Gia tăng bất bình đẳng thu nhập sẽ cản trở sự phục hồi kinh tế

Gia t¨ng bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp<br /> sÏ c¶n trë sù phôc håi kinh tÕ<br /> <br /> <br /> JACK RAMUS. Growth of Income Inequality Blocks<br /> Recovery. http://portside.org/2013-02-26/growth-income-<br /> inequality-blocks-recovery, February 26, 2013.<br /> <br /> TrÇn an<br /> dÞch<br /> <br /> <br /> <br /> § Æc ®iÓm næi bËt cña nÒn kinh tÕ<br /> Mü hiÖn nay - nguyªn nh©n c¨n<br /> b¶n cña sù phôc håi kinh tÕ kh«ng liªn<br /> còng lµ mét nh©n tè c¬ b¶n gi¶i thÝch t¹i<br /> sao Mü vÉn ®ang tiÕp tôc tr«i vµo cuéc<br /> suy tho¸i “kÐp” kh¸c.<br /> tôc ë Mü tõ n¨m 2009 - lµ cã tÝnh l©u Trung b×nh thu nhËp kh¶ dông thùc<br /> dµi vµ gia t¨ng bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp cña c¸c gia ®×nh ®· gi¶m m¹nh trong<br /> dai d¼ng. thêi gian dµi tõ n¨m 2000 vµ sù suy<br /> BÊt b×nh ®¼ng thu nhËp ë Mü kh«ng gi¶m ®ã ®· t¨ng nhanh tõ n¨m 2008,<br /> chØ ngµy cµng t¨ng, mµ cßn ngµy cµng kho¶ng 1-2%/ n¨m. Møc tiªu dïng<br /> t¨ng víi møc ®¸ng b¸o ®éng. Nh÷ng g× chiÕm 70% toµn bé nÒn kinh tÕ Mü,<br /> tiÕp theo d−íi ®©y lµ sù tÝnh to¸n chi nh−ng møc chi tiªu cña kho¶ng 100<br /> tiÕt c¸c chiÒu kÝch cña sù gia t¨ng bÊt triÖu hé gia ®×nh cã thu nhËp tÝnh tõ<br /> b×nh ®¼ng thu nhËp ë Mü, vµ qua ®ã d−íi lªn (gäi lµ nhãm 80%) ®ang bÞ h¹n<br /> gi¶i thÝch cho sù tiÕp tôc gia t¨ng cña chÕ cïng víi viÖc dùa ngµy cµng nhiÒu<br /> hiÖn t−îng nµy cïng víi sù dÞch chuyÓn vµo chi tiªu ghi nî, sö dông thÎ tÝn<br /> theo h−íng t¨ng trong thu nhËp. ViÖc dông t¨ng, rót quü 401k (Quü h−u trÝ t−<br /> gia t¨ng bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp - c¸ch nh©n - ND) vµ c¸c tµi kho¶n tiÕt kiÖm<br /> tiÕp cËn hiÖn nay ë nh÷ng cÊp ®é v« t¨ng, nh÷ng ng−êi cã thªm c«ng viÖc<br /> cïng lín - kh«ng ®¬n gi¶n lµ sù “vi b¸n thêi gian ngoµi c«ng viÖc chÝnh<br /> ph¹m ®¹o ®øc tr¾ng trîn”. Nã kh«ng chØ còng t¨ng. Sè liÖu gÇn ®©y cho thÊy<br /> tiªu biÓu cho sù vi ph¹m c¸c gi¸ trÞ Mü r»ng, h¬n 50% c¸c kho¶n rót tõ quü<br /> ®−îc duy tr× trong lÞch sö hoÆc sù b×nh 401k lµ ®Ó tr¶ c¸c hãa ®¬n thanh to¸n<br /> ®¼ng mét c¸ch hîp lý trong tÊt c¶ mäi hµng th¸ng, vµ viÖc rót quü vÉn ®ang<br /> ng−êi. §ã lµ t×nh tr¹ng ®· vµ ®ang tiÕp t¨ng lªn nhanh chãng. Sè c¸c lo¹i nî tù<br /> tôc diÔn ra, nh− lµ mét nguyªn nh©n c¬ ®éng (kho¶n nî tù ®éng trõ vµo tµi<br /> b¶n cña viÖc thiÕu sù phôc håi kinh tÕ kho¶n), nî häc sinh, sinh viªn vµ nî tr¶<br /> bÒn v÷ng ë Mü trong n¨m n¨m qua - ®Þnh kú còng t¨ng nhanh. C¸c c«ng viÖc<br /> 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2013<br /> <br /> <br /> lµm thªm ngoµi giê ®· t¨ng gÇn gÊp 5 bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp tiÕp tôc t¨ng<br /> lÇn so víi n¨m 2008. Trong khi ®ã, c¸c nhanh víi tèc ®é chãng mÆt.