Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Cán Tỷ (1945-2015): Phần 1

Chia sẻ: Dangnhuy08 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Cán Tỷ (1945-2015) phần 1 cung cấp cho người đọc những kiến thức như: khái quát điều kiện tự nhiên và kinh tế-xã hội; nhân dân các dân tộc xã Cán Tỷ trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược (1945-1975). Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Cán Tỷ (1945-2015): Phần 1

DANG BO HUYFN QUAN BA DANG BO XA CAN 11? TRUYEN THONG CACH MANG CUA BANG BO VA NHAN DAN XA CAN TY (1945 - 2015) Xueit ban, nan, 2019
BAN D6 XA CAN TY
LOI GIOI THIEU Dang COng san Viet Nam do HO Chi Minh sang lap va ren luyen, la dOi tien phong each mpg, bO tham muu chien dau caa giai cap cOng nhan va dan tOc Viet Nam. DuOi sly lanh ciao cua Dang, nhan dan to da yugt qua mpi kilo khan, gian kho va by sink, gianh nhieu thang toi coy nghia chi& Tuve va mang tinh thai Lich sir Dang la mot pho sit bang yang, de gop phan lam nen nhang trang Sl:f Bang ye yang do khong the khong ke den lich sir cua. nhang Chi bO hay Bang bO ca so'. On lai truyen thOng each mang cita mOt. Chi bO hay mot Bang bO ca sa Id viec lam het sac can thiet va coy nghia d:ac biet quan trong. Nhan tilde &rye y nghia, tam quan trong do, Bang 1)0 va nhan dan xa Can Ty rat mong muon &roc phac hpa lai bac tranh ye mot thei kY lich su hdo hang dia. Bang bO va nhan dan )(a Can Ti, thong qua nhang trang sir ye yang do, nh'am giao due, bOi duOng cho can, 130, dang yien ya nhan dan cac dan tOc ?ca. Can Ty, nhat Id the he tre long to hao ye, truyen thOng each mpg que huang. Tren ca so. do, ke thaa va phat huy tinh than each mang caa cac the he cha anh, doan ket nh'at tri trong Bang, trong nhan dan, quyet tam yuert qua mpi kho khan, thir thach de thuc hien tot nhiem vu each mpg trong giai doan 3
Dap irng nhu cau cua Bang b0, nhan dart xa va thdc hien Chi thi so 20 --- CT/TW, ngdy 18 thang 01 nam 2018 cua Ban Bi thu ve tang cuemg, nang cao chat luo:ng cong tac nghien cdu, bien soan, tuyen truyen, gia.o due Lich su Bang, Ban chap hanh Bang ny xa Can Ty da quyet dinh tien hanh cong tac nghien cdu va bien soan akin "Truyen thong coch mang cua Dang bO va nhan dan xa Can Ty (1945 - 2015)". CuOn sach "Truy'n thOng coch mang cua Dang 1)0 va nhan dan xa Can Ty (1945-2015)" nh'am lam sang to dieu kien lich sd, qua trinh ra doi cua Chi 1)0; qua trinh truemg thanh, Oat trien va hoat &Ong lanh dao cua Chi b0, Bang b0 qua cac thai kY. Trai qua him 70 nam khi cach mang thanh cong, clac biet la to khi chi 1)0 Bang xa dirge thanh lap, da lanh dap nhan dan trong xa Oat huy truyen thOng doan ket, Y chi to luc to cuing, tich cdc day mph san xuat, phat trien kinh t6, van Ma, xa hOi, gop phan tham gia hai el& khang chien chOing awe dan Phap, de qu6c My xam lugc va tham gia cuOc chien clau bao ve bien gieri phia Bac nam 1979, thdc hien duong 10i d'Oi meri cua Bang. Trong qua trinh to chirc thuc hien viec suu tam, khai thac to lieu, nghien cdu va bien soan cuOn sach da nhan dugc sir quan tam chi dao cua ThuOng trixc Iiuyen ny Quart Ba; su phi hop, giup do' cua Ban Tuyen gido Huyen uy va su chi dao, ginp do' ve chuyen mon dia. 4
