Gáo trình thực tập động cơ I - Chương 9

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:54

Thêm vào BST

Báo xấu

131
lượt xem 40
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

HỆ THỐNG NHIÊN LIỆU Hệ thống cung cấp nhiên liệu dùng để cung cấp một tỉ lệ không khí nhiên liệu phù hợp với mọi chế độ làm việc của động cơ. Ở động cơ xăng, hệ thống cung cấp nhiên liệu có hai kiểu chính. Động cơ dùng bộ chế hoà khí. Động cơ phun xăng (Fuel Injection System). Hệ thống phun xăng có hai kiểu: - Kiểu phun nhiên liệu vào đường ống nạp. - Kiểu phun nhiên liệu trực tiếp vào buồng đốt. 1. Bộ điều áp. 5. Nhiên liệu vào 2. Lọc nhiên liệu. 6. Nhiên liệu ra. 3....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Gáo trình thực tập động cơ I - Chương 9

Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu CHÖÔNG 9 HEÄ THOÁNG NHIEÂN LIEÄU Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu duøng ñeå cung caáp moät tæ leä khoâng khí nhieân lieäu phuø hôïp vôùi moïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô. ÔÛ ñoäng cô xaêng, heä thoáng cung caáp nhieân lieäu coù hai kieåu chính. Ñoäng cô duøng boä cheá hoaø khí. Ñoäng cô phun xaêng (Fuel Injection System). Heä thoáng phun xaêng coù hai kieåu: - Kieåu phun nhieân lieäu vaøo ñöôøng oáng naïp. - Kieåu phun nhieân lieäu tröïc tieáp vaøo buoàng ñoát. 1. Boä ñieàu aùp. 2. Loïc nhieân lieäu. 3. Bôm nhieân lieäu. 4. Löôùi loïc. 5. Nhieân lieäu vaøo 6. Nhieân lieäu ra. 7. Ñöôøng oáng. Trong chöông naøy chuùng toâi chæ trình baøy phaàn chính laø heä thoáng cung caáp nhieân lieäu trong ñoäng cô xaêng duøng boä cheá hoøa khí, coøn heä thoáng phun xaêng ñöôïc trình baøy chi tieát ôû taäp II cuûa taøi lieäu naøy. ÔÛ ñoäng cô duøng boä cheá hoaø khí, nhieân lieäu söû duïng chính laø xaêng. Caáu truùc cuûa heä thoáng bao goàm: Thuøng chöùa nhieân lieäu. Caùc ñöôøng oáng daãn nhieân lieäu. Hoäp thu hoài hôi nhieân lieäu. Loïc nhieân lieäu. Bôm nhieân lieäu. Boä cheá hoaø khí. 159
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu A. CAÁU TRUÙC - NGUYEÂN LYÙ HOAÏT ÑOÄNG I. THUØNG NHIEÂN LIEÄU Thuøng nhieân lieäu ñöôïc cheá taïo baèng toân moûng hoaëc baèng cao su cöùng. Noù ñöôïc ñaët ôû phía sau xe ñeå traùnh söï roø ræ cuûa nhieân lieäu do va chaïm. Beân trong thuøng ñöôïc chia laøm nhieàu ngaên aên thoâng vôùi nhau ñeå giaûm söï dao ñoäng cuûa nhieân lieäu khi oâtoâ hoaït ñoäng. Löôïng nhieân lieäu chöùa trong thuøng phaûi ñuû lôùn ñeå oâtoâ coù theå hoaït ñoäng treân moät quaûng ñöôøng daøi maø khoâng caàn phaûi tieáp nhieân lieäu. OÁng nhieân lieäu cung caáp ra beân ngoaøi ñöôïc ñaët caùch ñaùy thuøng töø 2 cm ñeán 3cm ñeå ngaên ngöøa caùc caën baån hoaëc nöôùc laãn loän trong nhieân lieäu ñi vaøo ñöôøng oáng. 160
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Ñöôøng oáng nhieân lieäu hoài ñöôïc noái vôùi boä cheá hoaø khí hoaëc bôm nhieân lieäu. Ñöôøng oáng choáng oâ nhieåm noái vôùi hoäp chöùa than hoaït tính. OÁng ñoå nhieân lieäu ñöôïc noái ra beân ngoaøi vaø ñöôïc che kín bôûi moät naép ñaäy. Beân trong thuøng nhieân lieäu coøn boá trí boä caûm bieán xaùc ñònh löôïng nhieân lieäu coù trong thuøng chöùa. Thuøng nhieân lieäu phaûi ñöôïc xuùc röûa ñònh kì ñeå laøm saïch caùc chaát baån vaø xaû nöôùc ra khoûi thuøng chöùa. ÔÛ nhöõng ñoäng cô cuõ, naép ñaäy thuøng nhieân lieäu coù hai van: Van aùp cao duøng ñeå xaû hôi nhieân lieäu töø trong thuøng nhieân lieäu ra moâi tröôøng vaø moät van aùp thaáp, duøng ñeå ñöa khoâng khí töø moâi tröôøng vaøo thuøng nhieân lieäu ñeå caân baèng aùp suaát. Ñoäng cô