<br /> tËp ®oµn ®ang gi÷ chÆt h¬n 2 ngh×n tû Theo c¸c nghiªn cøu tõ sè liÖu cña<br /> USD tiÒn mÆt l¹i biÖn minh cho sù tÝch IRS, thùc hiÖn bëi nhµ kinh tÕ häc tr−êng<br /> tr÷ cña m×nh, thay v× ®Çu t− vµ t¹o §¹i häc California, Emmanuel Saez vµ<br /> thªm viÖc lµm. Hä viÖn dÉn sù sôt gi¶m c¸c tæ chøc c¸ nh©n kh¸c, trong nhiÖm<br /> trong nhu cÇu tiªu thô hµng hãa cña c¸c kú cña «ng B. Clinton (1993-2000), nhãm<br /> hé gia ®×nh nh»m bµo ch÷a cho sù ngÇn 1% ®· n¾m gi÷ 45% tæng t¨ng tr−ëng thu<br /> ng¹i ®Çu t− vµ t¹o viÖc lµm cña m×nh. nhËp cña Mü. Trong nhiÖm kú cña «ng<br /> NÒn kinh tÕ Mü tr× trÖ trong quü ®¹o George W. Bush (2000-2008), nhãm nµy<br /> “ng−ng trÖ”, vµ gÇn ®©y th× hÇu nh− lµ n¾m tíi 65%, vµ theo sè liÖu míi nhÊt<br /> “dõng h¼n” thay v× “tiÕn triÓn” khi ChÝnh vµo n¨m 2010 con sè nµy lµ 93%. Nh−<br /> phñ vµ giíi doanh nghiÖp tiÕp tôc c¾t vËy, 1% c¸c gia ®×nh nµy ®· phôc håi<br /> gi¶m chi tiªu. nhanh chãng tõ sau suy tho¸i. C¸c tËp<br /> Thu nhËp cña nhãm 1% hé giµu ®¹t møc t¨ng lÞch sö ®oµn cña hä còng vËy, th«ng qua c¸c tËp<br /> ®oµn, h¬n 90% tæng thu nhËp cña nhãm<br /> Sù bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp ®−îc thÓ 1% lµ d−íi h×nh thøc thÆng d− vèn, cæ<br /> hiÖn râ nhÊt ë mét mÆt lµ sù t¨ng tøc, l·i suÊt, ®Þa t« vµ c¸c h×nh thøc<br /> tr−ëng cña nhãm 1% hé giµu nhÊt (gäi kh¸c cña “thu nhËp tõ vèn”.<br /> lµ nhãm 1%) trong tæng thu nhËp quèc<br /> Lîi nhuËn doanh nghiÖp vµ nhãm 1%<br /> gia, mÆt kh¸c lµ sù gi¶m sót trong thu<br /> nhËp cña nhãm 80%, mµ hiÖn ®ang lµ Lîi nhuËn doanh nghiÖp lµ con<br /> 110 triÖu gia ®×nh ë Mü - tøc lµ, gi÷a ®−êng chÝnh mµ qua ®ã thu nhËp cña<br /> nh÷ng ng−êi cã thu nhËp trung b×nh lµ nhãm 1% t¨ng lªn. Nã ®−îc t¸i ph©n<br /> 593.000 USD/n¨m (cña nhãm 1%) vµ phèi cho cæ ®«ng, chñ së h÷u tr¸i phiÕu<br /> nh÷ng ng−êi cã thu nhËp trung b×nh Ýt vµ c¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh cÊp cao d−íi<br /> h¬n 118.000 USD/n¨m (cña nhãm 80%), h×nh thøc thu nhËp tõ vèn nh− l·i vèn,<br /> víi møc thu nhËp trung b×nh hµng n¨m cæ tøc, l·i suÊt, ®Þa t«,… Vµ lîi nhuËn<br /> kho¶ng 50.000 USD. doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh rÊt tèt vai<br /> trß cña m×nh trong ba thËp kû qua, kÓ tõ<br /> Theo GS. Joseph Stiglitz, ng−êi n¨m 2001 nãi riªng vµ ®Æc biÖt tõ cuéc<br /> ®· ®o¹t gi¶i Nobel kinh tÕ, víi møc c¸c Khñng ho¶ng ë giai ®o¹n 2007-2009.