Phong Ly luan Chinh tri va Lich sd Dang, Ban Tuyen gido Tinh uy ding vai sty gong gop y kien quY bau cua can be, dang vien da tirng tham gia boat Ong each mpg, cong tac qua cac thai kY tren dia ban xa. Ban Chap hanh Dang be xa Can Ty xin chan thanh cam on sty gill') clo• quY bau do. Mac du ban bien sop da co nhieu co gang, voi tinh than trach nhiem cao, nhung trong qua trinh thiyc hien con gap nhieu kho khan, nguen tai lieu thanh van bi that lac nhieu. Vi vay, not dung cuen sach khong the tranh khoi nhirng thieu sot. Chung toi rat mong nhan dugc six tham gia gop Y cua cac deng chi va ban doe de cuen sach clugc hoan thien trong lan tai ban sau. Ban Chap hanh Dang be xa Can Ty xin tran trong gioi thieu cuon sach "Truyen thong each ma/1g cna Dang bO va nhdn dan xa Can T.); (1945-2015)" toan the clang vien va nhan dan xa. Can Ty cilaw ban doc. T/M BAN CHAP HANH BI THU' Sung Mi Lung 5
Chilling I KHAI QUAT DIEU MO TU. NHIEN VA KINH TE - XA 11Q1 - Can Ty la xa vimg cao, nam 6 phia Dong Bac dia. huyen Quan Ba, cach trung tarn huyen 16 km thu6c khu VkfC Cong vien dia chat toan cau Cao nguyen (Id Deng Van. Phia Dong iziap xa Lao Va Char (huyen Yen Minh). Phia Tay Oa') xa Thanh Van, phia Nam giap xa Lung Tarn, xa Dong Ha. Phia Bac giap v6i xa Bat Dai Son. , Dien, tich ttr nhien cua xa la 4.025 ha. Trong do, dat san xuat nong nghiep la. 392 ha, dat rung 2.275 ha, con lai la dat khac. Xa co dia hinh tuong dOi thuan chn yeti dat rang c6 d6 doc trung binh tir 35° tr6 len va cac thung lung kha bang phang. Tuy nhien, tren dia ban xa vin con c6 mot s6 dOi nut (Id cao. Tren dia ban xa co dong song Mien chay qua, c6 cac mach nu6c nhO co nu& nguOn thon Xin Suoi HO duvc khai tilde phuc vu sinh hoat va san xuar nong nghiep. Ve khi hau, xa. Can Ty thu6c khu vkic khi hau nhiet d6i gio mua duvc chia thanh 2 mita rO ret: Mita kilo (mita clang) va inUa intra (mila he). Leong mu.a trung binh 1.400 — 2.900 mm/nam. Mira mua keo dai to thang 5 den thang 9, c6 dO am cao. Co thang nhiet dO cao nhat la 32°C. Hang nam vao mda mua, luvng mua tap trung 16.n 6
thuerng gay sat la, xoi men, gay ach fac giao thong, anh twang den san ,xuat, sinh hoat nhan clan. Vao gian nay, mgt so khu vgc bai bang thirong xuyen bi ngap ung; cac than yen suoi c6 nguy co sat la va la qua cao. khac phgc nhang, khan tren, ba, con nhan dan trong chit dgng dieu chinh mna vg de tranh khoang thai gian thuang xay ra nhang dgt mtra lu trong nam. Wa clang lanh, hanh kho keo dai tir thang 10 den thang 4 nam sau. Co nhisng thang, nhiet d9 thap nhat xuong dtrai 0°c. Mita 'Jong thuerng gia ret, ca ,biet co nhang dp' ret dam, ret hai keo dai, nhiet d9 xtiong den t 0°c, xuat hien bang gia, mtra tuyet gay nen nhimg kh6 khan khong nh6 cho sinh hoat va san xuat, nhat la trong trot va chan nuOi. D9ng, thgc vat tren dia ban xa kha phong Hien nay, tren dia ban xa van can c6 mot so dien tich rUng nguyen sinh nhieu loai g6 qu)'T: Bach do, bach xanh, bach yang, g6 huang, trai, nghi'en... Co nhang cay nghien to c6 dirong kinh td 1 den 1,5m van con nguyen. Day la rung quy cita xa Can TST. , Ben canh do nhieu cay an qua: Tram den, tram trang, dau da... duvc nhan dan dia phuang dung lam tilde an va hang hod; nhieu loai cay dugc nhan dan sir dung de lam thuoc chaa benh, boi bo sirc khoe, dung nha cira, lam do dung, phuang tin san De gill gin dien tich rung hien co, Dang b'9, chinh quyen va nhan dan xa Can Ty da tich cgc thgc hien nhieu bin phap trong, bao ve rung; trong do nhieu dien dat trong, d6i nui trgc da. dan 7
