Giá trị CRP trong sốt xuất huyết ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi đồng 1 năm 2016 – 2017

Chia sẻ: Manoban Lisa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày việc xác định giá trị và sự phân bố nồng độ CRP theo một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và mối liên quan giữa CRP với rối loạn chức năng cơ quan trong SXHD ở trẻ em.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giá trị CRP trong sốt xuất huyết ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi đồng 1 năm 2016 – 2017

Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 GIÁ TRỊ CRP TRONG SỐT XUẤT HUYẾT Ở TRẺ EM TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1 NĂM 2016 – 2017 BS. Nguyễn Thị Thái Phiên Tóm tắt Đặt vấn đề:Vài nghiên cứughi nhận C-Reactive protein (CRP)có giá trị tiên lượng ban đầu giữa sốt xuất huyết dengue(SXHD) và SXHD nặng ở bệnh nhân người lớn, riêng trẻ em ít có nghiên cứu về vấn đề này. Mục tiêu: Xác định giá trị và sự phân bố nồng độ CRPtheo một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và mối liên quan giữa CRP với rối loạn chức năng cơ quan trong SXHD ở trẻ em. Phƣơng pháp nghiên cứu: cắt ngang mô tả Kết quả: 270 bệnh nhân nhập Bệnh viện Nhi Đồng 1 thỏa tiêu chí nghiên cứu từ 5/2016 - 4/2017có 29,6% bệnh nhân SXHD, 26,7% bệnh nhân SXHD có dấu hiệu cảnh báo, 43,7% bệnh nhânSXHD nặng (WHO 2009). 123 bệnh nhân được xét nghiệm CRP vào ngày 4 và 147 bệnh nhân xét nghiệm ngày 5.Trung vị nồng độ CRP theo độ nặng của bệnh SXHD/SXHD cảnh báo/SXHD nặng lần lượt là 2,4; 6,7; 7,3 mg/l. Nồng độ CRP ngày 4 (7,4 mg/l) cao hơn ngày 5 (3,6 mg/l). Có sự khác biệt về nồng độ CRP trong nhóm rối loạn chức năng tuần hoàn (6,6 mg/l) so với không rối loạn chức năng tuần hoàn (4,2 mg/l); suy gan (10,5 mg/l) và không suy gan là (6,0 mg/l). Giá trị ngưỡng của CRP vào ngày 4 phân biệt giữa SXHD với SXHD cảnh báo và SXHD nặng là 5,8mg/l với độ nhạy 82,9% và độ chuyên là 80% (AUC là 0,89). Kết luận: Nồng độ CRP không cao trong sốt xuất huyếtnhưng có sự khác biệtgiữa SXHD nặng và không nặng. Từ khóa:CRP,sốt xuất huyết dengue, trẻ em. Abstract C-REACTIVE PROTEIN IN DENGUE HEMORRHAGIC FEVER IN CHILDREN'S HOSPITAL No1 FROM 2016 TO 2017 Background: Some studies of CRPin adult showed that it hasdifferential value between dengue hemorrhagic fever (DHF)and severe DHF. However, these researches is still rare in children. Objectives: To determine the value and distribution of CRP level according the severity of HDF in children. Method: cross sectional description Results: there were 270 patients with DHF according WHO critiria 2009, admitted to Children's Hospital No1, from 5/2016 to 4/2017. 29.6% patients was DHF, 26.7% patients was DHF with warning signs, 43.7% patients was severe DHF. 123 patients measured CRP level on day 4 and 147 patients on day 5. CRP level for DHF was 2.4 mg/L, CRP for DHF with warning signs was 6.7 mg/L and CRP for severe DHF was 7.3 mg/L. CRP level on day 4 were higher than CRP level on day 5. Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 119
