Gây mê trong phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot tại Bệnh viện Bình Dân

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 3 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> GÂY MÊ TRONG PHẪU THUẬT CẮT TUYẾN TIỀN LIỆT TẬN GỐC<br /> BẰNG ROBOT TẠI BỆNH VIỆN BÌNH DÂN<br /> Trần Thị Ngọc Phượng*, Nguyễn Lâm Hay*, Võ Hoàng Long*, Quách Trương Nguyện*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Bệnh viện Bình Dân bắt đầu sử dụng robot trong phẫu thuật ung thư tuyến tiền liệt từ tháng<br /> 11/2016 và kế hoạch gây mê cho phẫu thuật bằng robot có 4 vấn đề cần chú ý: tư thế Trendelenburg của bệnh<br /> nhân, sự hấp thu CO2 khi bơm hơi ổ bụng, không gian bị hạn chế và mất máu hoặc các tổn thương nội tạng.<br /> Mục tiêu: Mô tả một số đặc điểm của bệnh nhân và đánh giá tình hình gây mê trong phẫu thuật cắt tuyến<br /> tiền liệt tận gốc bằng robot.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca với 40 bệnh nhân. Bệnh nhân<br /> được gây mê trong phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot tại bệnh viện Bình Dân từ tháng 11 năm<br /> 2016 đến tháng 9 năm 2017.<br /> Kết quả: Bệnh nhân có độ tuổi và BMI trung bình lần lượt là 65,7 ± 8,1 tuổi và 22,5 ± 3,3 kg/m2. Phân loại<br /> ASA I, II và III chiếm tỷ lệ 25%, 57,5% và 17,5%. Trung vị thời gian phẫu thuật là 245 phút, ghi nhận có 2<br /> trường hợp cần phải truyền máu. Thời gian gây mê có trung vị là 290 phút và thời gian tỉnh mê trung bình là<br /> 20,38 ± 10,15 phút. PetCO2 ghi nhận trước và sau khi bơm hơi CO2 vào ổ bụng ở các thời điểm 30 phút, 60 phút<br /> và 120 phút lần lượt là 31,0 mmHg, 34,9 mmHg, 37,4 mmHg và 37,2 mmHg. Trung bình thời gian đạt TOF<br /> 90% sau khi hóa giải bằng sugammadex là 2,75 ± 1,0 phút. Sau khi bệnh nhân ở tư thế Trendelenburg 450 và bơm<br /> hơi CO2 5 phút, mạch giảm từ 69 nhịp/phút xuống 62 lần/phút, huyết áp trung bình tăng 6,7 mmHg.<br /> Kết luận: Đặc điểm bệnh nhân là lớn tuổi và có nhiều bệnh lý kèm theo, cần tầm soát và kiểm soát tốt trước<br /> phẫu thuật. Phẫu thuật ảnh hưởng đến mạch, huyết áp và PetCO2 trong giới hạn kiểm soát.<br /> Từ khóa: Gây mê, phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt bằng robot.<br /> ABSTRACT<br /> ANESTHESIA CONSIDERATIONS FOR ROBOTIC-ASSISTED LAPAROSCOPIC PROSTATECTOMY<br /> AT BINH DAN HOSPITAL<br /> Tran Thi Ngoc Phuong, Nguyen Lam Hay, Vo Hoang Long, Quach Truong Nguyen<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 22 - No 3- 2018: 77 - 81<br /> <br /> Background: Binh Dan hospital has implemented robotic-assisted laparoscopic prostatectomy since<br /> November 2016. Four chief concerns associated with robotic prostatectomy were as follows: the steep<br /> Trendelenburg position of the patient, the insufflation of carbon dioxide for production of a pneumoperitoneum,<br /> spatial restrictions, and visceral injury or blood loss.<br /> Objectives: To describe patients’ demographics and review experience delivering anesthesia for robotic-<br /> assisted laparoscopic prostatectomy.<br /> Patients and methods: Patients underwent anesthesia for robotic-assisted laparoscopic prostatectomy from<br /> November 2016 to September 2017 at Binh Dan hospital. A case series report of 40 patients.