Giai cấp công nhân Việt Nam trong tiến trình đổi mới đất nước: Thực trạng, xu hướng phát triển, vấn đề và giải pháp

GIAI CAP C O N G N H A N VIET NAM TRONG TI^N TRJNH<br /> DO'I NIOTI DAT WtitC: THUC TRANG, XU HUOMG P H A T TRIEN,<br /> VAN OE VA GIAI P H A P<br /> <br /> PHAM XUAN NAM*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> L THUC TRANG GIAI CAP C 6 N G NHAN doanh. Nhiing khi chuyen sang nen kinh te<br /> VIET NAM TRONG TIEN TRINH DOI h a n g hda nhieu t h a n h phSn van h a n h theo<br /> M6I d Nl/dC TA HON 20 NAM QUA cd che thi trifdng cd sii quan ly cua Nha<br /> nydc theo dinh hydng xa hgi chu nghia, thi<br /> Tii cudi n a m 1986 den nay, cung vdi tien<br /> tinh hinh tren da thay doi ro ret.<br /> trinh ddi mdi toan dien da't niidc, ma trgng<br /> t a m la p h a t trien nen kinh te thi triidng Trong cd che thi trUdng, mgt bg phan<br /> dinh hiidng xa hgi chu nghia, d^y manh doanh nghiep nha niidc da biet kip thdi cai<br /> cong nghiep hda, hi$n dai hda vk ch'u dgng tien quan ly, ddi mdi cong nghe, nang cao<br /> hgi n h a p kinh te quoc te, giai ca'p cdng hifu qua san xua't kinh doanh, do dd da<br /> n h a n Viet N a m da cd sii bien ddi ve nhieu tiep tuc tru viing va phat trien. Tuy vay,<br /> mat: p h i n ldn doanh nghiep n h a nifdc da gSp<br /> phai nhieu khd khSn. Triidc tinh hinh dd.<br /> Mgt Id, giai cdp cong nhdn tarig nhanh Dang va Chinh phu da chu triidng sSp xep<br /> vi sd lugng vd hien chiem hdn 1/4 tong hie lai cac doanh nghiep nha nUdc, tien h a n h<br /> llidng lao dgng xd hgi. co' p h l n hda doi vdi nhiing doanh nghiep<br /> Cd the tha'y ro dieu nay qua bang 1. cdn cd dieu kien phat trien; ddng thdi ban,<br /> khoan, cho t h u e dd'i vdi cac doanh nghiep<br /> N h y vay, trong vdng 22 n i m (1986-<br /> nhd, kinh doanh t h u a lo kdo dai ma khong<br /> 2008), so' llidng giai ca'p cong n h a n da tang<br /> c l n duy tri sd hiiu n h a nifdc. Ket qua la, sd<br /> 2,69 ldn va ty 1^ cong n h a n so vdi td'ng lUc<br /> doanh nghiep n h a niidc da giam tii 12.300<br /> Iddng lao dgng xa hgi da t i n g tuf 15,65%<br /> nam 1990 xuo'ng cdn 3.494 nam 2008 (1). Vi<br /> len 25,76%.<br /> so' llidng doanh nghiep nha niidc giam<br /> Hai Id, cd cdu theo thdnh phdn kinh te nhieu, nen so" liidng cong n h a n cl khu -viic<br /> cua giai cdp cong nhdn dd co sii thay doi nay Cling giam ro ret. Nam 1986, sd cong<br /> ldn. n h a n trong cac doanh nghidp n h a nifdc la<br /> Thdi ky trydc dd'i mdi, dai da so' cong 3,2 trieu ngiidi, den cudi nfim 2007 giam<br /> n h a n tap t r u n g trong khu viic kinh te qud'c xuo'ng cdn hdn 1,7 trifu.<br /> <br /> <br /> <br /> ' GS.TS. Vien Sii hoc<br />  Rghien cihi Lich sit. s6 4.2010<br /> <br /> <br /> B a n g 1: So liidng va ty le cong n h a n trong t o n g lao d o n g xa hoi (1986-2008)<br /> <br /> 1986 2008<br /> • Tong lao ddng xa hgi (nghin ngUdi) 27.368,9 44.915,8<br /> - So' llidng cong nhan lao dgng trong cac nganh san xua't kinh 4.278,0 11.567,7<br /> doanh va dich vu cdng nghiep (nghin ngUdi)<br /> Trong do:<br /> + Cong nghiep (mo, che bien, dien, nUdc.) 2.917,5 6.962,0<br /> + Xdy diing 882,9 2.394,0<br /> + Giao thong van tdi, thong tin lien lgc 467,6 1.221,7<br /> + Siia chiia xe eo dgng cd, dd dung gia dinh... - 990,0<br /> - Ty le eong nhan / tdng liic liidng lao dong xa hgi (%) 15,65% 25,76%<br /> Nguon: M e n gidm thdng ke 1988; Nien gidm thdng ke 2008<br /> <br /> Neu so' doanh nghiep thugc k h u viic thugc nhiing t h a n h p h a n k i n h te khac<br /> kinh te n h