duoc phU xanh. Ve clang vat, tren dia ban xa c6 nhieu quY hiem, (lac biet can c6 dan khi voi vai chuc ca. the. Dieu kien to nhien ctia xa. Can Ty c6 nhUng kho khan, anh huOng khong nh6 den sinh hog va san xuat cita nguei, dan. Dieu do nhan, dan cac dan tac trong xa can phat huy tinh than doan ket, no hrc co gang de khac phijc kh6 khan, tro ngai. Can Ti la vimg dat tuang dai rang, duoc con ngueri dat chart den kha som va c6 truyen thong Lich sir to lau deri. Tai dia ban Can Ty, cac nha khdo co hoc da tim thay cong cu da, ghe, deo filo so ben canh nhang 1)6 xuang rang clang vat hoa thach dirge xac dinh c6 nien dai each ngdy nay gan 30.000 nam. Thai Hiing Vuo'ng, Can Ty thuac ba lac Tay Vu, theri cac trieu dai phong ki'en viling nay la huyen Tay Vu, sau dO dupe dat ten la chau Vi Xuyen. Den cuai nam 1929, xa Can Ty thuac tang Yen Dinh, chau Vi Xuyen bao gam cac than, ?corn: Ccin Ty X6m (Sim Can Ty, Sang Can Ty, PO CChuLung, Ron Ma Van), Xin Steal Ho, Meo (Cac Meo, Lao Chai, San Cho, Lan Tien Van, Yang Lung Thang, Thao Su Phin), Pa Ta San (Pa Ta San, Chang Sd, Mao Xuan Lang, Bai Chu Phin), Si Phai (Si Phai). Sau mot thoi gian, xa. Can Ty dupe tiep nhan them them Lhng Hoa X6m (Lung 1-16a, Lung Tam, Lung Sao Thau) cua xa Tieu Mien, tong Yen Dinh chuyen sang. 8
Cach mpg thang Tarn nam 1945 thanh cong, dan vi hanh chinh cua xa duac chuy'en ve huyen DOng Van. Ngdy 5/7 /1961, HOi dOng Chinh pht) ban hanh Quyet dinh so 91-QD/CP chia xa Can Ty (huyen DOng Van) thanh 4 xa: Can Ti, Lung Tam, Bat Dai San, Lao Va Chai. Tai thai diem nay, xa. Can Ty có cac thOn: Dau Cau, Sua Can TS,/, Sang Can Ty, Xin SuOi HO, Lung Vai, Po Cha LUng. Ngdy 15/12/1 962, HOi dOng Chinh phu ra Quyet dinh so 211-QD/CP chia huyen DOng Van thanh 3 huyen: D'Ong Van, Yen Minh, Meo Vac va thanh lap huyen Quail Ba tren Co so mot so xa thuOc huyen Vi Xuyen va 3 xa cita huyen Dong Van. Ngdy 18/1/1963, huyen Quan Ba chinh tilde di vac, hoat &Ong. Huyen Quasi Ba duac thanh lap tren ca so mOt so xa thuOc huyen Vi Xuyen lid 3 xa: Can Ty, LUng Tam, Bat Dai Son cUa huyen Dong Van chuyen sang. Nhu vay, tir thang 1/1963, xa Can Ty truc thuOc Ilia gi~i huyen Quan Ba. nam 1994 den nay, xa Can TST có 8 then la: then Dau Cau I, Dau Cau II, Xin SuOi HO, Lung Vai, Stia Can Ty, Sang Can Ty, Pa Cha Lung, Giang Chti Phin. Tral qua qua trinh sink song va phat trien, dOng bao dan tOc Mong cu tru dau ti'en tren dia ,ban ,xa va luon phat huy truyen thang down ket, tinh than dau tranh bat khuat, kien cuong chong gi4c ngoai xam va can en trong lao dOng san xuat. 9