<br /> gia ®×nh cã thu nhËp hµng n¨m trung<br /> b×nh lµ 593.000 USD/n¨m hiÖn nay, Sau ba n¨m suy tho¸i, tÝnh t¹i thêi<br /> nhãm 1% - kho¶ng 750.000 gia ®×nh ®iÓm n¨m 2011, lîi nhuËn doanh nghiÖp<br /> trong tæng h¬n 150 triÖu gia ®×nh ë Mü - ë Mü thËm chÝ cßn lín h¬n c¶ n¨m 2007,<br /> nhËn ®−îc kho¶ng 24% trong tæng thu ngay tr−íc thÒm cuéc Khñng ho¶ng, vµ<br /> nhËp cña n−íc nµy mçi n¨m. N¨m 1979, ngay tøc th× vµo kho¶ng n¨m 2010-2011.<br /> con sè nµy lµ 8% trong tæng thu nhËp. Trung b×nh møc t¨ng hµng n¨m<br /> Trong ba thËp kû qua, kÓ tõ khi Ronald kho¶ng 10% trong giai ®o¹n 1948-2007,<br /> Reagan nhËm chøc, tû lÖ ®ã ®· t¨ng gÊp lîi nhuËn doanh nghiÖp tr−íc thuÕ hiÓn<br /> ba lÇn. KÓ tõ n¨m 1928, khi thÞ phÇn nhiªn ®· gÊp ®«i tõ cuéc suy tho¸i cña<br /> thu nhËp cña nhãm 1% ®¹t 22%, ch−a n−íc nµy n¨m 2008 tíi th¸ng 3/2011, tõ<br /> bao giê sù bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp l¹i møc ®iÓm thÊp lµ 971 tû USD lªn tíi<br /> trë nªn kh¾c nghiÖt nh− hiÖn nay. Vµ 1.876 tû USD trong vßng ch−a ®Çy mét<br /> Gia t¨ng bÊt b×nh ®¼ng… 53<br /> <br /> n¨m r−ìi, thËm chÝ cßn n»m trªn møc míi cho phÐp ®Èy nhanh qu¸ tr×nh khÊu<br /> ®Ønh ®iÓm 1.460 tû USD trong n¨m hao tµi s¶n (mét h×nh thøc gi¶m thuÕ),<br /> 2007, n¨m tr−íc suy tho¸i, tíi 28%. vµ kh«ng quan t©m tíi viÖc thi hµnh<br /> Theo tê Wall St. Journal, mét phÇn ®¸nh thuÕ víi c¸c lîi nhuËn tõ n−íc<br /> trong 1.876 tû USD lµ kho¶n lîi nhuËn ngoµi d−íi thêi George W. Bush, tÊt c¶<br /> cña 500 tËp ®oµn lín nhÊt n−íc Mü. nh÷ng ®iÒu trªn ®· dÉn ®Õn lîi nhuËn<br /> PhÇn lîi nhuËn nµy ®· t¨ng 243% trong sau thuÕ cña doanh nghiÖp t¨ng m¹nh<br /> giai ®o¹n 2009-2010, sau kho¶ng thêi trong nhiÖm kú thø hai cña G. W. Bush<br /> gian dµi tõ 1998-2007 n»m ë møc trung (2004-2008). Theo ®ã lµ h¬n tr¨m tû c¸c<br /> b×nh 10%/n¨m. H¬n thÕ, tû lÖ 243% nµy lo¹i thuÕ kinh doanh ®−îc liªn bang c¾t<br /> ch−a tÝnh ®Õn h¬n 1,4 ngh×n tû USD lîi gi¶m trong thêi kú ®−¬ng nhiÖm cña G.<br /> nhuËn n¨m 2012 cña c¸c tËp ®oµn ®a W. Bush vµ B. Obama tõ n¨m 2008 ®Õn<br /> quèc gia Èn m×nh d−íi danh nghÜa chi n¨m 2012.