sau naøy, naép ñaäy thuøng nhieân lieäu chæ coù van aùp thaáp. Hôi nhieân lieäu coù aùp cao seõ ñöôïc hoäp than hoaït tính haáp thuï. II. OÁNG DAÃN NHIEÂN LIEÄU ÔÛ caùc loaïi oâtoâ cuõ chæ coù moät ñöôøng oáng daãn nhieân lieäu töø thuøng chöùa ñeán loïc nhieân lieäu. OÂtoâ ngaøy nay coù 3 ñöôøng oáng daãn. Ñöôøng oáng daãn chính noái töø thuøng nhieân lieäu ñeán loïc nhieân lieäu. Ñöôøng oáng nhieân lieäu hoài daãn nhieân lieäu töø bôm nhieân lieäu hoaëc töø boä cheá hoøa khí trôû veà thuøng nhieân lieäu. Ñöôøng oáng choáng oâ nhieåm daãn hôi nhieân lieäu töø thuøng nhieân lieäu ñeán hoäp than hoaït tính vaø ngöôïc laïi. Caùc ñöôøng oáng daãn nhieân lieäu ñöôïc caëp vôùi nhau vaø boá trí doïc theo söôøn xe ñeå traùnh söï hö hoûng do soûi ñaù treân maët ñöôøng va chaïm. III. LOÏC NHIEÂN LIEÄU Loïc nhieân lieäu ñöôïc boá trí giöõa thuøng nhieân lieäu vaø bôm nhieân lieäu. Noù duøng ñeå gaïn loïc caùc buïi baån vaø nöôùc laãn loän trong nhieân lieäu. Voû cuûa loïc ñöôïc laøm baèng nhöïa trong ñeå deã daøng quan saùt vaø loïc laøm baèng giaáy ñaëc bieät. Nhieân lieäu töø thuøng nhieân lieäu ñöôïc cung caáp ñeán beân ngoaøi cuûa loïc, sau ñoù môùi ñi qua loïc vaø vaøo beân trong. Khi nhieân lieäu vaøo loïc, toác ñoä nhieân lieäu di chuyeån chaäm laïi. Vì vaäy nöôùc vaø caùc haït buïi naëng seõ laéng ñoïng phía döôùi ñaùy loïc, phaàn buïi baån coøn laïi khoâng laéng ñöôïc seõ ñöôïc loïc saïch tröôùc khi cung caáp ñeán boä cheá hoøa khí. 161
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu IV. BÔM NHIEÂN LIEÄU Bôm nhieân lieäu duøng ñeå cung caáp nhieân lieäu töø thuøng chöùa ñeán boä cheá hoøa khí. Bôm nhieân lieäu coù hai kieåu: Kieåu bôm cô khí vaø kieåu bôm ñieän. 1. LOAÏI DAÃN ÑOÄNG BAÈNG CÔ KHÍ Caáu truùc bôm nhieân lieäu goàm moät maøng boá trí ôû giöõa, moät caëp van boá trí beân trong coù taùc duïng ngöôïc nhau. Cam daãn ñoäng bôm nhieân lieäu ñöôïc boá trí treân truïc cam. Khi cam quay, caàn bôm chuyeån ñoäng ra vaøo vaø seõ ñieàu khieån maøng bôm dòch chuyeån. NAÏP NHIEÂN LIEÄU Khi truïc cam chuyeån ñoäng moû cam taùc ñoäng leân caàn bôm laøm maøng bôm chuyeån ñoäng ñi xuoáng taïo ra ñoä chaân khoâng phía treân maøng, van thoaùt ñoùng vaø van naïp môû, nhieân lieäu töø thuøng ñi qua loïc cung caáp vaøo phía treân maøng. 162
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu CUNG CAÁP NHIEÂN LIEÄU Khi cam khoâng ñoäi loø xo hoaøn löïc seõ ñaåy caàn bôm tieáp xuùc saùt vôùi beà maët cuûa cam, laøm ñaàu coøn laïi cuûa caàn bôm thaû töï do thanh keùo. Loø xo truï beân trong ñaåy maøng bôm ñi leân, nhieân lieäu bò neùn laøm van naïp ñoùng vaø van thoaùt môû, nhieân lieäu trong bôm ñöôïc cung caáp ñeán boä cheá hoøa khí vaø moät phaàn nhoû nhieân lieäu ñi qua loã ñònh löôïng vaø sau ñoù thoaùt trôû laïi thuøng nhieân lieäu. Nhieân lieäu di chuyeån theo ñöôøng oáng tieáp xuùc vôùi nhieät taïo thaønh boït, löôïng nhieân lieäu taïo boït noåi leân phía treân vaø seõ thoaùt veà thuøng chöùa traùnh ñöôïc söï cung caáp nhieân lieäu ñeán boä cheá hoøa khí bò giaûm. Söï taïo boït seõ laøm cho hoãn hôïp ngheøo, ñoäng cô taêng toác keùm vaø khoù khôûi ñoäng. ÑIEÀU TIEÁT AÙP SUAÁT Neáu nhieân lieäu do bôm cung caáp nhieàu hôn söï caàn thieát cuûa boä cheá hoøa khí, löôïng nhieân lieäu phía treân maøng choáng laïi söï ñaåy cuûa maøng ñi leân do söï taùc ñoäng cuûa loø xo. Maøng vaø thanh ñaåy ñöôïc giöõ ôû phía döôùi. Luùc naøy caàn bôm vaãn giöõ söï hoaït ñoäng theo chuyeån ñoäng cuûa cam, nhöng maøng khoâng dòch chuyeån cho ñeán khi coù söï tieáp nhaän nhieân lieäu