De'n nam 2015, tren dia ban xa có 1.030 110, 4.997 khau veri 02 dan toe ding sinh song gam dan tOc MOng, Kinh. Mat c10 dan so thap, cu tru tuung doi tap trung. Trong do, dan tOc Mang chiem chu yeu co 1.028110 vOi 4.989 khau, chiem 99,84%, dan toe Kinh chi co 02 h0 voi 8 khau Wang 0,16%. Di'eu kien to nhien MI6 khan, kh- c nghi'et cung la a mot trong nhang nguyen nhan gop phan xay Ong tinh than doan ket, cung khac phut kilo khan de sinh ton va phat trien, lao dOng san xuat cua nhan dan xa Can Ty. Truck day giao ,thang tren dia ban xa. chu y6u la tuyen dtrOng ngtra the,. Den nay xa có mot tuyen dtrOng nhira thuOc Quoc 10 4c, con dupe gpi la duong Hanh Phnc, clop di qua xa chieu dal 9 km. Xa Can TS/ có vi tri quan trot-1g ve mat chinh tri, quan sty va kinh te, dac biet la dia the quan str. Tu bao doi nay, trPng trot, chan nuoi la ngh'e chinh cua nhan dan Can Ty. NguOi dan xa Can Ty tich etrc khai pha, cai tao dat dai, cai tao nhang suOn doi thanh nhang bai ntrang, ruOng bac thang de canh tac, san xuat, dam bao nguon hyang Uwe lid dem lai nguon thu nhap tix san xuat nong nghiep. Nguei dan Can ,TST rat thanh thao va kheo leo trong nghe cong ,truyen thong nhu dan tat may tre, trong lanh lam nguon nguyen lieu det Tir do, tao nen nhirng b0 y phtic dan toe nhimg dtrOng net hoa van tinh xdo tren trang phtyc, do trang sire cua cac dan toe, the hien sinh d'Png, phong phu doi song vat chat v1 tinh than cua dong bao trong xa. 10
Nam 1858, thlyc dan Phap xam lugc nuac ta. Nam 1887, thuc dan Phap can ban chiem dugc tinh Ha Giang. Sau khi chiem (long Ha Giang, thiic dan Phap nam lay bon phong kien, th6 ty de lap 13,0 may th6ng tri tit tinh xuong cac chau, tong, xa. Chung thi hanh the dO "Quan sly quail the", lap ra Dao quan binh thd ba, kiem soat mgi cOng viec hanh chinh 6° dia pluyang Thlye hien chinh sach "chia de tri", thiyc dan Phap ra mire duy tri he thong cac dong ho tha ty trong dia phuang (long thOi dung moi thu doan thaw d'Oc nham chia re, gay han thu gifra cac dong toe. Tai dia ban xa Can Ty, nguOi Mang tren dia ban xa dugc chia ra thanh giap do bon tong giap, ma phai nam, duoi six kiem soat gat gao dm bang ta. ngueri Meng. dOc chiem quyen lgi, dat dai va nhat la de dan dp cac cuOc not day cua nhan dan dia ,phuang chong lai chUng, thvc clan Phap tarl cugng to chdc lire lugng quart, sty. Song song vii nhang thu clop chinh tri dan ap bang quart sty, thtyc dan Phap, dia chit, tho ty con ra sire vo' vet, bac lot kinh te, chu yeu la khai thac, boc lOt kinh te, chil yeti la khai thac, cuap doat cac san pham nong, lam nghiep, nguon tai nguyen cUa dia phuang nhu cac loci go quy, song, may... Dac bi'et, tai dia. ban Can Ty, thlyc dan Phap con bac lot sdc, nguOi, bat nhieu ngueri phu phen di lam duemg, xay don, dap lay va xay cong thanh tai day. Nhan dan xa Can Ty phai di lao dOng trong diet' kien kh6 khan, khac nghiet, nhieu ngueri da chet vi tai nan, dOi ret, benh tat. Hien nay, tren dia 11
ban xa van con hai cong thanh IA cong thanh o then Sang Can Ty va cong thanh 6 thOn Giang Chti Phin, Xin Suoi HO. Hai cong thanh tuy bi pha mot so clop thanh nhung co ban hien nay van con va co the sir dung dupe trong pheng thil. Tai dia ban xa., thuc dan Phap sir (king he thong the ty, dia chu chiem dat dai, rung nui, tai nguyen va bat nguoi dan phai nOp san vat quY nhu: Mat ong, tam thAt, thuoc Hang nam, den vu san xuat, chimg bat nhan dan trong viing phai lam khOng cong cho chung. Nhieu nguoi dan chi suet doi lam thue, d muon cho filo ty, dia