Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Cao Bồ (1949-2019): Phần 1

Chia sẻ: Hoangnhanduc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Cao Bồ (1949-2019): Phần 1 được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và con người; Nhân dân xã Cao Bồ trong cuộc đấu tranh giành chính quyền trước năm 1949; Đảng bộ và nhân dân xã Cao Bồ tích cực thực hiện nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội và tham gia kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược (1954 - 1975). Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Cao Bồ (1949-2019): Phần 1

ĐẢNG BỘ HUYỆN VỊ XUYÊN ĐẢNG BỘ XÃ CAO BỒ * TRUYỀN THỐNG CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN XÃ CAO BỒ (1949 - 2019) Cao Bồ, năm 2022 1 2
LỜI GIỚI THIỆU vang, có nhiều đóng góp vào cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc, toàn vẹn lãnh thổ và xây dựng chủ nghĩa xã Thực hiện Chỉ thị 24-CT/TW ngày 22 tháng 11 hội. Những chiến công, những sự kiện qua hàng ngàn năm 2013 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy “Tiếp tục đẩy ngày kháng chiến, xây dựng vẫn ghi đậm, khắc sâu trong mạnh thực hiện Chỉ thị số 15-CT/TW ngày 28/8/2002 của tâm trí của các thế hệ mỗi người con quê hương. Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường và Để cuốn "Truyền thống cách mạng của Đảng bộ nâng cao chất lượng nghiên cứu, biên soạn Lịch sử Đảng và nhân dân xã Cao Bồ" đến được với cán bộ, đảng Cộng sản Việt Nam”, nhằm đáp ứng nguyện vọng của viên, nhân dân và bạn đọc, Ban biên soạn đã dày công cán bộ, đảng viên và nhân dân, đồng thời ghi lại những sưu tầm, khai thác tư liệu, nghiên cứu và đã nhận được đóng góp to lớn của cán bộ, đảng viên và nhân dân xã sự giúp đỡ nhiệt tình, trách nhiệm của các cụ cao niên, trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế cán bộ lãnh đạo xã qua các thời kỳ và nhân dân trong xã. Mặc dù Ban biên soạn đã có nhiều cố gắng, song không quốc Mỹ xâm lược cũng như trong thời kỳ đất nước hòa tránh khỏi những hạn chế do các nguyên nhân khách quan bình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nhằm động viên, cổ vũ và chủ quan, nhất là tài liệu thành văn không đầy đủ. Do nhân dân phát huy truyền thống yêu nước, cách mạng, đó, cuốn sách khó tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tôi củng cố và xây dựng tình yêu quê hương, đất nước, tích rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của bạn đọc cực tham gia thực hiện đường lối đổi mới của Đảng. Ban để sửa chữa, bổ sung, nâng cao hơn nữa chất lượng cuốn chấp hành Đảng bộ xã Cao Bồ quyết định tổ chức biên sách khi có điều kiện tái bản. soạn “Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân Ban Chấp hành Đảng bộ xã Cao Bồ xin chân thành xã” giai đoạn 1949 - 2019. cảm ơn các đồng chí đã quan tâm giúp đỡ chúng tôi biên Trong lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước, nhân soạn và xuất bản cuốn "Truyền thống cách mạng của dân Cao Bồ đã phát huy truyền thống yêu nước, cần cù, Đảng bộ và nhân dân xã Cao Bồ”. Trân trọng giới thiệu dũng cảm, vất vả đấu tranh với thiên nhiên, giặc ngoại cuốn sách cho bạn đọc./. xâm để bảo vệ và xây dựng cuộc sống. Đặc biệt là từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, nhân dân xã Cao Bồ đã tích cực tham gia hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới của Tổ quốc vô cùng gian khổ nhưng cũng rất oanh liệt, vẻ 3 4
Phần I Khuổi Luông, suối Tùng Cạy, suối Cốc Chủ chảy vào Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội suối Nặm Má (Làng Má), bắt nguồn từ rừng đầu nguồn và con người từ Khu bảo tồn thiên nhiên Tây Côn Lĩnh (thôn Lùng Tao, Tham Vè, Tát Khao, Khuổi Luông) tạo ra dòng nước Xã Cao Bồ là xã vùng cao của huyện Vị Xuyên, ngầm vô cùng phong phú, là nguồn nước cho thuỷ điện cách trung tâm huyện Vị Xuyên 18 km về phía Bắc. Phía Nặm Má và phục vụ tưới tiêu dồi dào, đáp ứng nhu cầu Bắc giáp xã Phương Thiện, Phương Độ (Thành phố Hà phát triển sản xuất nông nghiệp cho nhân dân trong xã, Giang) và Phương Tiến; phía Nam giáp thị trấn Vị Xuyên đồng thời là cung cấp nguồn nước sạch cho cả trung tâm và xã Việt Lâm; phía Tây giáp xã Quảng Ngần và huyện Vị Xuyên. Ngoài ra trên địa bàn xã còn có nhiều Thượng Sơn; phía Đông giáp xã Đạo Đức. Từ sau năm tài nguyên thực vật phong phú, có nhiều loại gỗ quý, 1969 trải qua quá trình sát nhập, chia tách, mở rộng diện mang lại giá trị kinh tế cao gồm: Đinh, trai, nghiến, lát, tích đất tự nhiên và địa bàn dân cư, đến nay xã Cao Bồ pơ mu, dổi, sến và rất nhiều song mây, tre, nứa, vầu… và có tổng diện tích đất tự nhiên là 11.118,99 ha, trong đó: các loại cây thuốc nam quý hiếm dùng để chữa bệnh cho Đất nông - lâm nghiệp 8.778,13 ha; đất phi nông nghiệp nhân dân; trong rừng có nhiều loài động vật quý hiếm 380,20 ha; đất ở 31,35 ha; đất chưa sử dụng 1.929,31 ha. như: Hổ, Báo, Gấu, Sơn dương, Khỉ, Cầy hương, Lợn Xã có nhiều tiềm năng về quỹ đất phát triển nông nghiệp, rừng, Nhím, Trăn, Tắc kè và các loài chim.v.v. Đến nay đặc biệt là phát triển nông nghiệp hàng hóa như: lúa, ngô, do quá trình mở rộng diện tích đất để phục vụ sản xuất lạc, rau, đậu các loại, đặc biệt khí hậu thổ nhưỡng phù nông nghiệp nên các loài động vật quý hiếm này đã ngày hợp với