Giá trị bảng điểm đánh giá lâm sàng copd (CCQ - clinical copd questionnaire) trong đánh giá bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> GIÁ TRỊ BẢNG ĐIỂM ĐÁNH GIÁ LÂM SÀNG COPD<br /> (CCQ – CLINICAL COPD QUESTIONNAIRE)<br /> TRONG ĐÁNH GIÁ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH<br /> Lê Khắc Bảo*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một bệnh toàn thân, cần được đánh giá toàn bộ. Một công cụ có<br /> giá trị và khả thi trong đánh giá BPTNMT trên lâm sàng là nhu cầu có thực. Bảng điểm đánh giá lâm sàng<br /> COPD (CCQ) có giá trị và khả thi trong đánh giá BPTNMT, nhưng bảng CCQ phiên bản tiếng Việt chưa được<br /> kiểm định tại Việt nam.<br /> Mục tiêu: Kiểm định giá trị bảng điểm CCQ) trong đánh giá BPTNMT.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang được thực hiện trên 153 bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính<br /> (BPTNMT) đến khám tại bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM từ 04/2009 đến 10/2011. Bệnh nhân BPTNMT<br /> được phỏng vấn bằng bảng câu hỏi CCQ. Cùng thời điểm này bệnh nhân được đo phế thân ký, thực hiện trắc<br /> nghiệm đi bộ 6 phút, và trả lời bảng câu hỏi chất lượng cuộc sống SGRQ. Hệ số tương quan giữa điểm số CCQ<br /> lần lượt với các chỉ số phế thân ký, khoảng cách đi bộ sáu phút, điểm số SGRQ được tính toán nhằm kiểm định<br /> tính giá trị của bảng CCQ phiên bản tiếng Việt trong đánh giá BPTNMT.<br /> Kết quả: Hệ số tương quan giữa điểm số CCQ với các chỉ số phế thân ký sau trắc nghiệm giãn phế quản: (a)<br /> FEV1 = - 0,291 (P < 0,01)(b) TLC= 0,248 (P < 0,05); RV = 0,296(P < 0,01). Hệ số tương quan giữa điểm số CCQ<br /> với khoảng cách đi bộ sáu phút: r =- 0,428 (P 0,05<br /> < 0,01<br /> < 0,01<br /> < 0,01<br /> <br /> Tương quan giữa điểm số CCQ với điểm số<br /> SGRQ<br /> Điểm số CCQ<br /> Điểm triệu chứng<br /> Điểm chức năng<br /> Điểm tâm thần kinh<br /> <br /> Hệ số R<br /> 0,505<br /> 0,663<br /> 0,517<br /> <br /> Trị số P<br /> < 0,01<br /> < 0,01<br /> < 0,01<br /> <br /> 61<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Điểm số CCQ<br /> Điểm toàn bộ<br /> <br /> Hệ số R<br /> 0,712<br /> <br /> Trị số P<br /> < 0,01<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm dân số nghiên cứu<br /> Tuổi trung bình là 66,2 ± 10,9 với ưu thế là<br /> bệnh nhân nam 92,8% là phù hợp với đặc điểm<br /> chung của BPTNMT vốn xuất hiện trên người<br /> lớn tuổi. Đặc điểm về tuổi và giới trong nghiên<br /> cứu này tương tự kết quả nghiên cứu tần suất<br /> BPTNMT tại Việt nam của Nguyễn Thị Xuyên<br /> và cs, trong đó độ tuổi mắc BPTNMT chủ yếu<br /> trên 40 tuổi và chủ yếu ở nam giới. (7)<br /> Phân bố bệnh nhân BPTNMT theo giai đoạn<br /> bệnh dựa vào trị số FEV1 sau test dãn phế quản<br /> cho thấy bệnh nhân ở giai đoạn nhẹ và trung<br /> bình (1 và 2) là 57%, giai đoạn nặng (3) là 33% và<br /> giai đoạn rất nặng (4) là 8%. Nhóm bệnh nhân<br /> trong nghiên cứu của chúng tôi như vậy đại<br /> diện cho nhóm BPTNMT tại cộng đồng với đặc<br /> điểm là trong cộng đồng BPTNMT ở giai đoạn<br /> nhẹ nhiều hơn nặng. Kết quả này cũng phù hợp<br /> với kết quả trong nghiên cứu khảo sát tỷ lệ<br /> BPTNMT trong cộng đồng của tác giả Ngô Quý<br /> Châu tại miền Bắc Việt nam(5).<br /> <br /> Tương quan giữa điểm số CCQ với chỉ số<br /> phế thân ký<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy<br /> có mối tương quan có ý nghĩa thống kê giữa<br /> điểm số CCQ với mức độ nặng tắc nghẽn luồng<br /> khí đánh giá bằng FEV1 cũng như mức độ nặng<br /> ứ khí phế nang đánh giá bằng TLC và RV. Tuy<br /> nhiên mức độ tương quan chỉ ở mức trung bình<br /> đến yếu trong khoảng r = 0,2 – 0,3 mà thôi.<br /> Kết quả này có thể dự đoán được. Thực sự<br /> đã có rất nhiều nghiên cứu đã cho thấy chỉ số<br /> thăm dò chức năng hô hấp trong BPTNMT là<br /> tương quan kém với chỉ số hướng về bệnh nhân.<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi một lần nữa<br /> khẳng định việc đánh giá BPTNMT không thể<br /> chỉ dựa vào chỉ số thăm dò chức năng hô hấp.<br /> <br /> Tương quan giữa điểm số CCQ với khoảng<br /> cách đi bộ 6 phút<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy<br /> có mối tương quan có ý nghĩa thống kê giữa<br /> điểm số CCQ với khả năng gắng sức đánh giá<br /> bằng khoảng cách đi bộ 6 phút với hệ số tương<br /> quan r = - 0,428. Đặc biệt mức độ tương quan<br /> còn cao hơn với r = -0,59 nếu chúng ta chỉ dùng<br /> các câu hỏi đánh giá hoạt động chức năng của<br /> bảng CCQ. Kết quả này chứng minh điểm số<br /> CCQ giúp tiên đoán sơ bộ khả năng gắng sức<br /> trong BPTNMT.<br /> <br /> Tương quan giữa điểm số CCQ với điểm<br /> số SGRQ<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy<br /> có mối tương quan có ý nghĩa thống kê giữa<br /> điểm số CCQ với điểm số SGRQ với hệ số tương<br /> quan cao r = 0,712. Kết quả này cũng tương tự<br /> với kết quả nghiên cứu tương quan giữa điểm<br /> số SGRQ và CCQ trên dân số châu Âu vốn tìm<br /> được hệ số tương quan r = 0,8.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Bảng điểm CCQ phiên bản tiếng Việt có giá<br /> trị, khả thi (10 câu hỏi có thể trả lời trong 3 phút)<br /> trong đánh giá BPTNMT tại Việt nam. Việc sử<br /> dụng rộng rãi bảng CCQ phiên bản tiếng Việt để<br /> đánh giá lâm sàng BPTNMT tại Việt nam nên<br /> được khuyến cáo mạnh mẽ.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 62<br /> <br /> American Thoracic Society (2002). ATS statement: guidelines for<br /> the six-minute walk test. AJRCCM. Vol 166: 111 – 117.<br /> American Thoracic Society/ European Respiratory Society Task<br /> Force (2005). Standardisation of lung function testing. ERJ. Vol 26:<br /> 319 – 338.<br /> Jones PW et al (2009). Development and first validation of the<br /> COPD Assessment Test. ERJ. Vol 34: 648–54.<br /> Jones PW, Brusselle G, Dal Negro RW, Ferrer M, Kardos P, Levy<br /> ML, Perez T, Soler-Catalun JJ, Van der Molen T, Adamek L,<br /> Banik K (2011). Health-related quality of life in patients by COPD<br /> severity within primary care in Europe. Respir Med. Vol 105 (1): 57<br /> – 66.<br /> Ngô Quí Châu, Chu thị Hạnh và cộng sự (2005). Nghiên cứu<br /> dịch tễ bệnh phổi phế quản tắc nghẽn mạn tính trong dân cư<br /> thành phố Hà nội. Báo cáo nghiệm thu đề tài cấp Bộ y tế.<br /> Nguyễn Ngọc Phương Thư (2004). Khảo sát sự tương quan giữa<br /> mức độ khó thở và FEV1 với chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân bệnh<br /> phổi tắc nghẽn mạn tính. Luận văn thạc sỹ y học. Đại học Y Dược<br /> TPHCM.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa II<br /> <br />