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 There was the significant difference in CRP level in the group of circulatory dysfunction and liver dysfunction comparision to the remander. The CRP cutoff level on day 4 distinguishes between DHF and severe DHF as 5,8 mg/l (area under the receiver operating characteristic curve (AUC) 0.89) with 82.9% sensitivity and 80% specificity. Conclusion: CRP concentration was not high in children with dengue hemorrhagic fever, but it still helps to distinguishe between DHF and severe DHF. Keywords:CRP, hemorrhagic dengue fever, children. ĐẶT VẤN ĐỀ Dù đã xuất hiện hơn 50 năm qua nhưng đến nay sốt xuất huyết Dengue (SXHD) vẫn còn là vấn đề y tế quan trọng và là gánh nặng cho nền y tế ở các quốc gia vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, thuốc phòng ngừa chưa được sử dụng rộng rãi. Do đó, việc chẩn đoán và dự đoán sớm mức độ nặng là hết sức cần thiết cho bác sĩ trong sàng lọc, theo dõi bệnh nhất là ở những nơi nguồn lực y tế còn hạn chế. Những năm gần đây, dựa theo giả thuyết về miễn dịch trong sinh lý bệnh của SXHD, một số nghiên cứu về các cytokin liên quan đến độ nặng của sốt xuất huyết như interleukin (IL), Tumor necrosis factoralpha (TNFα)… đã được thực hiện. Người ta nhận thấy có sự gia tăng của TNF-α, IL-I và IL-6... là các cytokin thể hiện tình trạng đáp ứng viêm cấp của cơ thể [1], [14], [20]. Tuy nhiên, thời gian bán hủy của các cytokin này rất ngắn, do đó khó sử dụng để đánh giá bệnh cũng như việc thực hiện xét nghiệm về các chất này chưa được phổ biến. Trong khi đó các cytokin này là các chất góp phần tạo ra C Reactive Protein (CRP)[2], [9]. Trên lâm sàng, CRP thường được sử dụng để chẩn đoán và theo dõi đáp ứng điều trị bệnh nhiễm trùng[13]. Ngoài ra, CRP còn được xem là một chỉ dấu sinh học trong tiên lượng một số bệnh lý nhiễm trùng huyết, sốt rét, viêm tụy cấp, suy thận mạn…Riêng về vai trò của CRP trong bệnh SXHD, gần đây, Chien- Chih Chenvà cộng sự đã tiến hành nghiên cứu trên 191 bệnh nhân người lớn SXHD (2006-2014) tại Đài Loan và nhận thấy, nguy cơ SXHD/sốc SXHD và SXHDnặng có liên quan đến sự gia tăng nồng độ CRP. Vớinồng độ CRP ở ngưỡng 24,2 mg/l cho độ nhạy 70% và độ đặc hiệu 71,3% trong việc dự đoán SXHD nặng ở bệnh nhân người lớn, nhất là trong 3 ngày đầu của bệnh[5]. Tại Việt Nam, hiện có rất ít nghiên cứu về giá trị của CRP trong sốt xuất huyết cũng như vai trò của CRP trong dự đoán sốt xuất huyết nặng đặc biệt là trẻ em, đối tượng dễ mắc SXHD.Từ những lý do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài Giá trị CRP trong sốt xuất huyết Dengue ở trẻ emtại Bệnh viện Nhi Đồng 1 để xem nồng độ CRP thay đổi như thế nào giữa SXHD và SXHD nặng và liệu có mối tương quan nào giữa sự gia tăng nồng độ CRP và mức độ nặng của sốt xuất huyết ở trẻ em. ÐỐI TƢỢNG - PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Thiết kế nghiên cứu Nghiên cứu cắt ngang mô tả. Đối tƣợng nghiên cứu Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 120