những cây trồng chủ lực (cây chè, cây quế, cây càng hiếm. thảo quả, chăn nuôi đang phát triển theo phương thức Xã Cao Bồ thuộc vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, chăn nuôi hộ gia đình, tạo ra nguồn lương thực, thực chịu ảnh hưởng của gió mùa. Khí hậu phân chia ba mùa phẩm cho toàn xã. Địa hình của xã gồm nhiều đồi núi cao rõ rệt như: Rét đậm, rét hại, mùa mưa và mùa khô, rét chải dài theo sườn núi Tây côn lĩnh, địa hình có dạng hình kéo dài từ tháng 10 năm trước đến tháng 3 năm sau, mùa chữ nhật, bị chia cắt bởi nhiều khe suối. mưa từ 4 đến tháng 8, mùa khô kéo dài từ tháng 9 đến Trước đây, xã Cao Bồ có nguồn tài nguyên thiên tháng 3 năm sau. Lượng mưa phân bố không đều theo nhiên phong phú, đa dạng, trên địa bàn xã có nhiều con các tháng trong năm, lượng mưa bình quân là 2.500 suối như: Suối Cô Sẩu, suối Bà Kéo, suối Nà Van, suối mm/năm, cao nhất là 2.902 mm/năm, thấp nhất là 1.800 5 6
mm/năm; tổng số ngày mưa trung bình cả năm khoảng sáp nhập vào xã Phương Thiện, Bản Bang sáp nhập vào từ 150 - 160 ngày/năm. Nhiệt độ trung bình là 21 0C, xã Đạo Đức, Lùng Áng sáp nhập vào xã Phú Linh. Từ đó nhiệt độ cao nhất là 360C, nhiệt độ thấp nhất có năm xã Cao Bồ còn có 9 thôn, đến năm 1992 lại tách 2 thôn ra xuống dưới 30C, độ ẩm không khí cao, trung bình trên là: Thác Tậu, Gia Vài. (Thác Tậu tách ra thôn Thác 80%. Hùng, Gia Vài tách ra thôn Gia Tuyến), Gia Vài sáp nhập Giao thông đi lại không thuận lợi, xã có đường từ vào xã Phương Thiện; đến năm 2007 Bản Dâng lại tách trung tâm huyện Vị Xuyên vào đến trung tâm xã Cao Bồ ra thành 2 thôn là thôn Bản Dâng và thôn Tham Còn. với tổng chiều dài 18 km, nối từ Quốc lộ 2 vào xã là 13,7 Hiện nay xã Cao Bồ có 11 thôn gồm: Lùng Tao, Tham km. Có 03 tuyến giao thông liên xã; tuyến 1 từ xã Vè, Tát Khao, Thác Tăng, Thác Tậu, Thác Hùng, Khuổi Phương Thiện TP Hà Giang vào Cao Bồ, tuyến 2 từ Đạo Luông, Gia Tuyến, Chất Tiền, Tham Còn, Bản Dâng. Đức vào Cao Bồ; tuyến 3 từ Việt Lâm Cao Bồ. Với tổng Cuối năm 1949 chi bộ Đảng xã Cao Bồ được thành chiều dài cộng cả 3 tuyến là 59,7 km. Hiện nay được sự lập, tổng số hộ dân của xã lúc đó có 250 hộ, với 1.250 quan tâm của Đảng, Nhà nước, xã Cao Bồ đã chú trọng nhân khẩu, có 2 dân tộc cùng sinh sống, trong đó dân tộc đầu tư xây dựng đồng bộ cơ sở hạ tầng và các công trình Dao 240 hộ, Tày 10 hộ. Đến năm 2019 xã Cao Bồ có 755 phục vụ sản xuất, 10/11 thôn đã có đường ô tô đến trung hộ dân, với 3.908 khẩu, có 3 dân tộc cùng sinh sống gồm: tâm thôn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của nhân Dao, Tày, H.Mông, trong đó dân tộc Dao chiếm trên dân và giao thương hàng hoá phát triển kinh tế - xã hội. 94,5%, còn lại các dân tộc khác. Trước năm 1945, Cao Bồ thuộc xã Phương Thiện, Các dân tộc xã Cao Bồ có phong tục, văn hóa phong khi đó xã Phương Thiện có 7 thôn: Bản Mè, Bản Châng, phú, đa dạng; nhân dân biết trồng bông, dệt vải để may Bản Nùng, Bản Củng, Nậm Má, Bản Khén, Bản Pyằn. mặc, ngoài ra nhân dân còn biết làm các nghề thủ công Tháng 12 năm 1945 Cao Bồ được tách ra, xã Phương như: Đan lát, rèn, đúc lưỡi cày, nghề chạm bạc, tạo ra vật Thiện sáp nhập vào xã Đạo Đức, đến tháng 1 năm 1949 dụng sinh hoạt hàng ngày; nói đến văn hóa dân tộc của xã Cao Bồ được tách từ xã Đạo Đức ra thành lập đơn vị hành Cao Bồ, không thể không nói đến văn hóa người Dao, chính mới, gọi là xã Cao Bồ với 11 thôn: Lùng Tao, Tham người Tày, trong đó Lễ Cấp sắc, Lễ cầu mùa, Lễ hội Lồng Vè, Tát Khao, Thác Tăng, Thác Tậu, Chất Tiền, Bản Tông - là nét văn hóa đặc sắc nhất của người Dao, người Dâng, Gia Vài, Cao Bành, Bản Bang, Lùng Áng. Đến Tày, lễ cấp sắc là con trai từ 10 tuổi trở lên được tổ chức năm 1962, xã Cao Bồ lại tách ra ba thôn đó là: Cao Bành lễ cấp sắc, còn Lễ hội thường được tổ chức vào ngày 15 7 8
tháng giêng hàng năm, nhằm mục đích cầu cho mọi người phong kiến nhà Nguyễn bạc nhược đầu hàng, đất đai của được bình yên, mạnh khỏe, mùa màng bội thu. Lễ hội Tổ quốc dần dần rơi vào tay giặc. Đến năm 1887 mảnh Lồng Tồng thường xuyên được duy trì, đã trở thành một đất Hà Giang nằm trong tay thực dân Pháp. Dưới chế độ sự kiện văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc, quân quản khắc nghiệt, đời sống của nhân dân các dân nhằm giáo dục cho thế hệ trẻ cần phải biết gìn giữ, phát tộc Hà Giang nói chung và nhân dân xã Cao Bồ nói riêng huy và tô thắm thêm những giá trị truyền thống tốt đẹp đó, ngày càng trở nên cơ cực điêu đứng. không ngừng thi đua trong học tập, lao động và sản xuất, Với chính sách “chia để trị”, thực dân Pháp thiết góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn lập Bộ máy tay sai được thiết lập xuống tận thôn bản gồm minh. các tri châu, chánh tổng, lý trưởng. Đến năm 1933 trên Trên địa bàn xã còn có một số hình thức sinh hoạt địa bàn Hà Giang có tới 1300 tên lính dõng, riêng ở Vị văn hóa của các dân tộc tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc Xuyên có tới 475 tên, trong đó có Cao Bồ. Số quân này màu cho nhân dân xã như: Hát cọi, hát giao duyên, tung được trang bị đầy đủ súng đạn, giúp cho bọn quan lại ở còn, hát then, đánh quay .v.v. Nhân dân các dân tộc xã địa phương bắt lính, đốc phu, ép sưu, thuế và đàn áp mọi Cao Bồ vốn có cuộc sống văn hóa, tinh thần khá