<br /> nh¸nh, c«ng ty con ë n−íc ngoµi. Louis Story trong bµi b¸o ®Æc biÖt<br /> Kû lôc nµy trong lîi nhuËn doanh cña m×nh trªn New York Times ngµy<br /> nghiÖp tr−íc thuÕ kÓ tõ khñng ho¶ng 01/12/2012 ®· chØ ra hÕt søc râ rµng viÖc<br /> kinh tÕ 2007-2008 ®¹t ®−îc kh«ng chØ thuÕ kinh doanh cña c¸c bang vµ chÝnh<br /> tõ sù gia t¨ng doanh sè cña c¸c mÆt quyÒn ®Þa ph−¬ng kÓ tõ n¨m 2008 sôt<br /> hµng vµ dÞch vô, mµ n»m ë lîi nhuËn gi¶m ®Æc biÖt nhanh. T¸c gi¶ −íc tÝnh, Ýt<br /> cËn biªn kû lôc. Lîi nhuËn cËn biªn ë nhÊt lµ 70 tû USD/n¨m gi¸ trÞ thuÕ<br /> ®©y ®−îc tÝnh b»ng phÇn tr¨m cña lîi doanh nghiÖp ®−îc c¾t gi¶m kh«ng ®−îc<br /> nhuËn trªn chi phÝ vËn hµnh doanh thÓ hiÖn trong kho¶n lîi nhuËn ë trªn.<br /> nghiÖp, ®−îc sinh ra tõ viÖc c¾t gi¶m chi<br /> KÕt qu¶ cña viÖc c¾t gi¶m thuÕ<br /> phÝ ho¹t ®éng, nh− lµ gi¶m thiÓu viÖc<br /> doanh nghiÖp liªn tôc ë tÊt c¶ c¸c cÊp<br /> lµm, gi¶m l−¬ng, gi¶m c¸c quyÒn lîi cho<br /> chÝnh quyÒn tõ n¨m 2008 lµ lîi nhuËn<br /> c¸n bé nh©n viªn, gi¶m giê lµm, hay tõ<br /> doanh nghiÖp sau thuÕ trong thêi kú suy<br /> kho¶n lîi nhuËn do t¨ng n¨ng suÊt ®−îc<br /> tho¸i gÇn ®©y thËm chÝ ®· håi phôc<br /> c¸c nhµ qu¶n lý bá tói riªng mµ kh«ng<br /> nhanh h¬n so víi lîi nhuËn doanh<br /> hÒ ph©n chia ®Òu víi c¸c nh©n viªn.<br /> nghiÖp tr−íc thuÕ. Tõ møc ®iÓm thÊp<br /> Møc lîi nhuËn cËn biªn kÓ tõ n¨m 2008<br /> nhÊt ë 746 tû USD, trong ch−a ®Çy 18<br /> tíi n¨m 2011 do ®ã ®· ®¹t møc cao nhÊt<br /> th¸ng kÓ tõ thêi kú khñng ho¶ng kinh tÕ<br /> trong h¬n 80 n¨m qua.<br /> ë møc trÇm träng, lîi nhuËn sau thuÕ<br /> NÕu viÖc c¾t gi¶m chi phÝ cã hÖ qu¶ ®· t¨ng lªn tíi 1.454 tû USD, cao h¬n<br /> trùc tiÕp tíi ng−êi lao ®éng nh− thÕ nµy lµ 47% so víi møc kû lôc 989 tû USD cña<br /> yÕu tè chÝnh trong viÖc t¹o ra lîi nhuËn thêi kú tr−íc khñng ho¶ng n¨m 2007.<br /> doanh nghiÖp tr−íc thuÕ kû lôc, th× lîi Nãi c¸ch kh¸c, lîi nhuËn sau thuÕ ®· håi<br /> nhuËn doanh nghiÖp sau thuÕ còng ®−îc phôc nhanh gÊp hai lÇn lîi nhuËn tr−íc<br /> ®µ t¨ng cao nhê viÖc c¾t gi¶m thuÕ thuÕ, lµ hÖ qu¶ trùc tiÕp cña viÖc ChÝnh<br /> doanh nghiÖp ë tÊt c¶ c¸c cÊp, tõ cÊp liªn phñ c¾t gi¶m thuÕ kinh doanh trong thêi<br /> bang tíi c¸c bang vµ c¸c ®Þa ph−¬ng. kú suy tho¸i gÇn ®©y.<br /> V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ ViÖc c¾t gi¶m chi phÝ doanh nghiÖp<br /> viÖc c¾t gi¶m c¸c lo¹i thuÕ doanh nghiÖp g©y thiÖt h¹i trùc tiÕp cho ng−êi lao ®éng<br /> chÝnh vµo n¨m 2004-2005, c¸c quy ®Þnh ®· dÉn ®Õn kû lôc lîi nhuËn doanh<br /> 54 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2013<br /> <br /> <br /> nghiÖp tr−íc thuÕ trong thËp kû võa qua, ®· ®−îc nªu trong nh÷ng ®o¹n më ®Çu<br /> ®Æc biÖt tõ n¨m 2008. Thªm vµo ®ã, ba cña bµi viÕt nµy.