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 Dân số chọn mẫu Tất cả bệnh nhân được chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue được điều trị tại khoa Sốt Xuất Huyết, khoa Cấp Cứu Bệnh viện Nhi Đồng 1 từ tháng 5/2016 đến tháng 4/2017. Cỡ mẫu Công thức: Z2 1- α/2 p(1- p) n = -------------------------- d2 Với: n: Cỡ mẫu; α: xác suất sai lầm loại I; α = 0,05 p: giá trị dự đoán SXHD nặng của nồng độ CRP. Chọn p = 0,5. Z: phân vị tại 1- α/2 của phân phối chuẩn, α = 0,05, Z 1- α/2 = 1,96. d: sai số cho phép chọn d = 0,06 Thay vào công thức ta được: (1,96)2 0,5(1- 0,5) n = -------------------------- = 266 trường hợp, (0,06)2 Lấy tròn là 270 trường hợp. Kỹ thuật chọn mẫu Chọn mẫu thuận tiện, không xác suất. Tiêu chí chọn bệnh Bệnh nhân thỏa tất cả các tiêu chuẩn sau: - Tuổi ≤ 15 tuổi - Được chẩn đoán SXHD và phân loại theo TCYTTG 2009 - Có xét nghiệm NS1Ag dương tính hoặc Elisa Dengue IgM dương tính. Tiêu chí loại trừ Tất cả bệnh nhân được chọn sẽ loại ra khỏi nghiên cứu nếu có một trong các tiêu chí sau: - SXHD có dùng kháng sinh trong quá trình điều trị hay - Có bệnh viêm nhiễm hay nhiễm trùng kèm theo khác. - Không đồng ý tham gia nghiên cứu. KẾT QUẢ Đặc điểm dịch tễ học Bảng 1Dịch tễ học Yếu tố Đặc điểm Tuổi Tuổi trung bình 8,1 ± 4,2, ≥ 5 tuổi 77,4% Giới tính Nam/nữ : 1,4/1 Nơi cư trú Thành phố Hồ Chí Minh 58% Dinh dưỡng Bình thường 91,5%, thừa cân béo phì 8,5% Phân bố theo phân độ nặng của TCYTTG 2009 Bảng 2Phân độ nặng theo TCYTTG 2009 ( n = 270) Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 121
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 Phân độ Tần suất (n) Tỷ lệ (%) SXHD 80 29,6 SXHD có dấu hiệu cảnh báo 72 26,7 SXHD nặng 118 43,7 - SXHD nặng có sốc 114 96,6 - SXHD nặng không sốc 4 3,4 Nồng độ CRP trong SXHD Trung vị (25%-75%): 5,54 (2,37-9,5) mg/l; Trung bình (± SD): 8,1± 9,4 mg/l. Giá trị nhỏ nhất là 0,19 mg/l, lớn nhất là 65,9 mg/l, tỷ lệ bệnh nhân có CRP ≥ 10 mg/l là 23%, < 10 mg/l là 77%. Phân phối nồng độ CRP theo phân độ nặng SXHD Bảng 0Phân phối nồng độ CRP theo phân độ nặng SXHD Phân độ nặng CRP trung vị mg/l SXH Dengue (n= 80) 2,4 (1,4 – 4,2) SXHD cảnh báo (n=72) 6,7 (3,5 – 12,6) SXHD nặng (n= 118) 7,3 (3,6 – 13,7) Nồng độ CRP cao hơn ở nhóm SXHD nặng, có sự khác biệt giữa nhóm SXHD nặng, nhóm SXHD có dấu hiệu cảnh báo so với nhóm SXHD (p< 0,001), không có sự khác biệt về CRP giữa nhóm SXHD có dấu hiệu cảnh báo (p = 0,58) Phân phối nồng độ CRP theo ngày bệnh Bảng 4Phân phối nồng độ CRP theo ngày bệnh Ngày SXHD chung SXHD SXHD cảnh báo SXHD nặng Ngày 4 7,4 (3,7 – 14,8) 3,2 (2 – 4,4) 10,5 (7,3 – 17,8) 11,8 (5,6 – 21,9) (n=123) Ngày 5 3,6 (1,9 – 7) 