Ebook Lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi (1930-1975): Phần 1 (xuất bản năm 2010)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:74

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ebook Lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi (1930-1975): Phần 1 (xuất bản năm 2010) được biên soạn gồm các nội dung chính sau: lãnh đạo nhân dân tập trung giải quyết những nhiệm vụ cấp bách, trước mắt, từng bước khắc phục hậu quả chiến tranh, bước đầu ổn định đời sống; lãnh đạo nhân dân tiếp tục khắc phục hậu quả chiến tranh, tiến hành cải tạo, xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội, nêu cao nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc; tiếp tục tháo gỡ khó khăn, bước đầu thực hiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, từng bước cải thiện đời sống nhân dân. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi (1930-1975): Phần 1 (xuất bản năm 2010)

BAN CHÊP HµNH §¶NG Bé TØNH QU¶NG NG·I ChØ ®¹o néi dung: BAN TH¦êNG Vô TØNH ñy QU¶NG NG·I ChØ ®¹o biªn so¹n : PH¹M §×NH KHèI NGUYÔN hßa B×NH CAO KHOA NGUYÔN XU¢N HUÕ LÞCH Sö Ban Biªn so¹n : PH¹M THANH H¶I §¶NG Bé TØNH QU¶NG NG·I TRÇN CAO MINH Tõ T¢N Vò 1975-2005 PH¹M NHí BïI HåNG NH¢N T¹ THANH NGUYÔN TH¸I B×NH Chñ biªn : ThS. Vâ V¡N HµO Cè vÊn biªn so¹n : PGS,TS. NGUYÔN THANH T¢M ThÈm ®Þnh néi dung : TS. Hoµng V¨n tôª Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia TS. Hoµng kim thanh Hµ Néi - 2010 3 4
Tõ th¸ng 7 n¨m 1989 tØnh Qu¶ng Ng·i t¸i lËp. §©y lµ mét thuËn lîi lín ®Ó §¶ng bé, qu©n vµ d©n tØnh Qu¶ng Ng·i tiÕp tôc ph¸t huy truyÒn thèng c¸ch m¹ng, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng vµ nguån lùc cña quª h−¬ng vµ ®· giµnh ®−îc nhiÒu thµnh tùu quan träng. Lêi nhµ xuÊt b¶n Nh÷ng thµnh tùu vµ kinh nghiÖm tÝch lòy ®−îc trong ba m−¬i n¨m (1975-2005) x©y dùng vµ b¶o vÖ quª h−¬ng lµ hµnh trang quý b¸u ®Ó §¶ng bé vµ nh©n d©n trong tØnh tù tin v÷ng b−íc vµo thÕ kû Qu¶ng Ng·i, vïng ®Êt cña nói Ên, s«ng Trµ, n»m ë vïng duyªn XXI, ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, ®−a tØnh h¶i miÒn Trung - T©y Nguyªn, phÝa b¾c gi¸p Qu¶ng Nam, phÝa Qu¶ng Ng·i v−ît qua t×nh tr¹ng lµ mét tØnh nghÌo, kÐm ph¸t triÓn, nam gi¸p B×nh §Þnh, phÝa t©y nam gi¸p Kon Tum, phÝa ®«ng gi¸p hßa nhÞp cïng ®Êt n−íc phÊn ®Êu v× môc tiªu d©n giµu, n−íc m¹nh, biÓn. Thiªn nhiªn hïng vÜ vµ nªn th¬, cã nói, cã s«ng, cã ghÒnh x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. th¸c, cã biÓn nªn tõ buæi b×nh minh cña lÞch sö, vïng ®Êt Qu¶ng §Ó ghi l¹i mét giai ®o¹n lÞch sö cña §¶ng bé vµ nh©n d©n Ng·i ®· lµ n¬i c− tró cña ng−êi ViÖt cæ. Con ng−êi n¬i ®©y ®· sím Qu¶ng Ng·i, nh»m gi¸o dôc truyÒn thèng c¸ch m¹ng cho toµn ®−îc hun ®óc nªn tinh thÇn lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o, truyÒn thèng §¶ng bé, nh©n d©n vµ c¸c thÕ hÖ mai sau; thiÕt thùc chµo mõng yªu n−íc vµ ®Êu tranh c¸ch m¹ng; n¬i ®©y ®· s¶n sinh ra nhiÒu ngµy kû niÖm 65 n¨m C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m vµ Quèc kh¸nh 2-9, danh nh©n d©n téc mµ tiªu biÓu lµ B×nh T©y §¹i Nguyªn so¸i §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng bé tØnh Qu¶ng Ng·i lÇn thø XVIII, h−íng Tr−¬ng §Þnh vµ cè Thñ t−íng Ph¹m V¨n §ång. tíi §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XI cña §¶ng, Nhµ xuÊt b¶n Ba m−¬i n¨m (1975-2005), mét kho¶ng thêi gian ch−a ph¶i lµ ChÝnh trÞ quèc gia phèi hîp víi Ban Th−êng vô TØnh ñy Qu¶ng dµi trong lÞch sö, nh−ng ®©y lµ qu·ng thêi gian diÔn ra nhiÒu sù Ng·i xuÊt b¶n cuèn s¸ch: LÞch sö §¶ng bé tØnh Qu¶ng Ng·i kiÖn ®Æc biÖt, cã ý nghÜa b−íc ngoÆt trong lÞch sö §¶ng bé, qu©n vµ (1975-2005). d©n tØnh Qu¶ng Ng·i. Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch cïng b¹n ®äc. Thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng, th¸ng 12-1975 hai tØnh Qu¶ng Ng·i vµ B×nh §Þnh hîp nhÊt Th¸ng 8 n¨m 2010 thµnh tØnh NghÜa B×nh. Trong suèt thêi gian tõ 1975-1989, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng bé NghÜa B×nh, qu©n vµ d©n trong tØnh ®· ph¸t huy truyÒn thèng c¸ch m¹ng cña quª h−¬ng, kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, b−íc ®Çu æn ®Þnh ®êi sèng, ®ång thêi c¶i t¹o, x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, nªu cao nhiÖm vô b¶o vÖ Tæ quèc. 5 6
Ghi l¹i, ph¶n ¸nh kh¸ch quan lÞch sö cña §¶ng bé vµ nh©n d©n nh»m gi¸o dôc truyÒn thèng c¸ch m¹ng, tæng kÕt kinh nghiÖm l·nh ®¹o ®Ó thóc ®Èy c«ng cuéc ®æi míi thµnh c«ng lµ mét nhiÖm vô cÊp thiÕt. NhËn thøc vµ qu¸n triÖt s©u s¾c môc ®Ých ®ã, ®ång thêi thùc hiÖn chØ thÞ cña Ban BÝ th− LêI giíi thiÖu Trung −¬ng §¶ng vÒ n©ng cao chÊt l−îng nghiªn cøu, biªn so¹n LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, TØnh ñy Qu¶ng Ng·i, kho¸ XVII ®· quyÕt ®Þnh biªn so¹n, xuÊt b¶n cuèn s¸ch LÞch Víi khÝ thÕ hµo hïng cña cuéc tæng tiÕn c«ng, næi dËy sö §¶ng bé tØnh giai ®o¹n tõ sau gi¶i phãng n¨m 1975 ®Õn m¹nh mÏ mïa Xu©n 1975, §¶ng bé, qu©n vµ d©n Qu¶ng n¨m 2005. Ban Th−êng vô TØnh ñy ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ng·i ®· chñ ®éng ®øng lªn gi¶i phãng toµn tØnh, gãp thªm Ban ChØ ®¹o, tæ chøc s−u tÇm t− liÖu, nghiªn cøu vµ biªn tinh thÇn vµ lùc l−îng, søc ng−êi vµ søc cña gi¶i phãng so¹n. Sau mét thêi gian khÈn tr−¬ng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc, hoµn toµn miÒn Nam, chÊm døt ¸ch thèng trÞ cña chñ nghÜa c«ng tr×nh LÞch sö §¶ng bé tØnh Qu¶ng Ng·i (1975-2005) ®· thùc d©n míi, hoµn thµnh sù nghiÖp ®éc lËp d©n téc, hoµ hoµn thµnh. b×nh, thèng nhÊt ®Êt n−íc. Tõ sù kiÖn träng ®¹i ®ã cho ®Õn Cuèn s¸ch tr×nh bµy hÖ thèng nh÷ng sù kiÖn tiªu biÓu §¹i héi lÇn thø XVII (th¸ng 12-2005), §¶ng bé vµ nh©n d©n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, l·nh ®¹o cña §¶ng bé, phong trµo Qu¶ng Ng·i cã thêi kú kÒ vai s¸t c¸nh cïng §¶ng bé vµ c¸ch m¹ng cña nh©n d©n thùc hiÖn ®−êng lèi chñ tr−¬ng, nh©n d©n B×nh §Þnh trong §¶ng bé hîp nhÊt tØnh NghÜa chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc B×nh, b−íc tiÕp chÆng ®−êng lÞch sö 30 n¨m. V−ît qua ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, gi÷ v÷ng quèc phßng - an ninh, mu«n vµn khã kh¨n, kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, tiÕn x©y dùng §¶ng, x©y dùng hÖ thèng chÝnh trÞ v÷ng m¹nh qua hµnh c¶i t¹o, x©y dùng chñ nghÜa x· héi; t¸i lËp tØnh, ®Èy c¸c thêi kú c¸ch m¹ng. Trªn c¬ së dùng l¹i bøc tranh lÞch sö, m¹nh c«ng cuéc ®æi míi, §¶ng bé qu©n vµ d©n Qu¶ng Ng·i tæng kÕt, kh¼ng ®Þnh nh÷ng thµnh tùu, ®ång thêi còng nªu ®· ®oµn kÕt mét lßng ph¸t huy truyÒn thèng yªu n−íc, tinh lªn nh÷ng h¹n chÕ, yÕu kÐm cña chÆng ®−êng lÞch sö 30 n¨m thÇn lao ®éng s¸ng t¹o, n¾m b¾t c¬ héi, hãa gi¶i th¸ch thøc (1975-2005), cuèn s¸ch ®óc rót nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vµ ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu to lín cã ý nghÜa quan träng chñ yÕu cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ sù l·nh ®¹o, chØ trªn b−íc ®−êng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, x©y dùng ®¹o cña §¶ng bé. Cuèn s¸ch lµ mét tµi liÖu tham kh¶o, gi¸o quª h−¬ng giµu m¹nh. ChÆng ®−êng lÞch sö ®ã lµ sù tiÕp nèi dôc truyÒn thèng, tµi liÖu häc tËp quý cña c¸n bé, ®¶ng viªn b¶n anh hïng ca mµ §¶ng bé vµ nh©n d©n ®· viÕt nªn vµ nh©n d©n trong tØnh. trong suèt 80 n¨m kÓ tõ khi §¶ng bé ra ®êi, l·nh ®¹o phong Hoµn thµnh cuèn s¸ch, Ban Th−êng vô TØnh ñy ch©n trµo c¸ch m¹ng cña tØnh. thµnh c¶m ¬n nh÷ng ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c ®ång chÝ l·o 7 8