<br /> chôc n¨m c¾t gi¶m thuÕ doanh nghiÖp -<br /> Sù gi¶m sót thu nhËp cña nhãm 80%<br /> m¹nh h¬n tõ n¨m 2001 vµ tiÕp tôc trong<br /> thêi kú suy tho¸i gÇn ®©y - ®· khiÕn cho BÊt b×nh ®¼ng thu nhËp lµ con dao<br /> lîi nhuËn sau thuÕ cßn t¨ng m¹nh h¬n “hai l−ìi”. Nã lµ mét hÖ qu¶ kh«ng chØ<br /> c¶ lîi nhuËn tr−íc thuÕ. Møc ®é gi¶m cña viÖc chuyÓn dÞch thu nhËp cña<br /> thuÕ doanh nghiÖp lín h¬n cã nghÜa c¸c nh÷ng gia ®×nh giµu nhÊt vµ c¸c c«ng ty<br /> lo¹i thuÕ ®¸nh vµo ng−êi nhËn thu nhËp do hä lµm chñ, mµ cßn do c¸c ®iÒu kiÖn<br /> tõ vèn d−íi d¹ng lîi nhuËn tõ vèn, cæ tøc, vµ chÝnh s¸ch ®· ®ång thêi lµm gi¶m<br /> l·i suÊt, ®Þa t«, v.v… còng ®−îc gi¶m ë thu nhËp thùc cña nhãm 80%, trong ®ã<br /> mét møc ®¸ng kÓ. cã 110 triÖu ng−êi cã thu nhËp d−íi<br /> 118.000 USD/n¨m vµ phÇn ®«ng trong<br /> ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n cña nhãm<br /> sè hä kiÕm ®−îc Ýt h¬n 50.000 USD/n¨m,<br /> 1% còng ®ång thêi ®−îc gi¶m, t¹o ®iÒu<br /> võa ®Èy cao thu nhËp cña nhãm c¸c hé<br /> kiÖn cho mét l−îng lîi nhuËn doanh<br /> giµu nhÊt vµ c¸c c«ng ty cña hä.<br /> nghiÖp sau thuÕ lín h¬n bao giê hÕt<br /> “ch¶y” vµo tói nhãm 1% nµy, vµ cho phÐp C¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p trªn<br /> nhãm gi÷ l¹i mét kho¶n lîi nhuËn ®−îc ®· lµm t¨ng lîi nhuËn doanh nghiÖp ë<br /> ph©n chia lín h¬n bao giê hÕt. Mü tíi møc kû lôc trong ba thËp kû qua,<br /> ViÖc c¾t gi¶m thuÕ thu nhËp c¸ ®Æc biÖt tõ n¨m 2001, trong nhiÒu<br /> nh©n ®· ®−îc thùc hiÖn víi nhiÒu h×nh tr−êng hîp chÝnh c¸c chÝnh s¸ch ®ã<br /> thøc kh¸c nhau: h¹ thÊp møc thuÕ suÊt ®· lµm thu nhËp cña tÇng líp trung l−u<br /> cËn biªn cao nhÊt, t¨ng ng−ìng thu vµ ng−êi lao ®éng ë Mü gi¶m m¹nh. Mét<br /> nhËp mµ t¹i ®ã møc cËn biªn cao nhÊt danh s¸ch tãm t¾t nh÷ng nguyªn nh©n<br /> ®−îc ¸p dông, viÖc c¾t gi¶m c¸c c¸c møc c¬ b¶n cã thÓ kÓ ®Õn, gåm:<br /> thuÕ ®¸nh vµo lîi nhuËn vèn vµ cæ tøc - Gi¶i t¸n c¸c tæ chøc c«ng ®oµn cña<br /> diÔn ra cßn nhanh h¬n bÊt cø lo¹i lîi nhiÒu lùc l−îng lao ®éng, kÐo theo ®ã lµ<br /> nhuËn nµo kh¸c cña nhãm 1%, cho ra sù sôp ®æ cã tÝnh tÊt yÕu do chªnh lÖch vÒ<br /> ®êi c¸c h×nh thøc míi cña thu nhËp tõ l−¬ng cña ng−êi lao ®éng thuéc c«ng ®oµn<br /> l·i suÊt víi møc thuÕ tèi thiÓu (ch¼ng vµ kh«ng tham gia c«ng ®oµn.<br /> h¹n nh− l·i tÝch luü), sù “thê ¬ nh©n tõ”<br /> - C¸c chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i tù do<br /> cña IRS trong møc thuÕ ®¸nh vµo thu<br /> khiÕn møc l−¬ng ë c¸c c«ng ty xuÊt<br /> nhËp tõ c¸c c«ng ty ë n−íc ngoµi do<br /> khÈu míi ra ®êi thÊp h¬n 20% so víi<br /> nhãm ng−êi giµu cã ®ang së h÷u, sù<br /> kho¶n mµ c¸c c«ng viÖc tr¶ l−¬ng cao<br /> sinh s«i n¶y në cña v« sè c¸c lç hæng<br /> h¬n mÊt cho ho¹t ®éng nhËp khÈu.