phong sự phản kháng của nhân dân. Nhân dân các dân tộc Cao phú, mặc dù mỗi dân tộc có trình độ phát triển kinh tế, Bồ phải chịu sự đè nén chồng chất dưới chế độ thực dân văn hóa và phong tục, tập quán riêng, nhưng đồng bào phong kiến. Ngoài các loại thuế áp dụng chung, nhân dân các dân tộc ở đây luôn đoàn kết cùng nhau góp sức xây xã Cao Bồ còn phải chịu thêm nhiều thứ thuế vô nhân đạo dựng và bảo vệ quê hương cho đến nay. Các dân tộc ở xã như thuế ngựa thồ, thuế rửa bát, thuế khói lửa, thuế thuốc Cao Bồ vẫn bảo tồn và phát huy được nhiều yếu tố văn phiện. Nhiều người đã bị cưỡng bức đi lao động trong hóa đặc sắc của dân tộc mình. điều kiện rất khó khăn, thiếu thốn, thời tiết, khí hậu khắc Từ xa xưa trong lịch sử, qua các cuộc chiến tranh nghiệt, không ít người đã bị chết vì bệnh tật, tai nạn. và cải tạo thiên nhiên, đã hình thành đức tính chung quý Để dễ bề cai trị và bóc lột nhân dân, thực dân Pháp báu. Thật thà, bao dung, tự trọng, dũng cảm trong đấu đã ra sức kìm hãm sự phát triển về văn hóa xã hội. Chính tranh, cần cù kiên nhẫn trong lao động sản xuất, yêu quê sách của chúng là “làm cho nhân dân ngu để dễ bề cai hương đất nước. Những đức tính đó đã tạo nên sức sống trị”. Chúng không đầu tư để phát triển kinh tế mà chỉ ra mãnh liệt để người dân tồn tại. Năm 1858 thực dân Pháp sức khai thác bóc lột. Nền kinh tế ở Cao Bồ dưới chính mở cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Triều đình quyền cai trị của thực dân phong kiến chủ yếu là nền kinh 9 10
tế tiểu nông, với kỹ thuật canh tác rất lạc hậu, manh mún, Đảng và Nhà nước quan tâm, nhân dân xã Cao Bồ đã ra năng suất thấp, thường xuyên bị thiên tai đe dọa. Người sức phát triển kinh tế - xã hội, đạt được kết quả đáng kể: dân lao động khi bị ốm đau, lâm bệnh đều phải tự chữa Trong những năm chiến tranh, xác định sản xuất nông - bằng thuốc nam hoặc xem bói để cầu cúng nên tình trạng lâm nghiệp là ngành kinh tế chính, xã luôn quan tâm phát tử vong thường xuyên xảy ra. Nhân dân hầu hết là mù triển sản xuất nông nghiệp, đưa vào trồng các loại giống chữ. Chúng ra sức duy trì những hủ tục lạc hậu như mê lúa, ngô có năng suất cao, từng bước khắc phục tình trạng tín, dị đoan, nạn cúng bái, ma chay, thách cưới rất nặng thiếu đói, ổn định cuộc sống của nhân dân. Sau đổi mới, nề, cùng với các tệ nạn xã hội khác như cờ bạc, rượu chè, xã Cao Bồ tập trung đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiện hút. nghiệp, phát triển các cây trồng chủ lực, đời sống nhân Sự áp bức bóc lột, đè nén, đầu độc cùng cực của dân trong xã cơ bản ổn định, tỷ lệ hộ khá, giàu ngày càng thực dân Pháp và bè lũ tay sai đã đẩy đồng bào các dân cao; đặc biệt xã triển khai thực hiện chương trình mục tộc ở địa phương tới chỗ bần cùng, nghèo đói, đau ốm tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đẩy mạnh phát chết dần chết mòn. Không chịu nổi cảnh đó, nhiều cuộc triển kinh tế, hình thành các vùng sản xuất tập trung như: chiến tranh chống sưu cao, thuế nặng, chống bắt phu, bắt Lúa, ngô, lạc, rau; chú trọng phát triển chăn nuôi theo lính của nhân dân đã liên tiếp nổ ra. Tiếp nối truyền thống hình thức gia trại; đẩy mạnh phát triển trồng rừng, trồng đấu tranh giữ nước của các thế hệ cha, anh từ nghìn năm cây Thảo quả, cây chè, cây quế trồng cây dược liệu có giá về trước, con em các dân tộc Cao Bồ đã lên đường tham trị kinh tế, tập trung phát triển cây trồng, vật nuôi theo gia các cuộc khởi nghĩa chống Pháp. Các cuộc đấu tranh hướng sản xuất hàng hóa, từng bước phá bỏ nền kinh tế đó đều tự phát, thiếu đường lối cách mạng đúng đắn, nên tự cấp, tự túc lâu đời của địa phương, tăng thu nhập, ổn đã bị thực dân Pháp khủng bố, đàn áp một cách dễ dàng. định cuộc sống của nhân dân lao động. Tuy bị thất bại, nhưng các cuộc đấu tranh đó đã thể hiện Hệ thống giáo dục đến nay được hoàn thiện với rõ truyền thống đoàn kết, tinh thần đấu tranh bất khuất ba cấp học Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở, chất của nhân dân các dân tộc Vị Xuyên nói chung, nhân dân lượng dạy và học không ngừng được nâng lên, nhiều con các dân tộc Cao Bồ nói riêng, trong quá trình đấu tranh em của xã đã thành đạt, tham gia xây dựng quê hương chống quân xâm lược. giàu mạnh về mọi mặt. Công tác y tế được quan tâm phát Từ năm 1930 Đảng cộng sản Việt Nam ra đời, đặc triển; mạng lưới y tế mở rộng đến từng thôn, bản, làm biệt là sau cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay, được tốt công tác chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh cho 11 12
