Giải pháp phát triển quan hệ thương mại Việt Nam - Nhật Bản tương xứng với tầm quan hệ đối tác chiến lược

;:;^ yi$rnm<br /> GIAI PHAP PHAT TRIfiN QUAN HE THlTONG MAI<br /> VIET NAM - NHAT BAN TlTONG XlTNG V 6 l T A M<br /> QUAN HJE DOI TAC CHIEN LlTOC<br /> <br /> Dinh Vdn Thdnh *<br /> Phiing Thi Vdn Kieu**<br /> <br /> <br /> <br /> V iet Nam v i Nhat Bin eiing nim<br /> trong khu vuc chau A, gan giii ve<br /> dia ly, CO nhieu diem tuang dong<br /> ve kinh te va van hoi. Viet Nam da thiet<br /> Nhat Bin. Bai vay, bii viet niy xin di sau<br /> vao phan tich thue trang quan he thuang mai<br /> Viet Nam - Nhit Bin, tren ca sof do dua ra<br /> cic dinh huofng vi giai phip phit trien quan<br /> he thuang mai song phuang tuang xiing vai<br /> lap quan he ngoai giao chinh thiic vai Nhat<br /> Bin tir nim 1973. Quan he Viet Nam - tam quan he doi tic chien luge.<br /> Nhat Ban khong ngirng cung eo v i phit 1. Vai net ve quan he htfp tac giO'a<br /> trien tren nhieu ITnh vuc. Ban Tuyen bo Viet Nam va Nhat Ban<br /> chung ve "Quan he doi tic ehien lugc Viet<br /> Nam - Nhit Bin vi hoa binh v i phon vinh d Diem qua cie cot moc quan trpng trong<br /> chau A" dugc ky giira Tong Bi thu Nong quan be hpp tie giiia Viet Nam vi Nhat Bin:<br /> Dire Manh va Thu tuang Aso Taro thing - Ngiy 21/9/1973, hai nuac thiet lap quan<br /> 4/2009 da dua quan he giiia hai nuac buofc be ngoai giao chinh thirc, nhung tir nim<br /> sang giai doan mofi ve chat vi di vio chieu 1992 hai ben mai bat diu ma rpng cic moi<br /> sau tren tat ea cic ITnh vuc nhu kinh te, quan he ve kinh te, chinh tri, van boa...<br /> chinh tri, vin hoa v.v...<br /> - Thing 10/2002, trong chuyen thim Nhat<br /> Nhat Bin da tra thanh doi tic chien lupfc Bin cua Tong Bi thu Nong Dire Manh, lanh<br /> cua Viet Nam. Doi tie chien luge duge hieu dao cap cao hai ben nhat tri xay dung quan<br /> la mgt doi tie de Viet Nam c6 the xay dung he Viet Nam - Nhat Ban theo phuang eham<br /> quan he hpp tic trong cie ITnh vue eo tinh "doi tic tin cay, on dinh lau dai".<br /> chien lugc mi Nh^t Ban co the manh con<br /> Viet Nam co nhu cau hpp tic. Xay dung dpi - Thing 7/2004, trong chuyen thim Viet<br /> tic chien lugc nhim dip iing nhirng nhu eau Nam ciia Ngoai truofng Nhat Bin, hai ben da<br /> va lgi ich ciia ca hai nuac. Phit trien quan he ky Tuyen bo chung "Vuan tai tam cao mai<br /> doi tic chien lugc, Viet Nam va Nhat Ban cua quan he doi tie ben virng".<br /> dac bi^t nhan manh tai quan he kinh te vi - Thing 10/2006, Thu tuomg Nguyen Tan<br /> quan he nay mang tinh chien lugc trong quan Diing tham chinh thirc Nhit Bin, bai ben ky<br /> h$ hgp tic giira hai nuofc, hien Nhat Bin li Tuyen bo chung "Huang tai doi tic chien<br /> doi tic kinh te hing dau cua Viet Nam. lugc vi hoi binh vi phon vinh a chau A".