thµnh c¸ch m¹ng, c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o §¶ng bé, chÝnh quyÒn, mÆt trËn, ®oµn thÓ c¸c cÊp, qua c¸c thêi kú; sù gióp ®ì tËn t×nh vÒ t− liÖu cña c¸c c¬ quan l−u tr÷ trong tØnh, ngoµi tØnh; h−íng dÉn chuyªn m«n, nghiÖp vô cña ViÖn LÞch sö §¶ng thuéc Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh; sù nç lùc cè g¾ng cña Ban ChØ ®¹o, Ban Biªn so¹n vµ Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia. MÆc dï ®· ®−îc TØnh ñy quan t©m chØ ®¹o chÆt chÏ vÒ t− t−ëng, néi dung khoa häc; Ban Tuyªn gi¸o TØnh ñy, Ban Biªn so¹n ®· tiÕp thu ý kiÕn n©ng cao chÊt l−îng néi dung cña cuèn s¸ch, song ch¾c ch¾n vÉn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. Ban Th−êng vô TØnh uû mong nhËn ®−îc ý kiÕn phª b×nh, ®ãng gãp ®Ó cuèn LÞch sö §¶ng bé tØnh Qu¶ng Ng·i (1975-2005) ®−îc hoµn thiÖn h¬n trong lÇn xuÊt b¶n sau. Chµo mõng nh÷ng ngµy kû niÖm lín cña d©n téc, cña §¶ng trong n¨m 2010, §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng bé tØnh lÇn thø XVIII, h−íng tíi §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XI cña §¶ng vµ §¹i lÔ 1000 n¨m Th¨ng Long - Hµ Néi, Ban Th−êng vô TØnh ñy tr©n träng giíi thiÖu víi ®ång bµo, ®ång chÝ vµ b¹n ®äc cuèn s¸ch LÞch sö §¶ng bé tØnh Qu¶ng Ng·i (1975-2005). BAN TH¦êNG Vô TØNH ñy QU¶NG NG·I BÝ TH¦ PGS,TS. NguyÔn hßa B×nh 9 10
Th¾ng lîi vÜ ®¹i cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, cøu n−íc ®· t¹o ra khÝ thÕ hµo hïng trong tÊt c¶ c¸n bé, ®¶ng viªn vµ c¸c tÇng líp nh©n d©n. Hßa trong niÒm vui chung cña nh©n d©n c¶ n−íc, §¶ng bé vµ nh©n d©n tØnh Qu¶ng Ng·i b−íc vµo thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi Ch−¬ng I víi nhiÒu thuËn lîi c¬ b¶n, nh−ng còng kh«ng Ýt khã kh¨n. L·NH §¹O NH¢N D¢N TËP TRUNG GI¶I QUYÕT Ngay sau th¾ng lîi cña cuéc tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy, NH÷NG NHIÖM Vô CÊP B¸CH, TR¦íC M¾T, gi¶i phãng hoµn toµn tØnh Qu¶ng Ng·i, lùc l−îng c¸ch m¹ng TõNG B¦íC KH¾C PHôC HËU QU¶ nhanh chãng tiÕp qu¶n toµn bé c¸c c«ng së, nhµ m¸y, c¬ CHIÕN TRANH, B¦íC §ÇU æN §ÞNH §êI SèNG quan, tr−êng häc, bÖnh viÖn, c¸c vÞ trÝ qu©n sù... cña chÝnh (Th¸ng 3-1975 - th¸ng 12-1975 ) quyÒn ®Þch ®Ó l¹i. Mäi tæ chøc cña chÝnh quyÒn cò ®Òu bÞ xãa bá. HÇu hÕt ngôy qu©n, ngôy quyÒn, c¸c ®¶ng ph¸i ph¶n ®éng ®Òu tan r· t¹i chç. Tµn qu©n ®Þch ®· giao nép vò khÝ, ®¨ng ký tr×nh diÖn chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. Mét sè c¬ së s¶n I- Thùc hiÖn chÝnh s¸ch hßa hîp, hßa gi¶i xuÊt, dÞch vô quan träng ë thÞ x· Qu¶ng Ng·i, nh− nhµ m¸y d©n téc, cñng cè chÝnh quyÒn, mÆt trËn vµ n−íc, nhµ m¸y ®−êng, nhµ m¸y ®iÖn, ®µi ph¸t thanh vµ c¸c c¸c ®oµn thÓ, tÝch cùc ®ãng gãp søc ng−êi, c«ng së ®Òu cßn nguyªn vÑn. søc cña cho sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam, Tr¶i qua 30 n¨m (1945-1975) tiÕn hµnh hai cuéc kh¸ng thèng nhÊt ®Êt n−íc chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü x©m l−îc, §¶ng bé, qu©n vµ d©n Qu¶ng Ng·i ®−îc thö th¸ch, rÌn luyÖn vµ Trong cuéc Tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy mïa Xu©n n¨m kh«ng ngõng tr−ëng thµnh. Lßng tin cña c¸c tÇng líp nh©n 1975 gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n−íc, tØnh Qu¶ng d©n vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®· t¹o nªn søc m¹nh tinh thÇn Ng·i ®−îc gi¶i phãng hoµn toµn vµo ngµy 24-3-1975. Th¾ng v« cïng to lín ®Ó §¶ng bé, qu©n vµ d©n trong tØnh Qu¶ng Ng·i lîi ®ã ph¸ vì tuyÕn phßng thñ cña ®Þch ë c¸c tØnh ven biÓn hoµn thµnh nhiÖm vô trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi. miÒn Trung, chia c¾t vµ c« lËp ®Þch, gãp phÇn quan träng vµo C¸c ®iÒu kiÖn, nguån lùc con ng−êi vµ tµi nguyªn thiªn gi¶i phãng c¸c tØnh, thµnh phè duyªn h¶i miÒn Trung, më nhiªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tØnh kh¸ dåi dµo. VÞ ®−êng cho ®¹i qu©n thÇn tèc tiÕn vµo miÒn §«ng Nam Bé trÝ ®Þa lý thuËn lîi nèi liÒn Nam - B¾c vµ T©y Nguyªn; ®Þa tham gia chiÕn dÞch Hå ChÝ Minh gi¶i phãng Sµi Gßn - Gia h×nh ®a d¹ng, võa cã miÒn nói, ®ång b»ng, biÓn vµ h¶i ®¶o. §Þnh vµ tÊt c¶ miÒn Nam, ®−a cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, C¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn kh¸ phong phó, nh−ng cøu n−íc ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn. ch−a ®−îc khai th¸c, sö dông. §Æc biÖt lµ §¶ng bé vµ nh©n 11 12
d©n Qu¶ng Ng·i cã truyÒn thèng yªu n−íc vµ c¸ch m¹ng, cÇn tù an toµn x· héi ë mét sè ®Þa ph−¬ng. Chóng b¾n lÐn du cï, th«ng minh, s¸ng t¹o, trong lao ®éng s¶n xuÊt, cã lßng kÝch, ¸m s¸t c¸n bé, nÐm lùu ®¹n, bá thuèc ®éc vµo c¸c nguån quyÕt t©m cao trong sù nghiÖp x©y dùng quª h−¬ng, ®Êt n−íc n−íc, c¾t d©y ®iÖn tho¹i, ph¸ ho¹i s¶n xuÊt, v.v.. sau chiÕn tranh. Do chÝnh s¸ch thùc d©n míi cña ®Õ quèc Mü, còng nh− Tuy vËy, b−íc vµo giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi, §¶ng bé vµ toµn miÒn Nam, nÒn kinh tÕ cña Qu¶ng Ng·i bÞ kiÖt quÖ, lÖ nh©n d©n Qu¶ng Ng·i cßn ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt khã thuéc, mÊt c©n ®èi nghiªm träng. Toµn tØnh hÇu nh− kh«ng kh¨n, thö th¸ch. cã mét c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nµo ®¸ng kÓ, ngoµi Nhµ HËu qu¶ chiÕn tranh ®Ó l¹i rÊt nÆng nÒ. Toµn tØnh cã m¸y ®−êng Qu¶ng Ng·i ®−îc x©y dùng tõ nh÷ng n¨m 60 cña hµng chôc ngh×n ng−êi chÕt vµ bÞ th−¬ng, gÇn 140.000 ng−êi thÕ kû XX. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹c hËu, manh món, nhá lÎ. tõ c¸c khu dån cña ®Þch vÒ lµng cò ch−a cã nhµ ë vµ cuéc NhiÒu diÖn tÝch ruéng ®Êt bÞ bá hoang l©u n¨m, nhÊt lµ vïng sèng ch−a æn ®Þnh; 22.364 ng−êi thÊt nghiÖp, 11.428 trÎ må gi¶i phãng cò, vïng gi¸p ranh, vïng tranh chÊp gi÷a ta vµ c«i (trong ®ã cã 480 con lai), 2.768 kÎ trém c¾p, du ®·ng, bôi ®Þch tr−íc ®©y. Nhµ cöa, cÇu cèng, ®−êng s¸, c¸c c«ng tr×nh ®êi; 67.856 ha ruéng ®Êt bÞ hoang ho¸, 519 c«ng tr×nh thñy thñy lîi ®Òu bÞ bom ®¹n tµn ph¸. ë vïng míi gi¶i phãng, c¸c lîi, 1.395 c¬ së s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp, 14.658 tµu thÞ trÊn vµ thÞ x· Qu¶ng Ng·i, mét bé phËn nh©n d©n, nhÊt thuyÒn, ng− l−íi cô vµ hµng tr¨m cÇu cèng, ®−êng s¸, lµ ng−êi bu«n b¸n nhá, lao ®éng phæ th«ng, c«ng nh©n... l©m tr−êng häc, bÖnh viÖn bÞ ph¸ huû1... Bom, m×n, ®¹n ph¸o cßn vµo t×nh tr¹ng thiÕu, ®ãi. ë vïng c¨n cø c¸ch m¹ng, vïng sãt l¹i sau chiÕn tranh th−êng xuyªn ®e däa cuéc sèng cña gi¶i phãng cò, nhÊt lµ miÒn nói, ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn nhiÒu ng−êi. cña ®a sè ®ång bµo gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tuy bé m¸y chÕ ®é cò hoµn toµn bÞ ®Ëp tan, phÇn lín Cïng víi nh÷ng khã kh¨n vÒ ®êi sèng vËt chÊt, sau chiÕn ngôy qu©n, nh©n viªn ngôy quyÒn ®Òu tan r·, ®Çu hµng, nép tranh trong tØnh cßn diÔn biÕn phøc t¹p vÒ t− t−ëng, tinh vò khÝ, ra ®¨ng ký tr×nh diÖn chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, nh−ng thÇn. Nh÷ng ng−êi ®· lµm viÖc cho chÕ ®é cò vµ gia ®×nh hä vÉn cßn mét sè phÇn tö trong c¸c tæ chøc, ®¶ng ph¸i ph¶n cã th¸i ®é mÆc c¶m, lu«n sèng trong t©m tr¹ng lo sî bÞ chÝnh ®éng ngoan cè, nu«i ¶o t−ëng kh«i phôc chÝnh quyÒn cò quyÒn c¸ch m¹ng tr¶ thï. Mét sè hé kh¸ gi¶ lo l¾ng bÞ tÞch kh«ng chÞu c¶i t¹o, lîi dông chÝnh s¸ch khoan hång cña thu nhµ cöa, tµi s¶n. Hµng v¹n gia ®×nh hoÆc bÞ mÊt ng−êi §¶ng, Nhµ n−íc lÐn lót r¶i truyÒn ®¬n, tuyªn truyÒn, xuyªn th©n, hoÆc cã ng−êi th©n tõng theo ®Þch lu«n mang t©m t¹c, chèng ph¸ chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. Mét sè tªn ngoan cè tr¹ng lo ©u. C¸c tÖ n¹n x· héi cña chÕ ®é thùc d©n míi ®Ó l¹i cßn tæ chøc c¸c vô b¹o ®éng g©y mÊt an ninh chÝnh trÞ, trËt rÊt nÆng nÒ. NhiÖm vô c¸ch m¹ng c¬ b¶n chuyÓn tõ chiÕn tranh sang ____________ hßa b×nh, x©y dùng l¹i quª h−¬ng, ®Êt n−íc, nh−ng c¸c cÊp 1. Theo tµi liÖu cña B¶o tµng Tæng hîp tØnh Qu¶ng Ng·i. ñy ®¶ng cßn thiÕu kinh nghiÖm trong chØ ®¹o thùc hiÖn 13 14
