Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Kiên Giang

Giải pháp nâng cao . . .<br /> <br /> GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA<br /> NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN<br /> KIÊN GIANG<br /> <br /> Lưu Bá Hòa*, Nguyễn Thị Liên Diệp**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> <br /> Nghiên cứu này là những phân tích, đánh giá những thuận lợi và bất lợi của các yếu tố môi<br /> trường bên trong và bên ngoài của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Kiên<br /> Giang. Nhằm mục đích xác định những giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng<br /> này và làm cơ sở cho sự xây dựng chiến lược kinh doanh của ngân hàng trong giai đoạn kế tiếp.<br /> Trên cơ sở tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong ngành, tác giả đã tổng hợp, phân<br /> tích các nguồn cơ sở dữ liệu dựa vào các ma trận IFE, ma trận EFE, ma trận hình ảnh cạnh tranh<br /> và ma trận SWOT. Nghiên cứu đã lựa chọn được những giải pháp chủ yếu để khắc phục những mặt<br /> bất lợi của chi nhánh gồm: nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường hoạt động marketing,<br /> nâng cao trình độ công nghệ thông tin, tăng cường hoạt động nghiên cứu và phát triển, kiểm soát<br /> rũi ro tín dụng đối với khách hàng.<br /> Từ khóa: Năng lực cạnh tranh, phân tích môi trường cạnh tranh, ma trận SWOT, Agribank.<br /> <br /> SOLUTIONS IMPROVE COMPETITIVENESS OF VIETNAM BANK FOR<br /> AGRICULTURE AND RURAL DEVERLOPMENT IN KIEN GIANG<br /> ABSTRACT<br /> This study is the analysis and evaluation of the advantages and disadvantages of the<br /> environmental factors inside and outside of the Bank for Agriculture and Rural Development<br /> Branch of Kien Giang. Aims to identify solutions to improve the competitiveness of the bank and as<br /> a basis for building the business strategy of the bank in the next stage.<br /> On the basis of consultation with industry experts, authors synthesize, analyze the source<br /> database based on the IFE matrix, EFE matrix, matrix images and SWOT matrix. Research has<br /> selected some major solutions to overcome the disadvantages of the branch include: improving the<br /> quality of human resources, strengthening marketing activities, improve information technology,<br /> strengthening research activities and development, control credit risk for customers.<br /> Keywords: Competitiveness, competitive environment analysis, SWOT matrix, Agribank.<br /> <br /> * Ths. Lưu Bá Hòa, email: luubahoa@gmail.com<br /> ** PGS. TS. Nguyễn Thị Liên Diệp, Trường Đại học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh.<br /> <br /> 33<br /> <br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sự phát triển không ngừng của thị<br /> trường tài chính. Với sự tham gia của rất<br /> nhiều tổ chức tài chính ở trong và ngoài<br /> nước đã tạo nên một sự cạnh tranh khốc liệt<br /> cho hệ thống ngân hàng nói chung và Ngân<br /> hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn<br /> (NHNN & PTNT hay Agribank) nói riêng.<br /> Cả nước cũng như ở Kiên Giang, NHNN<br /> & PTNT luôn luôn đối mặt với sự cạnh<br /> tranh khốc liệt của các đối thủ. Bên cạnh<br /> đó, NHNN & PTNT Kiên Giang còn phải<br /> chịu ảnh hưởng do những rũi ro của nền<br /> kinh tế tác động đến hoạt động của ngân<br /> hàng. Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới<br /> xảy ra năm 2007, đến nay, ảnh hưởng của<br /> cuộc khủng hoản đối với nền kinh tế nói<br /> chung và ngành ngân hàng nói riêng vẫn<br /> chưa chấm dứt hoàn toàn. Khủng hoảng này<br /> chẳng những chỉ ảnh hưởng đến hệ thống<br /> ngân hàng mà còn tác động vào các doanh<br /> nghiệp và các đối tượng là khách hàng của<br /> ngân hàng. Đó là một trong những nguyên<br /> nhân làm tăng nợ xấu của ngân hàng và<br /> mầm móng của sự khủng hoảng dẫn đến sụp<br /> đổ hệ thống ngân hàng.<br /> Để phát triển và tồn tại trước tình hình<br /> cạnh tranh khốc liệt và khủng hoảng kinh tế<br /> thì NHNN & PTNT Kiên Giang phải luôn<br /> vận động, phải luôn đánh giá về bản thân<br /> và đánh giá về thị trường. Để ngân hàng có<br /> những lựa chọn, những giải pháp đúng đắn<br /> và phù hợp nhằm để nâng cao lợi thế cạnh<br /> tranh và xây dựng chiến lược phát triển<br /> vững mạnh, đúng xu thế thị trường. Xuất<br /> phát từ yêu cầu thực tế đó, tác giả đã chọn<br /> nghiên cứu đề tài “Những giải pháp nâng<br /> cao năng lực cạnh tranh của Ngân Hàng<br /> Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn<br /> Kiên Giang”.<br /> <br /> 2. MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Mục tiêu của nghiên cứu là phân tích đánh<br /> giá thực trạng hoạt động kinh doanh của Ngân<br /> hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn<br /> Kiên Giang. Xác định các điểm mạnh, điểm<br /> yếu, cơ hội và thách thức trong lĩnh vực kinh<br /> doanh của ngân hàng làm cơ sở để xây dựng<br /> các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh<br /> của chi nhánh.<br /> Về phương pháp nghiên cứu, tác giả đã sử<br /> dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp và<br /> đánh giá của chuyên gia. Nghiên cứu cũng sử<br /> dụng các công cụ hoạch định chiến lược như:<br /> Ma trận IFE, EFE và ma trận SWOT. Các<br /> yếu tố của môi trường được đánh giá bởi các<br /> chuyên gia trong ngành.<br /> Về phạm vi, nghiên cứu được thực hiện<br /> qua khảo sát hoạt động kinh doanh dịch vụ<br /> thương mại du lịch của ngân hàng Agribank<br /> tại Kiên Giang từ năm 2009 đến năm 2011.<br /> 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 3.1. Hoạt động nổi bật của NHNN &<br /> PTNT Kiên Giang:<br /> Agribank Kiên Giang sở hữu một lực<br /> lượng lao động dồi dào, nhiệt huyết. Tuy vậy,<br /> yếu điểm của đa số lực lượng này chính là<br /> các kỹ năng mềm như ngoại ngữ, kỹ năng làm<br /> việc theo nhóm, kỹ năng trình bày, kỹ năng tư<br /> duy và làm việc độc lập,... chưa được đầu tư<br /> đúng mức. Hệ quả của điểm bất lợi này là sự<br /> thiếu thực tế trong tư duy, khả năng hòa nhập<br /> vào môi trường mới còn chậm. Chính con<br /> người quyết định vấn đề huy động và sử dụng<br /> vốn, chính con người là trung tâm của những<br /> phát minh, sáng chế và sử dụng công nghệ.<br /> Trong những năm qua, ngân hàng đã tập<br /> trung đầu tư trang bị hệ thống công nghệ thông<br /> tin bao gồm phần cứng, phần mềm, viễn thông<br /> và các sản phẩm ứng dụng công nghệ kỹ thuật<br /> 34<br /> <br /> Giải pháp nâng cao . . .