2,1 (1,4 – 3,2) 3,4 (1,7 – 6,5) 5,5 (2,7 – 8,3) (n=147) p 0,001 0,04 0,001 0,001 Phân phối nồng độ CRP theo nhóm tuổi, dinh dƣỡng Bảng 5Phân phối nồng độ CRP theo nhóm tuổi, dinh dưỡng Nhóm tuổi (năm) CRP trung vị (mg/l) p < 5 (n= 61) 3,2 (1,0 – 7,3) < 0,001 ≥ 5 (n= 209) 6,0 (2,8 – 9,8) Tình trạng dinh dƣỡng Bình thường (n=247) 4,9 (2,3 – 8,5) Thừa cân béo phì (n=23) 9,3 (4,2 – 31) < 0,001 Phân phối nồng độ CRP theo biến chứng suy cơ quan Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 122
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 Bảng 7Phân phối nồng độ CRP theo biến chứng suy cơ quan Suy cơ quan CRP trung vị (mg/l) P Suy tuần hoàn (n=114) 6,6 (3,4- 12,3) 0,002 Không suy tuần hoàn (n=156) 4,2 (2,0 – 8,1) Suy gan (n=21) 10,5 (4,2 – 16,8) 0,040 Không suy gan (n=145) 6,0 (2,5 – 10,0) Suy hô hấp (n= 76) 5,9 (3,2-10,7) 0,128 Không suy hô hấp ( n= 194) 4,8 (2,1- 9,2) Xuất huyết nặng (n=19) 4,4 (1,1 – 18) 0,620 Không xuất huyết nặng (n=251) 5,6 (2,4 – 9,3) Suy cơ quan (n=123) + 01 cơ quan (n= 50) 7,6 (3,7 - 10,8) + 02 cơ quan (n= 58) 6,7 (2,8 - 14,1) 0,775 + 03 cơ quan (n= 15) 6,7 (4,2 – 9,8) Giá trị ngƣỡng CRP trong tiên lƣợng SXHD Chúng tôi sử dụng đƣờng cong ROC (Receiver Operator Charaterisis) để xác định ý nghĩa và giá trị ngƣỡng của CRP trong việc dự đoán khả năng mắc SXHD từ có dấu hiệu cảnh báo đến SXHD nặng. Giá trị ngưỡng của CRP vào ngày 4 của bệnh là 5,8 mg/l cho phép dự đoán bệnh nhân có thể mắc SXHD cảnh báo/SXHD nặng với độ nhạy 82,9%, độ đặc hiệu 80% (AUC = 0,89). BÀN LUẬN Nồng độ CRP Nồng độ CRP phân phối không chuẩn với trung vị là 5,54 (2,37 - 9,5) mg/l. Tỷ lệ bệnh nhân SXHD có CRP < 10 mg/l là 77%. Chúng tôi cũng nhận thấy các nghiên cứu khác cho kết quả giá trị CRP không cao như của Tzong - Shian Ho tại Đài Loan với CRP 6 ± 11 mg/l[10], của Yoshimura với CRP là 6,7 mg/l, Kutsuna cũng ghi nhận CRP trong SXHD là 5,1 mg/l [15]. Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 123
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 Levy và cộng sự ghi nhận giá trị CRP là 3,5-6,5 mg/l [16]. Một số nghiên cứu khác ghi nhận nồng độ CRP cao hơn như của Anyelo Duran tại Venezuela (12,1± 6,8 mg/l), của Feitosa tại Brazil (14,5 ± 5,4 mg/l) [8], của Chien - Chih Chen tại Đài Loan là 19,3 mg/l [5]nhưng nói chung giá trị vẫn ở ngưỡng thấp. Các nghiên cứu này được thực hiện ở người lớn vào giai đoạn cấp của bệnh. SXHD là bệnh nhiễm virus và kết quả y văn thế giới về nồng độ CRP trong nhiễm siêu vi với CRP < 10 - 20 mg/l [3].Nồng độ CRP trong bệnh SXHD không cao và có sự dao động khác nhau giữa các nghiên cứu, điều này có thể do có sự không đồng nhất về lứa tuổi mắc bệnh sốt xuất huyết, về thời điểm tiến hành lấy mẫu nghiên cứu ở giai đoạn sớm hoặc giai đoạn muộn của bệnh… Tuy nhiên, các nghiên cứu đều ghi nhận nồng độ CRP trong SXHD phần lớn không quá 20 mg/l. Mối tƣơng quan giữa nồng độ CRP theo phân độ nặng SXHD. Có