nhân dân. Phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao Phần II phát triển mạnh mẽ, nhân dân tích cực tham gia phong Nhân dân xã Cao Bồ trong cuộc đấu tranh giành trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở chính quyền trước năm 1949 khu dân cư”, 11 thôn được công nhận thôn văn hóa; hơn 60% gia đình được công nhận là gia đình văn hóa; đời I. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân xã Cao sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên, ánh Bồ tích cực tham gia cuộc đấu tranh củng cố chính sáng văn hóa mới tỏa khắp các thôn, bản. quyền cách mạng trước năm 1949. Ngày 3/2/1930 Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đánh dấu bước ngoặt vĩ đại, quyết định toàn bộ quá trình phát triển của cách mạng Việt Nam. Từ năm 1932 đã có nhiều cán bộ cách mạng đến gây dựng phong trào cách mạng ở Hà Giang, tuy nhiên do là tỉnh miền núi có nhiều đồng bào dân tộc sinh sống, nhân dân lại bị sự kiểm soát gắt gao của bọn Chánh tổng - Lý trưởng, tay sai của thực dân Pháp, trong khi đó lực lượng đến gây dựng cơ sở cách mạng còn mỏng nên dễ bị bọn mật thám phát hiện, đến cuối năm 1934 sau khi cán bộ cách mạng rút khỏi Hà Giang, một số quần chúng đi theo cách mạng bị đàn áp rất dã man nên phong trào cách mạng tạm thời lắng xuống. Giữa lúc toàn Đảng đang nỗ lực đưa phong trào cách mạng vượt qua khó khăn do kẻ thù chống phá dữ dội để tiến lên hoàn thành sứ mệnh thiêng liêng là giành độc lập, tự do cho dân tộc, ngày 28 tháng 1 năm 1941 đồng chí Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng trong nước. Hội nghị lần thứ 8 Ban 13 14
Chấp hành Trung ương Đảng được triệu tập tại Pắc Bó sai từ cấp tỉnh tới xã. Trước âm mưu độc chiếm Đông (Cao Bằng). Hội nghị đã quyết định thành lập Việt Nam Dương của phát xít Nhật, ngày 12 tháng 3 năm 1945 độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh), để tập hợp mọi Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và giai cấp, mọi tầng lớp, mọi lực lượng vào mặt trận cứu hành động của chúng ta”, dưới sự lãnh đạo của Đảng nước, khơi dậy tinh thần dân tộc, tinh thần yêu nước, thực phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ trong cả nước. hiện mục tiêu giành độc lập dân tộc. Tuyên ngôn của Việt Dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh, trực tiếp Minh khẳng định: Việc giải phóng cho ta do ta làm lấy phụ trách là đồng chí Đặng Việt Hưng, các cơ sở cách và kêu gọi đồng bào mau mau gia nhập các đoàn thể cứu mạng ở Hà Giang tiếp tục được củng cố và mở rộng. Sau quốc, đoàn kết triệu người như một, đánh đuổi phát xít khi nghe cán bộ Việt Minh tuyên truyền, giải thích chủ Nhật, Pháp giành độc lập tự do. trương đánh Pháp đuổi Nhật của mặt trận Việt Minh, Tháng 9 năm 1943, một số cán bộ Việt Minh do đồng bào rất phấn khởi, tin tưởng, Ban Việt Minh ở các đồng chí Tô Vũ phụ trách từ Bảo Lạc (Cao Bằng) đã vào xóm, xã này được thành lập. Lực lượng du kích của các đến xã Đường Âm, huyện Vị Xuyên để tuyên truyền chủ xã này dưới sự lãnh đạo của đồng chí Đặng Việt Hưng đã trương đánh Pháp đuổi Nhật, giành độc lập cho dân tộc tổ chức nhiều trận đánh tấn công vào các khu vực đồn trú của mặt trận Việt Minh, vận động quần chúng ra nhập các của quân Nhật, trước sự tấn công mạnh mẽ của lực lượng Hội cứu quốc, ủng hộ Việt Minh. du kích Việt Minh, quân Nhật rất lo sợ, chúng thực hiện Đến năm 1944 tình hình thế giới có những chuyển co cụm lại kéo quân về đóng ở thị xã Hà Giang, ngày 29 biến tích cực, phong trào cách mạng trong nước đã phát tháng 8 năm 1945 quân Nhật rút khỏi Hà Giang. triển mạnh mẽ, trước nhiệm vụ khẩn trương của cách Ngày 30 tháng 8 năm 1945 gần 20 vạn quân Quốc mạng, ngày 22 tháng 12 năm 1944 tại căn cứ địa Việt dân đảng (Trung Hoa dân quốc) tràn qua biên giới vào Bắc, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được Việt Nam để giải giáp quân đội Nhật, cùng thời gian này thành lập. theo chân một cánh quân Quốc dân đảng thuộc quân đoàn Ngày 9 tháng 3 năm 1945, Nhật đảo chính Pháp tại 52 của Tưởng giới Thạch do tên Triệu Công Vũ cầm đầu Hà Giang, quân Nhật đã tỏa đi khắp nơi bắt lính Pháp. tràn qua Thanh Thủy vào thị xã Hà Giang, theo chân Một số ít tàn quân Pháp phải lánh sang Trung Quốc; Nhật Quốc dân đảng bọn phản động Việt Nam quốc dân đảng đã nhanh chóng nắm lấy và củng cố lại chính quyền tay núp bóng đạo quân này trở về nước. Trên địa bàn Hà 15 16
Giang có tên Hoàng Quốc Chính là ủy viên Trung ương Sau năm 1945, Ủy ban hành chính lâm thời xã Cao Việt Nam quốc dân đảng cầm đầu dẫn quân chiếm đồn Bồ được thành lập, do đồng chí Lý Văn Tái (cư trú thôn Quản Bạ và tỉnh lỵ Hà Giang, bọn quân Quốc dân Đảng Tham Vè) làm Chủ tịch Ủy ban lâm thời. Ủy ban lâm ở Hà Giang do Hoàng Quốc Chính cầm đầu đã cử một thời, có nhiệm vụ tổ chức và lãnh đạo quần chúng nhân đội quân quốc dân đảng đến Gia Vài - xã Cao Bồ bắt một dân địa phương tiến hành sản xuất, bảo vệ trật tự trị an, số thanh niên đi làm phu, làm lính cho chúng, nhân dân xây dựng đời sống mới.v.v. Từ đây một thời kỳ mới đã xã Cao Bồ đã đoàn kết lại, đánh trả quân quốc dân Đảng. mở ra, thời kỳ xây dựng và bảo vệ chính quyền cách Cuối năm 1945 dưới sự chỉ đạo của đồng chí Đỗ Văn mạng của nhân dân xã Cao Bồ. Thường (Người Vô Điếm, Bắc Quang ngày nay), cán bộ Ngày 6 tháng 1 năm 1946, cuộc tổng tuyển cử đầu Việt Minh, lực lượng giải phóng quân đã phối hợp với du tiên của nước ta được tổ chức, nhân dân các dân tộc xã kích và nhân dân xã Cao Bồ chiến đấu anh dũng, mở trại Cao Bồ đã hăng hái tham gia bầu cử Quốc hội khóa I, bầu tạm giam ở Hà Giang, giải phóng cho các đồng chí cách cử Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính các cấp. Lần mạng bị giam cầm và đánh trả quân quốc dân Đảng ra đầu tiên trong lịch sử, nhân dân đã được tự mình cầm lá khỏi địa bàn. phiếu đi bầu những người đại biểu đại diện cho quyền lợi Sau khi giành được chính quyền trên phạm vi toàn của nhân dân đứng ra đảm đương những công việc của tỉnh Hà