<br /> Results: Mean age for patients undergoing robotic prostatectomy was 65.7 ± 8.1 years old, and means body<br /> mass index was 22.5 ± 3.3 kg/m2. The percentage of ASA I, II and III was 25%, 57.5% and 17.5%, respectively.<br /> <br /> * Khoa GMHS 2, Bệnh viện Bình Dân<br /> Tác giả liên lạc: BSCK2 Trần Thị Ngọc Phượng ĐT: 0903693959, Email: drphuongbd@gmail.com<br /> 77<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 3 * 2018<br /> <br /> Median operative time was 245 minutes, and 2 patients required blood transfusions. Median duration of<br /> anesthesia was 290 minutes, and the mean awakening time was 20.4 ± 10.2 minutes. PetCO2 values recorded<br /> before and after pneumoperitoneum at 30 minutes, 60 minutes and 120 minutes were 31.0 mmHg, 34.9 mmHg,<br /> 37.4 mmHg and 37.2 mmHg, respectively. The mean time to 90% of TOF was 2.8 ± 1.0 minutes.<br /> Conclusions: Patients undergoing robotic prostatectomy had medical co-morbidities which should take<br /> preoperative evaluation and management. The procedure had minimal clinically effects to pulse, blood pressure<br /> and PetCO2.<br /> Keywords: Anesthesia, robotic-assisted laparoscopic prostatectomy.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ tiền liệt tận gốc bằng robot da Vinci tại bệnh viện<br /> Bình Dân trong thời gian từ tháng 11/2016 đến<br /> Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư đứng tháng 09/1017.<br /> hàng thứ 2 ở Mỹ theo thống kê từ 1999 – 2014.<br /> Theo thống kê năm 2014 có 172,258 bệnh nhân Thiết kế nghiên cứu và cỡ mẫu<br /> được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt(7). Phẫu Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca với 40 bệnh<br /> thuật cắt toàn bộ tuyến tiền liệt tận gốc là một nhân.<br /> phẫu thuật phức tạp cần sự tỉ mỉ với những kỹ Tiến hành<br /> thuật xâm lấn tối thiểu. Phẫu thuật robot ra đời Khám tiền mê<br /> đã đáp ứng được các yêu cầu đó với lợi điểm<br /> Bệnh nhân được khám tiền mê trước mổ để<br /> cung cấp hình ảnh rõ nét với độ phân giải cao,<br /> ghi nhận tiền sử bệnh lý nội khoa, ngoại khoa,<br /> tăng sự khéo léo của phẫu thuật viên, giúp phối<br /> gây mê, dị ứng. Đánh giá ASA, phân loại<br /> hơp tay-mắt tốt, phẫu thuật viên ngồi mổ trong<br /> Mallampati. Xem xét hồ sơ bệnh án, kết quả xét<br /> tư thế thoải mái. Năm 2011, có khoảng 113.000<br /> nghiệm tiền phẫu. Giải thích cho bệnh nhân<br /> phẫu thuật được thực hiện trên toàn thế giới(9).<br /> những thuận lợi, tác dụng không mong muốn,<br /> Kế hoạch gây mê cho phẫu thuật bằng robot nguy cơ của phương pháp vô cảm.<br /> cũng tương tự phẫu thuật nội soi, tuy nhiên có 4<br /> Dẫn đầu và duy trì mê<br /> vấn đề người gây mê cần chú ý trong quá trình<br /> phẫu thuật bao gồm: tư thế Trendelenburg của Phương tiện theo dõi: nhịp tim, điện tim<br /> bệnh nhân, sự hấp thu CO2 khi bơm hơi ổ bụng, (ECG), huyết áp không xâm lấn, độ bảo hòa oxy<br /> không gian bị hạn chế bởi các cách tay robot và máu mao mạch (SpO2), PetCO2, TOF Watch với<br /> mất máu hoặc các tổn thương nội tạng(2). Thế chuẩn