a nydc giam m a n h , thi so' doanh nhau: cd cong n h a n doanh nghiep nha<br /> nghiep va cd sd san xua't kinh doanh phi nydc, cdng n h a n doanh nghiep cd p h l n ma<br /> ndng nghiep thugc k h u viic kinh te ty n h a n n h a niidc cdn giii cd p h l n chi phdi, cong<br /> (bao gdm ca ca the, tieu chii, tii ban tii n h a n doanh nghiep t a p the, cong nhan<br /> nhan, nhii Dai hgi X da xac dinh) lai t a n g doanh nghiep tii n h a n , cong n h a n cd sd san<br /> len n h a n h chong. Ciing vdi sii p h a t trien xua't kinh doanh ca the, cong n h a n doanh<br /> ciia cac doanh nghiep thugc khu viic kinh nghiep 100% vdn d l u tii niidc ngoai, va<br /> te t y nhan, so' cong n h a n trong khu viic nay cdng n h a n doanh nghiep lien doanh vdi<br /> da t a n g tu: 2,4 trieu ngiidi n a m 1995 len niidc ngoai.<br /> gan 6,2 trieu ngiidi n a m 2007 (2). Ba Id, cd cdu nghe nghiep cua giai cdp<br /> Ben canh cac loai h i n h doanh nghiep ke cong nhdn dd co sii chuyen bien quan trgng.<br /> tren, tii khi Lugt Ddu tii niidc ngodi diidc So' cdng n h a n thugc nhfjtng n g a n h cong<br /> chinh thilc b a n h a n h dau n a m 1988 den nghiep n a n g vdn diidc xem la liu tien trong<br /> cuoi nSm 2008, da cd t r e n 700 cdng ty qua t r i n h cdng nghiep hda xa hgi chu nghia<br /> thugc 66 niidc va vung lanh thd dau t d triic thdi ky triidc ddi mdi (nhy luygn kim, cd<br /> tiep vao Viet N a m vdi 10.981 dii an va khi, k h a i mo...) ndi chung p h a t trien cham.<br /> 163,6 ty USD von dang ky, trong dd 57 ty Vi du: cdng n h a n n g a n h k h a i mo chi tang<br /> USD da dddc thiic hien (3). Vdi sd vo'n dd, tii 255.800 ngiidi n a m 2000 len 431.200 nam<br /> h a n g ngan doanh nghiep 100% vdn nydc 2008. Trong khi dd, so' cdng n h a n thugc<br /> ngoai hofic lien doanh vdi cac doanh nghiep nhiing n g a n h cdng nghiep che bien (nhd<br /> trong niidc da ra ddi, t a p t r u n g tai cac khu may mac, giay da, dien tii, vat Ueu xay<br /> cong nghiep, k h u che xua't. Liic lyong cdng diing, dd go, suta, bia, niidc nggt...) cd nhu<br /> n h a n lam viec tai cac doanh nghiep cd vdn e l u ldn tren thi triidng trong nydc va phuc<br /> dau tii nydc ngoai cling ngay cang t a n g len: •vu xua't k h l u . Cling nhii thugc cac nganh<br /> nam 1995 la 100.000 ngydi, n a m 2000 la xay diing, giao thong van tai, thong tin hen<br /> 407.565 ngiidi, n a m 2007 t a n g len den lac... dap ling yeu e l u xay diing ket ca'u ha<br /> 1.685.861 ngiidi. t i n g ky t h u a t cho cong nghiep hda, hien dai<br /> N h y vay, hien nay giai ca'p cong n h a n cd hda da't niidc deu p h a t trien ra't nhanh. Vi<br /> m a t d ta't ca cac loai hinh doanh nghiep du: sd cong n h a n thugc cac n g a n h cong<br /> Giai cap c6ng nhan Viet Ram...<br /> <br /> nghiep che bien tii tren 3,5 trieu ngydi nam doan D l u khi la 43,3%, Tap doan Dien liic -<br /> 2000 da tang len 6,3 trieu ngydi nam 2008. 28,5%, Tap doan Byu chinh - Vien thdng -<br /> Trong ciing thdi gian, cong nhan trong 26,5%, Tap doan Cdng nghiep Tau thuy -<br /> nganh xay dyng da tang tuf tren 1 trieu 17,9%,...<br /> ngiidi len g i n 2,4 trieu ngydi.<br /> Ndm Id, trii bg phdn cong nhdn co trinh<br /> Boh Id, trinh do hgc vdn, ky ndng nghe do hgc vdn, tay nghe thugc loai khd vd cao,<br /> nghiep ciia mgt bg phdn cong nhdn dd diidc thu nhdp cua da sd cong nhdn cdn thap vd<br /> ndng len, nhiing da so' cdn d mdc trung khong dn dinh; ddi song vdt chdt kho khan,<br /> binh, trung binh thap vd thap. ddi sdng tinh thdn ngheo ndn.