chtl,, corn khong an, do khOng dill mac. Nhfing nguoi bi bat den lam lung tai nha the „ty, dia chu hang nam ding phai nPp cho chnng san pham tix rung chan nuoi. Ngodi ra, chnng can boc 1Pt d6ng bao Doi day bang nhilng thir thue Ong tie, tan nhan va vo lY nhu: Thue ngua tho doi v6i nguoi co ngua,, thue gia Oc (thue bep danh vao gia dinh), thue nuoi quail (nPp bang hien vat de nuoi binh linh dong tai dia ban xa), thue thu'Oc phien... lam cho doi song cua nhan dan xa da dOi kho lai cang them doi kilo ban ding. Bi b6c 10t, kim ham trong vong lac hau, nong dan bi nan doi thuOng xuyen de dpa. Ben canh do, do chinh sach ngu dan cna thtyc dan Phap, nguoi dan Can Ty hau het bi mu chi7r, khOng biet dpc, biet viet. Tren dia ban xa khong c6 truOng hoc nao. Tinh hinh tren gay can trO lon cho viec giao dye va to chirc cho dong bao tham gia cach mpg. 12
Ngay 3/2/1 930, Dang COng san Viet Nam ra lanh ciao nhan dan ca nuorc eldng len dau tranh chOng thue dan Phap. Veri truyen thong loan ket, tinh than yeu nu& nong nan, nhan dan ede dan toe tinh Ha Giang, trong do nhan dan xa Can Ty da gide ngO lY tuOng each mpg va di theo each mpg, cung nhan dan trong huyen, tinh ding nhu nhan dan ca nude lam n'en thang lqi each mpg Thang Tam nam 1945; cuOc khang alien chong thuc dan Phap (1945-1954), de quOe M57 xam luvc (1954-1975). 13
Chtro'g II NHAN DAN CAC DAN TQC XA CAN rlf 7 TRONG THOI KY KHANG CHIEN CHONG TiltJ.0 DAN PHAP VA DE QUOC MY XAM LU'QC (1945-1975) 1. ,Nhan dan cac dim tt)c x5 Can Ty day tmimh san xuat, phat trien van Ma, deng Op sire ngtroi, sire ciia, gop phan tham gia cmlic khang chitin chong thkrc dan nap (1945-1954) Ngdy 3-2-1930, Ding COng san Viet Nam throe thanh lap. Bang ra do i cid tao ra buck ngoat mdi cho each mang giai phong dan tPc Viet Nam va dap irng duce nguyen vpng cua cac tang lop nhan dan lao dOng, da tap hop due c (long dao quan chUng tham gia ,phong trao each mang rOng khap trong ca nuerc, tieu bieu nhu phong trao X6 viet Nghe - Tinh (1930-1931). Trong nhang nam nay, Can Ty la, xa yang sau, viing xa, vimg heo lanh dang duai ach thong tri cna the dO thuc ,dan, phong kien. Ch'er dotho ty, cht) kim ham, khng th moi mat, dai song nhan dan het sin; kho e khan. Do do, anh hung cua each mang, cda Bang den dOng bao cac dan toe bi han che. Can 17,0 dia. Bang chua the di vao van dOng, gay dung co' sa cach mang, cho nen tai xa Can Ty chua có phong trap cach mang. Ngdy 28-1-1941, ciOng chi Nguy6n Ai QuOc ve nude, Nguai chpn Cao Bang lam co' stir each mang va Nguai true tiep xay dung Mat tran Viet Minh a Cao 14
Bang. Tiep do, sau Hai nghi Trung trong Ian thd tarn (thong 5/1 941), Ngtrai ldy vimg nay lam trung tam can ctr dia, to trung tarn nay, cluai sty lanh dao true tiep cna Ho Chi Minh, luc lugng each mang lan rang theo cac huang, trong do c6 hugng Tay Tien, phat trien sang Hd Giang. Theo chri truong cua lanh to Ha Chi Minh, bao Viet Nam dac ljp, Dong Minh pi tat ld Viet Minh ra dai do Nguoitruc tip phu trach ngay 01/8/1941, ding vgi mat , tai lieu tuyen truyen dia Dang, cud. Mjt trjn Viet Minh bang tieng pho thong va ,tieng cac dan tac Tdy, Dao, Mang da c6 tac dung thiet that va sau sac trong viec giao duc, dang