñá 0,017 Rãnh ñá x p khan 0,020- 0,025 Rãnh ñ t Máng g 0,025 – 0,030 0,012 –0,014 Bi n ñ i các công th c trên: 4Q D= (m) (7-8) π.v Các giá tr các tham s như trên. ðư ng kính c ng D (m) tính như trên nhưng th c t cho theo c u t o. Ví d ñư ng kính c ng chính ít khi cho nh hơn 1 mét ñ thu n l i cho duy tu n o vét. 7.1.4. B trí h th ng thoát nư c và c a thu nư c 197 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng
- H th ng ñư ng ng d n nư c ñư c ñ t d c theo tuy n ñư ng, tuỳ theo chi u r ng m t c t ngang ñư ng có th b trí m t h th ng ng d c ho c 2 h th ng. - ð i v i h th ng rãnh xây có n p ñ y (hình 7-2), có th b trí sát ñá v a, nư c ch y vào rãnh nhanh nhưng khó cho vi c tr ng c t ñi n chi u sáng, tr ng cây xanh. Trư ng h p hè r ng ngư i ta có th b trí rãnh lui vào kho ng 2 mét, c u t o các ng thu nư c t ñư ng vào. ðư ng ngõ, h m không có hè có th ñ t rãnh gi a. MÆt ®−êng MÆt ®−êng èng n−íc 1.5m a/ ð t rãnh xây sát mép hè b/ ð t rãnh xây lui vào Hình 7-2. Các cách ñ t rãnh xây - Khi b r ng ñư ng h p có th b trí m t h th ng gi a ñư ng ho c l ch v m t bên và có h th ng ng ngang thu nư c, khi b r ng m t ñư ng l n có th b trí hai h th ng. ng có th ñ t dư i n n ñư ng ho c dư i l ñư ng. 198 §−êng §« ThÞ V Tæ Chøc Giao Th«ng