<br /> Thuang mai la ITnh vue phit trien nhat trong<br /> quan h$ hgp tie kinh te giiia Viet Nam vi - Ngay 25-29/11/2007, trong^chuyen tham<br /> Nhat Ban, Chu tieh nuac Nguyen Minh Triet<br /> vi Thu tUQfng Yasuo Fukuda ky Tuyen bo<br /> ' Plio giao su, Tien si chung "Lam sau sac ban quan he Viet Nam<br /> Vi^n trudrng, Vien Nghien cuu Thuong mai<br /> " Thac Sl, Pho trudng Ban Nghien cuu Chien lupe Phat vi Nhit Bin" vi "Chuang trinh hgp tic<br /> trien Tliuong mai, Vien Nghien ciiu Thuang mai huofng tai quan be doi tic chien lugc".<br /> <br /> Tgp chi nghien cim CHAU PHI & TRUNG DONG S6 03 (67) thang 3/2011 S5<br /> Giai phap phat trien quan he thtfdng mai... Oinh Van Thanh-PhimgThiVan^i^<br /> <br /> <br /> - Ngiy 19-22/4/2009, trong chuyen tham truang kinh doanh, hgp tic kiem dich dgng<br /> chinh thirc Nhat Ban, Tong Bi thu Nong Diic thuc vat (SPS) v i cie ngi dung hgp tic<br /> Manh vi Thu tuang Aro Taro nhat tri ra kinh te khac. Mgt loat cae chuang trinh<br /> "Tuyen bo ehung ve quan he doi tic chien hgp tic kinh te nhim cii thien moi truang<br /> luge Viet Nam - Nhat Ban vi hoi binh v i phip ly, moi truang kinh doanh v i eic ca<br /> phon vinh 6f chau A", ma ra mgt giai doan sa ha tang phan mem cho phit trien thuang<br /> mai trong quan he hpp tic giira hai nuac. mai dugc thuc hien se li nen tang cho phit<br /> trien thuang mai giira hai nuac. Hifp dinh<br /> - Ngiy 31/10/2010, trong ehuyen tham niy eiing vai eic thoi thuan kinh te da ky<br /> chinh thirc Viet Nam eiia Thu tuofng Nhat truae do giiia Viet Nam va Nhat Ban se t^o<br /> Bin Naoto Kan, hai ben da ky "Tuyen bo nen mgt khung kho phip ly toan dien, on<br /> ehung ve phat trien toin dien quan he doi tic dinh va thuan lgi cho boat dgng thuang<br /> chien lugc Viet Nam - Nhat Bin vi boa binh mai va diu tu eua doanh nghiep hai nuac.<br /> vi phon vinh a chau A".<br /> Ngi dung quan trgng nhat cua Hiep dinh<br /> Quan he hgp tic giiia Viet Nam ya Nhat VJEPA la 16 trinh giam thue trong 10 nam<br /> Bin khong ngirng dugc cung co, ting doi vai Nhat Bin v i 15 nim doi vai Viet<br /> cuang, thong qua nhieu chuyen tham cua Nam. Theo Hiep dinh niy, 88% dong thue<br /> lanh dao cap cao vi hieu qua hgp tic tich ip dung doi vai cic sin pham Nhat Ban<br /> cue tren cie ITnh vuc kinh te, van boa - xuat khau sang Viet Nam se dugc giim dan<br /> giio due, du lich vi lao dgng. trong 10 nim y i 93% dong thue ip dung<br /> Cic ITnh vuc hgp tic chien luge giiia doi vai sin pham eiia Viet Nam xuat khau<br /> Viet Nam va Nhat Ban bao gom: kinh te; sang Nhat Bin se dugc giim trong yong 15<br /> cong nghe cao; xay dung nhirng eong tririh nim, Cic sin pham duge huang cit giim<br /> CO so ha tang qui mo lan c6 tam ca chien thue nhieu nhat li cic san pham nong, lam,<br /> lugc nhu duofng sat cao toe, duofng bg cao thuy sin li nhiing sin pham xuat khau chu<br /> toe; cic KCN cong nghe cao; giio due vi lire cua Viet Nam. Ro ring li, cie nhi xuat<br /> phit trien nguon nhan lire v.v... . khau Viet Nam duang nhu se dugc huang<br /> Nhat Ban da trof thanh doi tic chien lugc nhieu lgi ich ban tir VJEPA so vai gan<br /> cua Viet Nam vi quyen lgi cua bai quoc gia 13000 doanh nghiep Nhat Bin hien dang<br /> vi vi su phit trien, on dinh ciia ci khu vue. dau tu v i kinh doanh tai Viet Nam. Nhu<br /> Viet Nam vi Nhat Bin da no lire thue day vay, VJEPA ma ra ea hgi lan cho bing<br /> quan he doi tic chien lugc. Mpt trong nhiing xuat khau cua Viet Nam khi vao thi truang<br /> dpng thai tich cue eua no lire niy la hai nuac Nhat Bin.