Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
GI I PHÁP T PHÁ TRONG PHÁT TRI N NGU N<br />
NHÂN L C KHOA H C K THU T KHÍ T NG TH Y<br />
V N VI T NAM TR C B I C NH BI N I KHÍ H U<br />
Nguy n Th Luy n, Lê Thanh Th y<br />
Tr ng i h c T i nguyên v Môi tr ng H N i<br />
Tóm t t<br />
Bi n i khí h u toàn c u ã và ang là nguy c e d a tr c ti p n s t n<br />
vong c a nhi u qu c gia dân t c trên th gi i. Bi n i khí h u s gây ra nh ng<br />
th m h a thiên tai có ngu n g c khí t ng th y v n (KTTV) ngày càng tr nên ph c<br />
t p, kh c nghi t, khó l ng, v i s c tàn phá, h y ho i i s ng, kinh t - xã h i vô<br />
cùng l n, nh h ng tr c ti p n s phát tri n b n v ng kinh t - xã h i, m b o<br />
qu c phòng, an ninh c a n c ta. Do ó, phát tri n ngu n nhân l c khoa h c k<br />
thu t KTTV là m t v n c p thi t, òi h i ph i nghiên c u tìm ra gi i pháp c<br />
thù, mang tính t phát m i th c hi n có hi u qu m c tiêu phát tri n b n v ng kinh<br />
t - xã h i, b o v T qu c hi n nay. ó là: Tuy n ch n, ào t o tài n ng tr và có<br />
ch , chính sách m nh thu hút nhân tài vào công tác, c ng hi n, phát tri n<br />
ngành KTTV th i k m i.<br />
1. Bi n i khí h u t ra yêu c u phát tri n ngu n nhân l c khoa h c k<br />
thu t KTTV góp ph n phát tri n b n v ng kinh t - xã h i n c ta hi n nay<br />
T ch c Khí t ng th gi i ã c nh báo Vi t Nam l m t trong nh ng qu c<br />
gia ch u nh h ng n ng n nh t c a bi n i khí h u (B KH). Trong Chi n l c<br />
phát tri n kinh t - xã h i giai o n 2016 - 2020, ng ta ã ra m t trong nh ng<br />
nhi m v v gi i pháp ch y u, ó l “Nâng cao n ng l c d báo, c nh báo thiên tai,<br />
giám sát B KH. Th c hi n có hi u qu công tác phòng, ch ng thiên tai, ng phó<br />
v i B KH v tìm ki m c u n n, c u h ” [1]. B KH ã v ang gây ra nh ng th m<br />
h a thiên tai có ngu n g c KTTV ng y c ng tr nên ph c t p, kh c nghi t, khó<br />
l ng, v i s c t n phá, h y ho i i s ng, kinh t - xã h i vô cùng l n, nh h ng<br />
tr c ti p n s phát tri n b n v ng kinh t - xã h i, m b o qu c phòng, an ninh<br />
c a n c ta. G n ây, c n bão s 1 n m 2016 ã gây thi t h i n ng n v ng i v<br />
t i s n các t nh B c b , ch riêng t nh Nam nh ã thi t h i h ng nghìn t ng<br />
v còn c p i sinh m ng c a nhi u ng i dân.<br />
H n n a, ng nh KTTV Vi t Nam hi n nay, không ch có nhi m v nghiên c u,<br />
i u tra c b n; d báo th i ti t v thiên tai có ngu n g c KTTV m còn nghiên c u,<br />
cung c p lu n c khoa h c KTTV ph c v cho m i ng nh, m i l nh v c c a i<br />
s ng xã h i, ng th i góp ph n kh ng nh vai trò c a khoa h c, công ngh ang<br />
tr th nh l c l ng s n xu t tr c ti p trong phát tri n kinh t - xã h i, nh t l kinh<br />
t tri th c n c ta. i u ó ã c kh ng nh trong Chi n l c phát tri n ng nh<br />
KTTV n n m 2020 do Th t ng Chính ph ban h nh ng y 22 tháng 6 n m 2010.<br />
Chi n l c xác nh: Phát tri n ng nh KTTV ng b theo h ng hi n i hoá; l y<br />
vi c u t cho khoa h c, công ngh v o t o ngu n nhân l c l m gi i pháp ch<br />