hóa máy trước khi tiêm thuốc. Dẫn đầu<br /> nằm Trendelenburg cộng với thời gian mổ kéo bằng sufentanil tĩnh mạch, propofol hoặc<br /> dài làm ảnh hưởng trên các thông số hoạt động sevoflurane, rocuronium hoặc atracurium tùy<br /> máu lên não, trên hô hấp và huyết động học(7,8). vào tình trạng bệnh lý kèm theo. Đặt nội khí<br /> quản khi đạt TOF = 0. Duy trì mê bằng<br /> Bệnh viện Bình Dân bắt đầu sử dụng robot<br /> sevoflurane, duy trì giảm đau bằng sufentanil<br /> trong phẫu thuật ung thư tuyến tiền liệt từ tháng<br /> tĩnh mạch, duy trì dãn cơ để đạt TOF = 0 trong<br /> 11/2016 và chưa có nghiên cứu ghi nhận về gây<br /> quá trình phẫu thuật. Hóa giải dãn cơ được tiêm<br /> mê trong phẫu thuật bằng robot. Do đó chúng<br /> cuối cuộc mổ với liều sugammadex 2mg/kg tiêm<br /> tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm ghi nhận,<br /> tĩnh mạch trong 10 giây.<br /> đánh giá kết quả gây mê trong phẫu thuật cắt<br /> tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot. Tư thế<br /> Sau khi đặt trocar, bệnh nhân được đặt ở tư<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> thế Trendelenburg 450 một cách từ từ và tiến<br /> Đối tượng nghiên cứu hành docking robot. Tư thế bệnh nhân sẽ không<br /> Bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật cắt tuyến<br /> <br /> <br /> 78<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 3 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> được thay đổi sau khi docking robot. Giữ áp lực nhất là 13,3%.<br /> bơm hơi CO2 ở mức không quá 15 mmHg. Độ chênh lệch hemoglobin (hb) trước và sau<br /> Các biến số thu thập mổ có trung vị là 1,2 g/dl, nhỏ nhất là 0,5 g/dl và<br /> Thời gian gây mê: tính từ lúc dẫn đầu đến lớn nhất 4,6 g/dl.<br /> khi tắt thuốc mê (phút). Thời gian phẫu thuật: Đặc điểm gây mê<br /> tính từ khi rạch da đến khi hoàn thành khâu da Trung vị thời gian gây mê là 290,0 phút,<br /> (phút). Thời gian tĩnh mê: tính từ lúc tắt thuốc ngắn nhất là 160 phút và dài nhất là 640 phút.<br /> mê đến khi bệnh nhân gọi mở mắt (phút). Thời<br /> Lượng sufentanil có trung vị là 100 mcg,<br /> gian rút nội khí quản: tính từ khi tắt thuốc mê<br /> lượng thuốc sử dụng ít nhất là 55 mcg và nhiều<br /> đến khi bệnh nhân có chỉ định rút nội khí quản.<br /> nhất là 600 mcg.<br /> Thời gian đặt TOF Watch 90%: tính từ khi hóa<br /> Lượng rocuronium có trung vị là 100,0 mg, ít<br /> giải dãn cơ bằng sugammadex đến khi TOF đạt<br /> nhất là 60 mg và nhiều nhất là 220 mg.<br /> 90%. Thay đổi mạch, huyết áp sau khi đặt bệnh<br /> nhân ở tư thế Trendelenburg 450 và bơm hơi CO2 Trung vị lượng sevoflurane sử dụng là 72,5<br /> 5 phút. PetCO2 ghi nhận ở các thời điểm trước và ml, ít nhất là 40 ml và nhiều nhất là 155 ml.<br /> sau khi bơm hơi CO2 30 phút, 60 phút và 120 Sau khi bệnh nhân ở tư thế Trendelenburg<br /> phút. 45 và bơm hơi CO2 5 phút, mạch có xu hướng<br /> 0<br /> <br /> <br /> Phương pháp xử lý số liệu giảm từ 69 nhịp/phút xuống 62 lần/phút (p =<br /> 0,04), huyết áp trung bình tăng 6,7 mmHg (p =<br /> Xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0<br /> 0,66). Chúng tôi ghi nhận có 4 (10%) trường hợp<br /> KẾT QUẢ có mạch chậm khi bơm hơi ổ bụng.