<br /> <br /> Theo cac so' lieu thd'ng ke, nam 1986 Nhin chung, so vdi thdi k^ trddc ddi mdi,<br /> tinh chung trong ca nydc, so' cdng n h a n cd thu nhap va ddi sdng cua bg phan cdng<br /> trinh do t r u n g hgc cd sd la 57,5%, t r u n g hgc n h a n cd trinh do hgc va'n va tay nghe bac<br /> phd thdng la 42,5%, cdn cao dang va dai kha, bac cao tai nhiing ddn vi san xua't<br /> hgc thi h a u nhii chiia cd ai (4). Den giiia kinh doanh va dich •vu cong nghiep thugc<br /> nam 2007, tren dia ban Ha Ngi cd 850.900 ta't ca cac t h a n h p h l n kinh te da difdc cai<br /> cdng nhan. Trong dd, ve hgc va'n: 2% cdng thien dang ke. Vf du: Nam 2007, thu nhap<br /> n h a n cd trinh do tieu hgc, 17% - ed trinh do binh quan cua cdng n h a n doanh nghiep<br /> trung hgc cd sd, 56% - cd trinh do t r u n g hgc nha niidc trong cac nganh d l u khi, than,<br /> phd thong, 25% - cd trinh do tif cao ding, dien lyc, xi mang... tii khoang 3,2 - 4,5<br /> dai hgc trd len; ve chuyen mdn: 28% cdng trieu ddng/thang. Tuy nhien, tai khdng it<br /> n h a n chda qua dao tao nghe, 47% - cd trinh doanh nghiep ciia t d n h a n va doanh nghiep<br /> do dao tao sd - t r u n g ca'p (5). Trong cdng 100% vdn d l u tii niidc ngoai (tiic doanh<br /> thdi gian, tai T h a n h pho' Hd Chi Minh cd nghiep FDI), siic lao dgng cua cdng n h a n bi<br /> 1,5 trieu cdng n h a n . Trong dd, ve hgc va'n: chii khai thae qua miic: Trong nhieu trUdng<br /> 56,7% cdng n h a n cd trinh do trung hgc cd hdp, cdng n h a n phai iam -viec trung binh 10<br /> sd; so' cdn lai cd trinh do tii t r u n g hgc phd tieng/ngay ma tien liidng diidc tra khdng<br /> thong trd len (6). Nhin chung, trong giai tiidng xiing. Theo bao cao cua Tong Lien<br /> cap cdng n h a n ca nydc, ty le cong n h a n cd doan Lao dgng Viet Nam t h a n g 10-2007, cd<br /> trinh do van hda va chuyen mon tha'p, 57,6% cdng n h a n trong doanh nghiep FDI<br /> t r u n g binh tha'p va t r u n g binh v l n chiem va 43,4% cdng n h a n doanh nghiep tU n h a n<br /> da so'. Tuy vky, ty le cdng nhan, nha't la Idp cho rang: t h u n h a p cua hg tif doanh nghiep<br /> cong n h a n tre, cd trinh do tii cao dang, dai khdng dam bao cugc song. Dai da so' cong<br /> hgc trd len da d i n d i n t a n g len. Dac biet, nhan, nha't la cdng n h a n lao dgng gian ddn,<br /> trong mgt so' n g a n h kinh te - ky t h u a t quan cd thu n h a p tif 300.000 ddng - 1 trieu<br /> trgng n h y d l u khi, dien liic, biiu chinh -viin ddng/thang; chi cd 23,8% cdng n h a n cd mifc<br /> thong..., cdng n h a n cd trinh do hgc va'n va thu n h a p tren 1,5 trieu ddng/thang (7). Tai<br /> ky nang nghe nghiep cao da chiem mgt ty nhiing doanh nghiep dd, cac che do hdp<br /> le dang ke. Bao cao cua cac tap doan kinh ddng lao dgng, bao hiem xa hgi, tra cong<br /> te, tdng cong ty va cac doanh nghigp ldn iam them gid... chd cong n h a n khong dyoc<br /> t h a n g 12-2007 cho biet: Ty le td't nghiep cao chu thyc hien nghiem chinh. Cdng tac<br /> dang, dai hgc trd len trong tdng so' cong t h a n h tra, kiem tra ciia cac cd quan cd<br /> n h a n (can bg, cdng n h a n •vien) cua Tap t h l m quyen dd'i vdi viec cha'p h a n h Bg lugt<br /> 6 Rghien CUTI Ljeh sir. s6 4.2Q1Q<br /> <br /> Lao dgng tai cac doanh nghiep FDI va hdp ly: Dai da so' cong nhan lam viec tai cac<br /> doanh nghiep tii nhan bi buong long. Vai nganh gia cong, l i p rap va khai thae tai<br /> trd ciia cong doan trong •viec bao v$ Idi fch nguyen, trong khi thieu nghiem trgng cong<br /> chinh dang cua cong nhan tai cac doanh nhan lanh nghe thugc cac nganh