<br /> trong thuÕ thu nhËp lµm lîi cho nh÷ng<br /> ng−êi giµu cã lµ qu¸ nhanh vµ qu¸ lín - Hµng triÖu viÖc lµm vÜnh viÔn biÕn<br /> ®Ó cã thÓ liÖt kª ®Çy ®ñ, chi tiÕt. mÊt do sù xuÊt hiÖn cña c¸c hiÖp ®Þnh<br /> nh− HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i Tù do B¾c<br /> KÕt qu¶ lµ sù thay ®æi trong thu<br /> Mü (NAFTA), HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i tù<br /> nhËp ®èi víi nhãm 1% hé giµu, tõ 8%<br /> do Trung Mü (CAFTA) vµ nhiÒu hiÖp<br /> trong n¨m 1979 lªn møc gÇn 24% vµo<br /> n¨m 2012 trong tæng thu nhËp quèc gia, ®Þnh kh¸c.<br /> vµ kho¶n tÝch lòy t¨ng nhanh tõ tÊt c¶ - C¸c tËp ®oµn ®a quèc gia víi c¸c<br /> c¸c kho¶n thu nhËp cña nhãm 1% nh− c«ng viÖc tr¶ l−¬ng hËu hÜnh ®ang tiÕn<br /> Gia t¨ng bÊt b×nh ®¼ng… 55<br /> <br /> qu©n dÇn sang thÞ tr−êng ch©u ¸ vµ c¸c Nh÷ng c¨n nguyªn trªn vµ nhiÒu<br /> khu vùc kh¸c. biÖn ph¸p kh¸c n÷a ®· dÉn ®Õn sù suy<br /> - T¹o ra lùc l−îng lµm viÖc c¶ b¸n gi¶m ®ång thêi vÒ thu nhËp cña tÇng líp<br /> thêi gian vµ t¹m thêi víi 40 triÖu lao lao ®éng vµ trung l−u, lîi nhuËn vµ thu<br /> ®éng, h−ëng 60% l−¬ng vµ hÇu nh− nhËp tõ vèn cña c¸c tËp ®oµn th× cø liªn<br /> kh«ng cã quyÒn lîi g× kh¸c. tôc t¨ng. T¸c ®éng lín nhÊt lµ ®èi víi c¸c<br /> - Lo¹i bá hoµn toµn c¸c quyÒn lîi gia ®×nh thuéc tÇng líp lao ®éng - ®«i khi<br /> ch¨m sãc søc kháe cho hµng chôc triÖu ®−îc gäi lµ tÇng líp trung l−u, víi møc<br /> lao ®éng, c¾t gi¶m quyÒn lîi vµ ph¹m vi thu nhËp hµng n¨m tõ 39.000 USD ®Õn<br /> b¶o hiÓm hoÆc t¨ng chi phÝ ®ãng gãp 118.000 USD - hÇu nh− lµ tõ c¸c kho¶n<br /> nÕu nh©n viªn muèn gi÷ nguyªn c¸c l−¬ng cøng.<br /> quyÒn lîi. Theo nghiªn cøu n¨m 2012 cña ViÖn<br /> - Thêi gian gi÷a mçi lÇn ban hµnh PEW, tû lÖ toµn bé thu nhËp cña c¸c gia<br /> luËt ®iÒu chØnh møc l−¬ng tèi thiÓu trë ®×nh ®ã trong møc tæng thu nhËp hµng<br /> nªn dµi h¬n, vµ møc l−¬ng t¨ng sau ®iÒu n¨m cña c¶ n−íc gi¶m tõ 58% trong<br /> chØnh còng kh«ng ®¸ng kÓ. n¨m 1983 xuèng cßn 45% n¨m 2011. V×<br /> - Møc thÊt nghiÖp c¬ b¶n gia t¨ng vËy, kho¶n t¨ng thu nhËp cña nhãm 1%<br /> do c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ng¾n, hé giµu (16%, tõ 8% lªn 24%) lµ phÇn v«<br /> x¶y ra th−êng xuyªn h¬n, s©u s¾c h¬n cïng lín mµ tÇng líp trung l−u bÞ mÊt<br /> vµ kÐo dµi h¬n, dÉn tíi viÖc håi phôc thÞ ®i (13%, tõ 58% xuèng cßn 45%). XÐt<br /> tr−êng lao ®éng tèn nhiÒu thêi gian h¬n trªn ph−¬ng diÖn cña c¶i, tÇng líp trung<br /> vµ møc l−¬ng thÊp h¬n. l−u ®· mÊt 28% cña c¶i cña m×nh chØ<br /> - C¸c nhµ qu¶n trÞ, cæ ®«ng cña c«ng trong hai thËp kû trë l¹i ®©y, trong khi<br /> ty n¾m gi÷ toµn bé lîi nhuËn thu ®−îc phÇn cña c¶i cña nhãm 1% hé giµu<br /> tõ n¨ng suÊt mµ kh«ng chia phÇn cho ®· t¨ng 13%, tõ 27% lªn 40%. Sè l−îng<br /> tÊt c¶ nh©n viªn. ng−êi d©n thuéc tÇng líp trung l−u còng<br /> - Lo¹i bá c¸c trî cÊp h−u trÝ vµ thay gi¶m vÒ quy m«, tõ ®Ønh ®iÓm lµ 61% sè<br /> thÕ b»ng tµi kho¶n ë møc tèi thiÓu ë quü l−îng ng−êi tr−ëng thµnh trong toµn bé<br /> 401k. d©n sè Mü xuèng chØ cßn 51% ë thêi<br /> - Nh÷ng thay ®æi trong quy ®Þnh ®iÓm hiÖn t¹i.<br /> cña ChÝnh phñ ®· lÊy mÊt c¬ héi ®−îc Sù gi¶m sót thu nhËp vµ cña c¶i<br /> tr¶ l−¬ng lµm thªm giê cña hµng triÖu ®· diÔn ra trong mét thêi gian dµi, gi¶m<br /> ng−êi lao ®éng. sót ®¸ng kÓ tõ n¨m 1980, gi¶m m¹nh tõ<br /> - ThuÕ bÊt ®éng s¶n, thuÕ m«n bµi n¨m 2001, vµ tiÕp tôc trong c¸c cuéc suy<br /> vµ c¸c lo¹i phÝ tæn nép cho chÝnh quyÒn tho¸i gÇn ®©y cho ®Õn tËn thêi ®iÓm<br /> ®Þa ph−¬ng ®Òu t¨ng, bëi ChÝnh phñ c¾t hiÖn nay. Tõ n¨m 2008, c¸c gia ®×nh<br /> gi¶m ngµy cµng nhiÒu c¸c lo¹i thuÕ cho kh«ng cã ®−îc b»ng cao ®¼ng trë lªn lµ<br /> doanh nghiÖp. thµnh phÇn bÞ ¶nh h−ëng ®Æc biÖt nÆng<br /> - ThuÕ l−¬ng mµ ng−êi lao ®éng nÒ, víi møc gi¶m b×nh qu©n 9,3% trong<br /> ph¶i ®ãng t¨ng cao vµ ®−îc chØ sè hãa ch−a ®Çy 4 n¨m. Nh÷ng ng−êi lao ®éng<br /> theo gi¸ c¶ thÞ tr−êng. lín tuæi, ®é tuæi 55-64, vµ nh÷ng lao<br /> - Gi¶m thêi gian nghØ phÐp ®−îc tr¶ ®éng trÎ h¬n, ®é tuæi 25-34, còng chÞu<br /> tiÒn cho c¸c kú nghØ, ngµy lÔ, nghØ t¸c ®éng t−¬ng tù. Thu nhËp cña nhãm<br /> èm,… 55-64 tuæi gi¶m 9,7%, nhãm 25-34 tuæi<br /> 56 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2013<br /> <br /> <br /> gi¶m 8,9%. Ngay c¶ nh÷ng lao ®éng cã Tãm l¹i, trong khi lîi nhuËn cña c¸c<br /> b»ng cÊp, thu nhËp còng gi¶m 5,9% tõ tËp ®oµn còng nh− thu nhËp cña nhãm<br /> sau c¸i giai ®o¹n ®−îc gäi lµ “chÊm døt 1% tiÕp tôc t¨ng cao, th× ®æi l¹i, phÇn<br /> khñng ho¶ng” vµo th¸ng 6/2009. lín l−îng t¨ng nµy lµ sù mÊt m¸t trong<br /> thu nhËp cña tÇng líp trung l−u vµ tÇng<br /> Trong khi mét sè sù gi¶m sót thu<br /> líp lao ®éng. Bëi lîi nhuËn doanh<br /> nhËp lµ do c¾t gi¶m l−¬ng vµ quyÒn lîi<br /> nghiÖp ®−îc lµm ra tõ sù c¾t gi¶m l−¬ng,<br /> cña ng−êi ®ang tham gia lao ®éng, th×<br /> c¾t gi¶m quyÒn lîi cña ng−êi lao ®éng,<br /> nguyªn nh©n ¶nh h−ëng s©u h¬n tíi<br /> sau ®ã l¹i ®−îc chuyÓn vµo tói nhãm<br /> viÖc sôt gi¶m thu nhËp mét c¸ch t−¬ng<br /> ng−êi giµu cã