<br /> Đặc điểm dân số nghiên cứu<br /> Bảng 1. Đặc điểm dân số nghiên cứu<br /> TB ± ĐLC Tối thiểu Tối đa<br /> Tuổi (năm) 65,7 ± 8,1 50 80<br /> Cân nặng (kg) 59,8 ± 8,3 45 75<br /> Chiều cao (cm) 163,3 ± 4,8 155 173<br /> 2<br /> BMI (kg/m ) 22,5 ± 3,3 16,5 29,3<br /> Phân loại sức khỏe ASA I, II, III chiếm tỷ lệ Biểu đồ 1. Sự thay đổi PetCO2 theo thời gian<br /> lần lượt 25%, 57,5% và 17,5%. Bệnh lý kèm theo PetCO2 tăng dần sau khi bơm hơi ổ bụng, đạt<br /> bao gồm: tăng huyết áp chiếm tỷ lệ 45%, bệnh 34,9 mmHg sau 30 phút và 37,4 mmHg sau 60<br /> mạch vành 12,5%, đái tháo đường 17,5%, suy phút so với mức ban đầu là 31,0 mmHg. Mức<br /> thận 10% và COPD 7,5%. PetCO2 duy trì ổn định ở mức 37,2 mmHg sau<br /> Đặc điểm phẫu thuật 120 phút.<br /> <br /> Trung vị thời gian phẫu thuật là 245,0 phút, Bảng 2. Đặc điểm hậu phẫu<br /> Thời gian (phút) TB ± ĐLC Tối thiểu Tối đa<br /> thời gian phẫu thuật ngắn nhất là 130 phút và<br /> Thời gian đạt TOF 90% 2,8 ±1,0 1 5<br /> dài nhất là 610 phút.<br /> Thời gian tỉnh mê 20,4 ± 10,2 10 55<br /> Trung vị thể tích máu mất trong phẫu thuật Thời gian rút nội khí quản 20,8 ±13,9 10 60<br /> là 300,0 ml, thể tích nhỏ nhất là 100 ml và nhiều Thời gian chuyển trại 203,3 ± 56,6 120 360<br /> nhất là 1.400 ml. Chúng tôi ghi nhận có 2 (5%) Mặc dù phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc<br /> trường hợp cần truyền máu. bằng robot là phẫu thuật lớn và kéo dài nhưng<br /> Độ chênh lệch hematocrit (hct) trước và sau bệnh nhân có thời gian tỉnh mê và rút nội khí<br /> mổ có trung vị là 3,4%, nhỏ nhất 0,4% và lớn quản trung bình khoảng 20 phút và được chuyển<br /> <br /> <br /> <br /> 79<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 3 * 2018<br /> <br /> trại trung bình sau khoảng 3,5 giờ. thế Trendelenburg và sự hấp thu CO2 khi bơm<br /> BÀN LUẬN hơi ổ bụng. Bệnh nhân cần được theo dõi sát<br /> chức năng tim mạch, hô hấp, áp lực nội sọ và<br /> Kết quả nghiên cứu ghi nhận đặc điểm của thuyên tắc khí, đặc biệt trong trường hợp<br /> 40 trường hợp phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận phẫu thuật yêu cầu tư thế nhiều và áp lực bơm<br /> gốc bằng robot có tuổi trung bình 65,7 ± 8,1 tuổi, hơi ổ bụng cao.<br /> lớn nhất là 80 tuổi. Bệnh nhân có BMI trung bình<br /> Cung lượng tim và chỉ số tim đo bằng Flotrac<br /> 22,5 ± 3,3 kg/m2, lớn nhất là 29,3 kg/m2. Trong<br /> có xu hướng giảm nhẹ khi kết hợp tư thế<br /> nghiên cứu của Danic và cs(11) (2007) trên 1.500<br /> Trendelenburg và bơm hơi ổ bụng(5). Điều này<br /> trường hợp phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc<br /> xảy ra là do tăng kháng lực mạch máu hệ thống<br /> bằng robot cũng ghi nhận tuổi trung bình của<br /> và hậu tải dẫn đến giảm thể tích nhát bóp của<br /> bệnh nhận là 60,3 tuổi, lớn nhất là 79 tuổi. BMI<br /> tim. Falabella và cộng sự sử dụng siêu âm qua<br /> trung bình của dân số nghiên cứu là 27,3 kg/m2.