ch§^ tao<br /> nghiep a'y cdn md nhat. Dieu dd giai thich may, nha't la che tao day chuyen cd khi tii<br /> tai sao, nhiing nam gin day hang ngan dgng hda. Vifc iam, thu nheip va ddi sdng<br /> cugc dinh cong tii phat cua cong nhan da vat cha't, tinh t h i n cua mgt bg phan dang<br /> nd ra. Tai mgt so' thanh pho' ldn va khu ke cong nhan, nha't la nhiing cong nhan lao<br /> cong nghiep tap trung, nha cl cua da so' dgng gian ddn, tai khong ft doanh nghiep<br /> cdng nhan, viec lam dn dinh cua bg phan FDI va doanh nghiep tii nhan dang gap<br /> cong nhan lao dgng gian ddn trd thanh va'n nhieu khd khan, bifc xiic.<br /> de xa hgi bifc xiic (8).<br /> Cach day tren 150 nam, khi de cap den<br /> Thdi gian lam •viec cang thing, thu nhap tinh trang tha hda lao dgng cua cong nhan<br /> khong tydng xifng, an uong kham khd, nha dudi chu nghia tii ban the ky XIX, C. Mac<br /> 6 chui riic, chung dung va ddi song tinh da tifng •viet: "Lao dgng [cua ngiidi cong<br /> t h i n ngheo nan la nhiing nguyen nhan iam nhan] san xua't ra nhiing vat phlm kj^ dieu<br /> nay sinh cac te nan xa hgi trong mgt bg cho nhiing ngiidi giau, nhiing nd lai san<br /> phan cong nhan. xua't ra sii b i n ciing hda cua cong nhan. No<br /> tao ra lau dai, nhifng nd ciing tao ra ca<br /> Tdm lai, trai qua hdn hai thap nien ddi<br /> nhiing nha d chugt cho cong nhan. Nd sang<br /> mdi, giai ca'p cong nhan niidc ta da tang<br /> tao ra cai dep, nhiing cung iam que quat<br /> nhanh ve so' liidng, da dang hda ve cd ca'u,<br /> cong nhan..." (10).<br /> trinh do hgc va'n va ky nang nghe nghiep<br /> dydc nang len; bg phan cong nhan tri thifc O nifdc ta hien nay, di nhien ddi song<br /> da bat dlu hinh thanh. Nam 2006, cong vat cha't va tinh t h i n cua giai ca'p cong<br /> nhan trong cac loai hinh doanh nghiep nhan ndi chung, nhat la nhiing cong nhan<br /> (nha nifdc, dan doanh va cd vo'n dlu ty cd trinh do hgc va'n va tay nghe cao, da<br /> nydc ngoai), chiem 71% tdng so'cong nhan, diidc cai thien ro ret, khac xa so vdi tinh<br /> da gdp phln tao ra 70% san phlm trong canh m l C. Mac da mo ta tren day. NhUng<br /> nydc (9). Vdi sii tien bg va sii ddng gdp a'y, neu vdi tinh t h i n "nhin thing vao sii that"<br /> giai ca'p cong nhan da to ra xifng dang vdi thi chiing ta khong the khCng thifa nhan<br /> vai trd la chu lUc trong sii nghiep cong ring: Ben canh nhiing Uu diem vh thanh<br /> nghiep hda, hien dai hda da't niidc. tliu to ldn da dat diidc, sii lanh dao cua<br /> Dang, sii quan ly cua Nha niidc doi vdi v^ec<br /> Tuy nhien, so vdi yeu elu cua giai doan xay diing giai ca'p cong nhan ciing con<br /> dly manh cong nghidp hda, hien dai hda khdng ft han che, ba't cap. Dien hinh la,<br /> da't nydc, giai ca'p cong nhan cdn khong it trong mgt thdi gian kha dai chiing ta qua<br /> mat han che va yeu k6m: P h l n 16n cong nha'n manh den viec diia vao Idi the gia<br /> nhan xua't than tif nong dan chiia diidc dao nhan cong re de thu hiit vo'n d l u tU niidc<br /> tao cd ban va cd he thd'ng. Cong nhan cd ngoai va huy dgng vo'n d l u tii trong niidc.<br /> trinh do hgc va'n va chuyen mon thugc loai Quan diem dd ta't yeu d i n den viec quy<br /> kha va cao con chiem mgt ty le nho. Cd ca'u dinh llidng toi thieu cua cong nhan lao<br /> nganh nghe trong giai ca'p cong nhan chiia dgng (i mifc tha'p (miic tiidng diidng 35<br /> giai cap c6ng nhan Viet Ram...