Giang, ngày 25 tháng 12 năm 1945, Đảng bộ tỉnh đất nước, bầu ra cơ quan quyền lực cao nhất, cơ quan của Hà Giang được thành lập, đã khẩn trương triển khai củng dân, do dân, vì dân. cố tổ chức, chú trọng công tác phát triển Đảng, xây dựng Ngày 10 tháng 2 năm 1946, Ủy ban hành chính lâm tổ chức Đảng cơ sở làm nòng cốt lãnh đạo phong trào thời xã Cao Bồ đổi tên thành Ủy ban kháng chiến hành cách mạng. Để mở rộng tổ chức cơ sở Đảng, Tỉnh ủy Hà chính, đồng chí Lý Văn Tái tiếp tục được bầu làm Chủ Giang đã cử 2 đồng chí đảng viên xuống huyện Vị Xuyên tịch Ủy ban hành chính. trực tiếp chỉ đạo công tác trên địa bàn, xúc tiến việc chuẩn Để đáp ứng yêu cầu phát triển của cách mạng, ngày bị xây dựng cơ sở Đảng, chăm lo bồi dưỡng đội ngũ quần 5 tháng 5 năm 1946 Huyện đội Vị Xuyên cử đồng chí chúng tích cực, các hội viên cứu quốc tiêu biểu đã được Viên đến xã Cao Bồ chỉ đạo thành lập Ban xã đội trực tôi luyện, thử thách trong đấu tranh cách mạng để kết nạp tiếp chỉ huy lực lượng dân quân, Ban chỉ huy gồm có 3 vào Đảng. đồng chí: Đặng Xuân Thanh cư trú tại thôn Khuổi 17 18
Luông xã Cao Bồ làm xã Đội trưởng, thời điểm đó không trưng tiếp tế cho bộ đội tại mặt trận Thanh Thủy, đồng có xã Đội phó; đồng chí: Tráng Văn Điệu cư trú tại thôn thời viết thư thăm hỏi động viên anh em bộ đội chiến đấu; Chất Tiền xã Cao Bồ làm trung đội trưởng, tiến hành tổ tuyên truyền vận động chị em đi học văn hóa. Hội phụ nữ chức huấn luyện cho lực lượng dân quân, du kích của xã. cứu quốc xã đã tổ chức huy động nhân dân phát hoang, Công tác phát triển Đảng được quan tâm, cũng thực hiện khẩu hiệu “tấc đất, tấc vàng” đẩy mạnh tăng gia trong thời gian này, tháng 7 năm 1946 xã Cao Bồ có quần sản xuất, chống đói, cải thiện đời sống cho nhân dân, tích chúng ứu tú 05 người được kết nạp vào Đảng. Tháng 10 cực ủng hộ lương thực, thực phẩm cho bộ đội kháng năm 1946, Trung ương Đảng cử cán bộ Trung ương hội chiến, phát động phong trào bình dân học vụ, xây dựng phụ nữ đến xã Cao Bồ để tuyên truyền tổ chức hội Việt nếp sống mới. Phát động phong trào thi đua sản xuất giỏi Minh, thành lập Hội phụ nữ cứu quốc xã, đồng chí: Bàn ủng hộ kháng chiến được nhân dân đồng tình hưởng ứng. Thị Chậu cư trú tại thôn Bản Dâng xã Cao Bồ làm Chủ Cuối năm 1946, với bản chất phản động, hiếu tịch Hội phụ nữ cứu quốc xã. chiến, thực dân Pháp ngang nhiên vi phạm Hiệp định sơ Thực hiện Chỉ thị kháng chiến kiến quốc, Ủy ban bộ 6 - 3 và Tạm ước 14 - 9, ngày càng đi sâu vào con kháng chiến hành chính xã Cao Bồ đã tập trung chỉ đạo đường mở rộng chiến tranh xâm lược. Ngày 19 tháng 12 củng cố xây dựng hậu phương vững mạnh, tăng cường năm 1946, Hội nghị quân sự toàn quốc dưới sự chủ tọa luyện tập quân sự, chỉ đạo lực lượng tự vệ địa phương của đồng chí Trường Chinh, Tổng Bí thư của Đảng đã phối hợp với bộ đội đẩy mạnh đấu tranh tiễu trừ bọn phỉ, nhận định “Nhất định không sớm thì muộn Pháp sẽ đánh truy quét bọn phản động còn sót lại trên địa bàn, phân mình và mình cũng nhất định phải đánh Pháp”. Đến đêm công cán bộ trực tiếp đến các thôn, xóm tuyên truyền giác ngày 19 tháng 12 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời ngộ quần chúng, lựa chọn bồi dưỡng cán bộ, hướng dẫn kêu gọi toàn quốc kháng chiến. nhân dân thành lập các đoàn thể cứu quốc như: Hội nông Thực hiện sự chỉ đạo toàn quốc kháng chiến, đầu dân, Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ. Thực hiện sự chỉ đạo năm 1947 Ủy ban hành chính kháng chiến xã Cao Bồ đã của Ủy ban kháng chiến hành chính xã, Hội Phụ nữ cứu đề ra nhiệm vụ: Chú trọng công tác phát triển Đảng trong quốc xã Cao Bồ đã xây dựng chương trình công tác, tích quần chúng, làm nòng cốt lãnh đạo phong trào cách mạng cực tuyên truyền, vận động các thôn thành lập các tổ phụ tại địa phương. Tập trung xây dựng, củng cố các tổ chức nữ, xây dựng mỗi thôn một tổ; vận động chị em gói bánh Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân cứu quốc; 19 20
tập trung xây dựng lực lượng vũ trang, lực lượng an ninh Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc lãnh đạo phong địa phương, thành lập đội tự vệ cứu quốc để đối phó với trào cách mạng ở địa phương, ngày 15 tháng 8 năm 1948 những âm mưu phá hoại của kẻ thù, giữ vững an ninh Tỉnh ủy đã quyết định thành lập Đảng bộ huyện Vị chính trị trên địa bàn, thanh niên hăng hái ra nhập bộ đội, Xuyên, đồng chí Triệu Quý Gia được chỉ định làm Bí thư dân quân du kích; Ủy ban hành chính xã Cao Bồ đã phối Đảng bộ huyện. Sau khi thành lập, Đảng bộ huyện đã tiến hợp với các xã trong vùng tuyên truyền, vận động nhân hành họp phiên đầu tiên đề ra chương trình hành động cụ dân tích cực tăng gia sản xuất, tích trữ lương thực, thực thể nhằm lãnh đạo công cuộc kháng chiến kiến quốc ở phẩm ủng hộ cho bộ đội, cho cách mạng. Chỉ đạo lực địa phương. Phân công nhiệm vụ cho từng đảng viên chịu lượng tự vệ, du kích tăng cường canh phòng, tuần tra, trách nhiệm thực hiện. Việc chăm lo phát triển đảng được phòng gian bảo mật để bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân coi trọng, đặt thành nhiệm vụ hàng đầu và được quán triệt dân. trong toàn Đảng bộ. Sự lớn mạnh của Đảng bộ đã dần dần Để đào tạo đội ngũ cán bộ đảng viên cốt cán cho từng bước đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ cách mạng địa phương, từ năm 1947, Ủy ban kháng chiến hành chính trong tình hình mới. Qua quá trình tuyên truyền, vận động huyện Vị Xuyên đã lựa chọn một số cán bộ tích cực trong giác ngộ cách mạng, đã kết nạp khoảng 2 - 3 quần chúng các phong trào cách mạng của quần chúng gửi đi các lớp ưu tú vào Đảng. đào tạo, đồng thời tăng cường bồi dưỡng quần chúng tích Từ năm 1939 đến cuối năm 1948 là thời kỳ tổ chức, cực ngay tại cơ sở, làm nguồn kế cận sau này. Ngày 1 xây dựng và phát triển cơ sở cách mạng, tuyên truyền, tháng 2 năm 1947, Ủy ban kháng chiến hành chính huyện vận động quần chúng đứng lên đánh đổ thực dân Pháp, Vị Xuyên đã cử đồng chí Nguyễn Văn Nho và đồng chí phát xít Nhật và bè lũ tay sai về cơ bản đã hoàn thành, Tín cán bộ Phòng giáo dục đến xã Cao Bồ tuyên truyền phong trào cách mạng ở xã Cao Bồ đã giành được nhiều vận động thành lập Ban bình dân học vụ. Ban bình dân thắng lợi to lớn. Với bề dày truyền thống yêu nước chính học vụ có nhiệm vụ đến các thôn tuyên truyền, vận động là sức mạnh tinh thần và hành trang vô giá của nhân dân nhân dân đi học và tìm người biết chữ tại thôn để dạy học xã Cao Bồ khi bước vào giai đoạn lịch sử cách mạng mới cho người đi học, thu hút già trẻ trong thôn đều tham gia dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên học tập. phong của giai cấp công nhân do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện. 21 22
II. Chi bộ Đảng xã Cao Bồ được thành lập lãnh ngụy quyền tạo điều kiện cho lực lượng kháng chiến đạo nhân dân xã tăng gia sản xuất, ổn định đời sống, phát triển, Đảng bộ tỉnh Hà Giang đã lãnh đạo nhân dân tích cực tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp các dân tộc trong tỉnh tham gia chiến dịch phá tề. (1949 - 1954) Ngày 8 tháng 2 năm 1951 chiến dịch phá tề bắt Để đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng, giữa năm đầu. Thực hiện sự chỉ đạo của Đảng bộ huyện Vị Xuyên, Chi bộ Đảng xã đã lãnh đạo nhân dân tham gia chiến dịch 1949 Đảng bộ huyện Vị Xuyên đã quyết định thành lập phá tề, nhân dân xã Cao Bồ đã phối hợp với lực lượng vũ Chi bộ liên chi Nỗ Lực gồm 10 đảng viên của 03 xã: Cao trang và nhân dân trong xã tiến đánh thổ phỉ từ Hoàng Su Bồ, Phương Thiện và Nỗ Lực. Đồng chí Nguyễn Văn Phì sang theo đường mòn từ Túng sán và Thượng sơn vào Nhật được chỉ định làm Bí thư Chi bộ liên chi Nỗ Lực. cướp bóc vơ vét tài sản của 3 thôn của xã Cao Bồ là: Lùng Cuối năm 1949, Đảng bộ huyện Vị Xuyên quyết định Tao, Tham vè, Bản Dâng. Sau hơn 2 tháng thực hiện tách số đảng viên thuộc xã Nỗ Lực ra khỏi chi bộ. chiến dịch tổng phá tề, quân ta đã chiếm được các đồn Thành lập Chi bộ Đảng xã Cao Bồ với 05 đảng Hồ Thầu, Xỉn Khâu, Nậm Yên. Thắng lợi của chiến dịch viên. Đồng chí Cháng Văn Thăn (cư trú thôn Gia Vài) tổng phá tề đã cổ vũ tinh thần kháng chiến của nhân dân được chỉ định làm Bí thư Chi bộ - Chủ tịch Ủy ban hành huyện Vị Xuyên nói chung, nhân dân xã Cao Bồ nói chính xã. Chi bộ Đảng Cao Bồ được thành lập là một riêng, tạo điều kiện cho việc xây dựng và mở rộng cơ sở bước ngoặt quan trọng cho phong trào cách mạng của xã kháng chiến, phát triển lực lượng vũ trang ở các địa Cao Bồ. Sau khi thành lập việc chăm lo phát triển Đảng phương, đồng thời làm cho quân địch hoang mang lo sợ được Chi bộ đặt lên hàng đầu. Đến năm 1951 đã kết nạp không dám áp bức nhân dân như trước. 05 đảng viên mới. Chi bộ luôn bám sát, gắn bó chặt chẽ Ngày 25 tháng 9 năm 1950, bị quân ta đánh mạnh, với quần chúng trong mọi hoàn cảnh để bồi dưỡng, lựa địch rút khỏi Hoàng Su Phì. Đến ngày 25 tháng 10 năm chọn những quần chúng ưu tú bổ sung vào đội ngũ của 1950 địch quay trở lại chiếm đóng Hoàng Su Phì, bọn phỉ Đảng. phối hợp với nhau tiếp tục đánh chiếm cổng trời Lao Chải (Vị Xuyên), đẩy mạnh hoạt động trên quy mô rộng lớn Đầu năm 1950, thực hiện chủ trương mở chiến gây nhiều tội ác với nhân dân, mưu toan chiếm đóng dịch tổng phá tề, trừ gian trong toàn liên khu của khu ủy huyện lỵ Vị Xuyên và các vị trí khác. Để đối phó với âm Việt Bắc, nhằm tập trung lực lượng tấn công vào bộ máy mưu của Pháp và hoạt động ngày càng rộng lớn của quân 23 24
phỉ, ngày 26 tháng 10 năm 1950, Tỉnh ủy Hà Giang ra nhân dân cả nước, của sự phối hợp mặt trận chính và mặt Chỉ thị số 91-CT/HG chỉ đạo phải cương quyết bằng quân trận sau lưng địch, của toàn chiến trường Đông Dương, sự đánh bật địch ra khỏi huyện Hoàng Su Phì và các vị trí chiến thắng biên giới đã làm thay đổi cục diện chiến tranh khác. Thực hiện sự chỉ đạo của Đảng bộ huyện Vị Xuyên, giữa ta và Pháp, đánh dấu bước trưởng thành lớn của Chi bộ Đảng xã Cao Bồ đã đẩy mạnh công tác tuyên Đảng ta. truyền phổ biến sâu rộng chủ trương chống Thổ phỉ của Năm 1951, Chi bộ Đảng xã Cao Bồ tổ chức đại Đảng cho nhân dân nhằm phân hoá hàng ngũ Thổ phỉ, hội lần thứ I (nhiệm kỳ 1951 - 1953). Dự Đại hội có 05 từng bước vận động, giáo dục quần chúng làm cho họ đảng viên. Đại hội đã bầu ra Bí thư chi bộ gồm 01 đồng thấy được âm mưu thâm độc của thực dân Pháp. Từ đó chí. Đồng chí Cháng Văn Thăn (cư trú thôn Gia Vài xã phát động đồng bào đấu tranh để thoát khỏi sự khống chế Cao Bồ) được bầu làm Bí thư Chi bộ - Chủ tịch Ủy ban của phỉ. Lực lượng dân quân du kích của xã đã phối hợp hành chính xã. Đại hội đề