y u phát tri n. Do ó, vi c nâng cao ch t l ng ngu n nhân l c khoa h c k<br />
thu t KTTV tr th nh v n c p bách trong phát tri n b n v ng kinh t - xã h i v<br />
b o v T qu c. Tuy nhiên, vi c phát tri n ngu n nhân l c khoa h c k thu t KTTV<br />
Vi t Nam hi n nay còn nhi u h n ch , b t c p, r t c n kh c ph c, m i áp ng c<br />
m c tiêu ã ra trong Chi n l c phát tri n ng nh KTTV, ó l : n n m 2020<br />
ng nh KTTV Vi t Nam t trình khoa h c, công ngh tiên ti n c a khu v c châu<br />
113<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />
Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
Á, có n ng l c i u tra c b n, d báo KTTV, ph c v yêu c u phòng tránh v<br />
gi m nh thi t h i do thiên tai, áp ng yêu c u phát tri n kinh t - xã h i, b o m<br />
qu c phòng, an ninh [6]. H n n a, t i H i ngh Trung ng l n th 7, khóa XI,<br />
ng ta nh n m nh: “Xây d ng, phát tri n n ng l c nghiên c u, giám sát B KH,<br />
d báo, c nh báo thiên tai t trình t ng ng nhóm các n c d n u trong<br />
khu v c ông Nam Á. Th ng xuyên c p nh t, ho n thi n k ch b n B KH, n c<br />
bi n dâng c th cho giai o n n n m 2030 v t m nhìn n n m 2050” [4].<br />
Theo các nh khoa h c KTTV, t th c ti n bi n ng b t th ng c a th i ti t<br />
v thiên tai n c ta trong nh ng n m qua, ã v ang t ra nh ng thách th c<br />
m i cho ng nh KTTV n c ta. Công tác d báo, nghiên c u ng d ng v i u tra<br />
c b n v KTTV tr nên vô cùng ph c t p v khó kh n. H n lúc n o h t, th c ti n<br />
ang t ra v n phát tri n ngu n nhân l c khoa h c k thu t KTTV Vi t Nam v<br />
s l ng, ch t l ng v c c u. B i, mu n d báo chính xác các hi n t ng KTTV,<br />
m t m t, c n t ng s l ng v u t hi n i hóa các tr m quan tr c, yêu c u n y<br />
t t y u ph i phát tri n v s l ng, c bi t l ch t l ng nhân l c quan tr c KTTV,<br />
có th l m ch các máy móc, thi t b quan tr c hi n i; m t khác, c n phát tri n<br />
v ch t l ng nhân l c i u tra c b n, ki m soát v ch nh biên s li u, nhân l c d<br />
báo v nhân l c nghiên c u khoa h c. Nh v y, nâng cao trình nh n th c v n ng<br />
l c chuyên môn, nghi p v cho cán b khoa h c k thu t KTTV l m t t t y u. Vi c<br />
nâng cao trình cho i ng cán b khoa h c k thu t c a Ng nh không ch t p<br />
trung các c quan trung ng m ph i c bi t quan tâm n v n n y c các<br />
i KTTV khu v c, t nh v các c quan, n v óng các a b n khó kh n, vùng<br />
sâu, vùng xa. Th c t ch ra r ng, hi n t ng bão xu t hi n t Bi n ông, nh ng<br />
trong nh ng n m g n ây, không ch gây thi t h i cho các t nh, th nh v a ph ng<br />
ven bi n, m còn gây thi t h i v ng i v t i s n vùng núi n c ta, do l ng<br />
v l quét x y ra sau bão. Ban Ch o phòng, ch ng l t, bão Trung ng cho r ng<br />
l quét, s t l t x y ra nhi u t nh mi n núi n c ta ang c n có gi i pháp phòng,<br />
ch ng hi u qu h n. Chính ph ã ch o các t nh có nguy c x y ra l quét, s t<br />
l t ph i ch ng xây d ng b n phân vùng v h th ng c nh báo n i có l<br />