vien quan chUng hang hai tham gia yap to elide Ciru quOc, da tra thanh tong cu tuyen truyen dia. Viet Minh, theo cac can ba ciru quoc tit Cao Bang di cac not va. sang Ha Giang, g6p phan quan trong vdo viec to chine Mjt trjn Viet Minh a cac xa khu vie vUng cao mien nUi trong do c6 xa Can Ty. Thuc hien Ngh1 quy'et Hai nghi Trung 'yang lan thin 8 ,(Thong 5-1941), trong do coclop nhan manh den van xay dung to chirc ca s0' Bang vimg dan toe thi'eu so, ngay 15-9-1944, Ban Viet Minh tong Dugng Thugng dugc thanh ljp va dam nhiem mai viec cua dia phuang. De chuan bi lac luang cho tang kh&i nghia, ngdy 25-10- 1944, Ban Viet Minh tang Dugng Thugng gia nhjp Lien chau Thugng Kiet Id khu vac co phong trao each mang manh me va rang 16n Om (long bdo cac dan tac Tdy, Dao, Wang cac tinh Cao Bang, Bac Kan, Hd Giang. 15
Nhu vay cac ca sa each mpg cUa Ha Giang duac not lien khu can cir each mpg Cao, Bang va cac tinh phia Bac do Trung uang Da'ng true tiep lanh dao, phong trao each mang Giang not Chung, khu \ivy Dong Van not rieng c6 buac phat trier' nhanh da lam cho hang nga quan dich hoang mang, lo so va bi phan hoa nhanh ch6ng. Cang trong thai gian nay, lien Tinh fly Cao — Bac — Lang chi) truang ma ,duang lien lac sang tinh Van Nam (Trung QuOc) de ,chuan bi cho nhung can 1)9 hoat Ong a nuac ngodi chuyen va khi ye nuac. Qua nghien ciru thpc te, phan tich tinh hinh cac can b9 Viet Minh nhan dinh: Con duang gan nhat tir Duang Thuang — Ng9c Long — Mau Due - Lang Phin Pho Bang sang TUng Can (Van Nam — Trung Qu6c) nhung con duang nay phai qua khu vpc dang bi tap doan tho ty lac? Vuang khang che, to chua khay phpc dupe. Do do, cac can b0 Viet Minh da quyet dinh phai ma dumg ra huang Quan Ba - Na Cho Cai sang Phan Chi Hoa (Trung Quoc) de tao thanh mat hang lang, noi lien Duang Thuang bien giai Viet — Trung. De ma duac con throng do, cac can ba Viet Minh phai tiep tpc xay dung va phat trien co' so. each mpg tir Duang Thuang, Ngam La, Yen Minh tai xa Can Ty va cac xa Bong Ha, Thai An, Quail Ba, Thanh Van, den than Na Cho Cai xa Nghia Thuan, sang Phan Chi Hoa (Trung Quac). Thpc hien chi) truung tren, tai Can Ty, can ba Viet Minh ciia Ban Viet Minh tong Duang Thuvng da den 16
van dOng each mpg nen phong trao cach mang da nhanh chang phat trien manh me, den gia thang 12/1 944, c6 nhieu nguOi con cua xa. Can Ty da tham gia vao cac doan the each mpg. Ciing v6i do, tren dia ban )(a van de xay Ong lkfc luong vu trang thoat ly va nth thoat ly ding throe chit y den. Phong trao xay dung to, dOi du kich, to ve da duvc trien khai. Trong thai gian nay, each mpg Viet Nam bu6c vao giai doan mOi, c6 nhieu thujn lqi de tao co h6i tien t6i giai ph6ng dan toe. Dem 9-3-1945, Nhjt dao chinh Phap, pha vO m6i eau ket Phap - Nhiat, Ban Thueng vu Trung uang Dang hop va nhjn dinh tinh hinh, kip thOi dua ra chit truang m6i, ngdy 12-3-1945, Trung uong bang ra Chi thi "Nhjt - Phap ban nhau va hanh d6ng cua chung ta". Trong th6i gian nay, tren tat ca cac dia phuung cua ca nuac, Nhjt cho quan di cac nai bat linh, dong thei chnng, gianh thy chinh quyen, dua bon tay sai cua Nhjt vao nam giu b6 may chinh quyen va ra sue vo vet, boc 16t ,nhan dan. Ngdy 12-3-1945, Nhjt dua quart den chiem dong cac don cua Phap tren dia ban Ha Giang, trong do co don Quan Ba, Bach Dich... Thijc hien chit truong cua bang "Phat ciOng cao trao khong Nh at, cure rudic manh me lam tien de cho cu6c kh nghia", phong trao chong Nhjt 6 Quan Ba din ra soi noi. Sau, khi co Nghi quyet H'6i nghi quan sty each mpg Bac kj,7 ye vi'ec day . imanh chien tranh du kich, 17