<br /> da ky Hiep dinh doi tic kinh te Viet - Nhat Cam ket ciia Viet Nam trong VJEPA:<br /> (VJEPA) vio ngay 25/12/2008 sau gan ba Viet Nam cam ket tu do boi doi vai<br /> nim dam phin xay dung doi tie kinh te. 87,66%) kim^ ngaeh thuang mai trong vong<br /> Hiep dinh VJEPA eo hieu lure ke tir ngiy 10 nim. Bieu cam ket eua Hiep dinh bao<br /> 1/10/2009, ma ra trien vpng phit trien ban gom 9.390 dong thue, trong do dua vio 16<br /> niia eiia quan he hgp tic kinh te - thuang trinh cit giam d6i vai 8873 dong (trir 57<br /> mai giira Viet Nam va Nhat Bin, dua quan dong CKD v i 428 dong khong cit giam).<br /> he giiia hai nuac len tam cao mai. Ngay sau khi Hiep dinh co bieu lire, 2586<br /> dong thue (28%) Bieu cam ket) da duge xoa<br /> Khdi qudt vi Hiep dinh ddi tdc kinh ti bo thue quan (thue suit 0%), chu yeu la cic<br /> Viet - Nhdt (VJEPA): mit hing hoi chat dugc pham, miy m6c<br /> Hiep dinh doi tic kinh te Viet - Nhit dien tir. Sau 10 nim thuc bien Hiep dinh<br /> (VJEPA) CO ngi dung toin dien, bao gom (nam 2019), co them 3.717 mat hing dugc<br /> nhieu ITnh vuc nhu thuang mai hing hoi, xoi bo thue quan, nang t6ng so mat hing<br /> thuang mai dich vu, dau tu, cii thien moi eiia ea bieu thue dugc xoi bo thue quan len<br /> <br /> Tgp chi nghien cieu CHAU ^m & TRUNG DONG so 03 (67) thang 3/2011<br /> ^jai phap phat then quan he thu'dng mai... Dinh Van Thanh-Phiing Thi Van Kieu<br /> <br /> <br /> 6.302, chiem 61% so dong thue eiia bieu nhau thue suit t6i hue qu6c tir nam 1999, ky<br /> cam ket. Den n i m 2025 cuoi 16 trinh c6 Hiep dinh khuyen khich va bio hp dau tu<br /> 8.548 dong thue dugc x o i bo thue quan, thing 12/2004 va Hiep dinh doi tic kinh te<br /> chiem khoing 96%) tong so dong thue dua Viet - Nhat (VJEPA) ngiy 25/12/2008. Haj<br /> vao cat giim. ben thuc bien sing kien chung Viet - Nhat ve<br /> cii thien m6i truang dau tu tai Viet Nam<br /> Cam ket ciia Nhat B i n trong VJEPA:<br /> Phia N h i t Ban cam ket tu do hoa 94,53% (11/2003), giai doan hai (7/2006), giai doan<br /> kim ngaeh thuang m^i trong yong 10 nim; 3 (6/2008). Bp Truang Bp C6ng Thuang<br /> trong d6, hau het thue suit d6i vai c i c mit Viet Nam v i Bp Truofng Kinh te-Thuang<br /> hang c6ng nghiep a Nhat Ban hien da a mai-C6ng nghiep Nhat Bin da ky Bin ghi<br /> miic rat thap (0-5%)). Ve nong nghiep, lam nha ve viec Nhat Bin giup Viet Nam phit<br /> sin, thuy san la e i c mat hang Viet Nam c6 trien nginh cong nghiep phu trg p 2/2008).<br /> lgi the^ Nhat B i n cam ket kha cao so vai Nhirng hiep dinh tao khu6n kh6 phip ly<br /> cam ket dinh cho cac nuac ASEAN khic. thuan lgi cho phit trien quan he kinh te giira<br /> Cu the nhu sau: Nhat B i n cam ket loai bo hai nuac.