<br /> <br /> USD/ngUdi/thang sudt nhieu nam hen den ifng ty trgng cua nganh nong nghiep. Trong<br /> thang 1-2008 mdi dieu chinh len) (11). ciing thdi gian, vdi da phat trien ciia giao<br /> II. XU H U 6 N G P H A T TRIEN CUA GIAI due va dao tao, khoa hgc va cong nghe,<br /> CAP CONG NHAN TRONG TONG THE trinh do hgc va'n va ky nang nghd nghiep<br /> CO CAU XA H O I VIET NAM DEN N A M cua giai ca'p cdng nhan, ciing nhy cua cac<br /> 2020 - N H U N G VAN DE D A T RA giai ting xa hgi khac se ngay cang dydc<br /> nang cao.<br /> Hien nay, niidc ta vln dang b trong thdi<br /> ky qua do di len chu nghia xa hgi. Nen Vdi trien vgng phat trien dd, sd liidng,<br /> kinh te thi triidng dinh hiidng xa hgi chii cha't llidng, cd ca'u ciia giai ca'p cong nhan<br /> nghia vdi nhieu hinh thifc sd hiiu, nhieu trong tdng the cd ca'u xa hgi Viet Nam ciing<br /> thanh p h l n kinh te dan xen vdi nhau, hd se tiep tuc phat trien theo hiidng vifa da<br /> trd lln nhau cdn tdn tai trong mgt thdi gian dang vifa phong phii hdn. , (<br /> dai. Sii nghiep dly manh cong nghiep hda. Cd the tha'y rd dieu nay qua bang 2.<br /> <br /> Bang 2: Xu hiidng phat trien cua giai cap cong nhan trong tong the<br /> col cau xa hgi Viet Nam den nkm 2020<br /> <br /> Tinh hinh 2008 Dii bao den 2020 |<br /> So' Iiiofng Tyle So' Iv/dng Tyle<br /> (ngan ngiidii) (%) (ngan ngifdi) (%)<br /> - Dan so' 85.600* 97.000<br /> - Tong lao dgng xa hoi 44.915 100,00 56.000 100,00<br /> Trong do:<br /> + Cong nhdn 11.568 25,76 25.760 46,00<br /> + Nong ddn 24.000 53.43 15.680 28.00<br /> + Tri thdc 3.915" 8,72 6.720 12,00<br /> + Doanh nhdn 512" 1,14 1.120 2,00<br /> + Tieu thUdng, tieu chd 3.941" 8,77 5.992 10,70<br /> + Cdc nhom dich vu ldm thue<br /> vd lao dgng tii do 979 2,18 728 1,30<br /> Nguon: Nien gidm thdng he 2008; Ket qud sd bg tdng dieu tra ddn so'ngdy 1-4-2009;<br /> Bdo cdo ket qud dU bdo ddn sdViet Nam 1999-2024. Nxb. Thong ke, H& Npi, 2000.<br /> * Da dieu chinh theo ket qua sd bo tong dieu tra dan so ng&y 1-4-2009.<br /> ** ChUa c6 so li^u n&m 2008, t^m U6c tfnh dya vio so li$u cua cac n&m trUdc.<br /> <br /> hien dai hda, gin lien vdi phat trien kinh te Nhii Bdng 2 cho tha'y: Theo dii bao,<br /> tri thiic tiep tuc diidc dly manh nhim tao trong thap nien tdi, giai ca'p cong nhan ra't<br /> ra nen tang de den nam 2020 Viet Nam cd cd the se tiep tuc tang nhanh ve so' lygng:<br /> ban trcl thanh mgt nifdc cong nghiep theo Tii gin 11,6 trieu ngiidi hien nay tang len<br /> hydng hien dai. Cd quan he mat thiet vdi hdn 25,7 trieu, chiem khdang 46% tdng lao<br /> qua trinh nay, cd ca'u kinh te va cd ca'u lao dgng xa hgi vao nam 2020 (12).<br /> dgng tiep tuc chuyen djch theo hydng tang Xdt theo thanh phln kinh te va loai<br /> nhanh ty trgng cua cac nganh cong nghiep hinh doanh nghiep, thi bg phan cong nhan<br /> va dich •vu, ddng thdi giam mgt each tiidng doanh nghiep nha niidc se tang khdng<br /> 8 Rghien ciiru Lich sit. s6 4.2010<br /> <br /> nhieu do quy mo cac doanh nghiep cd the ca'u xa hdi d nydc ta den nam 2020 va<br /> 16n len, nhyng so' Ivfdng doanh nghiep lai nhiing va'n de dat ra, chiing tdi xin de xua't<br /> giam di khi qua trinh cd p h l n hda tiep tuc ma'y giai phap chu yeu sau day:<br /> dydc thiic hien. Bg phan cdng nhan cac loai<br /> Mgt la, xdy diing mgt cd cdu xd hgi<br /> hinh doanh nghiep ngoai nha nydc (ggi<br /> thong nhdt trong da dgng, diia tren cd sd<br /> chung la doanh nghiep dan doanh) se tang<br /> hdi hoa Icfi ich giiia cdc giai cdp, tdng Idp<br /> manh. Bg phan cdng nhan doanh nghigp cd<br /> xd hgi khdc nhau, kien tao dong thudn,<br /> vo'n dlu ty nddc ngoai ciing tang dang ke.