d−íi danh nghÜa thu nhËp<br /> ®èi lµ do mÊt viÖc lµm å ¹t tõ n¨m 2007,<br /> tõ vèn, céng thªm c¾t gi¶m thuÕ doanh<br /> ®¹t tíi møc ®Ønh lµ 27 triÖu viÖc lµm vµ<br /> nghiÖp vµ c¸c lo¹i thuÕ thu nhËp c¸<br /> vÉn duy tr× ë møc 22 triÖu viÖc lµm sau<br /> nh©n. Qu¸ tr×nh nµy thùc sù b¾t ®Çu tõ<br /> bèn n¨m phôc håi kinh tÕ. Trong khi<br /> h¬n ba thËp kû tr−íc ®ã, d−íi thêi<br /> h¬n 15 triÖu viÖc lµm bÞ mÊt, th× kho¶ng<br /> Reagan, tiÕp tôc ë thêi cña Clinton,<br /> 5 triÖu viÖc lµm ®· ®−îc “phôc håi” kÓ tõ<br /> ®Ønh ®iÓm ë thêi George W.Bush vµ vÉn<br /> khi cuéc khñng ho¶ng b¾t ®Çu. H¬n thÕ,<br /> cßn tån t¹i trong nhiÖm kú ®Çu tiªn cña<br /> c¸c viÖc lµm t¹o thªm trong thêi gian<br /> Obama. HÖ qu¶ lµ sù gia t¨ng cµng lóc<br /> khñng ho¶ng ®· ®−îc tr¶ víi møc l−¬ng<br /> cµng nhanh cña t×nh tr¹ng bÊt b×nh<br /> ®¸ng kÓ, dï Ýt h¬n so víi c¸c c«ng viÖc<br /> ®¼ng trong thu nhËp ë Mü, mét ®Æc<br /> ®· mÊt th× thu nhËp thÊp ®i còng lµ<br /> ®iÓm chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ Mü trong<br /> ®iÒu dÔ hiÓu. Theo kh¶o s¸t cña Dù ¸n<br /> thÕ kû XXI.<br /> LuËt Lao ®éng quèc gia, xuÊt b¶n th¸ng<br /> 8/2012, 60% viÖc lµm bÞ mÊt trong giai §iÒu nµy còng chñ yÕu gi¶i thÝch lý<br /> ®o¹n khñng ho¶ng lµ nh÷ng c«ng viÖc do v× sao sù phôc håi kinh tÕ Mü hiÖn<br /> ®−îc tr¶ l−¬ng cao h¬n, thuéc ngµnh x©y nay ®· trë ®i trë l¹i tíi ba giai ®o¹n<br /> dùng, s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ, dao ®éng kh¸c nhau kÓ tõ khi khñng ho¶ng chÝnh<br /> trong kho¶ng 13,84-21,13 USD/giê. thøc kÕt thóc vµo th¸ng 6/2009 vµ sÏ<br /> Nh−ng chØ 22% c«ng viÖc ®−îc t¹o ra tõ cßn kÐo dµi phôc håi trong thêi gian tíi.<br /> n¨m 2008 lµ cã møc l−¬ng n»m trong Trong khi c¸c doanh nghiÖp, ng©n hµng,<br /> kho¶ng nµy. Ng−îc l¹i, 21% viÖc lµm c¸c nhµ ®Çu c¬, nh÷ng ng−êi bu«n cæ<br /> ®· bÞ mÊt tõ sau n¨m 2008 cã møc l−¬ng phiÕu, tr¸i phiÕu vµ nhãm nh÷ng ng−êi<br /> thÊp, chØ tõ 7,69-13,84 USD, vµ cã tíi giµu cã nhÊt tiÕp tôc ®−îc h−ëng møc<br /> 58% viÖc lµm ®−îc t¹o ra cã møc l−¬ng t¨ng thu nhËp ®¸ng kÓ trong thêi gian<br /> t−¬ng ®−¬ng møc nµy. VÊn ®Ò kh«ng chØ dµi, vµ ®· håi phôc tõ giai ®o¹n suy<br /> lµ x¶y ra trong giai ®o¹n ng¾n vµ cã liªn gi¶m kinh tÕ 2007-2009 nhiÒu n¨m<br /> quan ®Õn khñng ho¶ng n÷a. Tõ n¨m tr−íc ®©y, th× phÇn ®«ng d©n sè l¹i bÞ<br /> 2001, c¸c viÖc lµm l−¬ng thÊp ®· t¨ng lµm cho ®iªu ®øng bëi mét nÒn kinh tÕ<br /> 8,7% trong khi c¸c viÖc lµm l−¬ng cao chØ ®¬n thuÇn “dao ®éng quanh møc<br /> h¬n bÞ gi¶m 7,3%. ®¸y” trong suèt bèn n¨m qua
<br />