töø boä cheá hoaø khí. Söï hoaït ñoäng naøy chính laø söï ñieàu hoøa aùp suaát nhieân lieäu cung caáp ñeán boä cheá hoøa khí. 2. BÔM ÑIEÄN Bôm ñieän ñöôïc daãn ñoäng bôûi ñoäng cô ñieän moät chieàu 12voân. Noù ñöôïc boá trí ôû beân trong hoaëc beân ngoaøi thuøng nhieân lieäu. Bôm ñieän ñöôïc ñieàu khieån töø contact maùy hoaëc duøng xung sô caáp cuûa heä thoáng ñaùnh löûa. V. HEÄ THOÁNG THU HOÀI HÔI NHIEÂN LIEÄU Ñeå traùnh hôi nhieân lieäu töø thuøng nhieân lieäu vaø buoàng phao boä cheá hoøa khí bay ra beân ngoaøi moâi tröôøng, caùc oâtoâ ngaøy nay ñöôïc trang bò heä thoáng thu hoài hôi nhieân lieäu. Phaàn chính laø hoäp than hoaït 163
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu tính duøng ñeå haáp thu hôi nhieân lieäu, sau ñoù ñöa löôïng hôi nhieân lieäu naøy ñeán ñöôøng oáng naïp ñeå vaøo buoàng ñoát khi ñoäng cô hoaït ñoäng. Ñieàu naøy traùnh ñöôïc söï oâ nhieåm moâi sinh vaø tieát kieäm nhieân lieäu. Voû hoäp than hoaït tính baèng cao su cöùng, beân trong chöùa caùc haït than duøng ñeå huùt hôi nhieân lieäu. Hoäp than hoaït tính coù 3 ñöôøng oáng. Ñöôøng oáng noái vôùi thuøng nhieân lieäu. Ñöôøng naøy cho pheùp hôi nhieân lieäu coù aùp suaát cao töø thuøng nhieân lieäu ñeán hoäp than hoaït tính qua van moät chieàu ôû giöõa. Khi trong thuøng nhieân lieäu coù ñoä chaân khoâng, van moät chieàu beân traùi môû cho khoâng khí vaø hôi nhieân lieäu ñi vaøo thuøng nhieân lieäu ñeå caân baèng aùp suaát. Ñöôøng oáng thöù hai noái ñeán boä cheá hoaø khí thoâng qua moät van ñieän boá trí ôû beân ngoaøi. Khi ñoäng cô döøng, van môû cho pheùp hôi nhieân lieäu töø buoàng phao ñeán boä thu hoài hôi nhieân lieäu. Khi ñoäng cô hoaït ñoäng van ñieän ñoùng. Ñöôøng oáng noái töø hoäp than hoaït tính ñeán boä cheá hoøa khí: Khi ñoäng cô hoaït ñoäng ôû toác ñoä thaáp, khoâng coù ñoä chaân khoâng truyeàn ñeán hoäp than hoaït tính do ñöôøng oáng naèm ôû phía treân caùnh böôùm ga. Khi caùnh böôùm ga môû lôùn hôn 10°, döôùi taùc duïng cuûa ñoä chaân khoâng, khoâng khí töø beân ngoaøi ñi qua loïc boá trí beân döôùi cuûa hoäp than hoaït tính, löôïng khoâng khí ñi vaøo seõ cuoán hôi nhieân lieäu qua van moät chieàu beân phaûi ñeå ñeán ñöôøng oáng naïp. VI. BOÄ CHEÁ HOØA KHÍ Ñoäng cô söû duïng boä cheá hoaø khí coù khuyeát ñieåm lôùn laø vieäc ñònh löôïng nhieân lieäu khoâng chính xaùc, nhieân lieäu phaân phoái ñeán caùc xy lanh khoâng ñoàng ñeàu, toån thaát aùp suaát naïp lôùn, hao nhieân lieäu vaø gaây oâ nhieåm moâi sinh. Boä cheá hoaø khí duøng ñeå cung caáp tæ leä nhieân lieäu khoâng khí phuø hôïp vôùi moïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô. Theo lyù thuyeát ñeå ñoát chaùy 1kg nhieân lieäu, caàn phaûi cung caáp moät khoái löôïng khoâng khí laø 14,7kg. 164
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu ÑIEÀU KIEÄN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA ÑOÄNG CÔ A/F 1:1 Khôûi ñoäng ôû nhieät ñoä 0°C 5:1 Khôûi ñoäng ôû nhieät ñoä 20°C Khi taêng toác 8:1 Chaïy caàm chöøng 11:1 ÔÛ toác ñoä thaáp 12/1 – 13/1 Taûi trung bình 16/1 – 18/1 Cheá ñoä taûi lôùn 12/1 – 13/1 NGUYEÂN LYÙ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA BOÄ CHEÁ HOØA KHÍ ÔÛ quaù trình naïp khoâng khí töø beân ngoaøi qua loïc gioù, khi khoâng khí qua oáng khueách taùn thì toác ñoä doøng khí taêng maïnh taïo ñoä chaân khoâng taïi oáng khueách taùn. Ñoä chaân khoâng naøy huùt nhieân lieäu töø buoàng phao ra khoûi voøi phun chính ñeå cung caáp cho ñoäng cô. Löôïng khoâng khí naïp vaøo ñoäng cô ñöôïc ñieàu khieån bôûi böôùm ga vaø caùnh böôùm ga ñöôïc ñieàu khieån