<br /> tdng ciidng dodn ket de chung sde phdn<br /> Tuy nhien, dieu quan trgng nha't khong ddu cho muc tieu ddn giau, niidc manh, xd<br /> phai la sii gia tang ve so' lydng va ty le cdng hgi cong bdng, ddn chu, vdn minh.<br /> nhan trong tdng lao dgng xa hgi. Ma chfnh Cha "hba" va chii "dong" \k nhiing triet<br /> mgt so' van de cd ban cd lien quan den •viec ly quan trgng cua dan tgc ta trong qua<br /> nang cao chat liidng cua giai ca'p cdng nhan trinh diing niidc va giii niidc. Cud'i the ky<br /> diidc dat ra sau day mdi that sy cd y nghia XIII, triidc khi ma't, TrIn Hiing Dao da dan<br /> cdt tif nha't: i) Di ddi vdi viec phat trien dd vua TrIn Anh Tdng: Liic thyong thi la'y<br /> nhanh ve so' Iddng, phai iam sao xay diing "Khoan thii sde ddn de ldm ke sdu re ben<br /> diidc mgt giai ca'p cdng nhan cd kha nang gdc, do Id thUdng sdch giU niidc". Liic cd giac<br /> tiep can va iam chu khoa hgc - cdng nghe dii kdo sang xam la'n, thi "Vua toi dong Idng,<br /> hien dai trong dieu kien phat trien kinh te anh em hda muc, cd niidc gop sde lgi md<br /> tri thifc va hgi nhap kinh te qud'c te; ii) ddnh". Ve sau, tdng ket bai hgc ldn nha't<br /> Cung vdi qua trinh chuyen dich cd ca'u lao trong Lich sii niidc ta, Hd Chf Minh keu ggi:<br /> dgng nghe nghiep cua toan xa hgi, lam sao "Ddn ta xin nhd cha dong I Dong tinh, dong<br /> day manh qua trinh chuyen dich cd ca'u sde, ddng Idng, dong minh" (13). De thdc<br /> theo nganh nghe cua ban than giai ca'p hien diidc chii "ddng" a'y, Hd Chf Minh cho<br /> cdng nhan ma chu yeu la giam din ty trgng ring trong tifng giai doan cu the, Dang lanh<br /> cong nhan trong cac linh viic gia cong, lip dao each mang phai cd cac chfnh sach dap<br /> rap va khai thae tai nguyen khong tai sinh; ifng diing Idi fch thiet than ciia mgi giai ting<br /> tang nhanh ty trgng cong nhan trong cac xa hgi, mgi gidi ddng bao, khong thien lech<br /> linh •viic thiet ke, che tao thugc cac nganh va bd sdt mgt ai. Trong phat trien kinh te,<br /> cdng nghiep miii nhgn; iii) Lam gi va lam xa hgi, Ngiidi chu triidng "thUc hien chinh<br /> the nao de "giai tha hda" cho bg phan cdng sdch cong vd tii deu diidc chieu cd, chu vd<br /> nhan tay nghe tha'p, giam ty le tha't nghiep thddeuc6ldi"{14).<br /> hoac khong cd viec lam dn dinh, nang cao<br /> Ke thifa truyen thong tot dep cua cha<br /> ddi sd'ng vat cha't va tinh t h i n cho hg, han<br /> ong, van dung va phat trien sang tao tii<br /> che sii phan hda giau ngheo trong ngi bg<br /> tydng Hd Chf Minh trong dieu kien cua sy<br /> giai ca'p cdng nhan.<br /> nghiep ddi mdi toan dign da't niidc. Dang ta<br /> chu triidng: Thiic hign dai doan ket toan<br /> i n . MAY GIAI PHAP CHU YEU<br /> dan tgc. La'y muc tieu giii viing dgc lap,<br /> Tif ta't ca nhiing dieu da trinh bay 6 tren thdng nha't cua To qude, •vi dan giau, niidc<br /> ve thiic trang giai ca'p cong nhan Viet Nam manh, xa hgi cong bing, dan chu, van minh<br /> sau hdn 20 nam ddi mdi, cd dii bao xu lam diem tiidng ddng de gin bd ddng bao<br /> hudng phat trien cua nd trong tdng the cd cac dan tgc, tdn giao, giai ca'p, t i n g 16p<br /> Qiaieap efing nhan Viet Ram...<br /> <br /> n h a n dan; xda bd mgi- mac cam, dinh kien, nghiep cao. Cuo'i the ky XIX, Ph. Angghen<br /> p h a n biet ddi xit ve qua khit, t h a n h p h l n cung da triic tiep dat ra nhiem vu xay diing<br /> giai ca'p. Tdn trgng nhiing y kien khac "giai ca'p v6 san lao dgng trf dc", de khi each<br /> n h a u khong trai vdi Idi fch chung cua dan mang vd san t h a n h cdng, giai ca'p nay cd<br /> tgc, xay dyng tinh t h i n ccli md, tin cay l l n the " n i m la'y •viec quan ly khong phai chi<br /> nhau, hiidng tdi tydng lai (15). bg may chfnh tri ma cdn ca toan bg nen san<br /> xua't xa hgi niia" (17).