nhiÖm vô míi. ChÝnh quyÒn c¸ch m¹ng cßn bì ngì, lóng tóng thÊy ®−îc søc m¹nh cña quÇn chóng nh©n d©n, c¸c chÝnh trong c«ng t¸c qu¶n lý mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. Mét bé s¸ch cña §¶ng, chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng vµ MÆt trËn d©n téc phËn c¸n bé, ®¶ng viªn cã t− t−ëng hßa b×nh chñ nghÜa, gi¶i phãng. Trªn c¬ së ®ã, c¸c lùc l−îng c¸ch m¹ng ph¶i tÝch muèn nghØ ng¬i, sau nhiÒu n¨m gian khæ, kh«ng n¾m b¾t cùc vËn ®éng quÇn chóng tham gia c«ng t¸c c¸ch m¹ng, truy yªu cÇu t×nh h×nh míi, chñ quan, mÊt c¶nh gi¸c tr−íc ©m t×m vµ gäi hÕt sè tµn qu©n vµ nh©n viªn ngôy quyÒn cßn lÈn m−u, thñ ®o¹n chèng ph¸ cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch. trèn, b¾t giam nh÷ng tªn ¸c «n cã nî m¸u, ph©n lo¹i ®Ó cã ®èi ThuËn lîi vµ khã kh¨n ®an xen, t¸c ®éng nhiÒu chiÒu, võa s¸ch râ rµng víi chóng. Héi nghÞ nªu râ: C«ng t¸c gi÷ g×n, cã nh÷ng yÕu tè tÝch cùc, võa cã nh÷ng yÕu tè tiªu cùc, ®ßi b¶o qu¶n vµ sö dông tµi s¶n mµ ta thu ®−îc tõ tay ®Þch ph¶i hái §¶ng bé ph¶i khÈn tr−¬ng thùc hiÖn nhiÒu gi¶i ph¸p chÆt chÏ, x¸c ®Þnh râ tÊt c¶ tµi s¶n nµy lµ x−¬ng m¸u cña ®ång bé, cã hiÖu qu¶ nh»m æn ®Þnh t×nh h×nh sau gi¶i phãng, chiÕn sÜ vµ toµn thÓ ®ång bµo. NhiÖm vô cña tÊt c¶ mäi ng−êi tiÕp tôc ®ãng gãp søc ng−êi, søc cña cho sù nghiÖp gi¶i phãng lµ ph¶i b¶o vÖ tµi s¶n quèc gia. C¸c cÊp ñy, chÝnh quyÒn, miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n−íc. ®oµn thÓ ph¶i tËp trung æn ®Þnh mäi sinh ho¹t cña nh©n d©n, Ngµy 15-4-1975, TØnh ñy Qu¶ng Ng·i tæ chøc Héi nghÞ n¾m chÆt quÇn chóng c¸c giíi, chó ý c«ng nh©n, ng−êi lao lÇn thø n¨m (më réng) bµn mét sè nhiÖm vô cÊp b¸ch cña ®éng, ®Æc biÖt chó ý c«ng t¸c mÆt trËn, c¸c t«n gi¸o, trÝ thøc, §¶ng bé vµ nh©n d©n trong tØnh sau gi¶i phãng. Héi nghÞ t− s¶n; gi÷ cho hÖ thèng cÊp ®iÖn, n−íc ë thÞ x· Qu¶ng Ng·i, kh¼ng ®Þnh: C¸ch m¹ng miÒn Nam ®ang trong t×nh thÕ v« c¸c thÞ trÊn ho¹t ®éng b×nh th−êng, thùc hiÖn tiÕt kiÖm; vËn cïng thuËn lîi. Nh©n d©n miÒn Nam ®ang vïng lªn m¹nh ®éng ®ång bµo gi÷ g×n vÖ sinh, phßng bÖnh; nhanh chãng më mÏ, tiÕn c«ng ®Þch kh¾p n¬i. §Õ quèc Mü tuy cã nhiÒu ©m l¹i c¸c tr−êng häc, bÖnh viÖn, chî qu¸n, cho bu«n b¸n tù do, m−u, thñ ®o¹n th©m ®éc, nh−ng ph¶i bÊt lùc trong viÖc cøu ®i l¹i b×nh th−êng. Cïng víi c¸c nhiÖm vô trªn, Héi nghÞ ®Ò v·n ngôy quyÒn Sµi Gßn, kh«ng d¸m dïng kh«ng qu©n nÐm ra nhiÖm vô cñng cè ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng tØnh vµ bom vµ ®−a qu©n trë l¹i miÒn Nam. Ngôy qu©n, ngôy quyÒn chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng ë c¸c vïng gi¶i phãng cò, khÈn hoang mang, rÖu r·, kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¶n kÝch, lÊn chiÕm tr−¬ng thµnh lËp, kiÖn toµn chÝnh quyÒn c¸c vïng míi gi¶i l¹i vïng gi¶i phãng. Víi tinh thÇn tù lùc, tù c−êng, dùa vµo phãng. X©y dùng chÝnh quyÒn d©n chñ nh©n d©n ë huyÖn, x·, søc m×nh lµ chÝnh, Héi nghÞ TØnh ñy ®· ®Ò ra c¸c nhiÖm vô chän ng−êi cã uy tÝn, trong s¹ch, cã kinh nghiÖm vµ hÕt lßng cô thÓ cña §¶ng bé trong thêi gian ®Çu sau gi¶i phãng: v× d©n tham gia chÝnh quyÒn. KhÈn tr−¬ng cñng cè, x©y dùng VÒ nhiÖm vô æn ®Þnh t×nh h×nh vïng míi gi¶i phãng, Héi vµ ph¸t huy t¸c dông cña c¸c ®oµn thÓ gi¶i phãng. nghÞ yªu cÇu c¸c cÊp ñy, chÝnh quyÒn vµ ®oµn thÓ quÇn VÒ nhiÖm vô tæ chøc cuéc chiÕn ®Êu míi, Héi nghÞ x¸c chóng ph¶i tËp trung lµm c«ng t¸c t− t−ëng trong vïng míi ®Þnh: NhiÖm vô quan träng lµ tæ chøc phßng thñ, b¶o vÖ gi¶i phãng, lµm cho c¸c tÇng líp nh©n d©n hiÓu biÕt vÒ c¸ch v÷ng ch¾c mäi thµnh qu¶ c¸ch m¹ng trong tØnh, ®ång thêi m¹ng, vÒ b¶n chÊt cña ®Õ quèc Mü vµ ngôy quyÒn tay sai, khÈn tr−¬ng tæ chøc, tiÕp tôc tÊn c«ng ®Þch, bao gåm 15 16
huy ®éng nh©n lùc, tiÒm lùc hËu cÇn, b¶o ®¶m lùc l−îng bæ cÊp uû, chÝnh quyÒn ph¸t ®éng c¸c tÇng líp nh©n d©n tham sung, huy ®éng nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cho cuéc chiÕn ®Êu gia trÊn ¸p bän ph¶n c¸ch m¹ng, gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, míi. C¸c cÊp, c¸c ®Þa ph−¬ng khÈn tr−¬ng bè trÝ lùc l−îng trËt tù an toµn x· héi, tõng b−íc æn ®Þnh t×nh h×nh s¶n xuÊt b¶o vÖ ven biÓn, canh g¸c tuÇn tra ®Ò phßng biÖt kÝch ®æ bé vµ ®êi sèng. vµ vít sè tµn qu©n ®Þch. C¸c lùc l−îng c¸ch m¹ng ph¶i khÈn Trong n¨m 1975, c¸c lùc l−îng vò trang liªn tiÕp tæ chøc tr−¬ng tæ chøc truy lïng bän tµn qu©n cßn lÈn trèn, vËn ®éng bèn ®ît truy quÐt tµn qu©n ®Þch. Mçi ®ît kÐo dµi tõ 10 ngµy gia ®×nh kªu gäi chóng ra hµng, ®Ò phßng chóng bÞ ®ãi kh¸t ®Õn h¬n 5 th¸ng. KÕt qu¶ c¸c ®ît truy quÐt, lùc l−îng vò ®i c−íp cña, giÕt ng−êi. trang truy b¾t, kªu gäi ra tr×nh diÖn 10.109 tªn, gåm 7.504 VÒ nhiÖm vô x©y dùng vïng gi¶i phãng v÷ng m¹nh toµn ngôy qu©n, 2.605 nh©n viªn ngôy quyÒn, trong ®ã cã nhiÒu diÖn, Héi nghÞ yªu cÇu c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph−¬ng tªn thuéc lo¹i nguy hiÓm, tõng g©y nhiÒu téi ¸c víi nh©n nghiªn cøu kü ph−¬ng h−íng, kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p tæ chøc d©n, víi c¸ch m¹ng. §Õn cuèi n¨m 1975, toµn tØnh cã 31.159 thùc hiÖn thËt ®óng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ng−êi tham gia chÕ ®é cò ra ®Çu hµng, bÞ truy b¾t hoÆc ra n¬i, tr¸nh sai lÇm, nh−ng còng kh«ng ph¶i chê ®îi khi nghiªn ®¨ng ký tr×nh diÖn chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. cøu hoµn chØnh míi lµm, mµ ph¶i võa lµm, võa nghiªn cøu bæ Qu¸n triÖt vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch hßa gi¶i, hßa sung, uèn n¾n dÇn tõng b−íc. C¸c cÊp ñy, c¸c lùc l−îng, c¸c hîp d©n téc cña §¶ng thÓ hiÖn trong c¸c ChØ thÞ sè 218, 219- ®Þa ph−¬ng ph¶i tËp trung x©y dùng chÕ ®é d©n chñ nh©n d©n, CT/TW, ngµy 18-4-1975 cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng, n¾m v÷ng chuyªn chÝnh v« s¶n, dùa vµo c«ng nh©n, n«ng d©n, kho¸ III vÒ chÝnh s¸ch ®èi víi tï hµng binh, ngôy qu©n, nh©n nh©n d©n lao ®éng x©y dùng khèi ®oµn kÕt toµn d©n, lÊy c«ng viªn ngôy quyÒn, c¸c cÊp ñy ®¶ng chØ ®¹o chÝnh quyÒn c¸ch n«ng lµm nÒn t¶ng, më réng mÆt trËn d©n téc gi¶i phãng, thu m¹ng cïng cÊp tæ chøc nhiÒu líp häc tËp, c¶i t¹o nh÷ng hót t− s¶n, trÝ thøc, phó n«ng, ®Þa chñ tiÕn bé vµ c¸c t«n gi¸o. ng−êi tham gia chÕ ®é cò. ë thÞ x· Qu¶ng Ng·i, Ban binh VÊn ®Ò ruéng ®Êt lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt nhÊt ph¶i khuyÕn khÝch vËn tØnh më mét líp häc tËp 7 ngµy cho 425 sÜ quan cña chÕ ®ång bµo khai hoang phôc hãa, ®iÒu hßa ruéng ®Êt, lµm cho ®é cò cã cÊp bËc tõ chuÈn óy ®Õn thiÕu t¸. Sau ®ît häc tËp, mäi ng−êi ®Òu cã ruéng ®Êt ®Ó s¶n xuÊt. §Èy m¹nh x©y dùng c¸c c¬ quan chøc n¨ng tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c ®èi t−îng. c¸c c¬ së kinh tÕ quèc doanh, qu¶n lý vµ khai th¸c c¸c c¬ së Nh÷ng tªn thuéc lo¹i nguy hiÓm, gi÷ c¸c chøc vô cao d−íi kinh doanh do chÕ ®é cò ®Ó l¹i, v.v.. chÕ ®é cò ®−îc tËp trung giao cho tr¹i An ninh tØnh, TØnh ®éi, ChØ ®¹o thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô trªn, §¶ng bé ph¶i tiÕn Tæng tr¹i 3 - Qu©n khu V ®Ó tiÕp tôc häc tËp, c¶i t¹o. Binh hµnh toµn diÖn trªn c¶ ba vïng ®ång b»ng, miÒn nói vµ ven lÝnh vµ nh©n viªn ngôy quyÒn b×nh th−êng (chiÕm 95% tæng biÓn, coi ®©y lµ cuéc vËn ®éng mang tÝnh toµn d©n. sè ngôy qu©n, nh©n viªn ngôy quyÒn) ®−îc tæ chøc häc tËp Sau Héi nghÞ TØnh ñy, Ban Th−êng vô TØnh ñy thµnh t¹i ®Þa ph−¬ng tõ 7 ®Õn 10 ngµy. Sau ®ã, sè nµy ®−îc cho lËp c¸c ®oµn c«ng t¸c vÒ c¸c ®Þa ph−¬ng, c¬ së chØ ®¹o c¸c h−ëng quyÒn c«ng d©n trë vÒ ®oµn tô víi gia ®×nh. §Õn cuèi 17 18
th¸ng 4-1975, phÇn lín nh÷ng ng−êi tham gia chÕ ®é cò ra 26-4-1975, TØnh ñy ra ChØ thÞ sè 60/CT "VÒ c«ng t¸c ph¸t ®¨ng ký tr×nh diÖn chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng ®· ®−îc häc tËp, ®éng quÇn chóng truy trãc tµn binh ®Þch, gi÷ g×n trËt tù trÞ c¶i t¹o, kh«i phôc quyÒn c«ng d©n vµ trë vÒ ®Þa ph−¬ng. ViÖc an". Do cã sù chØ ®¹o kÞp thêi, s©u s¸t, nªn nhiÖm vô trÊn ¸p tæ chøc truy quÐt, b¾t gi÷ tµn qu©n ®Þch cßn lÈn trèn, kÕt hîp bän ph¶n c¸ch m¹ng ®−îc tiÕn hµnh ®óng chñ tr−¬ng, chÝnh víi thùc hiÖn chÝnh s¸ch khoan hång, nh©n ®¹o ®èi víi nh÷ng s¸ch cña §¶ng. C¸c tÇng líp nh©n d©n tÝch cùc tham gia, phèi ng−êi tham gia chÕ ®é cò ®−îc c¶i t¹o ®· ng¨n chÆn kÞp thêi hîp víi c¸c lùc l−îng vò trang, b¸n vò trang tuÇn tra canh ©m m−u, thñ ®o¹n nhen nhãm ho¹t ®éng ph¸ ho¹i cña ®Þch, g¸c gi÷ g×n an ninh khu phè, th«n, xãm. NhiÒu n¬i, nh©n d©n gãp phÇn gi÷ g×n an ninh, trËt tù an toµn x· héi sau gi¶i cßn ph¸t hiÖn, vËn ®éng nh÷ng ng−êi tham gia chÕ ®é cò cßn phãng; ®ång thêi gi¶i táa ®−îc t©m lý hoang mang, lo sî bÞ lÈn trèn ra ®¨ng ký tr×nh diÖn ®Ó ®−îc h−ëng sù khoan hång chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng tr¶ thï, “t¾m m¸u” trong mét bé cña chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. C¸c ban phô tr¸ch chiÕn lîi phËn nh÷ng ng−êi tham gia lµm viÖc cho chÕ ®é cò. phÈm, c¸n bé, ®¶ng viªn, chiÕn sÜ lµm nhiÖm vô tiÕp qu¶n thÞ Trong qu¸ tr×nh tæ chøc c¸c ®ît truy quÐt, trÊn ¸p bän x·, thÞ trÊn ®Òu nghiªm chØnh chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o ph¶n c¸ch m¹ng, thùc hiÖn chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch hßa hîp qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n, c¬ së vËt chÊt do chÕ ®é cò ®Ó l¹i. d©n téc cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ®èi víi nh÷ng ng−êi tham gia §ång thêi víi nhiÖm vô trÊn ¸p bän ph¶n ®éng, gi÷ g×n chÕ ®é cò mét sè n¬i trong tØnh vÉn cßn mét sè khuyÕt ®iÓm, trËt tù trÞ an x· héi, nhiÖm vô x©y dùng, cñng cè chÝnh quyÒn h¹n chÕ. Mét sè cÊp ñy, chÝnh quyÒn ch−a qu¸n triÖt s©u s¾c c¸ch m¹ng c¸c cÊp ®−îc ®Æt ra hÕt søc cÊp b¸ch. ChØ mét ngµy chÝnh s¸ch cña §¶ng ®èi víi nh÷ng ng−êi tham gia chÕ ®é cò, sau gi¶i phãng, ñy ban Qu©n chÝnh thÞ x· Qu¶ng Ng·i ®−îc ®¸nh gi¸ ®Þch, ta ch−a râ rµng. Mét sè n¬i cßn ®Ó nh÷ng phÇn thµnh lËp (ngµy 25-3-1975) ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é qu©n qu¶n ë tö ph¶n ®éng thuéc lo¹i nguy hiÓm trong c¸c ®¶ng ph¸i ph¶n ®Þa bµn träng yÕu nµy. Ngµy 31-3-1975, ñy ban nh©n d©n ®éng, nh− CÇn lao nh©n vÞ, Quèc d©n ®¶ng, §¹i ViÖt, nh©n c¸ch m¹ng tØnh Qu¶ng Ng·i do ®ång chÝ §oµn NhËt Nam lµm viªn t×nh b¸o, mËt vô, chiªu håi, v.v.. ch¹y tho¸t khái ®Þa bµn Chñ tÞch1 ra m¾t ®ång bµo t¹i cuéc mÝttinh lín mõng tØnh nhµ hoÆc che giÊu tung tÝch, lÈn trèn, kh«ng chÞu ra ®¨ng ký ®−îc gi¶i phãng. LÇn l−ît sau ®ã, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña tr×nh diÖn. ViÖc qu¶n lý hå s¬, vò khÝ, ®¹n d−îc, ph−¬ng tiÖn chÝnh quyÒn tØnh, c¸c huyÖn ®−îc chuyÓn tõ c¨n cø vÒ lµm th«ng tin thu håi ®−îc cña ®Þch ch−a chÆt chÏ. Nh÷ng h¹n viÖc t¹i tØnh lþ vµ c¸c trung t©m huyÖn. §Çu th¸ng 4-1975, bé chÕ, khuyÕt ®iÓm ®ã ®· t¹o c¬ héi cho bän ph¶n ®éng, l−u m¸y chÝnh quyÒn tõ tØnh ®Õn c¸c huyÖn, thÞ x· ®−îc thµnh manh cÊu kÕt víi nhau, lÐn lót ho¹t ®éng ph¸ rèi trËt tù trÞ lËp. Bé m¸y chÝnh quyÒn cÊp x·, khu phè ®−îc duy tr× d−íi an, phao tin ®ån nh¶m, g©y d− luËn hoang mang trong quÇn ____________ chóng nh©n d©n. 1. ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng tØnh Qu¶ng Ng·i ®−îc thµnh lËp §Ó kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm trong c«ng ngµy 20-12-1968. (Xem: LÞch sö §¶ng bé tØnh Qu¶ng Ng·i (1945- t¸c trÊn ¸p bän ph¶n ®éng, truy quÐt tµn qu©n ®Þch, ngµy 1975), Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1999, tr.291). 19 20
h×nh thøc c¸c ban tù qu¶n. §Õn cuèi n¨m 1975, thùc hiÖn chñ Thanh niªn më c¸c líp häc tËp, tuyªn truyÒn ph¸t huy th¾ng tr−¬ng cña Khu ñy, cÊp x· tæ chøc bÇu cö Héi ®ång nh©n d©n. lîi cña §¹i th¾ng mïa Xu©n n¨m 1975, ph¸t ®éng thanh Sau bÇu cö, ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng cÊp x· ®−îc thµnh niªn tham gia c¸c lùc l−îng vò trang, c¸c tæ tuÇn tra b¶o vÖ lËp thay thÕ c¸c ban tù qu¶n. trËt tù trÞ an, tæ chøc biÓu diÔn v¨n nghÖ, h¸t c¸c ca khóc XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu nhiÖm vô c¸ch m¹ng trong giai c¸ch m¹ng, luyÖn tËp thÓ dôc, thÓ thao, lµm s©n vËn ®éng, ®o¹n míi, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp huyÖn ®−îc s¾p xÕp l¹i. v−ên c©y nhí ¬n B¸c Hå, lµm thñy lîi, khai hoang, gióp d©n C¸c x· thuéc huyÖn §«ng S¬n ®−îc nhËp trë l¹i huyÖn B×nh dùng l¹i nhµ ë. Héi viªn phô n÷ tham gia quyªn gãp tiÒn, S¬n vµ S¬n TÞnh. HuyÖn S«ng Hre ®−îc s¸p nhËp vµo huyÖn l−¬ng thùc, thùc phÈm ñng hé bé ®éi trªn ®−êng tiÕn vÒ gi¶i Ba T¬. HuyÖn S¬n T©y ®−îc s¸p nhËp vµo huyÖn S¬n Hµ. phãng Sµi Gßn; tham gia phong trµo “ba ®¶m ®ang” x©y dùng §Õn cuèi n¨m 1975, tØnh Qu¶ng Ng·i cã thÞ x· Qu¶ng Ng·i ®Êt n−íc. Héi N«ng d©n gi¶i phãng phèi hîp víi chÝnh quyÒn lµ trung t©m tØnh lþ vµ 10 huyÖn: B×nh S¬n, S¬n TÞnh, T− thèng kª, ph©n lo¹i, hoµn thµnh viÖc chia cÊp, ®iÒu chØnh NghÜa, Mé §øc, §øc Phæ, NghÜa Hµnh, Trµ Bång, S¬n Hµ, Ba ruéng ®Êt cho nh÷ng hé kh«ng cã ruéng hoÆc thiÕu ruéng, T¬, Minh Long. D©n sè toµn tØnh cã 719.263 ng−êi. gãp phÇn kh«i phôc s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n. Uû ban MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng vµ c¸c ®oµn thÓ quÇn Ho¹t ®éng cña MÆt trËn vµ c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng ®¹t chóng c¸c cÊp ®−îc cñng cè, kiÖn toµn vÒ tæ chøc, ph¸t triÓn ®−îc mét sè kÕt qu¶, nh−ng nh×n chung chØ míi tËp trung thªm héi viªn, ®oµn viªn míi. §Õn cuèi th¸ng 5-1975, toµn vµo viÖc cñng cè tæ chøc, ph¸t triÓn héi viªn, néi dung, tØnh cã 173 chi ®oµn Thanh niªn gi¶i phãng, víi 6.496 ®oµn ph−¬ng thøc ho¹t ®éng ch−a chuyÓn ®æi kÞp víi yªu cÇu viªn. Héi Liªn hiÖp Thanh niªn gi¶i phãng cã 247 chi héi, víi nhiÖm vô trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi. Tr×nh ®é, n¨ng lùc 64.556 héi viªn. §éi ThiÕu niªn tiÒn phong Hå ChÝ Minh cã vËn ®éng héi viªn, tæ chøc c¸c phong trµo hµnh ®éng c¸ch 239 chi ®éi, víi 23.854 ®éi viªn. Héi Liªn hiÖp Phô n÷ gi¶i m¹ng cña ®éi ngò c¸n bé c¬ së cßn h¹n chÕ. phãng cã 201.634 héi viªn. Héi N«ng d©n gi¶i phãng cã §ång thêi víi l·nh ®¹o nh©n d©n tËp trung truy quÐt tµn 45.798 héi viªn. C«ng ®oµn gi¶i phãng cã 10.738 ®oµn viªn. qu©n ®Þch, thùc hiÖn chÝnh s¸ch hßa hîp, hßa gi¶i d©n téc, Cïng víi cñng cè tæ chøc, ph¸t triÓn héi viªn, ®oµn viªn, cñng cè chÝnh quyÒn, mÆt trËn vµ c¸c ®oµn thÓ, Ban Th−êng ho¹t ®éng cña mÆt trËn vµ c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng trong vô TØnh ñy chñ tr−¬ng tiÕp tôc ®iÒu ®éng mét sè ®¬n vÞ lùc thêi gian ®Çu sau gi¶i phãng tËp trung tuyªn truyÒn, vËn l−îng vò trang tham gia chiÕn dÞch Hå ChÝ Minh lÞch sö, ®éng quÇn chóng tham gia kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, gi¶i phãng Sµi Gßn, gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt kh«i phôc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng,... Næi bËt n−íc. Hµng ngµn thanh niªn, c¸n bé, chiÕn sÜ lùc l−îng vò nhÊt lµ c¸c phong trµo khai hoang, phôc hãa, lµm thñy lîi, trang, d©n qu©n, du kÝch víi nhiÒu vò khÝ, chiÕn lîi phÈm kh«i phôc hÖ thèng giao th«ng, xãa bá c¸c tµn d− v¨n hãa (xe, ph¸o, sóng, ®¹n...) ®−îc huy ®éng cho chiÕn dÞch. Däc ph¶n ®éng, l¹c hËu cña chÕ ®é cò. TØnh §oµn, Héi Liªn hiÖp Quèc lé 1A, nh©n d©n tæ chøc c¸c ®iÓm ®ãn tiÕp c¸c ®¬n vÞ bé 21 22
®éi trªn ®−êng tiÕn vÒ gi¶i phãng Sµi Gßn. Tõ ngµy 11 ®Õn nghiÖp, æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n. ChØ trong mét thêi gian ngµy 18-4-1975, cÊp ñy, chÝnh quyÒn vµ c¸c ®oµn thÓ quÇn ng¾n, chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®· ®−a hµng chôc v¹n ®ång bµo chóng trong tØnh ph¸t ®éng TuÇn lÔ ®Æc biÖt víi tinh thÇn trong c¸c khu dån, thÞ x·, thÞ trÊn trë vÒ quª cò ®Þnh c−, æn "TÊt c¶ v× sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam", "QuyÕt chiÕn, ®Þnh cuéc sèng. C¸c ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng kÞp thêi ph©n phèi quyÕt th¾ng ®Õ quèc Mü vµ ngôy quyÒn tay sai" vµ ®−îc c¸c l−¬ng thùc, dÇu háa ®Õn c¸c hé gia ®×nh khã kh¨n. C¸c lùc tÇng líp nh©n d©n trong toµn tØnh nhiÖt liÖt h−ëng øng. l−îng vò trang ngoµi nhiÖm vô trÊn ¸p bän ph¶n c¸ch m¹ng, Ngµy 30-4-1975, ChiÕn dÞch Hå ChÝ Minh lÞch sö giµnh gi÷ g×n trËt tù trÞ an cßn tÝch cùc gióp nh©n d©n dùng l¹i nhµ th¾ng lîi vÎ vang, kÕt thóc cuéc kh¸ng chiÕn l©u dµi, gian cöa, th¸o gì bom m×n, thu dän d©y thÐp gai, san lÊp hè bom, khæ vµ vÜ ®¹i nhÊt trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m cña d©n téc söa ch÷a ®−êng s¸, cÇu cèng, v.v.. ta, më ra kû nguyªn míi - kû nguyªn ®éc lËp, thèng nhÊt vµ Ngµy 19-5-1975, Ban Th−êng vô Khu ñy V ban hµnh chØ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m vi c¶ n−íc. thÞ vÒ viÖc ®iÒu chØnh ruéng ®Êt cho n«ng d©n thiÕu ruéng vµ S¸ng 1-5-1975, t¹i s©n vËn ®éng Diªn Hång, TØnh ñy, kh«ng cã ruéng. Thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña Ban Th−êng vô ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng tØnh vµ hµng ngh×n ®ång bµo Khu ñy, TØnh ñy chØ ®¹o ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng c¸c cÊp kh¾p c¸c ®Þa ph−¬ng trong tØnh h©n hoan, phÊn khëi tham tiÕn hµnh thèng kª sè l−îng, ph©n lo¹i nguån gèc, h×nh thøc dù cuéc mÝttinh chµo mõng miÒn Nam hoµn toµn gi¶i së h÷u ruéng ®Êt, ®iÒu tra nh©n, hé khÈu nh÷ng gia ®×nh phãng. C¸c ho¹t ®éng v¨n hãa, v¨n nghÖ, thÓ thao chµo thiÕu ruéng, hoÆc ch−a cã ruéng lµm c¬ së ®Ó chia, ®iÒu chØnh mõng th¾ng lîi diÔn ra s«i næi kh¾p c¸c ®Þa ph−¬ng. NhiÒu ruéng ®Êt ®óng