sự khác nhau về giá trị CRP giữa 3 nhóm SXHD, SXHD có dấu hiệu cảnh báo và nhóm SXHD nặng, cụ thể nhóm SXHD là 2,4 (1,4-4,2) mg/l, SXHD có dấu hiệu cảnh báo là 6,7 (3,5-12,6) mg/l và SXHD nặng 7,3 (3,6 - 13,7) mg/l. Có thể thấy nồng độ CRP huyết thanh gia tăng theo mức độ nặng của bệnh, có sự khác biệt giữa nhóm SXHD nặng và nhóm SXHD có dấu hiệu cảnh báo so với nhóm SXHD (p < 0,05). Kết quả một số nghiên cứu khác trên thế giới thể hiện như bảng sau: Bảng 8 Giá trị CRP ở bệnh nhân SXHD trong một số nghiên cứu Số bệnh Nồng độ CRP (mg/l) Quốc gia nhân Sốt Dengue/SXHD SXHD nặng [4] Malaysia 443 4 (3 - 4,2) 6 (2 - 29,5) Colombia [20] 245 4,2 (1,2 -10,3) 12,2 (10,6 - 15,9) Đài loan[5] 191 9,8 (0,5 - 215,5) 30,7 (1,2 - 205,5) Canada[6] 126 18,7 (9,2 - 41,3) 21 (6,4 - 41,4) Venezuela[16] 70 10,5 ± 8,3 11,7 ± 1,9 Chúng tôi 270 5,5 (2,3 - 9,5) 7,3 (3,6 - 13,7) Từ kết quả trên, tathấy nồng độ CRP trong SXHD mặc dù tăng không cao nhưng cũng có sự khác biệt giữa nhóm bệnh nặng và không nặng. Điều này cho thấy sự phù hợp của giá trị CRP, một yếu tố phản ánh quá trình viêm của cơ thể góp phần trong giả thuyết về cơ chế bệnh sinh miễn dịch của bệnh SXHD. Mối tƣơng quan giữa nồng độ CRP theo ngày bệnh. Có sự khác biệt về giá trị CRP giữa ngày 4 và ngày 5 của bệnh SXHD nói chung cũng như của tất cả các phân độ nặng của bệnh. Giá trị CRP trong SXHD chung ở ngày 4 (CRP = 7,4 mg/l) cao hơn so với ngày 5 (CRP = 3,6 mg/l). Khi xét riêng theo độ nặng, ở nhóm SXHD nồng độ CRP vào ngày 4 là 3,2 mg/l, ngày 5 là 2,1 mg/l: ở nhóm SXHD cảnh báo CRP ngày 4 là 10,5 mg/l, ngày 5 là 3,4 mg/l; nhóm SXHD nặng CRP ngày 4 là 11,8 mg/l, ngày 5 là 5,5 mg/l (p
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 Eppy và cộng sự năm 2014-2015 tại Indonesia, ghi nhận nồng độ CRP vào ngày 3 cao hơn ngày 5 của bệnh và đã khẳng định sinh lý bệnh của cơn bão cytokin trong bệnh sốt xuất huyết ở bệnh nhân người lớn. Tác giả cho rằng các phản ứng của cơn bão cytokin xảy ra trong giai đoạn sốt của bệnh (từ ngày 1 đến ngày 3) và nó được giải quyết trong giai đoạn nguy hiểm (ngày 4-6) với biểu hiện của sự thất thoát huyết tương trong giai đoạn này [7]. Tương tự, nghiên cứu trên SXHD người lớn của Chien - Chih Chen và cộng sự cũng ghi nhận giá trị CRP được thu thập vào ngày 3 của bệnh cao hơn so với ngày 5 [5]. Các kết quả nghiên cứu đều có ý nghĩa thống kê, thể hiện qua bảng sau: Tác giả CRP/SXHD có CRP/SXHD không thất thoát huyết tương thất thoát huyết tương Ngày 3 Ngày 5 Ngày 3 Ngày 5 Eppy 10 (4,3-36,5) 5 (2-20,1) 6,8 (3-21,6) 2,9 (0,1-9,9) Chien-Chih Chen 36,2 (3,3-205,5) 29 (6,9-144) 14,4 (0,6-69) 8 (0,5-215,5) Chúng tôi 5,5 (2,7-8,3) 2,1 (1,4-3,2) Từ đó, ta thấy nồng độ CRP theo ngày bệnh trong SXHD cũng phù hợp với động học của nó trong quá trình viêm như đã được mô tả trong y văn: “Nồng độ CRP trong huyết thanh nhanh chóng tăng lên trên 5 mg/L trong vòng 6 giờ và đạt đỉnh sau