ng, l quét, s t l t x y ra. Tuy nhiên, B T i nguyên v Môi tr ng cho bi t:<br />
Vi c c nh báo, phân vùng nguy c l quét có chính xác còn h n ch , ch a th<br />
s d ng quy ho ch c ng nh ch o, i u h nh phòng tránh th m h a thiên tai.<br />
M t trong nh ng nhi m v tr ng tâm c n th c hi n trong th i gian t i l nâng cao<br />
n ng l c d báo m a, l , c nh báo l quét; xây d ng h th ng c nh báo s m v l<br />
quét, s t l t. y m nh ho t ng nghiên c u khoa h c, áp d ng các công ngh<br />
tiên ti n nâng cao n ng l c c nh báo khu v c x y ra l quét, s t l t. B KH<br />
l hi n th c, t ra yêu c u khách quan, c p bách ph i nghiên c u tìm ra gi i pháp<br />
c thù, t phá góp ph n phát tri n ngu n nhân l c khoa h c k thu t KTTV Vi t<br />
Nam hi n nay.<br />
2. Tuy n ch n, ào t o tài n ng tr làm cán b khoa h c k thu t KTTV<br />
và có ch , chính sách m nh thu hút nhân tài vào công tác, c ng hi n,<br />
phát tri n ngành KTTV th i k m i<br />
ây l gi i pháp t phá trong phát tri n ngu n nhân l c khoa h c k thu t<br />
KTTV n c ta hi n nay. B i l , ng nh khoa h c k thu t KTTV v i c thù l m t<br />
ng nh khoa h c khó, tr u t ng, cán b khoa h c k thu t KTTV th ng c ví<br />
nh “bác s khám b nh ông tr i”. H n n a, hi n nay Vi t Nam l m t trong nh ng<br />
qu c gia ch u nh h ng n ng n c a B KH. Th c t n y òi h i ng nh KTTV<br />
ph i có m t ngu n nhân l c ch t l ng cao, i ng cán b t i n ng có kh n ng<br />
114<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />
Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
n m b t v l m ch trang thi t b , máy móc v công ngh hi n i c a th gi i,<br />
cung c p nh ng s n ph m t t nh t, ng phó k p th i, hi u qu v i B KH, ph c v<br />
phát tri n b n v ng kinh t - xã h i v m b o an ninh, qu c phòng n c ta.<br />
Trong khi ó, vi c tuy n ch n ng i t i theo h c chuyên ng nh KTTV ang<br />
g p nhi u khó kh n. S cán b c c i o t o th c s v ti n s n c ngo i sau<br />
khi t t nghi p, ph n l n không v n c v tr l i c quan KTTV công tác. Do ó,<br />
B T i nguyên v Môi tr ng c n giao nhi m v cho Tr ng i h c T i nguyên v<br />
Môi tr ng H N i l m t t công tác tuy n ch n, phát hi n, tìm c nh ng ng i<br />
“th c c”, “th c t i” qua nhi u hình th c thi tuy n m các l p o t o t i n ng<br />
tr chuyên ng nh KTTV. M i n m m t l p, m i l p có t 15 - 20 sinh viên. Có<br />
th g i l “l p ngu n m t”. Nhân s c a l p n y l nh ng thí sinh t nguy n ng<br />
ký v o chuyên ng nh KTTV, có i m thi bình quân các môn t lo i gi i tr lên,<br />
có h nh ki m lo i t t, có s c kh e v t nguy n ph c v lâu d i trong các c quan<br />
KTTV tr c thu c B T i nguyên v Môi tr ng. N u s l ng tuy n sinh v o “l p<br />
ngu n m t” t ngu n tuy n sinh nguy n v ng 1 không , thì Tr ng i h c T i<br />
nguyên v Môi tr ng H N i có th thông báo, tuy n ch n các thí sinh có i m thi<br />
t lo i gi i t các tr ng i h c khác v i s i m t ng v t tr i t 1 n 2 i m<br />
so v i thí sinh trúng tuy n úng nguy n v ng 1 v o “l p ngu n m t”.<br />