bôûi baøn ñaïp ga do ngöôøi laùi xe ñieàu khieån. Caùnh böôùm gioù duøng ñeå khôûi ñoäng cô, khi ñoäng cô hoaït ñoäng bình thöôøng böôùm gioù luoân môû toái ña. OÁNG KHUEÁCH TAÙN Coù 3 kieåu oáng khueách taùn. Kieåu oáng khueách taùn coá ñònh. Kieåu oáng khueách taùn coù tieát dieän thay ñoåi. Vaø kieåu duøng van khoâng khí. Trong ba kieåu treân, kieåu oáng khueách taùn coá ñònh ñöôïc söû duïng phoå bieán nhaát. Kieåu thöù hai, böôùm ga ñieàu khieån löu löôïng khoâng khí naïp vaø ñoä chaân khoâng taïi oáng khueách taùn ñieàu khieån ñoä naâng cuûa truï 165
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu ga, loaïi naøy coù keát caáu phöùc taïp neân ít ñöôïc söû duïng. Kieåu thöù ba, thöôøng gaëp ôû moät soá loaïi xe cuûa haõng Toyota. CAÙCH BOÁ TRÍ BOÄ CHK Coù hai kieåu boá trí cô baûn: Kieåu ñaët thaúng ñöùng vaø kieåu ñaët naèm ngang. Kieåu ñaët ñöùng söû duïng phoå bieán nhaát, kieåu ñaët ngang coù öu ñieåm laø haï thaáp ñöôïc troïng taâm cuûa xe. SOÁ BUOÀNG HOÃN HÔÏP Buoàng hoãn hôïp laø khoaûng khoâng gian khoâng khí vaø nhieân lieäu di chuyeån töø oáng khueách taùn tôùi ñaàu ra cuûa boä cheá hoøa khí. Tuyø theo soá löôïng buoàng hoãn hôïp coù trong boä cheá hoaø khí maø ngöôøi ta goïi boä cheá hoaø khí moät buoàng hoãn hôïp, hai buoàng hoãn hôïp vaø nhieàu buoàng hoãn hôïp. Kieåu moät buoàng hoãn hôïp ñöôïc söû duïng trong caùc loaïi oâtoâ ñôøi cuõ. Kieåu hai buoàng hoãn hôïp ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán hieän nay. Coøn kieåu nhieàu buoàng hoãn hôïp phöùc taïp raát ít ñöôïc söû duïng. HEÄ THOÁNG BUOÀNG PHAO Buoàng phao duøng ñeå chöùa moät löôïng nhieân lieäu nhaát ñònh. Chöùc naêng cuûa buoàng phao duøng ñeå giöõ cho möïc xaêng trong boä cheá hoaø khí laø khoâng ñoåi. 166
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Nhieân lieäu töø bôm cung caáp vaøo buoàng phao laøm phao noåi leân. Khi möùc nhieân lieäu ñöôïc xaùc ñònh, van ñoùng kín treân beä cuûa noù. Khi löôïng nhieân lieäu trong buoàng phao ñöôïc tieâu thuï, möïc xaêng trong buoàng phao giaûm vaø van môû ñeå boå xung moät löôïng nhieân lieäu caàn thieát. Möïc xaêng trong buoàng phao ñöôïc kieåm tra deã daøng qua moät maët kính boá trí ôû hoâng buoàng phao. Ñeå traùnh tröôøng hôïp van môû khi ñoäng cô rung ñoäng, söï lieân keát giöõa caàn phao vôùi van phaûi qua söï ñieàu khieån trung gian cuûa moät loø xo vaø moät piston. OÁNG THOÂNG HÔI BUOÀNG PHAO Khi loïc gioù bò baån, löôïng khoâng khí vaøo boä cheá hoøa khí seõ thieáu. Nguyeân nhaân naøy laøm hình thaønh ñoä chaân khoâng taïi khoaûng khoâng gian sau loïc gioù laøm gia taêng ñoä chaân khoâng taïi oáng khueách taùn neân taêng löôïng nhieân lieäu cung caáp cho ñoäng cô. Neáu boá trí oáng thoâng khí vôùi buoàng phao, aùp suaát taïi maët thoaùng buoàng phao luoân baèng vôùi aùp suaát sau loïc gioù. Ñieàu naøy traùnh ñöôïc hieän töôïng dö nhieân lieäu khi loïc gioù quaù baån. 167
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu B. BOÄ CHEÁ HOØA KHÍ HAI BUOÀNG HOÃN HÔÏP Boä cheá hoøa khí nhieàu buoàng hoãn hôïp ñöôïc söû duïng vôùi muïc ñích laøm giaûm söùc caûn khoâng khí ñi qua boä cheá hoøa khí nhaèm taêng coâng suaát ñoäng cô. Boä cheá hoøa khí hai buoàng hoãn hôïp coù theå chia laøm hai heä thoáng: Heä thoáng sô caáp: Duøng ñeå cung caáp tæ leä hoãn hôïp khoâng khí nhieân lieäu cho ñoäng cô hoaït ñoäng ôû moïi cheá ñoä toác ñoä. Heä thoáng thöù caáp: Duøng ñeå hoå trôï theâm cho heä thoáng sô caáp moät löôïng hoãn hôïp caàn thieát giuùp cho ñoäng cô hoaït ñoäng toát ôû soá voøng quay cao hoaëc taûi