<br /> thực quản cho thấy tư thế này làm tăng áp lực<br /> Tuổi trung bình của bệnh nhận ung thư tuyến<br /> động mạch trung bình và kháng lực mạch máu<br /> tiền liệt khá cao, do đó cần khai thác và tầm soát<br /> hệ thống(7). Bản thân tư thế Trendelenburg làm<br /> các bệnh lý về tim mạch, hô hấp và nội tiết. Xét<br /> tăng cung lượng tim do làm tăng hồi lưu tĩnh<br /> nghiệm thường qui điện tim, X-quang ngực, ion<br /> mạch trong khi bơm hơi ổ bụng làm chèn ép<br /> đồ và hematocrit nhằm tầm soát các bệnh lý<br /> động mạch chủ dẫn đến tăng kháng lực mạch<br /> thiếu máu cơ tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính,<br /> máu và kết quả cuối cùng làm giảm thể tích nhát<br /> thiếu máu. Đối với những bệnh nhân béo phì<br /> bóp và cung lượng tim(7). Cần đặc biệt chú ý<br /> (BMI > 23 kg/m2 đối với người châu Á) cần đặc<br /> trong khi bắt đầu bơm hơi ổ bụng, mạch chậm<br /> biệt chú ý, những bệnh nhân nhân này có nguy<br /> và ngưng tim có thể xảy ra. Trong nghiên cứu<br /> cơ đặt nội khí quản khó, nguy cơ bệnh mạch<br /> của chúng tôi ghi nhận sau khi bệnh nhân ở tư<br /> vành, bệnh lý hô hấp và đái tháo đường(1).<br /> thế Trendelenburg 450 và bơm hơi CO2 5 phút,<br /> Nhiều nghiên cứu cho thấy phẫu thuật cắt mạch có xu hướng giảm từ 69 nhịp/phút xuống<br /> tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot làm giảm thời 62 lần/phút, huyết áp trung bình tăng 6,7 mmHg.<br /> gian nằm viện, giảm mất máu, giảm đau và hồi Chúng tôi ghi nhận có 4 (10%) trường hợp có<br /> phục nhanh(4). Tại Hoa Kỳ, thời gian phẫu thuật mạch chậm khi bơm hơi ổ bụng. Kalmar và cs(12)<br /> trung bình của một phẫu thuật viên có kinh (2010) cũng ghi nhận mạch giảm từ 68 lần/phút<br /> nghiệm là 2,5 giờ, lượng máu mất khoảng 150 xuống 60 lần/phút, huyết áp trung bình tăng 33,7<br /> đến 250 ml(8). Trong nghiên cứu của chúng tôi mmHg sau khi chuyển tư thế Trendelenburg và<br /> ghi nhận trung vị thời gian phẫu thuật là 245,0 bơm hơi ổ bụng 5 phút. Tuy nhiên, Danic và cs(11)<br /> phút, thời gian phẫu thuật ngắn nhất là 130 phút (2007) ghi nhận khi kết hợp tư thế<br /> và dài nhất là 610 phút. Trung vị thể tích máu Trendelenburg 450 và áp lực bơm hơi ổ bụng 20<br /> mất trong phẫu thuật là 300,0 ml, thể tích nhỏ mmHg sẽ làm giảm huyết áp trung bình 17%,<br /> nhất là 100 ml và nhiều nhất là 1.400 ml. Chúng nhịp tim giảm 21% và cung lượng tim giảm 37%.<br /> tôi ghi nhận có 2 (5%) trường hợp cần truyền<br /> CO2 có độ khuếch tán cao, CO2 được hấp<br /> máu. Tại Hoa Kỳ, Danic và cs(11) (2007) cũng ghi<br /> thu từ khoang phúc mạc vào máu với độ<br /> nhận có khoảng 1% (15/1500) trường hợp cần<br /> khuếch tán khoảng 700 mmHg. Tuy nhiên,<br /> truyền máu trong phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt<br /> việc hấp thu bị hạn chế bởi hàng rào mao<br /> tận gốc bằng robot.<br /> mạch của phúc mạc và diện tích tiếp xúc bề<br /> Kế hoạch gây mê trong phẫu thuật cắt mặt, do đó, tăng thông khí trung bình có thể<br /> tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot cần chú ý đáp ứng được với tăng CO2 do hấp thu.<br /> đến 2 vấn đề quan trọng là bệnh nhân nằm tư PetCO2 hiếm khi vượt ngưỡng 40 – 60 mmHg,<br /> <br /> <br /> 80<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 3 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> đối với một số bệnh nhân bị bệnh hô hấp hoặc 2. Baltayian S (2008). A brief review: anesthesia for robotic<br /> prostatectomy. J Robotic Surg, 2: p.59-66.