<br /> Diidng nhien, giiia cac giai ca'p, t i n g Idp<br /> hdp t h a n h cd ca'u xa hgi hien nay ciing cd O Viet Nam, sau Dai hgi l l n thif II ciia<br /> nhiing liic nay sinh mau t h u I n ve Idi fch Dang (1951), Hd Chf Minh da sdm neu len<br /> nhii m a u t h u i n giiia chu doanh nghiep va dinh hiidng cd t i m nhin xa ve "tri thdc hoa"<br /> cdng n h a n , giiia thiidng lai t h u mua nong cdng ndng (18).<br /> san va nong dan,... Nhdng, dd la nhiing<br /> Trong thdi ky chien Iddc mdi (2011-<br /> mau t h u I n trong ngi bg n h a n dan. Vi the,<br /> 2020), khi Dang ta dii kien d l y n h a n h td'e<br /> cd the va c l n phai giai quyet chiing thdng<br /> do va nang cao cha't lydng thiic hien cong<br /> qua cac bien p h a p giao due, van dgng,<br /> nghiep hda, hien dai hda, phat trien kinh<br /> thuyet phuc, dd'i thoai, ket hdp vdi •viec<br /> te tri thiic, thi viec thiic hien "trf thitc hda"<br /> thiidng xuyen dieu chinh nhiing chfnh sach<br /> cong nhan, t a n g n h a n h dgi ngii cdng n h a n<br /> chua hdp ly, bd sung nhiing chfnh sach cdn<br /> cd trinh do hgc va'n va ky n a n g nghe nghiep<br /> thieu n h i m thiic hien hai hda Idi fch giiia<br /> cao lai cang trd t h a n h mgt ddi hoi ca'p thiet.<br /> cac ben, tao ra sii ddng t h u a n xa hgi, bao<br /> Va day Cling chfnh la giai phap cd trien<br /> dam cho sy p h a t trien n h a n h , lanh manh<br /> vgng nha't de md rgng viec iam, nang cao<br /> va ben •viing cua da't niidc.<br /> t h u nhap, cai thien mgt each cd ban ddi<br /> Hai la, pkdt trien giai cdp cong nhdn ve sd'ng vat cha't va van hda cho giai ca'p cong<br /> sd llidng vd chdt liidng, thiic hien "tri thdc n h a n (ke ca "giai t h a hda" cho bg phan cong<br /> hoa" cong nhdn, tdng nhanh dgi ngu cong n h a n cd tay nghe tha'p), tao tien de va dieu<br /> nhdn co trinh do hgc vdn vd ky ndng nghe kien p h a t huy d hg tinh t h i n yeu nddc, yeu<br /> nghiep cao, ddp dng yeu cdu ddy manh chu nghia xa hgi, y thiic giai ca'p va ban<br /> cong nghiep hoa, hien dgi hoa. phdt trien linh chfnh tri de thyc sii ddng diidc vai trd<br /> kinh te tri thdc, xdy diing thdnh cong chu chii lyc trong sii nghiep xay dyng chu<br /> nghia xd hgi d niidc ta. nghia xa hgi.<br /> <br /> Ngay tif giuta the'ky XIX, C. Mac da tien Nhiing n a m s i p tdi, tren cd sd tifng bydc<br /> doan: Cung vdi da p h a t trien cua dai cdng thyc hien phd cap giao due trung hgc phd<br /> nghiep t r e n cd sd ifng dung rgng rai nhiing thong, md rgng giao due t r u n g hgc chuyen<br /> t h a n h t d u khoa hgc, thi lao dgng cua ngiidi nghiep, n a n g cao cha't lydng giad due dai<br /> cong n h a n diidc "bieu hien ra khdng phai hgc, c l n sdm dinh hydng va cd ke hoach<br /> chii yeu la lao dgng diidc n h a p vao qua day m a n h •viec dieu chinh cd ca'u theo<br /> trinh san xua't, ma chu yeu la mgt loai lao nganh nghe cua giai ca'p cdng nhan: Giam<br /> dgng kiem soat va dieu khien ban t h a n qua d i n ty trgng cdng n h a n trong cac linh viic<br /> trinh san xua't" (16). Trong dieu kien n h y gia cong, l i p rap va khai thae tai nguyen<br /> the, bg p h a n chii yeu trong giai ca'p cdng khdng tai sinh. Tang n h a n h ty trgng cong<br /> n h a n phai dygc dao tao de trd t h a n h cdng n h a n trong cac linh viic thiet ke, che tao<br /> n h a n cd t r i n h do hgc va'n va ky