lôùn. Boä cheá hoøa khí moät buoàng hoãn hôïp, coù caáu truùc vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng gioáng nhö heä thoáng sô caáp cuûa boä cheá hoøa khí hai buoàng hoãn hôïp. Boä cheá hoøa khí hai buoàng hoãn hôïp goàm caùc boä phaän sau: • Heä thoáng buoàng phao. • Maïch sô caáp toác ñoä chaäm. • Maïch sô caáp toác ñoä cao. • Maïch thöù caáp toác ñoä chaäm. • Maïch thöù caáp toác ñoä cao. • Bôm taêng toác. • Maïch laøm ñaäm. • Vaø cô caáu ñieàu khieån böôùm gioù. I. MAÏCH SÔ CAÁP TOÁC ÑOÄ CHAÄM Maïch sô caáp toác ñoä chaäm duøng ñeå cung caáp moät tæ leä hoãn hôïp caàn thieát cho ñoäng cô hoaït ñoäng ôû toác ñoä caàm chöøng vaø toác ñoä chaäm. 168
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Khi ñoäng cô hoaït ñoäng ôû cheá ñoä taûi beù thì böôùm ga môû raát nhoû. neân ñoä chaân khoâng taïi oáng khueách taùn khoâng ñaùng keå. Ñeå cung caáp moät löôïng hoãn hôïp nhoû cho ñoäng cô hoaït ñoäng baèng caùch ngöôøi ta söû duïng ñoä chaân khoâng lôùn sau böôùm ga ñeå huùt nhieân lieäu ra töø buoàng phao. TOÁC ÑOÄ CAÀM CHÖØNG Laø toác ñoä thaáp nhaát baûo ñaûm ñoäng cô laøm vieäc oån ñònh. Löôïng hoãn hôïp cung caáp cho ñoäng cô laø toái thieåu ñuû ñeå thaéng coâng ma saùt. Tæ soá A/F = 11/1. ÔÛ toác ñoä caàm chöøng böôùm ga sô caáp haàu nhö ñoùng kín, ñoä chaân khoâng sau böôùm ga truyeàn qua caùc ñöôøng oáng, huùt nhieân lieäu töø buoàng phao ra khoûi gic lô chính sô caáp vaø ñöôïc ñònh löôïng bôûi gic lô chaïy chaäm. Döôùi taùc duïng cuûa ñoä chaân khoâng, khoâng khí qua gic lô khoâng khí soá 1 hoaø troän vôùi nhieân lieäu ñi ra töø gic lô chaïy chaäm ñeå taïo thaønh boït xaêng. Sau ñoù löôïng hoãn hôïp naøy qua gic lô tieát kieäm vaø tieáp tuïc ñi vaøo ñöôøng oáng ñeå hoaø troän vôùi khoâng khí moät laàn nöõa ôû gic lô khoâng khí soá 2. Chuùng tieáp tuïc theo ñöôøng oáng qua vít hieäu chænh hoãn hôïp caàm chöøng vaø phun ra ôû sau caùnh böôùm ga sô caáp. Vít ñieàu chænh caàm chöøng duøng ñeå ñieàu chænh ñoä chaân khoâng ñi vaøo maïch chaïy chaäm. Vì vaäy, khi ñieàu chænh vít naøy chính laø ñieàu chænh löôïng nhieân lieäu cung caáp cho ñoäng cô. MAÏCH CHAÏY CHAÄM Khi böôùm ga heù môû, loã chaïy chaäm naèm sau böôùm ga. Döôùi taùc duïng cuûa ñoä chaân khoâng nhieân lieäu ñöôïc cung caáp töø loã caàm chöøng vaø loã chaïy chaäm. Khi löôïng hoãn hôïp cung caáp cho ñoäng cô gia taêng laøm cho toác ñoä cuûa ñoäng cô taêng theo. Khi böôùm ga heù môû, loã chaïy chaäm baét ñaàu môû. Löôïng nhieân lieäu cung caáp töø loã chaïy chaäm ñöôïc cung caáp hoå trôï cho maïch caàm chöøng. Khi loã chaïy chaäm môû hoaøn toaøn, löôïng nhieân lieäu cung caáp töø loã chaïy chaäm laø lôùn nhaát nhöng löôïng nhieân lieäu cung caáp töø loã caàm chöøng giaûm. 169
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu • Ñöôøng A: Toång löôïng nhieân lieäu cung caáp töø boä cheá hoøa khí. • Ñöôøng B: Löôïng nhieân lieäu cung caáp töø loã chaïy chaäm. • Ñöôøng C: Löôïng nhieân lieäu cung caáp töø voøi phun chính. • Ñöôøng D: Löôïng nhieân lieäu cung caáp töø loã caàm chöøng. Neáu böôùm ga tieáp tuïc môû, ñoä chaân khoâng sau böôùm ga seõ giaûm maïnh, löôïng nhieân lieäu ra töø loã chaïy chaäm vaø loã caàm chöøng cuõng giaûm. Trong tröôøng hôïp naøy, toác ñoä doøng khí ñi qua oáng khueách taùn ñuû lôùn vaø nhieân lieäu baét ñaàu cung caáp ra khoûi mieäng voøi phun chính. Nhö vaäy, ôû toác ñoä chaäm coù söï phoái hôïp maät thieát giöõa nhieân lieäu cung caáp töø loã caàm chöøng, chaïy chaäm vaø voøi phun chính. Ngöôøi ta taêng tæ soá neùn nhaèm tieát kieäm nhieân lieäu vaø taêng coâng suaát ñoäng cô neân deã xaûy ra hieän töôïng Diesel hoùa. Ñeå döøng ñoäng cô, ngoaøi vaán ñeà ngaét tia löûa ñieän cung caáp ñeán bu gi coøn duøng bieän phaùp khaùc keát hôïp laø caét nhieân lieäu cung caáp töø loã caàm chöøng vaø loã chaïy chaäm. 170