víi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc. §©y lµ gia ®×nh kÕt hoa giÊy, lµm lång ®Ìn, lµm bµn thê Tæ quèc lÜnh vùc hÕt søc phøc t¹p, l¹i ®−îc tiÕn hµnh trong thêi gian thÓ hiÖn lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®èi víi §¶ng, B¸c Hå, ®ång ng¾n, nh−ng víi sù nç lùc v−ît bËc cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, bµo, ®ång chÝ ®· hy sinh v× nÒn ®éc lËp, tù do cña Tæ quèc, viÖc ®iÒu chØnh ruéng ®Êt ®−îc c¬ b¶n hoµn thµnh. §Õn cuèi biÓu thÞ quyÕt t©m ®em hÕt søc m×nh x©y dùng l¹i quª n¨m 1975, ë vïng míi gi¶i phãng, tæng sè ruéng ®Êt ®−îc h−¬ng, ®Êt n−íc sau chiÕn tranh. chia lµ 6.013 mÉu cho 129.087 khÈu, trong ®ã cã 17.714 khÈu tõng lµ ngôy qu©n, nh©n viªn ngôy quyÒn; ë vïng gi¶i phãng II- Tõng b−íc kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, cò, tæng sè ruéng ®Êt ®−îc ®iÒu chØnh h¬n 6.500 mÉu cho kh«i phôc s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng 16.538 hé víi 95.549 khÈu, trong ®ã cã 2.310 hé cã ng−êi lµ ngôy qu©n, nh©n viªn ngôy quyÒn. ViÖc hoµn thµnh th¾ng lîi §Ó tõng b−íc kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, nhanh nhiÖm vô chia, ®iÒu chØnh ruéng ®Êt cho nh÷ng hé n«ng d©n chãng æn ®Þnh c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi, TØnh ñy ban hµnh ch−a cã ruéng, thiÕu ruéng thùc sù mang l¹i niÒm phÊn khái, ChØ thÞ sè 95/CT x¸c ®Þnh mét sè nhiÖm vô vÒ gi¶i quyÕt tin t−ëng cho c¸c tÇng líp nh©n d©n ®èi víi sù l·nh ®¹o cña c«ng ¨n, viÖc lµm, kh«i phôc s¶n xuÊt, nhÊt lµ s¶n xuÊt n«ng §¶ng. Ngay c¶ nh÷ng ng−êi tham gia chÕ ®é cò, ch¼ng 23 24
nh÷ng kh«ng bÞ chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng ph©n biÖt ®èi xö, mµ §Ó kh«i phôc c¸c ngµnh nghÒ khai th¸c, chÕ biÕn l©m s¶n, cßn ®−îc chia ruéng ®Êt canh t¸c. trång c©y, g©y rõng, tØnh thµnh lËp x−ëng xÎ gç La Hµ (T− Qu¸ tr×nh kh«i phôc s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng còng g¾n NghÜa), x©y dùng v−ên −¬m c©y gièng B×nh S¬n vµ NghÜa liÒn víi c¸c ®ît vËn ®éng nh©n d©n khai hoang, vì hãa, lµm Hµnh, v−ên −¬m dõa TÞnh Ên (S¬n TÞnh). thñy lîi, kh«i phôc c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt truyÒn thèng, Nhê kÕt hîp nhiÒu biÖn ph¸p kh«i phôc vµ ph¸t triÓn s¶n v.v.. Sau h¬n 5 th¸ng ph¸t ®éng phong trµo, ®Õn cuèi th¸ng xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp, nªn nh©n d©n nhiÒu vïng trong 8-1975, nh©n d©n c¸c ®Þa ph−¬ng trong tØnh khai hoang, tØnh ®· v−ît qua ®−îc khã kh¨n, sím æn ®Þnh cuéc sèng. phôc hãa ®−îc 10.107 ha, ®−a diÖn tÝch ®Êt canh t¸c trong S¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh toµn tØnh lªn 56.450 ha; kh«i phôc ®−îc 21 bê xe n−íc vµ hÖ nghÒ dÞch vô tõng b−íc trë l¹i ho¹t ®éng b×nh th−êng. Nhµ thèng kªnh T− NghÜa, kªnh S¬n TÞnh, n¹o vÐt ®−îc 2.933 ao, m¸y ®−êng Qu¶ng Ng·i cã c«ng suÊt Ðp 1.500 tÊn mÝa giÕng, söa ch÷a ®−îc 567 ®Ëp n−íc. §Æc biÖt trong thêi gian c©y/ngµy, víi 88 kü s−, c«ng nh©n (trong ®ã cã 3 kü s− ng−êi nµy, b»ng søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh, c¸c tÇng líp nh©n NhËt) tiÕp tôc duy tr× s¶n xuÊt. §−îc tØnh NghÖ An kÕt nghÜa d©n hoµn thµnh vµ ®−a vµo sö dông nhiÒu c«ng tr×nh thñy gióp ®ì, ngµy 2-9-1975, Nhµ m¸y c¬ khÝ An Ng·i ®−îc kh¸nh lîi, nh− ®Ëp 19-5 (NghÜa L©m, T− NghÜa), ®Ëp Cµ Ninh (B×nh thµnh vµ ®−a vµo ho¹t ®éng, b−íc ®Çu s¶n xuÊt ®−îc mét sè Ph−íc), ®Ëp Quúnh L−u (B×nh Ch©u), ®Ëp §¸ Gi¨ng (B×nh s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng Minh, B×nh S¬n); khëi c«ng x©y dùng ®Ëp Së HÇu (§øc Phæ), nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp trong tØnh. Nhµ m¸y n−íc cã 28 ®ª Quang Mü (S¬n TÞnh). nh©n viªn ®−îc phôc håi vµ ho¹t ®éng ngay sau gi¶i phãng C¸c h×nh thøc hîp t¸c t−¬ng trî, gióp ®ì nhau trong s¶n víi c«ng suÊt 30.000m3/th¸ng vµ ®Õn th¸ng 10-1975 ®¹t xuÊt tõng b−íc ®−îc kh«i phôc. Toµn tØnh thµnh lËp ®−îc 51.960m3/th¸ng. Nhµ m¸y ®iÖn cã 60 kü s−, c«ng nh©n, tiÕp 330 tæ vßng, ®æi c«ng, víi 10.487 lao ®éng; 93 tæ hîp t¸c, víi tôc duy tr× ho¹t ®éng, phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng c¸n bé vµ 3.772 lao ®éng; 106 tæ ®oµn kÕt s¶n xuÊt (ë miÒn nói), víi nh©n d©n thÞ x· Qu¶ng Ng·i. 2.625 lao ®éng. Ngoµi ra, c¸c ngµnh chøc n¨ng cßn tiÕp qu¶n, duy tr× ho¹t NghÒ khai th¸c, chÕ biÕn thñy s¶n tõng b−íc ®−îc kh«i ®éng s¶n xuÊt ë mét sè c¬ së c«ng nghiÖp kh¸c, nh− x−ëng phôc. Sau gi¶i phãng, toµn tØnh cã 56.773 ng−êi lµm nghÒ r−îu V¹n T−êng, x−ëng méc d©n dông… C¸c ngµnh nghÒ ®¸nh b¾t c¸, chÕ biÕn thñy s¶n, nh−ng ph−¬ng tiÖn ®¸nh b¾t, tiÓu thñ c«ng nghiÖp còng tõng b−íc ®−îc kh«i phôc, nh− rÌn chÕ biÕn cò n¸t, h− háng. §êi sèng ng− d©n gÆp nhiÒu khã n«ng cô, ch»m nãn, ®óc xoong nåi, Ðp dÇu, dÖt chiÕu, chÕ biÕn kh¨n. §−îc sù hç trî cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn, ®Õn cuèi n−íc m¾m, −íp trµ, lµm xµ phßng, n−íc ®¸, ®−êng phÌn, th¸ng 6-1975, ng− d©n trong tØnh kh«i phôc vµ ®ãng míi ®−êng phæi, v.v.. 1.739 thuyÒn m¸y, 275 ghe, thuyÒn, kh«i phôc vµ ®−a vµo Trªn lÜnh vùc x©y dùng vµ giao th«ng vËn t¶i, chÝnh s¶n xuÊt 36 ha/285 ha ruéng muèi ë Sa Huúnh, Sa Kú. quyÒn c¸ch m¹ng tæ chøc nhiÒu ®ît ph¸t ®éng nh©n d©n 25 26
tham gia söa ch÷a ®−êng s¸, cÇu cèng bÞ h− háng t¹o ®iÒu cña chÕ ®é cò. §Õn ®Çu th¸ng 4-1975, ngµnh ®· æn ®Þnh viÖc kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. Hµng chôc v¹n tæ chøc d¹y vµ häc t¹i c¸c tr−êng, thay ®æi ch−¬ng tr×nh gi¸o ngµy c«ng cña nh©n d©n, víi søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh, dôc, néi dung s¸ch gi¸o khoa, xãa bá hÖ thèng tr−êng t− thôc, chØ trong mét thêi gian ng¾n ®· kh«i phôc c¸c tuyÕn giao c¸c tr−êng dµnh riªng cho n÷ sinh, nam sinh, tr−êng häc th«ng th«ng suèt. NhiÒu cÇu cèng, ®−êng s¸ ®−îc lµm míi, dµnh riªng cho Hoa kiÒu, cho c¸c ®èi t−îng ®−îc −u tiªn söa ch÷a, gia cè, nh− cÇu Trµ C©u, cÇu Mèng, cÇu V¹c (§øc trong chÕ ®é cò, hoÆc do c¸c t«n gi¸o thµnh lËp… §èi víi ®éi Phæ), cÇu S«ng VÖ (T− NghÜa), cÇu Ngäc Tr×, Bµ L·nh (B×nh ngò gi¸o viªn, ngoµi nh÷ng gi¸o viªn tõ c¸c vïng gi¶i phãng S¬n), cÇu Tam H©n, B»ng L¨ng (S¬n TÞnh)…, c¸c tuyÕn vµ tõ miÒn B¾c vÒ lµm nßng cèt trong hÖ thèng gi¸o dôc, ®−êng 5A tõ Th¹ch Trô (Mé §øc) ®i Ba T¬, ®−êng tõ Eo chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng tiÕn hµnh sµng läc, sö dông l¹i nhiÒu Chim ®i trung t©m huyÖn Trµ Bång, ®−êng 1-5, Minh Long gi¸o viªn cña chÕ ®é cò, tæ chøc c¸c líp båi d−ìng chÝnh trÞ, ... kiÕn thøc chuyªn m«n. Theo thèng kª, toµn tØnh cã 1.373 Sau gi¶i phãng, ngµnh tµi chÝnh tiÕp qu¶n 73.553.400 gi¸o viªn cÊp I, 1.375 gi¸o viªn cÊp II, III d−íi chÕ ®é cò ®−îc ®ång tiÒn mÆt do chÕ ®é cò ®Ó l¹i, 2.807.000 ®ång tiÒn mÆt sö dông l¹i. KÕt thóc n¨m häc 1974-1975, toµn tØnh duy tr×, cña h·ng bia BGI vµ kho¶n nî 1,2 tû ®ång cho vay ng¾n h¹n kh«i phôc vµ ph¸t triÓn ®−îc 1.706 líp cÊp I, víi 62.977 häc cña Ng©n hµng Ph¸t triÓn n«ng th«n. Ngµnh th−¬ng nghiÖp sinh; 256 líp cÊp II, III, víi 14.361 häc sinh. qu¶n lý c¸c mÆt hµng c«ng nghÖ phÈm thiÕt yÕu. §Ó gi¶i §i ®«i víi kh«i phôc hÖ thèng gi¸o dôc phæ th«ng, TØnh ñy quyÕt mét phÇn nhu cÇu s¶n xuÊt, ®êi sèng cña nh©n d©n, ®· chØ ®¹o ngµnh gi¸o dôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c xãa mï ch÷ vµ chÝnh quyÒn vËn ®éng, khuyÕn khÝch c¸c nhµ bu«n lín ë thÞ ph¸t triÓn bæ tóc v¨n ho¸. Ngµy 17-6-1975, Ban BÝ th− ban x· Qu¶ng Ng·i vµ c¸c thÞ trÊn ®−îc trao ®æi hµng hãa víi c¸c hµnh ChØ thÞ vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc ë miÒn Nam sau gi¶i thÞ tr−êng lín ë thµnh phè Sµi Gßn, §µ L¹t, §µ N½ng, v.v.. phãng, ®Ò ra c¸c nhiÖm vô cô thÓ: TÝch cùc xãa n¹n mï ch÷ Ngµy 21-9-1975, ChÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi Céng vµ ®Èy m¹nh häc bæ tóc v¨n hãa; ph¸t triÓn m¹nh vµ kh¾p hßa miÒn Nam ViÖt Nam häp phiªn ®Æc biÖt quyÕt ®Þnh thu n¬i c¸c tr−êng phæ th«ng nh»m b¶o ®¶m viÖc häc cho tÊt c¶ ®æi tiÒn cña chÝnh quyÒn Sµi Gßn cò, ph¸t hµnh tiÒn míi, c¸c em trong ®é tuæi; tõng b−íc x©y dùng ngµnh mÉu gi¸o, nh»m x©y dùng mét nÒn tiÒn tÖ ®éc lËp, tù chñ, kh¾c phôc coi ®©y lµ mét bé phËn cña gi¸o dôc phæ th«ng; x©y dùng thËt hËu qu¶ cña n¹n l¹m ph¸t do chÕ ®é cò ®Ó l¹i. TØnh ñy tèt c¸c tr−êng ®µo t¹o vµ båi d−ìng c¸n bé vµ gi¸o viªn; c¸c Qu¶ng Ng·i ®· l·nh ®¹o thùc hiÖn tèt chñ tr−¬ng nµy cña tr−êng trung häc s− ph¹m ®µo t¹o gi¸o viªn cÊp I, tr−êng cao ChÝnh phñ. ®¼ng s− ph¹m ®µo t¹o gi¸o viªn cÊp II vµ ®¹i häc s− ph¹m §ång thêi víi tËp trung l·nh ®¹o kh«i phôc ph¸t triÓn ®µo t¹o gi¸o viªn cÊp III. Thùc hiÖn ChØ thÞ cña Ban BÝ th−, kinh tÕ, §¶ng bé hÕt søc ch¨m lo kh«i phôc c¸c ho¹t ®éng TØnh ñy chØ ®¹o c¸c cÊp chÝnh quyÒn, ngµnh gi¸o dôc chuÈn v¨n hãa - x· héi. Ngµnh gi¸o dôc tiÕp qu¶n hÖ thèng gi¸o dôc bÞ thËt tèt vµ ®Çy ®ñ cho n¨m häc míi. ë c¸c vïng gi¶i phãng 27 28