nang nghe thugc cac nganh cong nghe thong tin, cdng<br /> 10 Rghien curu Lich sir. s6 ^.2010<br /> <br /> nghe nang liidng sach, cong nghg vat lieu bao hiem y te... doi vdi cong nhan. Cham lo<br /> mdi, cong nghe tii dgng hda..., tao ra gia tri xay diing, cung co' va phat huy vai tro cua<br /> gia tang ngay cang cao cho hang hda va Cong doan cd sd trong viec bao v$ quyen Idi<br /> dich vu cong nghiep Viet Nam. Nhd vay ma chfnh dang, hdp phap cua cong nhan tai cac<br /> cd the khdng ngifng tang them thu nhap, cd scl san xua't kinh doanh thugc mgi thanh<br /> cai thien mgt each cd ban ddi song vat cha't phln kinh te. Chii trgng giai quyet vln de<br /> va van hda cua giai ca'p cong nhan. nha 6 cua cong nhan tai cac khu cong nghidp<br /> Triidc mit, cln kip thdi s^a ddi, bd sung tap trung va do thi ldn. Xay diing quan h§<br /> va hoan thien cac chfnh sach ve lao dgng, lao dgng hai hda, on djnh, tien bg trong cac<br /> tien lifdng, bao hg lao dgng, bao hiem xa hgi. loai hinh doanh nghiep.<br /> <br /> <br /> CHU THICH<br /> (1). Tong c\ic Tho'ng ke: Nien gidm thdng ke (11). Theo Bo Lao dong, ThUdng binh vk Xa hpi,<br /> 2008. Nxb. Thong ke, Hk N6i, 2009, tr. 123. tit ng^y 1-1-2008 miic lUdng toi thieu chung ciia<br /> (2). Tdng cyc Tho'ng ke: Nien gidm thd'ng ke cong nhan t y 450.000 ddng/thang (tiing ap dyng tii<br /> 2008, add, tr. 130, 197-199. nhieu nfim truac d6) dU(?c tSng len 802.000 -<br /> 3). Tdng eve Thdng ke: Nien gidm thd'ng ke 1.000.500 ddng/thang tai cac doanh nghidp FDI, vk<br /> 2008, sdd, tr. 103 len 540.000 - 621.000 ddng/thang tai cdc doanh<br /> (4). Xem Cao Vfin LUcjng: Cdng nghiep hoa, nghidp trong nUdc (Xem bao Tudi tre, ngky 23-10-<br /> hien dgi hoa vd sU phdt trien giai cdp cdng nhdn. 2007).<br /> Nxb. Chi'nh tri Quoc gia, Hk Noi, 2001, tr. 75. (12). Du thao Chien lugc xdy diing giai cdp cdng<br /> (5). Xem Bdo cdo cua Dodn khdo sdt miin Bdc nhdn.Viet Nam (2010-2020), do Tong Lien dokn<br /> (phye vv Hoi nghi Trung Udng 6, kh6a X). Hk Noi, Lao dong Vi^t Nam chu tri bien so^n, dUa ra dii<br /> thang 8-2007, tr. 15. bao giai cfii'p cong n h a n se chiein khoang 60% lUc<br /> (6). Xem Bdo cdo cua Doan khdo sdt mien Nam lU^ng lao dong xa hoi v^o nSm 2020. Chiing toi cho<br /> (phuc vy Hoi nghi Trung Udng 6, khoa X). Hk Noi, ty 1^ d6 \k qua cao.<br /> thang 7-2007, tr. 2. (13). Hd Chf Minh: Todn tap, tAp 3. Nxb. Chinh<br /> (7). Tdng Lien dokn Lao dong Vi?t Nam: ThUc tri quoc gia, Hk Noi, 1995, tr. 229.<br /> trang giai cdp cdng nhdn Viet Nam. Hk Noi, thang (14). Hd Chi Minh: Todn tap, ikp 7. Nxb. Chinh<br /> 10-2007, tr. 19-20. tri quoc gia, Hk Noi, 1996, tr. 361.<br /> (8). Theo dieu tra cua Tdng Lien dokn Lao dong (15). Xem Dang Cong san Vi^t Nam: Vdn kien<br /> Vi$t Nam, c6 51,7% cong nhan trong doanh nghidp Dgi hgi dgi bieu todn qud'c ldn thd IX. Da din, tr.<br /> FDI, 35,6% c6ng nhan trong doanh nghidp ciia tU 123; Vdn kien Dgi hgi dgi bieu todn quoc ldn thvC<br /> nhan phai di thue nhk tro; c6 14,7% cong nhan X D a d i n , tr. 116.<br /> trong tinh tr^ng thUcing xuyen thieu vi$c Ikm hoSc (16). C. Mac v^ Ph. Angghen: Todn tdp, tftp 46,<br /> c6 vi^c Iktn khong dn dinh. p h i n II. Da d i n , tr. 369.<br /> (9). Theo Tdi lieu nghien cdu Nghi quyet Hgi (17). C. Mac va Ph. Angghen: Todn tap, t^p 22.<br /> nghi Trung Uang 6 khoa X. Da d5n, tr. 11. Da dSn, tr. 613.<br /> (10). C. Mac vk Ph. Angghen: Todn tap, tftp 42. (18). Hd Chi Minh: Todn tap, t i p 6. Nxb Chinh<br /> Da din, tr. 131. trj quoc gia, Hk Ngi, 1996, tr. 203.<br />