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Khi contact maùy On, coù doøng ñieän cung caáp cho van ñieän (Van Solenoil) laøm van môû, cho pheùp nhieân lieäu töø gic lô chaïy chaäm qua van ñieän. Khi contact maùy Off thì van ñoùng, caét nhieân lieäu cung caáp ñeán loã caàm chöøng vaø loã chaïy chaäm. II. MAÏCH TOÁC ÑOÄ CAO SÔ CAÁP Maïch toác ñoä cao sô caáp duøng ñeå cung caáp moät löôïng hoãn hôïp cho ñoäng cô hoaït ñoäng ôû cheá ñoä taûi trung bình vaø taûi lôùn baûo ñaûm ñoäng cô chaïy tieát kieäm. Khi caùnh buôùm ga môû roäng, ñoä chaân khoâng sau caùnh böôùm ga giaûm maïnh, neân nhieân lieäu khoâng ñöôïc cung caáp ra töø maïch chaïy chaäm. ÔÛ cheá ñoä naøy, toác ñoä doøng khí qua oáng khueách taùn taêng maïnh, ñoä chaân khoâng töø oáng khueách taùn truyeàn ñeán gic lô chính sô caáp ñeå huùt nhieân lieäu ra khoûi buoàng phao vaø khoâng khí töø beân ngoaøi qua gic lô khoâng khí ñeå ñi vaøo oáng thoâng hôi xeáp baäc. Taïi oáng thoâng hôi xeáp baäc nhieân lieäu vaø khoâng khí hoøa troän vôùi nhau vaø phun ra khoûi mieäng voøi phun chính. Löôïng nhieân lieäu ñi ra khoûi voøi phun phuï thuoäc vaøo chieàu cao möïc xaêng trong buoàng phao, aùp suaát taïi maët thoaùng buoàng phao, tieát dieän cuûa gic lô chính vaø tieát dieän cuûa gic lô khoâng khí. III. MAÏCH THÖÙ CAÁP TOÁC ÑOÄ CHAÄM Maïch thöù caáp duøng ñeå hoå trôï theâm moät löôïng hoãn hôïp caàn thieát cho maïch sô caáp toác ñoä cao ñeå giuùp ñoäng cô hoaït ñoäng ôû soá voøng quay cao hoaëc taûi lôùn. Khi caùnh böôùm ga sô caáp môû khoaûng 45° ñeán 55°, noù môùi cho pheùp caùnh böôùm ga thöù caáp baét ñaàu môû. Goùc naøy ñöôïc goïi laø goùc chaïm thöù caáp. 171
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Khi böôùm ga sô caáp môû nhoû hôn moät goùc laø θ, loø xo seõ keùo caàn B ñi leân laøm cho böôùm ga thöù caáp ñoùng. Tröôøng hôïp naøy ngay caû maøng ñieàu khieån caùnh böôùm ga thöù caáp ñöôïc keùo leân döôùi taùc duïng cuûa ñoä chaân khoâng thì caàn C cuõng khoâng theå xoay ñeå ñieàu khieån böôùm ga thöù caáp môû. Khi böôùm ga sô caáp môû lôùn hôn moät goùc θ, caàn A seõ ñieàu khieån caàn B quay chieàu ngöôïc kim ñoàng hoà vaø caàn C ñöôïc thaû töï do. Nhö vaäy, böôùm ga thöù caáp baét ñaàu môû khi maøng ñi leân. Do böôùm ga thöù caáp raát ít hoaït ñoäng, neân noù deã bò keït vaøo thaân boä cheá hoaø khí do buïi baån. Ñeå traùnh ñieàu naøy, khi böôùm ga thöù caáp môû lôùn hôn moät goùc θ thì ñaàu cuûa caàn B seõ chaïm vaøo caàn C laøm böôùm ga sô caáp môû nheï. ÔÛ thôøi ñieåm böôùm ga thöù caáp baét ñaàu môû, moät löôïng khoâng khí nhoû ñi vaøo maïch thöù caáp, ñoàng thôøi loã toác ñoä chaäm thöù caáp cuõng môû ñeå cung caáp theâm moät löôïng nhieân lieäu cho maïch chính sô caáp. 172
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Döôùi taùc duïng cuûa ñoä chaân khoâng sau böôùm ga thöù caáp, nhieân lieäu töø buoàng phao ñöôïc huùt ra khoûi gic lô chính vaø ñeán gic lô chaïy chaäm thöù caáp. Taïi ñaây khoâng khí qua gic lô khoâng khí hoaø troän vôùi nhieân lieäu vaø qua gic lô tieát kieäm ôû van ñieän thöù caáp. Löôïng hoãn hôïp naøy di chuyeån doïc theo ñöôøng oáng vaø phun ra khoûi loã chaïy chaäm thöù caáp. IV. MAÏCH THÖÙ CAÁP TOÁC ÑOÄ CAO Khi ñoäng cô hoaït ñoäng ôû soá voøng quay cao hoaëc taûi lôùn, löôïng hoãn hôïp