khoảng 48 giờ, CRP vẫn duy trì sự tăng trong vòng 24-48 giờ sau khởi phát nhiễm trùng. Thời gian bán hủy của CRP trong huyết thanh khoảng 19 giờ, giảm 50% nồng độ mỗi ngày sau khi kích thích viêm cấp tính đã được giải quyết, trở về bình thường vào ngày thứ 5-7 sau đợt viêm, bất chấp nó vẫn đang tiếp diễn, trừ phi có một đợt viêm mới [11]. Mối tƣơng quan giữa nồng độ CRP với tuổi Nồng độ CRP gia tăng theo tuổi có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa nhóm trẻ < 5 tuổi CRP 3,2 (1,0 – 7,3)và trẻ ≥ 5 tuổi CRP 6,0 (2,8 – 9,8).Kết quả này tương tựcủa Winston L. Hutchinson trên người bình thường nồng độ CRP tăng dần theo lứa tuổi, khoảng 1 mg/l ở những người trẻ (25-30), khoảng 2 mg/l ở những người già (70-74) [12]. Mối tƣơng quan giữa nồng độ CRP với tình trạng dinh dƣỡng Nồng độ CRP huyết thanh cũng bị ảnh hưởng bởi tình trạng thừa cân béo phì ở trẻ. Nghiên cứu ghi nhận trẻ thừa cân béo phì có nồng độ CRP huyết thanh cao hơn trẻ bình thường 9,3 (4,2 - 31) mg/l so với 4,9 (2,3 - 8,5) mg/l (p < 0,001). Mối tƣơng quan giữa nồng độ CRP với suy cơ quan Khi khảo sát sự gia tăng nồng độ CRP theo mức độ tổn thương các cơ quan ở bệnh nhân SXHD như tuần hoàn, hô hấp, gan, đông máu chúng tôi nhận thấy nồng độ CRP tăng cao hơn khi bệnh nặng hơn. Nhưng sự khác biệt chỉ có ý nghĩa thống kê ở nhóm có suy tuần hoàn, suy gan. Cụ thể, bệnh nhân suy tuần hoàn có CRP là 6,6 (3,49 - 12,39) mg/l trong khi bệnh nhân không suy tuần hoàn CRP là 4,2 (2 – 8,1) mg/l. Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 125
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 Bệnh nhân suy gan CRP là 10,5 (4,2 - 16,8) mg/l và không suy gan CRP có giá trị thấp hơn 6,2 (2,6 - 10,4). Về suy tuần hoàn, việc tăng sản xuất CRP chịu tác động của một số cytokin được tạo ra trong quá trình viêm như IL-1, IL-6, TNF-α.Trong khi đó, các cytokin này được xem là có vai trò trong quá trình tăng tính thấm mạch máu gây thất thoát huyết tương đưa đến hậu quả suy tuần hoàn là một cơ chế chính của bệnh SXHD[7]. Về giá trị CRP trong suy gan, với định nghĩa suy gan trong SXHD là men gan từ 1.000 UI/l trở lên, trong nghiên cứu này những bệnh nhân suy gan đều nằm trong nhóm SXHD nặng có sốc, giá trị CRP trong nhóm suy gan cao hơn nhóm không suy gan. Chúng ta biết rằng gan là nơi sản xuất CRP và câu hỏi đặt ra là tại sao suy gan nhưng CRP lại được sản xuất nhiều hơn nhóm không suy gan. Để tìm câu trả lời cho vấn đề này chúng tôi thấy rằng trước hết phải có một nghiên cứu về mức độ tổn thương tế bào gan ảnh hưởng đến việc sản xuất CRP. Hơn nữa, nhóm bệnh nhân suy gan đều nằm trong bệnh cảnh sốc sốt xuất huyết điều này có thể giải thích lý do tăng CRP theo cơ chế bệnh sinh như đã nói ở trên. Thêm vào đó, gần đây các nhà khoa học nhận thấy các mô khác của cơ thể như tế bào cơ trơn mạch máu, tế bào nội mạc động mạch chủ, tế bào mỡ thận, đại thực bào phế nang, tổn thương xơ vữa cũng