thOng nhat cac hxe lugng vu trang thanh giai phong quan, ma rung cac chien khu chong Nhat, phong trao khang Nhat, cdu nuac da phat tri'en mph me. Thang 4 den thang 6-1945, cac tran danh lien tiep dien ra dac biet la tran danh d xa Dong Ha, Trang Kim, Can Ty, trong tran danh d dau cau Can Ty, ta lgi dung ban dem, rut van tren cau, quail ta da cha Ong the tien cong, hrc Wang caa ta tap trung cac dgi du kich co han 300 nguai. Trong do, d'gi du kich cUa Can Ty tham gia dung tran danh nay do hai (long chi Dang Viet Hung va. Hoang Long chi huy. Tran danh din ra dem 30-4 den 1- 5-1945, lgc lugng ta tieu diet 10 linh Nhat va lam bi thugng hang chuc ten, thu nhieu chien lgi pham. Trong tran danh nay co dgi du kich xa Can Ty tham gia gum cac 'Ong L6 Van Pha, Ly Mi Cho, Hang Van Chinh... la nguai con cua manh dat xa Can Ty da chien dau cugng, gop phan cho tran danh thang lgi. Nhat thua tran, dau hang D'Lg Minh. Veri danh nghia quail Dong Minh tuerc vu khi quan phat xit, Quail doan 52 ciia,Tuang Giai Thach da. di qua dia phan xa, chUng dabat nhieu thanh nien van chuyen vu khi cho chUng. Ngdy 19/8/1945, each mang ca nuac thanh cong, Ban Viet Minh tong Duang Thugng chi dao tier' hanh thanh lap Ban Viet Minh a cac xa tien tai thanh lap Uy ban Hanh chinh khang chien lam thai xa. Xa Can TS( lac nay chua dugc thanh lap do tai don Quan Ba, dOn Bach Dich van can bgn phan Ong chiem clang va khOng the ca khu vuc. 18
Gifia thang 9-1945, Hoang _Quoc Chinh (Uy vien Trung trang VIO Nam Quac Ddn Dang) cam d'au mot so tay chan theo quan Thong vao chiem dOng d6n Quail Ba, don Bach Dich. Sau do, chUng giao lai don cho mot so si quan, binh linh dia phuang do chung tap hop lai chiem giir de chUng tiep tic di vao chiem (long thi xa Ha Giang. Tai d6n Quan Ba, so &Ong binh linh la ngu6i dia phuang, sau nhieu lan dugc can bP Viet Minh truyen, van Ong theo cach mang va trong khi the each the mang dang di len, nen hp da giac ng0 va di theo cach mang. Dem 21-11-1945, binh linh d6n Quan Ba not day bat tr6i 2 ten chi huy, giao d6n va vu trang cho Viet Minh. Tai d6n. Bach Dich sang ngdy 22-11-1945, hai ten chi huy da bO chay, de lai quail linh, truck tinh ,hinh dO so quail ,linh da gia nh'ap each mang. Sau khi don Quan Ba va don Bach Dich dugc giai phong, cc') cac xa trong khu virc da tien hanh thanh lap Uy ban Hanh chinh khang chin xa. Rieng xa Can Ty true thuPc su cai tri dm hp Vuang do vay van duy tri bo may nhu cu do 'Ong Vang Chin Cao lam tong tru&ng. Luc nay, ca so' each mang chi có mot nai • tr'en, dia ban huy'en Dong Van nhung con yeu, chua phat trien dugc, the lgc filo ty h9 Vuang can rat manh. Dira vao danh nghia Chu tich huy'en va lgi dung tinh th'e cuOc khang chien chong thgc dan Phap cua to con nhieu kho, khan, Vuang ra sire cung co va m6 rOng pham vi thong tri cua minh. Vuang 19