cung caáp cho ñoäng cô töø maïch sô caáp toác ñoä cao vaø maïch thöù caáp tốc độ cao. Loã chaïy chaäm thöù caáp boå xung nhieân lieäu cho ñoäng cô khi böôùm ga thöù caáp baét ñaàu môû. Khi böôùm ga thöù caáp môû lôùn maïch chính thöù caáp baét ñaàu cung caáp nhieân lieäu. Böôùm ga thöù caáp ñöôïc ñieàu khieån baèng maøng chaân khoâng. Khi böôùm ga sô caáp môû nhoû ñoä chaân khoâng taïi loã chaân khoâng sô caáp chöa ñuû lôùn, khoâng thaéng ñöôïc söùc caêng loø xo neân buôùm ga thöù caáp vaãn ñoùng. Khi böôùm ga sô caáp môû lôùn, ñoä chaân khoâng töø loã chaân khoâng sô caáp truyeàn ñeán maøng ñieàu khieån böôùm ga thöù caáp. Döôùi taùc duïng cuûa ñoä chaân khoâng, maøng dòch chuyeån laøm böôùm ga thöù caáp môû vaø khoâng khí ñi vaøo maïch thöù caáp laøm cho ñoä chaân khoâng taïi loã chaân khoâng thöù caáp hình thaønh. Döôùi taùc 173
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu duïng cuûa hai loã chaân khoâng sô vaø thöù laøm cho caùnh böôùm ga thöù caáp môû roäng ñeå giuùp cho ñoäng cô phaùt ra coâng suaát lôùn. V. MAÏCH LAØM ÑAÄM Caû maïch chính sô caáp vaø thöù caáp chæ cung caáp moät löôïng hoãn hôïp giuùp cho ñoäng cô chaïy tieát kieäm vôùi tæ soá A/F = 16/1 – 18/1. Vì vaäy, ñeå ñoäng cô phaùt ra coâng suaát cöïc ñaïi khi caùnh böôùm ga sô caáp môû lôùn, phaûi boå xung theâm moät löôïng nhieân lieäu cho ñoäng cô. Khi böôùm ga sô caáp môû nhoû, ñoä chaân khoâng trong ñöôøng oáng naïp lôùn. Ñoä chaân khoâng naøy truyeàn qua ñöôøng oáng huùt piston ñi leân laøm loø xo A neùn laïi, loø xo B ñaåy van laøm ñaäm ñoùng kín. Khi caùnh böôùm ga môû lôùn, ñoä chaân khoâng trong ñöôøng oáng naïp yeáu , loø xo A ñaåy piston di chuyeån töø treân xuoáng laøm cho van laøm ñaäm môû ñeå cung caáp theâm moät löôïng nhieân lieäu qua maïch chính sô caáp. VI. BÔM TAÊNG TOÁC Khi xe chaïy treân ñöôøng muoán taêng toác nhanh choùng thì hoãn hôïp phaûi giaøu A/F = 8/1. Khi caùnh böôùm ga sô caáp môû ñoät ngoät, löôïng khoâng khí töø beân ngoaøi qua boä cheá hoaø khí taêng maïnh laøm hình thaønh ñoä chaân khoâng lôùn ôû oáng khueách taùn sô caáp. Ñoä chaân khoâng naøy laäp töùc ñöôïc truyeàn qua voøi phun chính sô caáp ñeå huùt nhieân lieäu ra khoûi voøi phun. Tuy nhieân, do quaùn tính cuûa doøng nhieân lieäu vaø nhieân lieäu coù ñoä nhôùt, neân löôïng nhieân lieäu cung caáp ra khoûi voøi phun chính gia taêng töø töø. Ñieàu naøy laøm cho hoãn hôïp chaùy ôû giai ñoaïn töùc thôøi quaù ngheøo laøm cho ñoäng cô bò söôïng. Ñeå khaéc phuïc, ngöôøi ta boá trí trong boä cheá hoaø khí moät bôm taêng toác. 174
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Khi böôùm ga môû nhoû, qua cô caáu tay ñoøn laøm cho piston ñi leân, van thoaùt ñoùng, van naïp môû vaø nhieân lieäu töø buoàng phao ñieàn ñaày beân döôùi cuûa piston bôm. Khi taêng toác, böôùm ga ñieàu khieån tay ñoøn boá trí ôû beân ngoaøi boä cheá hoøa khí dòch chuyeån. Tay ñoøn naøy seõ neùn moät loø xo qua cô caáu truyeàn ñoäng laøm piston bôm ñi xuoáng töø töø. Piston ñi xuoáng laøm van naïp ñoùng, van thoaùt môû vaø nhieân lieäu ñöôïc phun töø töø ra khoûi mieäng voøi phun ñeå hoå trôï nhieân lieäu cho maïch chính. VII. HEÄ THOÁNG BÖÔÙM GIOÙ TÖÏ ÑOÄNG Khi ñoäng cô laïnh nhieân lieäu bay hôi khoâng toát, phaàn lôùn nhieân lieäu baùm vaøo ñöôøng oáng naïp, xy lanh, naép maùy…laøm cho hoãn hôïp bò ngheøo neân ñoäng cô raát khoù khôûi ñoäng. Beân caïnh ñoù, khi laïnh ma saùt ñoäng cô lôùn neân toác ñoä quay cuûa truïc khuyûu bò chaäm laøm cho ñoä chaân khoâng trong ñöôøng oáng naïp yeáu neân löôïng nhieân lieäu cung caáp töø