ra nhiệm vụ: Tập trung chỉ với bộ đội chủ lực tiến hành tiễu phỉ, tham gia tấn công đạo đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân khai đánh địch ở mặt trận cổng trời Lao Chải, giải phóng hoang, mở rộng diện tích canh tác, tăng gia sản xuất, huyện Hoàng Su Phì, giành được thắng lợi cơ bản về quân trồng thêm hoa màu, tạo mọi điều kiện giải quyết về sự làm cho phỉ mất chỗ dựa, phá tan sào huyệt của phỉ, giống để bảo đảm trồng cấy đúng thời vụ, phấn đấu sản tiêu diệt được lực lượng chủ chốt của chúng. xuất theo phương hướng tự giải quyết nhu cầu lương Trước sự phát triển mau lẹ của cuộc cách mạng giải thực cho nhân dân và cung cấp lương thực cho chiến phóng dân tộc, để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến giành trường. thắng lợi hoàn toàn, tháng 9 năm 1950 Ban Thường vụ Ngay sau khi Đại hội, Chi bộ Đảng xã Cao Bồ đã Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch biên giới, khẩn trương chỉ đạo kiện toàn tổ chức bộ máy, thành lập nhằm đưa cuộc kháng chiến tiến lên một bước mới, thực Ban bình dân học vụ. Ban bình dân học vụ đã tập trung hiện sự chỉ đạo của Trung ương, của Đảng bộ tỉnh Hà đẩy mạnh công tác giáo dục ở các thôn, xóm, quần chúng Giang và Đảng bộ huyện Vị Xuyên, Chi bộ Đảng xã Cao nhân dân có điều kiện học tập đường lối, chủ trương, Bồ đã vận động nhân dân đóng góp lương thực, thực chính sách của Đảng, Chính phủ và được học tập đường phẩm cho chiến dịch. Những đóng góp của nhân dân xã lối cách mạng của Đảng, nạn mù chữ đã giảm đáng kể, Cao Bồ đã góp phần vào thành công của chiến dịch biên đã xóa mù chữ cho người dân. Phong tục tập quán văn giới. Thắng lợi của chiến dịch biên giới là thắng lợi của hóa, truyền thống được duy trì và phát triển mạnh, nhằm 25 26
cổ vũ, động viên tinh thần thi đua sản xuất, chiến đấu của tích cực tham gia vào dân quân du kích, bổ sung vào lực quân và dân trong xã. Các hoạt động tuyên truyền vận lượng bộ đội chủ lực của huyện, tích cực tham gia làm động nhân dân thực hiện nếp sống mới, bài trừ mê tín dị nhiệm vụ tiễu phỉ đánh phá các tổ chức phản động và đoan, vận động nhân dân cai nghiện thuốc phiện, thực các lực lượng chống phá cách mạng tại địa phương. hiện hôn nhân một vợ một chồng đã được cán bộ, đảng Năm 1951, Chính phủ ban hành sắc lệnh thuế nông viên gương mẫu chấp hành. Phong trào vệ sinh phòng nghiệp, về cơ bản và lâu dài, thuế nông nghiệp là một bệnh với khẩu hiệu “vệ sinh là yêu nước” được nhân dân nguồn thu lớn để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, thực hiện tốt. nhưng trước mắt đó là nguồn thu cần thiết, cấp bách để Năm 1951, Trung ương hội phụ nữ đến xã Cao Bồ phục vụ kháng chiến. Ngay sau khi Sắc lệnh thuế nông để tuyên truyền, vận động cách mạng và quyết định đổi nghiệp được ban hành, Chi bộ Đảng xã Cao Bồ đã tập tên Hội phụ nữ cứu quốc xã Cao Bồ thành Hội liên hiệp trung triển khai thực hiện sắc lệnh thuế nông nghiệp trên Phụ nữ xã Cao Bồ. Mở các lớp tuyên truyền tại xã thành địa bàn toàn xã, tổ chức tuyên truyền cho nhân dân học lập tiểu đội dân quân nữ thường xuyên luyện tập để tham tập chính sách thuế nông nghiệp, việc đóng thuế nông gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu. nghiệp là nghĩa vụ của nhân dân, góp sức đánh thắng thực Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh dân Pháp xâm lược, được nhân dân đồng tình hưởng ứng, “Mỗi người dân tiết kiệm từng nắm cơm, hạt gạo nuôi nhân dân tích cực kê khai ruộng đất, bó mạ để nộp thuế. bộ đội đánh giặc, giành độc lập tự do”. Để làm tốt công Chi bộ Đảng xã đã tuyên truyền vận động nhân dân đóng tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân tham góp thóc gạo cho bộ đội, thu thóc nộp cho nhà nước. Việc gia cách mạng, Chi bộ Đảng xã đã quyết định thành lập thực hiện chính sách thuế nông nghiệp đã góp phần đánh Ban thông tin gồm 01 đồng chí. Đồng chí: Lý Văn Thị đổ được vị trí chính trị và xóa bỏ được thế lực kinh tế của làm ban thông tin. Ban thông tin đã làm tốt công tác bọn địa chủ, phú nông, thổ ty, bang tá phản động, đưa tuyên truyền vận động nhân dân tham gia đóng góp sức quần chúng lên địa vị làm chủ ruộng đất, làm chủ nông người, sức của ủng hộ cách mạng, được nhân dân đồng thôn và làm chủ bản thân mình. Do đó nông dân phấn tình hưởng ứng, xã đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận khởi đẩy mạnh sản xuất, nhiệt tình đóng góp thuế, làm động nhân dân hưởng ứng các phong trào thu gạo, thóc, nghĩa vụ dân công, hăng hái tham gia củng cố chính để ủng hộ bộ đội; huy động người tham gia góp công quyền, xây dựng lực lượng dân quân du kích, phát triển sức, vận chuyển thóc gạo tiếp tế cho bộ đội, nhân dân nông hội, thành lập các tổ đổi công và củng cố các đoàn 27 28