<br /> <br /> mới, hiện đại với kinh phí đầu tư tăng nhanh<br /> qua các năm. Quy mô triển khai được mở rộng<br /> từ trụ sở chính cho tới các chi nhánh khắp tỉnh<br /> Kiên Giang. Hệ thống máy tính được liên kết<br /> trong toàn ngành trên cơ sở mạng diện rộng<br /> đã và đang phục vụ tích cực và hiệu quả cho<br /> công tác xử lý các hoạt động nghiệp vụ ngân<br /> hàng. Với việc ứng dụng CNTT và viễn thông<br /> đã cho phép thay thế nhân viên bằng máy móc<br /> đối với những công việc, nhiệm vụ lặp đi lặp<br /> lại; làm cho khách hàng tham gia nhiều hơn<br /> với hoạt động của ngân hàng thông qua công<br /> nghệ tự phục vụ, có thể nói CNTT, viễn thông<br /> và internet là nhân tố rất quan trọng góp phần<br /> nâng cao hiệu quả, góp phần đa dạng hóa hoạt<br /> động kinh doanh của ngân hàng, làm giảm<br /> thiểu rủi ro trong các hoạt động,…<br /> Các điểm giao dịch thuộc chi nhánh, áp<br /> dụng lãi suất bậc thang, tặng quà cho khách<br /> hàng trong những dịp khai trương trụ sở<br /> mới hay giới thiệu sản phẩm, dịch vụ mới...<br /> Bên cạnh đó, để thu hút thêm khách hàng,<br /> Agribank Kiên Giang cũng đã cử cán bộ về<br /> các doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm, dịch<br /> vụ của mình, liên kết với các trường đại học,<br /> các trung tâm thương mại, các cơ quan, đơn<br /> vị để đặt máy ATM tại các nơi này đồng thời<br /> miễn phí cho sinh viên và cán bộ khi lập thẻ.<br /> 3.2. Những mặt hạn chế chủ yếu của<br /> NHNN & PTNT chi nhánh Kiên Giang:<br /> 3.2.1. Những hạn chế về marketing:<br /> Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt<br /> động marketing của Agribank Kiên Giang vẫn<br /> còn bộc lộ một số hạn chế nhất định như sau:<br /> Đào tạo: Chưa có nhiều lớp đào tạo chính<br /> quy, chuyên về marketing cho ngân hàng.<br /> Nhìn chung, nguồn nhân lực về marketing còn<br /> rất mới mẻ, non trẻ và khan hiếm. Bên cạnh<br /> đó, vẫn chưa thực sự quan tâm đúng mức tới<br /> công tác đào tạo đội ngũ cán bộ nghiệp vụ<br /> <br /> chuyên sâu về Marketing cho Agribank Kiên<br /> Giang. Chính điều này đã làm cho nội dung<br /> Marketing của một số Chi nhánh trong hệ<br /> thống Agribank Kiên Giang còn nghèo nàn,<br /> kém tính hấp dẫn, không có tính  chuyên<br /> nghiệp, chưa thực sự mang tính hiện đại và<br /> hội nhập.<br /> Chi phí: Cũng cần phải nói tới những<br /> chi phí mà một chiến dịch marketing của<br /> Agribank Kiên Giang thực hiện. Chi phí này<br /> phải nằm trong giới hạn chi phí marketing<br /> do Bộ Tài chính quy định.<br /> Bất cập: Một thực trạng tồn tại đó là<br /> sự chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động<br /> marketing giữa Hội sở chính với các chi<br /> nhánh. Chính sự chồng chéo này đôi khi<br /> không những làm giảm đáng kể hiệu quả của<br /> các hoạt động marketing mà còn có sự phản<br /> tác dụng không mong muốn.<br /> 3.2.2. Những hạn chế của nguồn nhân lực:<br /> Qua 24 năm hoạt động, NHNN & PTNT<br /> Kiên Giang luôn phát triển và lớn mạnh.<br /> Đến năm 2011, chi nhánh có 31 chi nhánh<br /> và phòng giao dịch; với tổng số 426 cán bộ công nhân viên.<br /> Việc tuyển dụng nhân sự được thực hiện<br /> công khai minh bạch theo quy định của pháp<br /> luật, của ngành như: thông báo tuyển dụng<br /> trên các phương tiện thông tin đại chúng,<br /> tiếp nhận hồ sơ thi tuyển tại chi nhánh…<br /> Năm 2011, chi nhánh được đã được NHNN<br /> & PTNT Việt Nam tổ chức thi tập trung<br /> tuyển chọn 8 cán bộ nâng tổng số cán bộ lên<br /> 426 người.