tham gia tổng hợp CRP [17]. Đặc biệt, tế bào nội mạc mạch máu cũng là một trong những giả thuyết đã được đặt ra để giải thích một phần trong cơ chế bệnh sinh của SXHD, các nhà khoa học cho rằng kháng thể NS1 phản ứng chéo với tế bào nội mạc và gây tổn thương thông qua hoạt hóa quá trình viêm của tế bào nội mạc [18], [19]. Như vậy, có hay không sự gia tăng CRP do tình trạng viêm quá mức của các tế bào nội mạc này, giả thuyết vẫn cần tiếp tục làm sáng tỏ. Giá trị ngƣỡng của CRP trong tiên lƣợng khả năng mắc SXHD nặng Chúng tôi sử dụng đường cong ROC để xác định ý nghĩa và giá trị ngưỡng của CRP trong việc dự đoán khả năng mắc SXHD từ mức độ cảnh báo đến mức độ nặng ở trẻ. Khi phân tích giá trị CRP ở ngày 4 của bệnh chúng tôi ghi nhận với giá trị ngưỡng của CRP là 5,8 mg/l thì bệnh nhân có khả năng mắc SXHD ở mức độ cảnh báo trở lên có độ nhạy, độ đặc hiệu lần lượt là 83% và 80%. Với diện tích dưới đường cong là 0,898 cho thấy việc sử dụng nồng độ CRP để dự đoán tiên lượng bệnh ở mức độ khá. Kết quả nghiên cứu của Chien-Chih Chen và cộng sự ở bệnh nhân SXHD người lớn cho thấy giá trị ngưỡng của CRP là 24,2mg/l cho độ nhạy 70%, độ đặc hiệu 71,3% để tiên lượng SXHD nặng với diện tích dưới đường cong là 0,7 [5]. Giá trị ngưỡng trong nghiên cứu của chúp tôi thấp hơn nghiên cứu của Chien-Chih Chen và cộng sự, có thể có sự khác nhau về tuổi vì CRP gia tăng theo tuổi. Hơn nữa, ở người lớn còn kèm theo một số bệnh lý mãn tính tiềm ẩn có thể làm gia tăng nồng độ CRP. Bên cạnh đó, ngày lấy mẫu xét nghiệm cũng làm thay đổi giá trị CRP vì phần lớn mẫu xét nghiệm của Chien-Chih Chen và cộng sự được lấy trong 3 ngày đầu của bệnh. KẾT LUẬN Nhiên cứu này cho thấy trong SXHD ở trẻ em nồng độ CRP không cao nhưng cũng có sự khác biệtgiữa SXHD nặng và không nặng. Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 126
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Thanh Hùng (2003), "Vai trò của cytokine trong sốt xuất huyết Dengue ở trẻ nhũ nhi", Y học thành phố Hồ Chí Minh, 7 (1), tr. 145-150. 2. Phạm Hoàng Phiệt (2006), "Cytokin", Miễn dịch - sinh lý bệnh, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh. tr 82-93 3. Ansar W., Ghosh S. (2013), "C-reactive protein and the biology of disease", Immunol Res, 56 (1), pp. 131-42. 4. Bethell D. B., Flobbe K., Cao X. T., et al. (1998), "Pathophysiologic and prognostic role of cytokines in dengue hemorrhagic fever", J Infect Dis, 177 (3), pp. 778-82. 5. Chen C. C., Lee I. K., Liu J. W., et al. (2015), "Utility of C-Reactive Protein Levels for Early Prediction of Dengue Severity in Adults", Biomed Res Int, 2015, pp. 936- 962. 6. Conroy A. L., Gelvez M., Hawkes M., et al. (2015), "Host biomarkers are associated with progression to dengue haemorrhagic fever: a nested case-control study", Int J Infect Dis, 40, pp. 45-53. 