cò, c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng tr−êng líp ®−îc ph¸t hµnh. LÞch Qu¶ng Ng·i cã biÓu t−îng nói Ên, s«ng b»ng tranh, tre, b¶o ®¶m cho con em ë c¸c khu dån, thÞ x·, Trµ ®−îc xuÊt b¶n. §oµn v¨n c«ng cña tØnh tæ chøc c¸c buæi thÞ trÊn cã ®ñ chç häc trong n¨m häc ®Çu tiªn sau gi¶i phãng biÓu diÔn v¨n nghÖ l−u ®éng, dµn dùng vµ c«ng diÔn vë d©n ca (1975-1976). Ngµy 5-9-1975, c¸c tr−êng trong tØnh ®ång lo¹t kÞch "Tho¹i Khanh - Ch©u TuÊn", vë kÞch nãi "§«i m¾t" phôc tæ chøc lÔ khai gi¶ng n¨m häc míi. Cïng víi kh«i phôc hÖ vô c¸c tÇng líp nh©n d©n. Nhê sù gióp ®ì cña tØnh NghÖ An thèng gi¸o dôc phæ th«ng, Ban Th−êng vô TØnh ñy ®Ò ra chñ kÕt nghÜa, ngµnh v¨n hãa - th«ng tin ®· x©y dùng ®−îc th− tr−¬ng ®Èy m¹nh phong trµo häc bæ tóc v¨n ho¸ cho c¸n bé, viÖn vµ hiÖu s¸ch nh©n d©n ë tØnh lþ vµ mét sè huyÖn. Th¸ng ®¶ng viªn, chiÕn sÜ lùc l−îng vò trang, c«ng nh©n viªn chøc 6-1975, ngµnh v¨n hãa th«ng tin khëi c«ng x©y dùng Khu trong c¸c c¬ quan ®¶ng vµ chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ c¸c cÊp; ra chøng tÝch téi ¸c giÆc Mü t¹i S¬n Mü (S¬n TÞnh)1. chØ thÞ vÒ viÖc ph¸t ®éng chiÕn dÞch xãa mï ch÷ vµ bæ tóc v¨n Ngµnh y tÕ tiÕp qu¶n vµ duy tr× ho¹t ®éng kh¸m ch÷a hãa n¨m 1975, më c¸c tr−êng, líp bæ tóc v¨n hãa cña tØnh, bÖnh ë c¸c c¬ së y tÕ cña chÕ ®é cò; tuyªn truyÒn, h−íng dÉn huyÖn… Cuèi th¸ng 8-1975, toµn tØnh më ®−îc 1.108 líp xãa nh©n d©n ¨n ë hîp vÖ sinh, phßng chèng dÞch bÖnh, v.v.. §Õn mï ch÷ cho 20.175 häc viªn. NhiÒu x· ®· hoµn thµnh c«ng cuèi th¸ng 4-1975, gÇn 500 c¸n bé, nh©n viªn y tÕ cña chÕ ®é t¸c xãa mï ch÷ nh− x· TÞnh Trµ (S¬n TÞnh), Phæ Nh¬n (§øc cò ra tr×nh diÖn chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, trong ®ã cã 5 ng−êi Phæ), S¬n H¶i (S¬n Hµ)… lµ b¸c sÜ, 43 ng−êi lµ y sÜ... C¸c cÊp chÝnh quyÒn ®· tæ chøc Ngµnh v¨n hãa th«ng tin phèi hîp víi c«ng an c¸c ®Þa häc tËp vµ sö dông l¹i phÇn lín ®éi ngò nh©n viªn y tÕ. ph−¬ng ph¸t ®éng c¸c tÇng líp nh©n d©n tæ chøc c¸c ®ît truy Ngµnh còng tiÕn hµnh s¸p nhËp BÖnh x¸ ch÷a bÖnh cho c¸n quÐt, bµi trõ v¨n hãa phÈm ®åi trôy do chÕ ®é cò ®Ó l¹i, x©y bé, nh©n viªn c¸c c¬ quan tØnh (X.1) vµ BÖnh x¸ ch÷a bÖnh dùng nÒn v¨n hãa c¸ch m¹ng, lµnh m¹nh. C¸c ®éi tuyªn cho nh©n d©n (X.50) vµo BÖnh viÖn Qu¶ng Ng·i, bè trÝ 30 c¸n truyÒn l−u ®éng ®−îc thµnh lËp, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng v¨n bé, nh©n viªn y tÕ tõ vïng c¨n cø c¸ch m¹ng trùc tiÕp l·nh hãa, v¨n nghÖ ë kh¾p c¸c ®Þa ph−¬ng trong tØnh. Ngµy 1-4-1975, ®¹o, qu¶n lý bÖnh viÖn. M¹ng l−íi y tÕ x·, th«n (tr¹m x¸), ®µi Ph¸t thanh gi¶i phãng tØnh ph¸t ch−¬ng tr×nh ®Çu tiªn, nhÊt lµ ë vïng míi gi¶i phãng tõng b−íc ®−îc cñng cè, ®i vµo nhµ in Gi¶i phãng b¾t ®Çu ho¹t ®éng, b¸o Qu¶ng Ng·i x©y ho¹t ®éng. Th¸ng 8-1975, ngµnh ph¸t ®éng phong trµo ba dùng ra sè ®Çu, gãp phÇn phæ biÕn tin tøc thêi sù, tuyªn s¹ch (¨n s¹ch, uèng s¹ch, ë s¹ch), cö 9 ®oµn c¸n bé xuèng truyÒn ®−êng lèi, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ chÝnh tõng ®Þa ph−¬ng kh¸m bÖnh vµ ®iÒu trÞ cho h¬n 19.500 l−ît quyÒn c¸ch m¹ng ®Õn nh©n d©n. Liªn ®éi chiÕu bãng Qu¶ng ng−êi, vËn ®éng nh©n d©n lµm ®−îc 939 nhµ vÖ sinh, h¬n 100 Ng·i, gåm 3 ®éi chiÕu ®−îc h×nh thµnh. Liªn ®éi tiÕp qu¶n hai ____________ r¹p chiÕu bãng KiÕn Thµnh (®−îc ®æi tªn Hßa B×nh) vµ Mü 1. Khu chøng tÝch téi ¸c giÆc Mü ë S¬n Mü kh¸nh thµnh ngµy V©n (®−îc ®æi tªn r¹p 1-5) do «ng bµ Huúnh V©n ®ång ý giao 16-3-1976, ®óng vµo dÞp Kû niÖm 8 n¨m ngµy x¶y ra vô th¶m s¸t cho nhµ n−íc qu¶n lý. NhiÒu lo¹i tµi liÖu, Ên phÈm v¨n hãa (16-3-1968). 29 30
giÕng n−íc, 13.792 nhµ t¾m. §Õn th¸ng 9-1975, toµn tØnh ®éng viªn c¸c ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ tÝch cùc tham gia x©y dùng x©y dùng ®−îc 20 ban y tÕ, cñng cè ®−îc 126 tr¹m y tÕ cÊp vµ b¶o vÖ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng mµ nh©n d©n míi giµnh ®−îc. x·. Tr−êng y tÕ tØnh båi d−ìng ®−îc 110 y t¸, hé sinh, d−îc Néi dung ®ît ph¸t ®éng gåm: CÊp ñy, chÝnh quyÒn, mÆt trËn t¸. C¸c huyÖn, thÞ x· trong tØnh båi d−ìng nghiÖp vô cho 30 y vµ c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng tæ chøc cho toµn thÓ ®¶ng viªn vµ t¸ th«n, khèi phè... c¸n bé qu©n - d©n - chÝnh häc tËp th− cña ñy ban nh©n d©n MÆc dï cïng mét lóc ph¶i chØ ®¹o gi¶i quyÕt nhiÒu nhiÖm c¸ch m¹ng vµ MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng khu Trung Trung vô cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch, nh−ng §¶ng bé vµ c¸c cÊp chÝnh Bé vÒ t×nh h×nh vµ nhiÖm vô míi vµ bµi nãi chuyÖn cña ®ång quyÒn trong tØnh vÉn hÕt søc quan t©m ch¨m lo c«ng t¸c chÝ Ph¹m V¨n §ång - Uû viªn Bé ChÝnh trÞ, Thñ t−íng ChÝnh th−¬ng binh, bÖnh binh, gia ®×nh liÖt sÜ, ng−êi cã c«ng víi phñ, nh©n dÞp ®ång chÝ vÒ th¨m quª h−¬ng (ngµy 20-6-1975); c¸ch m¹ng. TØnh ñy chØ ®¹o chÝnh quyÒn, mÆt trËn vµ c¸c tæ chøc ph¸t ®éng t− t−ëng, hµnh ®éng c¸ch m¹ng cña quÇn ®oµn thÓ tæ chøc c¸c ®oµn c«ng t¸c th¨m hái, ®éng viªn anh chóng, g¾n ph¸t ®éng t− t−ëng víi x©y dùng ®éi ngò c¸n bé chÞ em th−¬ng, bÖnh binh, gia ®×nh liÖt sÜ; vËn ®éng nh©n cèt c¸n, ph¸t triÓn c¸c tæ chøc ®oµn thÓ quÇn chóng, x©y dùng d©n tu söa, ®¸nh dÊu c¸c phÇn mé liÖt sÜ, v.v.. §¶ng vµ cñng cè chÝnh quyÒn c¬ së lËp thµnh tÝch chµo mõng Giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi ®Æt ra nhiÒu yªu cÇu vµ nhiÖm kû niÖm C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m vµ Quèc kh¸nh 2-9. Sau h¬n vô míi, ®ßi hái §¶ng bé ph¶i ®Æc biÖt quan t©m c«ng t¸c x©y 5 th¸ng tæ chøc thùc hiÖn, ®Õn ngµy 1-9-1975, toµn tØnh ®· c¬ dùng §¶ng, nhÊt lµ tæ chøc c¸c ®ît sinh ho¹t chÝnh trÞ nh»m b¶n hoµn thµnh ®ît ph¸t ®éng. TÝnh s¬ bé trong ®ît nµy cã n©ng cao nhËn thøc, t¹o sù thèng nhÊt trong ®éi ngò c¸n bé, 285.586 ng−êi tham gia häc tËp, trong ®ã cã h¬n 600 trÝ thøc, ®¶ng viªn vÒ t×nh h×nh vµ nhiÖm vô c¸ch m¹ng trong giai c«ng th−¬ng gia d−íi chÕ ®é cò, 160 ®¹i biÓu ®¹i diÖn c¸c hé ®o¹n míi, s¾p xÕp, bè trÝ ®éi ngò c¸n bé vµo bé m¸y ®¶ng, gia ®×nh ng−êi Hoa vµ ®«ng ®¶o chøc s¾c, tÝn ®å c¸c t«n gi¸o chÝnh quyÒn, mÆt trËn vµ ®oµn thÓ c¸c cÊp. trªn ®Þa bµn tØnh. Qua c¸c ®ît häc tËp, chÝnh quyÒn vµ c¸c NhËn thøc s©u s¾c vÒ tÇm quan träng ®Æc biÖt cña c«ng t¸c ®oµn thÓ quÇn chóng ®· x©y dùng ®−îc 22.000 cèt c¸n, b×nh t− t−ëng, chÝnh trÞ sau ngµy ®Êt n−íc ®−îc gi¶i phãng, Ban qu©n cø 12 ng−êi cã mét cèt c¸n l·nh ®¹o. Th−êng vô Khu ñy V vµ ñy ban MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng §ît ph¸t ®éng diÔn ra s«i næi, ®¹t ®−îc môc ®Ých, yªu cÇu miÒn Nam Trung Bé ®· ban hµnh ChØ thÞ vµ kÕ ho¹ch hµnh ®Ò ra. T¸c dông lín nhÊt cña ®ît ph¸t ®éng nµy lµ chÝnh ®éng thùc hiÖn c«ng t¸c ph¸t ®éng t− t−ëng trong ®éi ngò c¸n quyÒn c¸ch m¹ng n¾m b¾t ®−îc t©m t−, nguyÖn väng cña bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n. Môc ®Ých cña ®ît ph¸t ®éng lµ quÇn chóng ë c¬ së, gãp phÇn gi¶i táa ®−îc t©m tr¹ng b¨n nh»m lµm cho tÊt c¶ c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n nhËn thøc kho¨n, lo l¾ng trong mét bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn vµ c¸c s©u s¾c ý nghÜa th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, cøu tÇng líp nh©n d©n, n©ng cao vai trß, tr¸ch nhiÖm cña mçi n−íc, thÊy râ thuËn lîi vµ khã kh¨n cña t×nh h×nh ®Êt n−íc ng−êi ®èi víi sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. Còng sau chiÕn tranh vµ cña tØnh trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi, qua ®ît ph¸t ®éng, cÊp ñy, chÝnh quyÒn c¸c cÊp x©y dùng 31 32