Ngo i tiêu chí i m xét tuy n t t lo i gi i tr lên ho c i m h c b Ph<br />
thông trung h c các môn Toán, Lý, Hóa có i m trung bình t 8,0 tr lên, có h nh<br />
ki m t t, s c kh e t t v t nguy n su t i ph c v trong ng nh KTTV, B T i<br />
nguyên v Môi tr ng c n có ch , chính sách c bi t, nh : mi n h c phí, b o<br />
m ch ph c p h ng tháng, n i trong ký túc xá có y ti n nghi sinh<br />
ho t, có t i li u h c t p, nghiên c u. Tr ng i h c T i nguyên v Môi tr ng<br />
H N i phân công i ng cán b , gi ng viên ch t l ng cao v m i gi ng viên l<br />
nh ng chuyên gia trong l nh v c n y c a Tr ng i h c Khoa h c t nhiên - i<br />
h c Qu c gia H N i, i h c Th y l i H N i v m t s tr ng i h c các<br />
n c có n n khoa h c KTTV phát tri n v t tr i trên th gi i gi ng d y l p n y.<br />
Theo ó, c n xây d ng ch ng trình o t o c nhân t i n ng chuyên ng nh KTTV<br />
v i ph ng pháp o t o c thù. Th i gian h c t p có th rút ng n t 6 tháng n<br />
1 n m. Sau n m h c th nh t, n u sinh viên n o không i u ki n theo h c “l p<br />
ngu n m t” s chuy n xu ng l p h c i h c ph thông. ng th i, ch n nh ng<br />
sinh viên có k t qu h c t p n m th nh t l p i h c ph thông t lo i gi i, h nh<br />
ki m t t a lên “l p ngu n m t”.<br />
Sau khi k t thúc khóa h c, có th th c hi n l trình h p lý a các c nhân<br />
chuyên ng nh KTTV i th c t v h c cao h c, l m nghiên c u sinh, giao nhi m<br />
v nghiên c u các công trình khoa h c t o ngu n phát tri n, ph n u t các<br />
ch c danh khoa h c v qu n lý. N u m t khóa o t o c 20 c nhân t i n ng<br />
thì sau 10 khóa, ng nh KTTV có kho ng 200 c nhân t i n ng v trong s c nhân<br />
t i n ng y, có nh ng ng i s l ti n s , phó giáo s , giáo s chuyên ng nh KTTV<br />
tu i 40 - 45, ây l i ng chuyên gia cao c p trong các l nh v c c a ng nh<br />
KTTV Vi t Nam.<br />
Ngo i ra, B T i nguyên v Môi tr ng có th u t v o “l p ngu n hai”. Nhân<br />
s ch y u l các th c s KTTV tr t nhi u ngu n khác nhau. M i khóa có th tuy n<br />
t 10 - 15 ng i, a h o t o nghiên c u sinh, l m lu n án ti n s trong n c<br />
ho c các n c có n n khoa h c k thu t KTTV phát tri n h ng u trên th gi i<br />
hi n nay. N u trong n c, c n m b o các ch , chính sách, các i u ki n b o<br />
m h c t p, nghiên c u, sinh ho t, gi ng nh các sinh viên “l p ngu n m t”. N u<br />
115<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />
Trao i, Tin t c & S ki n<br />
<br />
cán b c i h c th c s , l m nghiên c u sinh n c ngo i c n có ch thu hút, gi<br />
chân cho th a áng sau khi t t nghi p th c s , ti n s , h ph n kh i tr v công tác,<br />
ph c v lâu d i cho các c quan KTTV c a B T i nguyên v Môi tr ng. H n n a,<br />
ng, Nh n c v B T i nguyên v Môi tr ng s m xây d ng ch ng trình, án<br />
liên k t v i m t v i qu c gia phát tri n v n n khoa h c KTTV th nh l p tr ng<br />
i h c T i nguyên v Môi tr ng ng c p qu c t t i H N i ho c th nh ph H<br />
Chí Minh. ây l gi i pháp kh thi nh t cho phép o t o i ng cán b khoa h c k<br />