<br /> béo phì PetCO2 có thể thỉnh thoảng đạt 60 – 70 3. D'Alonzo RC, Gan TJ, Moul JW, et al (2009). A retrospective<br /> mmHg. Tăng CO2 quá mức có thể dẫn đến rối comparison of anesthetic management of robot-assisted<br /> laparoscopic radical prostatectomy versus radical retropubic<br /> loạn nhịp tim hoặc tăng huyết áp. Một số<br /> prostatectomy. J Clin Anesth, 21: p.322-328.<br /> trường hợp tăng quá mức bắt buộc phải 4. Darlong V, Kunhabdulla NP, Pandey R (2012). Hemodynamic<br /> chuyển từ phẫu thuật nội soi sang mổ mở(2). changes during robotic radical prostatectomy. Saudi J Anaesth,<br /> 6: p.213-218.<br /> Chúng tôi ghi nhận giá trị PetCO2 trung bình 5. Department of Health and Human Services, Centers for<br /> ban đầu là 31,0 mmHg, sau khi bơm hơi ổ Disease Control and Prevention, National Cancer Institute<br /> bụng giá trị này tăng lên 34,9 mmHg sau 30 (2017). United States Cancer Statistics: 1999–2014 Incidence and<br /> Mortality Web-based Report.<br /> phút, 37,4 mmHg sau 60 phút và đạt 37,2 6. Falabella A, Moore-Jeffries E, et al (2007). Cardiac function<br /> mmHg sau 120 phút. Kalmar và cs(12). (2010) during steep Trendelenburg position and CO2<br /> pneumoperitoneum for robotic-assisted prostatectomy: a<br /> cũng ghi nhận PetCO2 tăng từ 30,9 mmHg lúc<br /> trans-oesophageal Doppler probe study. J Med Robotics Comput<br /> ban đầu lên mức trung bình 35,9 mmHg trong Assist Surg, 3: p.312-315.<br /> suốt tư thế Trendelenburg. 7. Giri S, Sarkar DK (2012). Current status of robotic surgery.<br /> Indian J Surg, 74: 242-247.<br /> KẾT LUẬN 8. Goswami S, Kumar PA, et al (2010). Anesthesia for<br /> Robotically. In: Ronald d. Miller. Miller’s Anesthesia, 8th<br /> Phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc bằng edition, Saunders W.B. Company, Philadelphia. p.2581-2597.<br /> robot cho thấy tính an toàn, khả thi và bắt đầu 9. Intuitive Surgical (2011). Annual Report 2011.<br /> 10. Kalmar AF, Foubert L, Hendrickx JF, (2010). Influence of steep<br /> được phát triển tại bệnh viện Bình Dân. Bệnh Trendelenburg position and CO2 pneumoperitoneum on<br /> nhân phẫu thuật có đặc điểm là lớn tuổi và có cardiovascular, cerebrovascular, and respiratory homeostasis<br /> nhiều bệnh lý kèm theo, cần tầm soát và kiểm during robotic prostatectomy. BJA, 104: p.433-439.<br /> 11. Michael JD, Chow M, Alexander G (2007). Anesthesia<br /> soát tốt trước phẫu thuật. Phẫu thuật cắt tuyến considerations for robotic-assisted laparoscopic. J Robotic Surg,<br /> tiền liệt tận gốc bằng robot cho thấy ảnh hưởng 1: p.119-123.<br /> đến mạch và huyết áp, PetCO2 trong giới hạn<br /> kiểm soát. Ngày nhận bài báo: 17/01/2018<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 09/02/2018<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Ahlering T, Eichel L, Edwards R, et al (2005). Impact of obesity<br /> Ngày bài báo được đăng: 10/05/2018<br /> on clinical outcomes in robotic prostatectomy. Urology, 65:<br /> p.740-744.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 81<br />