boä cheá hoøa khí cuõng giaûm ñi. Ñeå khôûi ñoäng deã daøng khi laïnh, ngöôøi ta söû duïng heä thoáng böôùm gioù. Heä thoáng naøy seõ ñaùp öùng söï laøm giaøu hoãn hôïp khi khôûi ñoäng laïnh vaø sau khôûi ñoäng. KHI KHÔÛI ÑOÄNG Khi ñaïp ga ñeå khôûi ñoäng ôû nhieät ñoä döôùi 30˚C, loø xo löôõng kim ñaåy cô caáu laøm böôùm gioù ñoùng kín. Ñoä chaân khoâng sau böôùm gioù laøm cho nhieân lieäu phun ra töø maïch toác ñoä chaäm vaø maïch toác ñoä cao sô caáp nhieàu neân hoãn hôïp giaøu nhieân lieäu giuùp ñoäng cô khôûi ñoäng deã daøng. SAU KHÔÛI ÑOÄNG Khi ñoäng cô hoaït ñoäng, doøng ñieän töø cöïc L cuûa maùy phaùt ñieän cung caáp ñeán ñieän trôû laøm cho nhieät ñoä cuûa loø xo löôõng kim baét ñaàu taêng daàn. Khi löôõng kim noùng, noù cuoän laïi vaø thaû tay ñoøn ñieàu khieån böôùm gioù laøm cho böôùm gioù môû töø töø döôùi taùc duïng cuûa troïng löôïng cuûa noù vaø löïc ñaåy cuûa khoâng khí. 175
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Khi böôùm gioù môû lôùn daàn, söï laøm giaøu hoãn hôïp giaûm cho ñeán khi caùnh böôùm gioù môû toái ña. Moät nhieät ñieän trôû döông ñöôïc maéc noái tieáp vôùi daây ñieän trôû. Khi nhieät ñoä daây ñieän trôû taêng, ñieän trôû cuûa nhieät ñieän trôû cuõng taêng ñeå laøm giaûm doøng ñieän cung caáp qua daây ñieän trôû khi caùnh böôùm gioù môû hoaøn toaøn. Sau khôûi ñoäng, neáu böôùm gioù môû töø töø, ñoäng cô seõ taét maùy do hoãn hôïp quaù giaøu. Ñeå traùnh tröôøng hôïp naøy, beân ngoaøi boä cheá hoaø khí ngöôøi ta coù boá trí cô caáu CB. Cô caáu CB seõ ñieàu khieån böôùm gioù môû moät phaàn sau khi khôûi ñoäng ñeå boå xung theâm moät löôïng khoâng khí cho ñoäng cô. CÔ CAÁU ÑIEÀU KHIEÅN BÖÔÙM GIOÙ MÔÛ MOÄT PHAÀN CB Cô caáu CB coù hai maøng ñieàu khieån böôùm gioù theo hai nhieät ñoä khaùc nhau. 176
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Sau khôûi ñoäng, neáu nhieät ñoä nöôùc laøm maùt döôùi 17°C , TVSV ñoùng neân maøng B khoâng hoaït ñoäng. Ñoä chaân khoâng sau böôùm ga truyeàn qua moät loã tieát löu vaø taùc duïng leân maøng A laøm cho maøng dòch chuyeån töø töø laøm cho caùnh böôùm gioù môû nheï. Khi nhieät ñoä nöôùc laøm maùt treân 17°C, TVSV môû. Döôùi taùc duïng cuûa ñoä chaân khoâng, maøng B dòch chuyeån laøm cho caùnh böôùm gioù môû lôùn hôn. Neáu nhö oâtoâ hoaït ñoäng sau khôûi ñoäng laïnh, löôïng khoâng khí cung caáp khoâng ñuû so vôùi löôïng nhieân lieäu cung caáp töø maïch chính vaø bôm taêng toác. Nhö vaäy hoãn hôïp quaù giaøu vaø ñoäng cô seõ bò söôïng hoaëc bò cheát khi caùnh böôùm ga môû ñoät ngoät. Ñeå traùnh ñieàu naøy, böôùm gioù phaûi ñöôïc môû nheï ñeå taêng löôïng khoâng khí naïp khi caùnh böôùm ga môû lôùn. Cô caáu naøy ñöôïc goïi laø cô caáu khoâng taûi. 177
Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu Khi böôùm ga sô caáp môû lôùn, tay ñoøn böôùm ga sô caáp di chuyeån theo taùc ñoäng leân cam caàm chöøng nhanh, laøm cam laät ngang keùo böôùm gioù môû ñeå cung caáp theâm moät löôïng khoâng khí cho ñoäng cô. CÔ CAÁU ÑIEÀU KHIEÅN BÖÔÙM GIOÙ MÔÛ HOAØN TOAØN CO Neáu heä thoáng ñieàu khieån böôùm gioù töï ñoäng coù moät vaøi sai soùt, böôùm gioù seõ môû khoâng ñuùng khi ñoäng cô ñaõ noùng, laøm cho hoãn hôïp giaøu. Ñeå khaéc phuïc ñieàu naøy, ngöôøi ta duøng cô caáu ñieàu khieån caùnh böôùm gioù môû hoaøn toaøn (Choke Opener). Noù seõ ñieàu khieån böôùm gioù môû khi ñoäng cô noùng. Khi nhieät ñoä nöôùc laøm maùt döôùi 68°C, van nhieät ñieàu khieån chaân khoâng TVSV (Thermostatic Vacuum Switch Valve) ñoùng, neân cô caáu ñieàu khieån böôùm gioù môû hoaøn toaøn khoâng laøm vieäc. 178