7.Eppy, Suhendro, Nainggolan L., et al. (2016), "The Differences Between Interleukin-6 and C-reactive Protein Levels Among Adult Patients of Dengue Infection with and without Plasma Leakage", Acta Med Indones, 48 (1), pp. 3-9. 8. Feitosa R. N., Vallinoto A. C., Vasconcelos P. F., et al. (2016), "Gene Polymorphisms and Serum Levels of Pro- and Anti-Inflammatory Markers in Dengue Viral Infections", Viral Immunol. 9. Gewurz H. (1982), "Biology of C-reactive protein and the acute phase response", Hosp Pract (Hosp Ed), 17 (6), pp. 67-81. 10. Ho T. S., Wang S. M., Lin Y. S., et al. (2013), "Clinical and laboratory predictive markers for acute dengue infection", J Biomed Sci, 20, pp. 75. 11. Hoffmann J. A., Kafatos F. C., Janeway C. A., et al. (1999), "Phylogenetic perspectives in innate immunity", Science, 284 (5418), pp. 1313-8. 12. Hutchinson W. L., Koenig W., Fröhlich M., et al. (2000), "Immunoradiometric Assay of Circulating C-Reactive Protein: Age-related Values in the Adult General Population", Clinical Chemistry, 46 (7), pp. 934. 13. Jaye D. L., Waites K. B. (1997), "Clinical applications of C-reactive protein in pediatrics", Pediatr Infect Dis J, 16 (8), pp. 735-46; quiz 746-7. 14. Juffrie M., Meer G. M., Hack C. E., et al. (2001), "Inflammatory mediators in dengue virus infection in children: interleukin-6 and its relation to C-reactive protein and secretory phospholipase A2", Am J Trop Med Hyg, 65 (1), pp. 70-5. 15. Kutsuna S., Hayakawa K., Kato Y., et al. (2014), "The usefulness of serum C- reactive protein and total bilirubin levels for distinguishing between dengue fever and malaria in returned travelers", Am J Trop Med Hyg, 90 (3), pp. 444-8. 16. Levy A., Valero N., Espina L. M., et al. (2010), "Increment of interleukin 6, tumour necrosis factor alpha, nitric oxide, C-reactive protein and apoptosis in dengue", Trans R Soc Trop Med Hyg, 104 (1), pp. 16-23. 17. Salazar J., Mart, et al. (2014), "C-Reactive Protein: An In-Depth Look into Structure, Function, and Regulation", International Scholarly Research Notices, 2014, pp. 11. 18. Screaton G., Mongkolsapaya J., Yacoub S., et al. (2015), "New insights into the immunopathology and control of dengue virus infection", Nat Rev Immunol, 15 (12) Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 127
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật 2017 19. Simmons C. P., McPherson K., Van Vinh Chau N., et al. (2015), "Recent advances in dengue pathogenesis and clinical management", Vaccine, 33 (50), pp. 7061-7068. 20. Villar-Centeno L. A., Lozano-Parra A., Salgado-Garcia D., et al. (2013), "Biochemical alterations as prediction markers for the severity of illness in dengue fever patients", Biomedica, 33 Suppl 1, pp. 63-9. 21. Yoshimura Y., Sakamoto Y., Amano Y., et al. (2015), "Four Cases of Autochthonous Dengue Infection in Japan and 46 Imported Cases: Characteristics of Japanese Dengue", Intern Med, 54 (23), pp. 3005-8. Bệnh viện đa khoa khu vực tỉnh An Giang 128