Giá trị của thang điểm Wells trong tầm soát huyết khối tĩnh mạch sâu trên bệnh nhân cao tuổi có nguy cơ

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> GIÁ TRỊ CỦA THANG ĐIỂM WELLS  <br /> TRONG TẦM SOÁT HUYẾT KHỐI TĨNH MẠCH SÂU  <br /> TRÊN BỆNH NHÂN CAO TUỔI CÓ NGUY CƠ  <br /> Nguyễn Phước Minh Hiệp*, Nguyễn Văn Trí**, Nguyễn Thị Hậu*, Nguyễn Văn Tân** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: Huyết khối tĩnh mạch sâu (HKTMS) là bệnh lý thường gặp. Trong ba thập niên gần đây, việc <br /> phòng ngừa HKTMS chỉ được chú trọng nhiều ở các bệnh nhân hậu phẫu ngoại khoa. Trong khi đó, các bệnh <br /> nhân bệnh nội khoa thường ít được chú ý theo dõi HKTMS. Thực tế cho thấy, HKTMS trên bệnh nhân nội khoa <br /> cần phải được quan tâm nhiều hơn. <br /> Mục  tiêu : Nghiên cứu này nhằm đánh giá giá trị của thang điểm Wells trong tầm soát HKTMS ở bệnh <br /> nhân bệnh nội khoa cao tuổi có nguy cơ (bệnh lý nội khoa cấp tính và yếu tố nguy cơ nền) tại bệnh viện Chợ Rẫy. <br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Báo cáo hàng loạt ca. Nghiên cứu 97 bệnh nhân có yếu tố nguy <br /> cơ nghi ngờ HKTMS tại khoa tim mạch bệnh viện Chợ Rẫy. Bệnh nhân được đánh giá thang điểm Wells và siêu <br /> âm Doppler mạch máu chi dưới cùng lúc. Dựa vào kết quả có được để tính độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán <br /> dương, giá trị tiên đoán âm của thang điểm Wells. <br /> Kết quả: Tần suất các bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu bị HKTMS chiếm 60,8%. Lấy tiêu chuẩn vàng là <br /> siêu âm Doppler mạch máu, với cut‐off = 2 điểm, thì thang điểm Wells có độ nhạy (Sens): 74,6%, độ đặc hiệu <br /> (Spec): 78,9%, giá trị tiên đoán dương tính (PPV): 84,6% và giá trị tiên đoán âm (NPV): 66,7%. <br /> Kết  luận:  Tần suất HKTMS trên bệnh nhân nội khoa cao tuổi có yếu tố nguy cơ tương đối cao. Việc áp <br /> dụng thang điểm Wells trong tầm soát bệnh nhân có nguy cơ bị HKTMS khá hiệu quả vì độ nhạy và độ đặc hiệu <br /> cao. <br /> Từ khóa: Huyết khối tĩnh mạch sâu, độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương, giá trị tiên đoán âm. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> VALUE OF THE MODIFIED WELLSʹ SCORE FOR THE DIAGNOSIS DEEP VENOUS THROMBOSIS <br /> IN ELDERLY PATIENTS WITH MEDICAL RISK FACTORS  <br /> Nguyen Phuoc Minh Hiep, Nguyen Van Tri, Nguyen Thi Hau, Nguyen Van Tan <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 221 ‐ 226 <br /> Background:  Deep  venous  thrombosis  (DVT)  is  rather  common  disease.  In  the  recent  three  decades,  the <br /> prevention of DVT is only concentrated on surgical post‐op patients, but not in medical patients. In fact, deep <br /> venous thrombosis on medical patients needs to be more concerned.  <br /> Objective: This study aimed to assess the value of the modified Wells’ score in screening DVT in elderly <br /> patients with medical disease and risk factors (acute medical conditions and the background risk factors) in Cho <br /> ray hospital. <br /> Methods:  Designed  as  case  series  study.  In  this  case  study,  97  patients  with  medical  risk  factors  and <br /> clinical suspicion of DVT were prospectively enrolled. Wellsʹ score was determined for each patient and compared <br /> with the gold standard duplex ultrasound result done at the same time.  <br /> <br /> * Khoa Tim Mạch, Bệnh viện Chợ Rẫy, TP. Hồ Chí Minh <br /> ** Bộ Môn Lão Khoa, ĐHYD TP. HCM <br /> Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Phước Minh Hiệp; ĐT: 0913113661 <br /> ễ<br /> Tim Mạch<br /> <br /> 221<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> Results:  Ninety‐seven patients were included. The prevalence of DVT was 60.8%. A total of 97 patients <br /> were analyzed. At a cut‐off of 2, the sensitivity, specificity, PPV and NPV of the Wells score were 74.6%, 78.9%, <br /> 84.6% and 66.7%, respectively.  <br /> Conclusions: Incidence of DVT is high among hospitalized elderly patients with medical disease and risk <br /> factors. Wellsʹ modified score have shown good performances because of high sensitivity and specificity.  <br /> Keyword: Deep venous thrombosis, the sensitivity, specificity, positive predictive value, negative predictive <br /> value.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu <br /> <br /> Huyết khối tĩnh mạch sâu (HKTMS) là bệnh <br /> lý  thường  gặp  sau  hội  chứng  vành  cấp  và  đột <br /> quỵ. Bệnh lý này trở thành một vấn đề sức khỏe <br /> đặc biệt nghiêm trọng vì những biến chứng cấp <br /> tính  nguy  hiểm  như:  thuyên  tắc  phổi  và  biến <br /> chứng  mạn  tính  như  hội  chứng  sau  viêm  tĩnh <br /> mạch,  loét  tĩnh  mạch  do  thiểu  dưỡng,  suy  van <br /> tĩnh  mạch,  xơ  phổi,  tăng  áp  lực  tĩnh  mạch <br /> phổi… làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng <br /> và gánh nặng chi phí y tế của xã hội. Do đó việc <br /> nhận  biết  các  yếu  tố  nguy  cơ  giúp  thầy  thuốc <br /> tầm  soát  và  chẩn  đoán  sớm  bệnh  có  ý  nghĩa <br /> quan trọng, đặc biệt trên những bệnh nhân cao <br /> tuổi  có  bệnh  lý  nội  khoa.  Tuy  nhiên,  phát  hiện <br /> sớm và phòng ngừa HKTMS vẫn còn là một thử <br /> thách cho các nhà khoa học trong giai đoạn hiện <br /> nay vì đa số HKTMS thường không triệu chứng <br /> và  bệnh  nhân  nhập  viện  khi  đã  có  biến  chứng. <br /> Hiện  nay  trên  thế  giới,  thang  điểm  Wells  được <br /> áp  dụng  phổ  biến  nhất  hướng  đến  chẩn  đoán <br /> HKTMS,  thường  hướng  đến  bệnh  nhân  ngoại <br /> khoa nhiều hơn, tại nước ta chưa có nghiên cứu <br /> trên  bệnh  nhân  cao  tuổi  bệnh  nội  khoa  nằm <br /> viện. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này <br /> nhằm  đánh  giá  giá  trị  của  thang  điểm  Wells  trong <br /> tầm soát HKTMS ở bệnh nhân bệnh nội khoa cao tuổi <br /> có nguy cơ (bệnh lý nội khoa cấp tính và yếu tố nguy <br /> cơ nền) tại bệnh viện Chợ Rẫy. <br /> <br /> Từ  dân  số  mục  tiêu  chúng  tôi  chọn  ra  97 <br /> trường  hợp  được  nghi  ngờ  HKTMS  có  yếu  tố <br /> nguy  cơ  (yếu  tố  nguy  cơ  nội  khoa  cấp  tính  và <br /> yếu tố nguy cơ nền). <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Dân số mục tiêu: Tất cả bệnh nhân nhập viện <br /> và  điều  trị  tại  khoa  Tim  Mạch  Bệnh  Viện  Chợ <br /> Rẫy trong thời gian từ tháng 12/2012 đến tháng <br /> 06/2013. <br /> <br /> 222<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ <br /> Bệnh  nhân  không  có  yếu  tố  nguy  cơ  và <br /> không đồng ý tham gia nghiên cứu. <br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Báo cáo hàng loạt ca. <br /> Phương pháp tiến hành nghiên cứu <br /> Những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ (yếu tố <br /> nguy  cơ  nội  khoa  cấp  tính  và  yếu  tố  nguy  cơ <br /> nền) nghi ngờ HKTMS và  không  có  tiêu  chuẩn <br /> loại  trừ  được  chọn  vào  nghiên  cứu.  Các  đối <br /> tượng nghiên cứu đều được hỏi bệnh sử, tiền sử <br /> bản thân và gia đình, khám lâm sàng, đồng thời <br /> thực  hiện  xét  nghiệm  siêu  âm  doppler  mạch <br /> máu chi dưới. Thu thập số liệu tất cả hồ sơ bệnh <br /> án  của  các  đối  tượng  trong  nhóm  nghiên  cứu, <br /> dựa theo bảng thu thập số liệu đã xây dựng. <br /> Chẩn  đoán  huyết  khối  tĩnh  mạch  sâu <br /> (HKTMS)  chi  dưới  bằng  siêu  âm  Doppler  (với <br /> độ nhạy 96%, độ đặc hiệu 98%). <br /> <br /> Xử lý và phân tích số liệu <br /> Xử  lý  số  liệu  bằng  thuật  toán  thống  kê  và <br /> phần mềm SPSS 13.0. Tần suất, tỉ lệ phần trăm <br /> được sử dụng để mô tả số liệu định tính; trung <br /> bình  và  độ  lệch  chuẩn  để  mô  tả  biến  số  định <br /> lượng. <br /> So sánh hai tỉ lệ của biến số định tính bằng <br /> phép kiểm chi bình phương. Ngoài ra, chúng tôi <br /> còn  xác  định  những  chỉ  số  đặc  biệt  cho  thang <br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> điểm  Wells,  bằng  cách  so  sánh  với  tiêu  chuẩn <br /> vàng là siêu âm Doppler mạch máu: <br /> Độ nhạy (Sensitivity, Sens) là tỉ lệ bệnh nhân <br /> cao  tuổi  có  nguy  cơ,  có  thang  điểm  Wells  ≥2 <br /> được chẩn đoán xác định HKTMS bằng siêu âm <br /> Doppler (+). <br /> Độ  đặc  hiệu  (Specificy,  Spec)  là  tỉ  lệ  bệnh <br /> nhân cao tuổi có nguy cơ, có thang điểm Wells <br />