<br /> thue cho 83,8% g i i tri thuang mai n6ng<br /> sin cua Viet Nam trong vong 10 nim (cao Quan he kinh te Viet Nam - Nhat Ban<br /> nhat trong so c i c EPA vai c i c nuac khong ngirng phit trien ciing vai d i lan<br /> ASEAN). Nhat B i n loai bo thue quan ngay manh ciia nen kinh te Viet Nam do chinh<br /> vai 69,6% g i i tri thuang mai (eao nhat sich "D6i mai" rnang lai, da vugt qua nhiing<br /> trong s6 cic EPA vai cie nuac ASEAN). bien doi thing tram va git hii dugc nhiing<br /> Co 1638 dong thue tuang duang mire earn thanh qui nhat dinh. Hien nay, Nhit Bin<br /> ket t6t nhat ma Nhat B i n danh cho mgt s6 kh6ng ehi la n h i tii trg ODA lofn nhat, ban<br /> nuac ASEAN. 24 dong thue Nhat Ban cam hang thuang mai lofn thir hai ma eon li nuac<br /> ket eho Viet Nam to nhat: mat ong, girng, dau tu lofn thir ba vao Viet Nam vai nhiing<br /> toi, vai, sau rieng, t6m, cua, ghe. 23 trong du in quan trgng dang trien khai c6 hieu<br /> tong s6 30 mat hing nong, lam, thuy sin co qui. Hpp tie thuang mai, dau tu true tiep v i<br /> gii tri xuat khau cao nhat ciia Viet Nam vien trg ODA eua Nhat Ban danh cho Viet<br /> sang Nhat dugc huang thue suit 0%i ngay Nam trong nhirng nim qua da v i dang gop<br /> lap tiic hoic qua 16 trinh kh6ng q u i 10 n i m phin thiet thuc vio e6ng cupe phit trien nen<br /> khi nhap khau v i o Nhat Bin. Thuy sin: kinh te ciia Viet Nam. Thuang mai l i ITnh<br /> t6m Viet Nam xuat khau sang Nhat se vuc phit trien nhit trong quan he hgp tic<br /> dugc huang thue 9% ngay khi Hiep dinh kinh te giiia hai ben. .<br /> c6 hieu lire. Mue, bach tugc se duge huang Tu dau thap nien 1990 Nhat Bin lu6n l i<br /> miic thue 0% sau 5 nim. ban hing thuang mai lofn nhat cua Viet Nam<br /> (kh6ng tinh kh6i nuac nhu ASEAN, EU),<br /> Cic dac diem ca bin eiia VJEPA: (1) L i<br /> den nim 2004 nhuorng vi tri niy cho Trung<br /> mgt thoa thuan mang tinh toin dien va can<br /> Qu6c, Nhat Bin xu6ng vi tri thir hai. Nhat<br /> bing giira hai ben; (2) Hoin thien v i vugt<br /> Bin kh6ng ehi l i thi truofng nhap khau quan<br /> len nhiing cam ket cua Hiep dinh ASEAN<br /> trgng, l i nai eung cip c6ng nghe nguon cho<br /> - Nhat Ban (AJCEP, ky ngay 14/4/2008),<br /> sir nghiep c6ng nghiep hoi, bien dai boi dat<br /> cam ket ciia m6i ben trong WTO, GSP v i<br /> nuac m i con l i mgt trong nhirng thi truofng<br /> MFN; (3) Bao quit hau bet c i c cam ket<br /> xuat khau lofn cua Viet Nam trong nhieu<br /> kinh te, thuang mai truae d6 giiia Viet<br /> nim. Nhat Ban la thj truofng tieu diing v i<br /> Nam va Nhat Ban ve ma cua thi truang.<br /> nhap khau lofn tren the giai, dac biet d6i vai<br /> 2. Thu'C trang quan he thi/cTng mai hing n6ng, thuy sin - nh6m hing xuit khau<br /> Viet Nam - Nhat Ban giai doan the manh cua Viet Nam. Thuang mai Viet<br /> 1990-2009 Nam - Nhit Bin chiem binh quin hing nim<br /> Viet Nam va Nhat Ban da ky Hiep dinh 18,95% tong kim ngaeh xuat nhap khiu hing<br /> danh thue hai lan thing 9/1995, dinh cho hoi ciia Viet Nam giai doan 1990-2009.<br /> <br /> <br /> Tgp chi nghien cim CHAU PHI & TRUNG DONG so 03 (67) thang 3/2011<br /> m<br /> Giai phap phat trien quan he thu'dng mai. Dinh Van Thanh-Phiing TTi!VanJ