<br /> Từ hình 1 ta thấy, hầu hết nhân viên<br /> của chi nhánh có trình độ Đại học, chiếm<br /> đến 73,47%. Kế đến là trình độ dưới Đại<br /> học 26,29%, đây là một nhược điểm trong<br /> việc canh tranh so với đối thủ tuy nhỏ mà<br /> năng động. Và chỉ có một cán bộ có trình<br /> 35<br /> <br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> độ Thạc sĩ chiếm 0,24% không thể bù đắp<br /> lại được sự mất mát trên.<br /> <br /> trình độ tin học), đây là một thiệt thòi lớn nữa<br /> cho chi nhánh. Trong khi, với tình hình phát<br /> triển như hiện nay, công nghệ - thông tin đóng<br /> vai trò quyết định cho sự phát triển.<br /> 3.2.3. Những hạn chế về công nghệ<br /> thông tin:<br /> Đồ thị máy ATM như hình 3 ta thấy, số<br /> lượng máy ATM của Agribank là cao nhất, kết<br /> đến là ngân hàng Vietcombank với 21 máy,<br /> xếp kế là ngân hàng BIDV với 10 máy và sau<br /> cùng là ngân hàng Vietinbank. Đây là một lợi<br /> thế vượt trội của Agribank so với các đối thủ<br /> cần được khai thác và sử dụng tốt.<br /> <br /> Hình 1: Trình độ chuyên môn của nhân viên<br /> <br /> Qua hình 2 - tỷ lệ trình độ ngoại ngữ, ta<br /> thấy, một phần lớn nhân viên vẫn chưa có<br /> chứng chỉ Anh Văn, tỷ lệ này chiếm đến 48%<br /> tổng số nhân viên. Tức là cứ 2 người trong chi<br /> nhánh thì có 1 người không có bằng Anh Văn<br /> nào cả. Không biết Anh Văn là một khó khăn<br /> trong trao đổi, học tập và đặc biệt là giao dịch<br /> với người nước ngoài. Đây là một thiệt thòi<br /> của chi nhánh, là một nhược điểm mang đến<br /> bất lợi cho chi nhánh.<br /> <br /> Hình 3: Số lượng máy ATM của Agribank Kiên Giang.<br /> <br /> Tuy nhiên, số lượng máy ATM vẫn chưa<br /> tương xứng với số chi nhánh trực thuộc.<br /> Ngoài ra, việc sử dụng công nghệ thông tin<br /> và các phần mềm phục vụ cho hoạt động của<br /> chi nhánh theo sự ứng dụng đồng loạt của<br /> Agribank Việt Nam. Chi nhánh không chủ<br /> động được và không tự quyết sử dụng các ứng<br /> dụng phù hợp cho đặc điểm của chi nhánh.<br /> Công tác quản trị, vận hành và duy trì ổn<br /> định các hệ thống CNTT, các ứng dụng, hệ<br /> thống máy chủ, hệ thống an ninh, trung tâm<br /> dữ liệu,… Cần phải có nguồn ngân sách lớn<br /> và nhân lực chuyên biệt cao.<br /> 3.2.4. Những hạn chế về nghiên cứu và<br /> phát triển:<br /> Tại chi nhánh Kiên Giang, theo đánh của<br /> những chuyên gia hoạt động nghiên cứu và<br /> <br /> Hình 2: Trình độ ngoại ngữ và tin học của nhân viên (2011).<br /> <br /> Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, yêu cầu<br /> nắm bắt thông tin và xử lý thông tin ngày càng<br /> bức thiết. Một trong những kênh cung cấp<br /> thông tin nhanh và đa dạng chính là Internet.<br /> Trên thực tế, một nữa số nhân viên chi nhánh<br /> không có bằng tin học nào (xem hình 3 - tỷ lệ<br /> 36<br /> <br /> Giải pháp nâng cao . . .<br /> <br /> - Xây dựng chiến lược phát triển nguồn<br /> nhân lực phù hợp với chiến lược kinh doanh<br /> của chi nhánh:<br /> Sự phù hợp này dựa trên các khía cạnh<br /> quan trọng sau: (1) sự phù hợp giữa tầm nhìn<br /> và mục tiêu của chiến lược kinh doanh với<br /> tầm nhìn và mục tiêu phát triển nguồn nhân<br /> lực; (2) sự phù hợp giữa các kế hoạch kinh<br /> doanh (kế hoạch vốn, kế hoạch nghiên cứu<br /> và phát triển, kế hoạch marketing, …) với kế<br /> hoạch quản trị nguồn nhân lực (như: tuyển<br /> dụng, phân công, đào tạo).