thu t KTTV không nh ng t ng v s l ng, ch t l ng v c c u m còn ti t ki m<br />
c ti n c a v công s c c a nhân dân. ng th i góp ph n phát tri n trình khoa<br />
h c KTTV n c nh ngang t m v i khu v c v th gi i.<br />
M t khác, B T i nguyên v Môi tr ng c n tham m u, xu t v i ng, Nh<br />
n c có chính sách u tiên, u ãi cho thuê “nh công v ”, t o i u ki n cho các<br />
cán b thu c di n t i n ng tr ng nh KTTV an tâm công tác. Theo ó, h ng n m<br />
ng nh KTTV c n t ch c thi, ch m, x p gi i v trao th ng các công trình khoa<br />
h c KTTV theo hình th c “Tu i tr sáng t o” d nh cho cán b tr d i 40 tu i. ây<br />
l bi n pháp t o ng l c kích thích cán b khoa h c k thu t KTTV tr phát tri n<br />
t duy c l p, sáng t o; nuôi d ng, khuy n khích “t i n ng tr ”. Vi c m các l p<br />
o t o t i n ng tr khoa h c k thu t KTTV l ho t ng có m c ích, có ch nh<br />
rõ r ng, ho n to n úng v i quan i m c a ng ta “ u t cho giáo d c l ut<br />
cho phát tri n” v nó phù h p v i Ngh quy t s 29 khóa XI c a ng ta v im i<br />
c n b n, to n di n giáo d c v o t o th i k m i. H n th n a, l bi n pháp t o<br />
ra s c nh tranh l nh m nh gi a các cán b khoa h c k thu t KTTV, l “ch t men”<br />
t o ra s kích thích, thúc y phong tr o thi ua ho n th nh t t m i nhi m v m<br />
ng, Nh n c v nhân dân giao phó. N u t ch c th c hi n t t gi i pháp n y, thì<br />
nh t nh ng nh KTTV Vi t Nam s có nhi u chuyên gia gi i t m qu c gia, qu c<br />
t , phát huy t t t i n ng, c , c ng hi n cho s nghi p xây d ng v b o v T<br />
qu c hi n nay.<br />
DANH M C TÀI LI U THAM KH O<br />
[1]. Ban Tuyên giáo Trung ng (2016). Tài li u h c t p các V n ki n ih i i<br />
bi u toàn qu c l n th XII c a ng (dùng cho cán b , ng viên c s ). Nxb Chính tr<br />
Qu c gia, H N i.<br />
[2]. B T i nguyên v Môi tr ng (2010). Phát tri n ào t o nhân l c ngành Tài<br />
nguyên và Môi tr ng. K y u H i ngh to n qu c v o t o nhân l c theo nhu c u ng nh<br />
T i nguyên v Môi tr ng, H N i.<br />
[3]. ng C ng s n Vi t Nam (2011). V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th XI.<br />
Nxb Chính tr qu c gia - S th t, H N i.<br />
[4]. ng C ng s n Vi t Nam (2013). Ban Ch p h nh Trung ng, Ngh quy t s 24-<br />
NQ/TW, ng y 03/6/2013. V ch ng ng phó v i bi n i khí h u, t ng c ng qu n lý<br />
tài nguyên và b o v môi tr ng.<br />
[5]. ng C ng s n Vi t Nam (2013). Ban Ch p h nh Trung ng, Ngh quy t s 29-<br />
NQ/TW, ng y 04/11/2013. V i m i c n b n, toàn di n giáo d c và ào t o, áp ng yêu<br />
c u công nghi p hóa, hi n i hóa trong i u ki n kinh t th tr ng nh h ng xã h i ch<br />
ngh a và h i nh p qu c t .<br />
[6]. Th t ng Chính ph (2010). Quy t nh s 929/ 2010/Q -TTg Phê duy t Chi n<br />
l c phát tri n ngành Khí t ng Th y v n n n m 2020. Ng y 22 tháng 6 n m 2010.<br />
[7]. Website: Trang thông tin i n t chuyên v bi n i khí h u c a d án CBCC:<br />
http://cbcc.org.vn.<br />
<br />
116<br />
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