®−îc lùc l−îng nßng cèt ë c¬ së, tÝch cùc vËn ®éng c¸c tÇng líp cÇu nhiÖm vô l·nh ®¹o, qu¶n lý cña c¸c ®Þa ph−¬ng, ®¬n vÞ nh©n d©n tham gia phong trµo c¸ch m¹ng ë ®Þa ph−¬ng. trong t×nh h×nh míi. Thêi gian nµy, ®éi ngò c¸n bé cña tØnh TiÕp tôc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh vµ c¸c huyÖn, thÞ x· còng ®−îc bæ sung tõ nhiÒu nguån, nh− trÞ, t− t−ëng, TØnh ñy tæ chøc cho c¸n bé, ®¶ng viªn häc tËp, c¸n bé ®−îc Trung −¬ng t¨ng c−êng, c¸n bé tËp kÕt tõ miÒn qu¸n triÖt c¸c chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng trong giai B¾c trë vÒ x©y dùng quª h−¬ng, c¸n bé cña tØnh NghÖ An kÕt ®o¹n c¸ch m¹ng míi, t×m hiÓu th©n thÕ, sù nghiÖp cña Chñ nghÜa cö vµo gióp tØnh, v.v.. tÞch Hå ChÝ Minh, sèng, chiÕn ®Êu, häc tËp theo g−¬ng B¸c C«ng t¸c x©y dùng §¶ng bé ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ quan Hå vÜ ®¹i. träng, ®¸p øng ®−îc nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n, cÊp b¸ch tr−íc Ngµy 2-9-1975, nh©n kû niÖm 30 n¨m C¸ch m¹ng Th¸ng m¾t cña tØnh trong thêi kú ®Çu sau gi¶i phãng. Tuy nhiªn, T¸m vµ Quèc kh¸nh 2-9, t¹i s©n bay Qu¶ng Ng·i, TØnh ñy, trong nhËn thøc vµ chØ ®¹o ho¹t ®éng thùc tiÔn, §¶ng bé ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng, ñy ban MÆt trËn d©n téc gi¶i chËm x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ tÝnh chÊt phøc t¹p cña b−íc chuyÓn phãng tØnh long träng tæ chøc cuéc mÝttinh, diÔu binh, diÔu giai ®o¹n tõ chiÕn tranh sang hßa b×nh x©y dùng quª h−¬ng, hµnh biÓu d−¬ng lùc l−îng, víi trªn 15.000 ®ång bµo tõ kh¾p nªn hiÖu qu¶ c«ng t¸c t− t−ëng vÉn ch−a cao, nÆng vÒ biÓu c¸c ®Þa ph−¬ng trong tØnh vÒ dù. d−¬ng, ph« tr−¬ng lùc l−îng th«ng qua c¸c cuéc mÝttinh, héi Cïng víi viÖc liªn tôc tæ chøc c¸c ®ît häc tËp, n©ng cao häp, ph¸t ®éng t− t−ëng. C«ng t¸c tæ chøc vµ kiÓm tra ch−a nhËn thøc chÝnh trÞ, t− t−ëng cho ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn, quan t©m ®Õn viÖc kiÖn toµn, cñng cè tæ chøc c¬ së ®¶ng, gi÷ mét yªu cÇu cÊp b¸ch cña tØnh ®Æt ra vµo thêi gian nµy lµ nghiªm kû luËt §¶ng, ®Ó mét sè phÇn tö xÊu chui vµo bé m¸y ph¶i gÊp rót ®µo t¹o, båi d−ìng ngay ®éi ngò c¸n bé l·nh chÝnh quyÒn, c¸c tæ chøc quÇn chóng c¬ së. ®¹o, qu¶n lý trong c¸c c¬ quan ban, ngµnh tõ tØnh ®Õn c¬ së. Ngµy 29-9-1975, Bé ChÝnh trÞ ban hµnh NghÞ quyÕt sè Mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn l·nh ®¹o chñ chèt c¸c cÊp, c¸c 245/NQ-TW vÒ viÖc bá cÊp khu, hîp nhÊt tØnh, NghÞ quyÕt sè ngµnh ®−îc cö ®i häc c¸c tr−êng ë Trung −¬ng. Tr−êng §¶ng 19-NQ/TW ngµy 20-10-1975 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ®iÒu chØnh tØnh Qu¶ng Ng·i ®−îc giao nhiÖm vô quan träng lµ ®µo t¹o viÖc hîp nhÊt mét sè tØnh ë miÒn Nam. Môc ®Ých cña viÖc hîp kÞp thêi c¸n bé. Néi dung chñ yÕu trong ch−¬ng tr×nh ®µo nhÊt tØnh ®−îc Bé ChÝnh trÞ x¸c ®Þnh lµ nh»m x©y dùng c¸c t¹o, båi d−ìng c¸n bé cña tr−êng lµ trang bÞ cho ®éi ngò c¸n tØnh thµnh nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ kÕ ho¹ch vµ ®¬n vÞ hµnh bé nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ chñ nghÜa M¸c - Lªnin, chñ chÝnh cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt ®Õn møc cao nhÊt nh÷ng yªu tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ cÇu vÒ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, tæ chøc ®êi sèng vËt chÊt, v¨n hãa n−íc, n©ng cao ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, kh¾c phôc nh÷ng biÓu cña nh©n d©n, vÒ cñng cè quèc phßng, b¶o vÖ trÞ an vµ cã kh¶ hiÖn cña chñ nghÜa c¸ nh©n, x¶ h¬i, h−ëng l¹c. Tõ th¸ng 6 n¨ng ®ãng gãp tèt nhÊt vµo sù nghiÖp chung cña c¶ n−íc; ®Õn th¸ng 11-1975, tr−êng ®· tæ chøc båi d−ìng kiÕn thøc ®ång thêi còng ®Ó gi¶m bít kh©u trung gian, gi¶m bít ®Çu cho hµng ngµn c¸n bé, ®¶ng viªn, c¬ b¶n ®¸p øng ®−îc yªu mèi trùc thuéc Trung −¬ng. Theo chñ tr−¬ng cña Bé ChÝnh 33 34
trÞ, tØnh Qu¶ng Ng·i vµ tØnh B×nh §Þnh hîp nhÊt thµnh mét nghÜa b−íc ngoÆt trong lÞch sö §¶ng bé vµ nh©n d©n tØnh ®¬n vÞ hµnh chÝnh míi trùc thuéc Trung −¬ng lÊy tªn lµ tØnh Qu¶ng Ng·i. LÇn ®Çu tiªn sau 21 n¨m (1954-1975) cïng c¶ NghÜa B×nh. Thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña Bé ChÝnh trÞ, ngµy n−íc tiÕn hµnh cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, cøu n−íc ®Çy hy 26-10-1975, TØnh ñy tæ chøc Héi nghÞ më réng qu¸n triÖt nghÞ sinh, gian khæ, §¶ng bé, qu©n vµ d©n tØnh Qu¶ng Ng·i ®−îc quyÕt, bµn nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc hîp nhÊt tØnh, sèng trong nh÷ng thêi kh¾c lÞch sö v« cïng xóc ®éng vµ tù hîp nhÊt hai §¶ng bé Qu¶ng Ng·i vµ B×nh §Þnh. Ngµy hµo bëi quª h−¬ng, ®Êt n−íc ®−îc hßa b×nh, thèng nhÊt, non 30, 31-10-1975, TØnh ñy Qu¶ng Ng·i vµ TØnh ñy B×nh §Þnh s«ng s¹ch bãng qu©n thï. Ngay sau ngµy quª h−¬ng ®−îc häp chung, ®Ò cö danh s¸ch Ban ChÊp hµnh (l©m thêi) §¶ng gi¶i phãng, víi tÊt c¶ niÒm l¹c quan cña nh÷ng ng−êi chiÕn bé tØnh NghÜa B×nh, Ban Th−êng vô Khu ñy V ra quyÕt ®Þnh th¾ng, §¶ng bé ®· tËp trung trÝ tôª, tiÕp tôc cñng cè, t¨ng c«ng nhËn Ban ChÊp hµnh §¶ng bé tØnh gåm 31 ®ång chÝ, c−êng tinh thÇn ®oµn kÕt, thèng nhÊt trong §¶ng bé, ph¸t Ban Th−êng vô gåm cã 10 ®ång chÝ. §ång chÝ Lª TÊn Táa ®éng, cæ vò, ®éng viªn c¸c tÇng líp nh©n d©n thùc hiÖn chÝnh (Vâ Hanh) ®−îc chØ ®Þnh lµm BÝ th− TØnh ñy. C¸c ®ång chÝ s¸ch hßa gi¶i, hßa hîp d©n téc; x©y dùng, cñng cè chÝnh NguyÔn Trung TÝn, NguyÔn NghÜa, Vâ V¨n §inh, §inh B¸ quyÒn d©n chñ, nh©n d©n, kÞp thêi trÊn ¸p bän ph¶n c¸ch Tßng lµm Phã BÝ th− TØnh ñy. m¹ng; ®ång thêi tÝch cùc kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh, T¹i kú häp thø 2, tõ ngµy 22 ®Õn ngµy 27-12-1975, Quèc kh«i phôc s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng. héi kho¸ V phª chuÈn viÖc hîp nhÊt hai tØnh Qu¶ng Ng·i vµ Tuy vËy, do cïng mét lóc, trong mét thêi gian ng¾n ph¶i B×nh §Þnh thµnh tØnh NghÜa B×nh. thùc hiÖn nhiÒu nhiÖm vô cÊp b¸ch tr−íc m¾t, nªn sù l·nh §ång thêi, mét sè huyÖn, thÞ x· trong tØnh NghÜa B×nh còng ®¹o cña §¶ng bé kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, h¹n chÕ. ®−îc hîp nhÊt, nh− thÞ x· Qu¶ng Ng·i hîp nhÊt víi huyÖn T− ViÖc l·nh ®¹o kh«i phôc s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n NghÜa thµnh thÞ x· Qu¶ng NghÜa, huyÖn NghÜa Hµnh hîp nhÊt ch−a ®−îc coi träng ®óng møc, nªn ®êi sèng cña c¸n bé, gia víi huyÖn Minh Long thµnh huyÖn NghÜa Minh1. ®×nh chÝnh s¸ch vµ mét bé phËn nh©n d©n cßn nhiÒu khã * kh¨n. C«ng t¸c trÊn ¸p c¸c phÇn tö ph¶n ®éng, ngoan cè cña * * chÕ ®é cò thiÕu kiªn quyÕt, nªn t×nh tr¹ng ë mét sè ®Þa N¨m 1975 lµ n¨m diÔn ra nhiÒu sù kiÖn ®Æc biÖt, cã ý ph−¬ng, bän ¸c «n cã nhiÒu nî m¸u víi nh©n d©n lÐn lót tuyªn truyÒn, kÝch ®éng chèng ph¸ chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, ____________ g©y mÊt trËt tù an ninh, nh−ng ch−a ®−îc gi¶i quyÕt kÞp 1. Cïng thêi gian nµy, mét sè huyÖn phÝa nam cña tØnh NghÜa thêi. C«ng t¸c x©y dùng §¶ng, chÝnh quyÒn, mÆt trËn vµ c¸c B×nh còng hîp nhÊt, huyÖn Tuy Ph−íc hîp nhÊt víi huyÖn V©n Canh thµnh huyÖn Ph−íc V©n, huyÖn B×nh Khª hîp nhÊt víi huyÖn VÜnh ®oµn thÓ quÇn chóng ch−a chuyÓn biÕn kÞp víi nhiÖm vô Th¹nh thµnh huyÖn T©y S¬n, huyÖn Hoµi ¢n hîp nhÊt víi huyÖn An c¸ch m¹ng trong giai ®o¹n míi. L·o thµnh huyÖn Hoµi An. B−íc vµo thùc hiÖn nhiÖm vô míi ch−a ®−îc bao l©u, 35 36
§¶ng bé vµ nh©n d©n Qu¶ng Ng·i l¹i ph¶i tËp trung thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña Trung −¬ng hîp nhÊt hai tØnh Qu¶ng Ng·i vµ B×nh §Þnh thµnh tØnh NghÜa B×nh, hîp nhÊt mét sè huyÖn, thÞ x·. Tõ ®©y, §¶ng bé vµ nh©n d©n Qu¶ng Ng·i b−íc vµo thêi kú míi, thêi kú cïng víi §¶ng bé vµ nh©n d©n tØnh B×nh Ch−¬ng II §Þnh tiÕn hµnh ®ång thêi hai nhiÖm vô chiÕn l−îc x©y dùng L·NH §¹O NH¢N D¢N TIÕP TôC KH¾C PHôC vµ b¶o vÖ Tæ quèc trong bèi c¶nh t×nh h×nh trong n−íc vµ HËU QU¶ CHIÕN TRANH, TIÕN HµNH C¶I T¹O, quèc tÕ ®Çy nh÷ng biÕn cè phøc t¹p, khã l−êng. X¢Y DùNG Vµ PH¸T TRIÓN KINH TÕ - X· HéI, Tuy cßn cã nh÷ng khuyÕt ®iÓm, h¹n chÕ, nh−ng kÕt qu¶ N£U CAO NHIÖM Vô B¶O VÖ Tæ QUèC ®¹t ®−îc cña §¶ng bé vµ nh©n d©n Qu¶ng Ng·i trong nh÷ng (1976-1982) ngµy ®Çu sau gi¶i phãng lµ hÕt søc quan träng, t¹o tiÒn ®Ò vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi trong nh÷ng chÆng ®−êng tiÕp theo. I- TØnh NghÜa B×nh thµnh lËp, tiÕp tôc kh¾c phôc hËu qu¶ chiÕn tranh Sau khi hîp nhÊt tØnh vµ mét sè huyÖn, tØnh NghÜa B×nh cã 17 ®¬n vÞ hµnh chÝnh trùc thuéc, gåm thÞ x· tØnh lþ Quy Nh¬n, thÞ x· Qu¶ng NghÜa vµ 15 huyÖn lµ B×nh S¬n, S¬n TÞnh, NghÜa Minh, Mé §øc, §øc Phæ, Hoµi Nh¬n, Phï Mü, Phï C¸t, An Nh¬n, Ph−íc V©n, Trµ Bång, S¬n Hµ, Ba T¬, Hoµi An, T©y S¬n, víi tæng sè 264 x·, khu phè. DiÖn tÝch tù nhiªn toµn tØnh lµ 11.850 km2, d©n sè lµ 1,7 triÖu ng−êi, gåm c¸c d©n téc Kinh, Hrª, Cor, Ca Dong, Ba Na, Ch¨m… ViÖc hîp nhÊt tØnh cã nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n. NghÜa B×nh lµ mét tØnh réng, rõng nói chiÕm 3/4 diÖn tÝch, cã bê biÓn dµi 260 km, 7 cöa biÓn. Ngoµi kh¬i cã ®¶o Cï lao RÐ (Lý S¬n) ë phÝa b¾c, Cï lao Xanh (Nh¬n Ch©u) ë phÝa nam. NghÜa B×nh cã vÞ trÝ quèc phßng quan träng, cã h¶i c¶ng Quy Nh¬n vµ nhiÒu ®−êng giao th«ng thñy bé, cöa ngâ phÝa ®«ng cña T©y Nguyªn. 37 38
Nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi ®ã lµ tiÒm n¨ng lín cña tinh thÇn cña nh©n d©n. Nh÷ng trë ng¹i ®ã lµm cho t×nh tØnh ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ vÒ n«ng nghiÖp, ng− nghiÖp, h×nh kinh tÕ - x· héi cña tØnh mÊt c©n ®èi vÒ nhiÒu mÆt, thu nghÒ rõng, c«ng nghiÖp vµ tiÓu, thñ c«ng nghiÖp. ng©n s¸ch thÊp, ng−êi lao ®éng thiÕu viÖc lµm, s¶n xuÊt ch−a Nguån nh©n lùc cña tØnh rÊt dåi dµo, víi 42% d©n sè ®ñ ¨n, hµng hãa phôc vô tiªu dïng l¹i qu¸ khan hiÕm. trong ®é tuæi lao ®éng, ®éi ngò c¸n bé khoa häc - kü thuËt, Cïng víi nh÷ng khã kh¨n tõ néi bé nÒn kinh tÕ, mét vÊn c«ng nh©n kü thuËt t−¬ng ®èi ®«ng. Nh©n d©n hai tØnh ®Ò bøc xóc tõ l·nh ®¹o lµ tr×nh ®é, n¨ng lùc l·nh ®¹o, qu¶n Qu¶ng Ng·i vµ B×nh §Þnh vèn cã truyÒn thèng ®oµn kÕt, lý c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi cña ®éi ngò ®−îc c¸n bé ch−a gióp ®ì nhau trong c¸c cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m ®¸p øng ®−îc yªu cÇu, nhiÖm vô cña c¸ch m¹ng trong giai l−îc tr−íc ®©y, cÇn cï, s¸ng t¹o, cã nhiÒu kinh nghiÖm trong ®o¹n míi. Phæ biÕn lµ t− t−ëng chñ quan, l¬ lµ, mÊt c¶nh lao ®éng s¶n xuÊt, x©y dùng cuéc sèng. gi¸c, ch−a l−êng hÕt sù khã kh¨n, phøc t¹p cña qu¸ tr×nh Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n, viÖc hîp chuyÓn tõ c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n sang c¸ch nhÊt tØnh còng lµm cho §¶ng bé vµ nh©n d©n tØnh NghÜa m¹ng x· héi chñ nghÜa. Mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn sa sót B×nh ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt khã kh¨n, thö th¸ch. HËu phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, lo vun vÐn c¸ nh©n, ®ßi quyÒn qu¶ chiÕn tranh rÊt nÆng nÒ, thêi gian kh¾c phôc ch−a ®−îc lîi, dung tóng, bao che, tiÕp tay cho bän gian th−¬ng ®Çu c¬, bao l©u l¹i ph¶i nhËp tØnh lµm cho c¸c nguån lùc bÞ ph©n t¸n, tÝch tr÷, n©ng gi¸ hµng hãa, ph¸ rèi thÞ tr−êng, lµm gi¶m sót hiÖu qu¶ thÊp. §Þa bµn tØnh qu¸ réng, h¹ tÇng kinh tÕ - x· lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. héi, ph−¬ng tiÖn giao th«ng, liªn l¹c thÊp kÐm, l¹c hËu; tØnh Ngoµi ra, lîi dông t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc, lþ l¹i ®ãng ë cùc nam cña tØnh, nªn chØ ®¹o, ®iÒu hµnh kh«ng cña tØnh cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, c¸c thÕ lùc thï ®Þch t¨ng thÓ s©u s¸t, kÞp thêi. c−êng chÝnh s¸ch bao v©y, cÊm vËn kinh tÕ, xói giôc c¸c phÇn NghÜa B×nh lµ tØnh cã diÖn tÝch tù nhiªn réng, nh−ng ®Êt tö ngôy qu©n, ngôy quyÒn kh«ng chÞu c¶i t¹o, c¸c ®¶ng ph¸i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp qu¸ Ýt, b×nh qu©n nh©n khÈu chØ ®¹t ph¶n ®éng tËp hîp lùc l−îng tuyªn truyÒn xuyªn t¹c chñ 900 m2, l¹i th−êng xuyªn bÞ thiªn tai tµn ph¸ nÆng nÒ. Kü tr−¬ng, ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, h×nh thuËt canh t¸c phæ biÕn lµ theo tËp qu¸n, manh món, nhá lÎ, thµnh c¸c tæ chøc ph¶n ®éng, víi c¸i gäi lµ “Nh÷ng ng−êi n¨ng suÊt thÊp, s¶n phÈm hµng hãa Ýt. C¬ së vËt chÊt - kü quyÕt ®Þnh vËn mÖnh Tæ quèc”, “Liªn quèc ®¶ng, phôc quèc thuËt, m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn, nhiªn liÖu phôc s¶n xuÊt ®¶ng”, “Héi chñ ®ång tiÕn”, “MÆt trËn phôc h−ng quèc gia c«ng nghiÖp, tiÓu - thñ c«ng nghiÖp hÕt søc thiÕu thèn, l¹c ViÖt Nam”, v.v.. hËu vµ ch−a ®−îc qu¶n lý, sö dông tèt. C¸c c¬ së v¨n hãa, T×nh h×nh ®ã ®ßi hái §¶ng bé tØnh ph¶i sím ®Ò ra c¸c y tÕ, gi¸o dôc chØ tËp trung ë thÞ x·, thÞ trÊn, vïng ®«ng chñ tr−¬ng, gi¶i ph¸p phï hîp víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña d©n c−, ®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn ho¹t ®éng cßn nhiÒu khã thêi kú thùc hiÖn hai nhiÖm vô chiÕn l−îc x©y dùng vµ b¶o kh¨n, ch−a ®¸p øng yªu cÇu n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ vÖ Tæ quèc. 39 40
Ngµy 1-1-1976, Héi nghÞ TØnh ñy NghÜa B×nh lÇn thø Nguyªn ®¸n BÝnh Th×n ®Õn quý II-1976, mét ®ît n¾ng nãng, nhÊt ®Ò ra nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 1976 lµ: kh« h¹n kÐo dµi cã nguy c¬ lµm mÊt tr¾ng vô hÌ thu. Tr−íc §Èy m¹nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, khai hoang phôc hãa, lµm t×nh h×nh ®ã, Ban Th−êng vô TØnh ñy ban hµnh NghÞ quyÕt thñy lîi..., b¶o ®¶m nhu cÇu l−¬ng thùc, thùc phÈm cho nh©n sè 05/NQ-TU, ngµy 16-7-1976, chñ tr−¬ng: “ Ph¸t ®éng t− d©n trong tØnh vµ lµm nghÜa vô ®èi víi nhµ n−íc; s¾p xÕp l¹i t−ëng trong toµn §¶ng bé, toµn qu©n, toµn d©n trong tØnh nç d©n c−, ®iÒu hßa lao ®éng gi÷a c¸c vïng, thùc hiÖn d·n d©n, lùc chèng h¹n b»ng mäi biÖn ph¸p, ph−¬ng tiÖn, søc lùc, ®−a d©n ®i x©y dùng vïng kinh tÕ míi, kh«i phôc l¹i c¸c quyÕt t©m gieo cÊy hÕt vô mïa, ®ång thêi tÝch cùc ch¨m sãc, ngµnh nghÒ truyÒn thèng, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng−êi lao b¶o ®¶m n¨ng suÊt, ph¸t ®éng mét phong trµo réng r·i s¶n ®éng; cung cÊp nguyªn liÖu cho c¸c c¬ së c«ng nghiÖp chÕ xuÊt rau, mµu ng¾n ngµy ®i ®«i víi triÖt ®Ó tiÕt kiÖm l−¬ng biÕn n«ng, l©m, thñy s¶n, t¨ng nguån hµng xuÊt khÈu, nhÊt thùc, tõng x·, th«n, tõng gia ®×nh cã kÕ ho¹ch chñ ®éng lµ chÕ biÕn thñy s¶n, n«ng s¶n, gãp phÇn tÝch lòy vèn cho phßng chèng ®ãi, quyÕt kh«ng ®Ó n¹n ®ãi x¶y ra”1. Thùc hiÖn viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong tØnh; c¶i t¹o vµ ph¸t chñ tr−¬ng cña Ban Th−êng vô TØnh ñy, c¸c ®Þa ph−¬ng triÓn v¨n hãa - x· héi; x©y dùng §¶ng, chÝnh quyÒn, mÆt trong tØnh huy ®éng 64 v¹n ngµy c«ng, ®µo 1.400 ao, giÕng, trËn vµ c¸c ®oµn thÓ v÷ng m¹nh, ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô n¹o vÐt, lµm míi hµng tr¨m km kªnh m−¬ng, ®−a 3 v¹n m¸y míi. b¬m n−íc c¸c lo¹i tËp trung lÊy n−íc chèng h¹n. Nhê thùc Víi tinh thÇn chñ ®éng, s¸ng t¹o, c¸c ®Þa ph−¬ng trong hiÖn c¸c biÖn ph¸p chØ ®¹o kÞp thêi, nªn trong ®iÒu kiÖn khÝ tØnh ®· dÊy lªn c¸c phong trµo hµnh ®éng c¸ch m¹ng thùc hËu, thêi tiÕt diÔn biÕn kh«ng thuËn lîi, nh−ng c¶ n¨m 1976, hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m toµn tØnh gieo cÊy ®−îc 168.832 ha lóa, cã n¬i ®¹t n¨ng suÊt 1976. Thµnh c«ng lín nhÊt trong n¨m ®Çu hîp nhÊt tØnh lµ 44,6 t¹/ha, ®−a s¶n l−îng l−¬ng thùc toµn tØnh ®¹t 337.710 §¶ng bé tËp trung l·nh ®¹o, chØ ®¹o ph¸t ®éng c¸c ®ît ra tÊn, gãp phÇn “v−ît qua n¹n ®ãi n¨m 1975, kh«ng ®Ó thiÕu qu©n khai hoang, phôc hãa, më réng diÖn tÝch gieo trång c©y ®ãi trong n¨m 1976, tõ chç thiÕu ¨n v−¬n lªn tù trang tr¶i l−¬ng thùc vµ hoa mµu, kh«i phôc ch¨n nu«i, b¶o ®¶m nhu ®−îc l−¬ng thùc vµ lµm nghÜa vô ®èi víi Trung −¬ng”2. Sù nç cÇu l−¬ng thùc, thùc phÈm cho nh©n d©n trong tØnh, ®ãng lùc cña §¶ng bé vµ nh©n d©n tØnh NghÜa B×nh trong c«ng t¸c gãp nghÜa vô cho Nhµ n−íc. §Õn cuèi n¨m 1976, toµn tØnh thñy lîi ®· ®−îc ChÝnh phñ tÆng th−ëng Hu©n ch−¬ng Lao khai hoang, phôc hãa ®−îc 8.265 ha. Trong ®ã, mét sè huyÖn ®éng h¹ng Hai vµ l½ng hoa cña Chñ tÞch T«n §øc Th¾ng. trªn ®Þa bµn Qu¶ng Ng·i khai hoang ®−îc nhiÒu diÖn tÝch, ____________ nh− Mé §øc 876 ha, §øc Phæ 834 ha, S¬n TÞnh 726 ha, thÞ x· 1. NghÞ quyÕt sè 05/NQ-TU, ngµy 16-7-1976 cña Ban Th−êng vô Qu¶ng NghÜa 364 ha. Mét sè hå ®Ëp thñy lîi, ®ª ng¨n mÆn TØnh ñy NghÜa B×nh. ®−îc hoµn thµnh, ®−a vµo sö dông nh− ®ª Quang Mü (S¬n 2. B¸o c¸o ChÝnh trÞ cña Ban ChÊp hµnh §¶ng bé tØnh NghÜa B×nh TÞnh), ®Ëp Së HÇu (§øc Phæ), v.v.. §Æc biÖt, tõ sau TÕt t¹i §¹i héi ®¹i biÓu lÇn thø nhÊt (th¸ng 3-1977), tr.11. 41 42