<br /> - Thực hiện công tác dự báo nhu cầu<br /> nguồn nhân lực của chi nhánh:<br /> Việc dự báo nhân lực của chi nhánh có thể<br /> dựa trên các kỹ thuật định tính, định lượng<br /> hoặc cả hai. Việc dự báo này dựa trên quy mô<br /> của tổ chức và cả quy mô tín dụng. Để thực<br /> hiện điều này, chi nhánh cần xác định được<br /> số lượng nhân sự cần thiết của các phòng ban<br /> hoạt động và của các khâu công việc, để từ<br /> đó tổng số lượng nhân sự một cách chính xác.<br /> Căn cứ vào số lượng dự báo và số lượng<br /> nhân sự thực tế của chi nhánh mà có hướng<br /> tuyển dụng (nếu số lượng thực tế thiếu) hay<br /> điều chỉnh số lượng nhân sự phù hợp khi thừa.<br /> - Xây dựng hệ thống quản trị nguồn<br /> nhân lực:<br /> Hệ thống tuyển dụng và lựa chọn: Việc<br /> tuyển dụng và lựa chọn cần theo đúng định<br /> hướng chiến lược phát triển nguồn nhân lực<br /> của chi nhánh, phù hợp về quy mô và cơ cấu<br /> của chi nhánh. Phương pháp tuyển dụng cần<br /> được lập kế hoạch rõ ràng, đặc biệt đối với<br /> nguồn nhân lực chất lượng cao. Về công tác<br /> tuyển chọn, phải dựa vào bảng phân tích<br /> công việc và bảng tiêu chuẩn công việc để<br /> lựa chọn những ứng viên phù hợp nhất và<br /> trong quá trình phỏng vấn cần phải thực hiện<br /> minh bạch công khai. Nên ưu tiên các ứng<br /> <br /> phát triển của chi nhánh trong thời gian qua<br /> chưa được quan tâm sâu sắc, chi nhánh vẫn<br /> chưa có chương trình hành động cụ thể cho<br /> nghiên cứu và phát triển của chi nhánh. Chưa<br /> hình thành phòng nghiên cứu và phát triển rõ<br /> rệt, chưa hình thành đầy đủ số lượng cán bộ<br /> để phục vụ công việc nghiên cứu và phát triển<br /> và chưa xác định được nhiệm vụ của cán bộ<br /> nghiên cứu để có chế độ đãi ngộ phù hợp.<br /> 4. NHỮNG GIẢI PHÁP ƯU TIÊN<br /> THỰC HIỆN NHẰM NÂNG CAO NĂNG<br /> LỰC CẠNH TRANH CỦA NHNN &<br /> PTNT KIÊN GIANG<br /> 4.1. Giải pháp nâng cao chất lượng<br /> nguồn nhân lực<br /> Nguồn nhân lực của NHNN & PTNT chi<br /> nhánh tỉnh Kiên Giang đóng một vai trò then<br /> chốt trong việc tạo ra thành công cho hoạt động<br /> của chi nhánh, qua các phân tích nguồn nhân<br /> lực của chi nhánh cho thấy nguồn nhân lực<br /> của chi nhánh rất dồi dào và có kinh nghiệm<br /> lâu năm. Tuy nhiên, cũng có nhược điểm là<br /> một số lượng lớn những nhân viên chậm nắm<br /> bắt các công nghệ thông tin hiện đại và ít kỹ<br /> năng giao tiếp bằng ngoại ngữ so với các thế<br /> hệ trẻ. Trong thời gian qua NHNN & PTNT<br /> chi nhánh tỉnh Kiên Giang chỉ cử cán bộ tham<br /> gia các chương trình đào tạo do NHNN &<br /> PTNT Việt Nam tổ chức, mà chưa quan tâm<br /> đến các chính sách đào tạo nhân viên của chi<br /> nhánh. Số lượng cán bộ, viên chức, nhân viên<br /> có trình độ sau đại học rất ít (1/462 người)<br /> tỷ lệ 0,23%. Nhân viên muốn học lên cao để<br /> nâng cao kiến thức gặp nhiều khó khăn trong<br /> việc sắp xếp chưa có chính sách hổ trợ học<br /> phí cho nhân viên khi học nâng cao kiến thức<br /> hay nâng lương sau khi hoàn thành khóa học.<br /> Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực<br /> thì NHNN & PTNT chi nhánh tỉnh Kiên<br /> Giang cần thực hiện ngay các công việc sau:<br /> 37<br /> <br />