thể quần chúng ở địa phương. Tuy nhiên trong quá trình qua chiến dịch tiễu phỉ ở Hoàng Su Phì đã làm thay đổi thực hiện sắc lệnh ruộng đất vẫn còn có một số hạn chế nhận thức của quần chúng nhân dân từ chỗ chịu ảnh trong việc triển khai thực hiện, do một số cán bộ không hưởng của địch đến chỗ tin tưởng và quyết tâm đấu tranh nắm vững chính sách nên rất lúng túng khi tổ chức thực với địch, thể hiện tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc, hiện, mắc sai lầm trong việc điều tra, lập sổ, phân định cùng đồng sức, đồng lòng phối hợp tác chiến quyết tâm mức thuế không sát với thực tế. Công tác tuyên truyền đánh giặc, bảo vệ biên giới của Tổ quốc. giáo dục, vận động quần chúng chưa được chú trọng. Do Năm 1953, Chi bộ Đảng xã Cao Bồ tổ chức Đại hội đó bọn phản động đã lợi dụng những sai lầm trên để tuyên lần thứ II (nhiệm kỳ 1953 - 1955). Dự Đại hội có 5 đồng truyền, xuyên tạc chính sách thuế nông nghiệp, gây nên chí. Chi bộ bầu ra bí thư chi bộ gồm 01 đồng chí. Đồng tình hình căng thẳng, làm cho nhân dân nghi ngờ chính chí Cháng Văn Thăn (cư trú thôn Gia Vài) được bầu làm sách của Đảng và Nhà nước. Bí thư Chi bộ. Đại hội đề ra Nghị quyết: Tích cực củng cố, Ngoài ra, Chi bộ Đảng xã Cao Bồ còn tổ chức các phát triển tổ chức Đảng; đẩy mạnh phong trào thanh niên, hoạt động văn hóa, văn nghệ nhằm cổ vũ, động viên tinh phụ nữ; củng cố luyện tập cho dân quân du kích để phòng thần thi đua lao động sản xuất và sẵn sàng phục vụ chiến thủ chống Pháp; tham gia ủng hộ nhân lực, vật lực cho đấu của nhân dân trong xã. Các tổ văn nghệ được thành kháng chiến chống Pháp. lập tại các thôn, tổ chức hoạt động thường xuyên với nội Năm 1953 thực dân Pháp nhảy dù xuống Điện dung mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, đậm đà tinh Biên Phủ và xây dựng tập đoàn cứ điểm quân sự mạnh thần yêu nước, sẵn sàng phục vụ kháng chiến. Công tác nhất Đông dương tại Điện Biên Phủ, trước tình hình đó bình dân học vụ thanh toán nạn mù chữ vẫn được tiếp tục Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định duy trì, đã giảm đáng kể nạn mù chữ, quần chúng nhân mở chiến dịch Điện Biên Phủ. Đảng bộ huyện Vị Xuyên dân có điều kiện để học tập đường lối, chủ trương, chính đã chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác quân sự, sách của Đảng và Chính phủ. xây dựng lực lượng vũ trang, bán vũ trang của địa Dưới sự chỉ đạo của Chi bộ Đảng, Ủy ban hành phương. Tiếp tục giáo dục chính trị tư tưởng và động viên chính kháng chiến xã Cao Bồ đã tích cực tuyên truyền, tinh thần phục vụ, tham gia kháng chiến trong đồng bào. vận động nhân dân tham gia đóng góp sức người, sức của Tổ chức lãnh đạo, chỉ đạo nhân dân đẩy mạnh sản xuất, tiếp tế cho chiến dịch tiễu phỉ ở biên giới thuộc hai tỉnh phát triển kinh tế. Xây dựng hậu phương vững chắc, tăng Lào Cai và Hà Giang tại mặt trận Hoàng Su Phì. Thông 29 30
cường công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; đình thực hiện tốt. Phong trào tổ đổi công trong nhân dân huy động nhân tài, vật lực cho chiến dịch Điện Biên Phủ. cũng được phát triển mạnh, năng suất lao động trong Từ năm 1953 thực dân Pháp liên tục dùng máy bay nông nghiệp ngày một tăng lên, sản lượng lương thực đạt bắn phá, thả biệt kích và tiếp tế vũ khí cho phỉ và tay sai khá cao, đảm bảo nhu cầu lương thực cho đồng bào và ở Hoàng Su Phì, Đồng Văn hòng phá hoại hậu phương ủng hộ cho tiền tuyến. kháng chiến, làm giảm sức tiến công của ta. Dưới sự lãnh Sự nghiệp giáo dục được Chi bộ Đảng quan tâm. đạo của Đảng bộ huyện Vị Xuyên, chi bộ Đảng và nhân Xã đã thành lập được các lớp vỡ lòng, lớp 1, tại địa dân xã Cao Bồ hăng hái tham gia các chiến dịch tiễu phỉ, phương. Nhưng cơ sở vật chất còn thiếu thốn, tạm bợ, dẹp trừ bạo loạn. Lực lượng dân quân du kích xã Cao Bồ thiếu giáo viên, việc dạy và học phải luân phiên từ thôn đã phối hợp với lực lượng vũ trang của huyện Vị Xuyên này sang thôn khác, phong trào bình dân học vụ được chi và bộ đội chủ lực tham gia chiến đấu, giành được những bộ Đảng quan tâm chỉ đạo, thành lập các lớp bình dân học thắng lợi lớn trong cuộc tiễu trừ phỉ ở địa phương. vụ tại các thôn bản để xoá mù chữ cho nhân dân và nâng Thực hiện chủ trương của Đảng, vừa kháng chiến cao trình độ cho cán bộ tại địa phương. vừa kiến quốc, dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ huyện Vị Ủy ban hành chính kháng chiến xã đã chỉ đạo phụ Xuyên, Chi bộ Đảng xã Cao Bồ đã lãnh đạo nhân dân ra nữ, thanh niên tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện sức tăng gia sản xuất, phát triển kinh tế nông nghiệp ổn nếp sống văn hoá mới. Phong trào vệ sinh phòng chống định đời sống của nhân dân và đóng góp cho kháng chiến. dịch bệnh được nhân dân hưởng ứng tích cực. Nhân dân Xác định nông nghiệp là nhiệm vụ trọng tâm, Ủy ban đã có ý thức giữ sạch nguồn nước, phát quang bụi rậm hành chính kháng chiến xã đã tuyên truyền, vận động quanh nhà, thực hiện ăn chín, uống sôi, uống thuốc phòng nhân dân tận dụng đất đai để trồng ngô, khoai, sắn, trồng bệnh, vì vậy các dịch bệnh như: Sốt rét, kiết lỵ, ho gà lúa nương không còn độc canh trong sản xuất nông giảm đáng kể. Bên cạnh đó, đời sống văn hoá tinh thần nghiệp. Việc thi hành sắc lệnh thuế nông nghiệp đã làm của nhân dân không ngừng phát triển, phong trào sinh cho nông dân phấn khởi, tin tưởng vào chủ trương, chính hoạt văn hoá văn nghệ quần chúng phát triển mạnh. Các sách của Đảng và Chính phủ, hăng hái thi đua sản xuất, lễ hội văn hoá truyền thống của nhân dân được bảo tồn, khai hoang phục hoá, tăng vụ, đóng góp một cách tự giác, góp phần động viên, khích lệ tinh thần cho nhân dân hăng đầy đủ thuế lương thực cho Nhà nước. Các phong trào hái tham gia lao động sản xuất và chiến đấu. "cày sâu bừa kỹ", “làm cỏ bỏ phân" đã được các hộ gia 31 32