Giải thích cảnh kết thúc kì lạ trong Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân

Đề bài: Giải thích cảnh kết thúc kì lạ trong chữ người tử tù của Nguyễn Tuân<br /> Bài làm<br /> Trong giai đoạn suy tàn của chế độ phong kiến Việt Nam đầu thế kỉ XX, xã hội lâm vào  <br /> cảnh rối ren chưa từng thấy. Nhiều giá trị  tinh thần bị đảo lộn, thay thế  vào đó là những <br /> cái nhố  nhăng của buổi giao thời dở  Tây dở  ta. Cảnh nước mất nhà tan, xã hội nhiễu  <br /> nhương ngang trái đã làm cho nhiều cây bút trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 phải <br /> suy nghĩ, trăn trở. Bất mãn trước thực trạng ấy, nhà văn Nguyễn Tuân đã đi tìm nguồn an  <br /> ủi trong vẻ đẹp truyền thống của văn hóa dân tộc.<br /> Phần lớn truyện ngắn in trong tập Vang bóng một thời đều chịu sự  chi phối của cảm  <br /> hứng ca ngợi Cái Đẹp đa dạng nơi đời sống tinh thần và vật chất của giới trí thức bình <br /> dân Nho học. Nhân vật trong truyện là những trang tài tử, bậc hào kiệt, nghĩa sĩ hay nhà <br /> Nho thất thế. Mỗi truyện là một hoài niệm về nhân cách văn hóa cao thượng, trong sạch,  <br /> cứng cỏi, say mê Cái Đẹp, tương phản với xã hội thực dân phong kiến hiện tại đầy rẫy  <br /> sự  suy đồi, thấp kém và bỉ   ổi. Truyện Chữ  người tử tù ca ngợi vẻ  đẹp cao quý của Cái <br /> Đẹp nhân cách kết hợp với vẻ đẹp tài hoa tài tử của nhân vật Huấn Cao – một con người  <br /> có khí phách hiên ngang bất khuất và thiên lương trong sáng.<br /> Truyện kể về một viên quản ngục mến mộ tài đức, nhất là tài viết chữ đẹp của một tử tù  <br /> nên đã tìm mọi cách để xin chữ quý, nhằm thoả ước nguyện bình sinh là có được chữ ông <br /> Huấn mà treo là có một báu vật trên đời. Thông qua câu chuyện, nhà văn Nguyễn Tuân  <br /> khẳng định giá trị  cao quý của Cái Đẹp, đồng thời ca ngợi người biết thưởng thức, bảo  <br /> vệ và giữ gìn Cái Đẹp cho hậu thế.<br /> Kết thúc truyện là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có. Nó gắn chặt với tư tưởng chủ <br /> đề  của tác phẩm và bộc lộ  trực tiếp thái độ  của nhà văn trước con người và cuộc sống.  <br /> Có thể nói, từ xưa tới nay, trong văn chương chưa có trang viết nào đề cập tới một cảnh <br /> tượng lạ thường và đầy ý nghĩa như vậy.<br /> Cốt truyện là một xâu chuỗi tình tiết kết hợp với nhau theo một trình tự logic rất tự nhiên  <br /> và hợp lý để  dẫn tới cảnh cuối đậm chất trữ  tình, lãng mạn, đạt tới tầm cao tư  tưởng  <br /> nhân văn trong ngòi bút Nguyễn Tuân. Truyện mở đầu bằng khung cảnh trong phòng làm <br /> việc của viên quản ngục  ở nhà lao tỉnh Sơn. Những lời trao đổi giữa viên quản ngục và <br /> thầy thơ  lại đã phác họa vài nét về  chân dung Huấn Cao – người đứng đầu bọn phản <br /> nghịch bị  triều đình khép vào án chém. Trong câu nói của viên quản ngục đã chứa đựng <br /> thái độ  khâm phục, kính nể  Huấn Cao, dù mới chỉ  qua lời đồn: … Tôi nghe ngờ  ngợ. <br /> Huấn Cao? Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ  rất nhanh và <br /> rất đẹp đó không? Thì ra, điều đầu tiên khiến viên quản ngục quan tâm đến chính là cái <br /> tài viết chữ nổi tiếng của người tử tù nổi tiếng là Huấn Cao. Điều quan tâm ấy liên quan  <br /> chặt chẽ tới cái thú chơi chữ đẹp – một thú chơi thanh cao của lớp người có học. Chính  <br /> sự đam mê chơi chữ và khát vọng có được trong tay những nét chữ quý của Huấn Cao đã <br /> chi phối mọi suy nghĩ, hành động và lời nói của viên quản ngục trước kẻ tử tù, đồng thời  <br /> cũng là thần tượng của mình. Nay có Huấn Cao trong tay, quả  là dịp may có một không <br /> hai để viên quản ngục kia có thể biến sở nguyện của mình thành hiện thực.<br /> Chi tiết lạ trước hết là lời sai bảo của viên quản ngục với thầy thơ lại:… Thầy bảo ngục <br /> tốt nó quét dọn lại cái buồng trong cùng. Có việc dùng đến. Thầy liệu cái buồng giam đó  <br /> có cầm giữ nổi một tên tù có tiếng là nguy hiểm không? Thầy có nghe thấy người ta đồn  <br /> Huấn Cao, ngoài cái tài viết chữ  tốt, lại còn có tài bẻ  khoá và vượt ngục nữa không? <br /> Trong lời sai bảo ấy đã ngầm bộc lộ thái độ kính trọng và kiêng nể đối với Huấn Cao.<br /> Ngục quan một mình trong đêm, băn khoăn ngồi bóp thái dương, suy tư, nghĩ ngợi. Có lẽ <br /> đã tìm ra phương cách đối xử mà ông ta cho là tốt nhất nên vẻ mặt ông giờ chỉ còn là mặt  <br /> nước ao xuân, bằng lặng, kín đáo và êm nhẹ. Đáng quý thay là suy nghĩ của viên quản  <br /> ngục: Ta muốn biệt đãi ông Huấn Cao, ta muốn cho ông ta đỡ cực trong những ngày cuối <br /> cùng còn lại…<br /> Sáng hôm sau, lúc sáu tử  tù bị  áp giải tới nhà ngục, trước thái độ  ngạo nghễ  của Huấn <br /> Cao, viên quản ngục trong lòng thấy kiêng nể, tuy cố giữ kín đáo mà cũng đã rõ quá rồi và  <br /> lúc kiểm điểm phạm nhân, ngục quan lại càng có biệt nhỡn riêng đối với Huấn Cao. Thái  <br /> độ hiền lành khác hẳn mọi ngày của viên quản ngục khiến cho bọn lính lấy làm lạ, phải  <br /> lên tiếng nhắc nhở.<br /> Suốt nửa tháng bị  biệt giam, ông Huấn Cao luôn được chu cấp rượu thịt đầy đủ. Huấn <br /> Cao vẫn thản nhiên nhận… coi như đó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình lúc  <br /> chưa bị giam cầm. Đắn đo mãi, quản ngục mới dám mở khóa cửa buồng kín, khép nép hỏi  <br /> ông Huấn có cần thêm gì nữa xin cho biết. Tôi sẽ cố gắng chu tất. Hỏi kẻ tử tù một câu <br /> đầy hàm ý kính trọng, để rồi phải nhận, câu trả lời ngạo mạn và khinh bạc: Ngươi hỏi ta  <br /> muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây. Chính thái độ <br /> đầy thách thức của Huấn Cao đã làm cho viên quản ngục vốn thầm mến phục ông nay lại  <br /> càng thêm kính nể. Là người có học, dù chút ít, viên quản ngục kia cũng biết được vị  trí  <br /> của mình trong bậc thang giá trị con người. Người tài sơ đức thấp phải nể trọng người tài  <br /> cao đức lớn. Như thế mới đúng đạo lý ở đời. Cho nên viên quản ngục không trả thù theo  <br /> kiểu tiểu nhân thị oai, trái lại vẫn tiếp tục dâng cơm rượu cho Huấn Cao đầy đủ.<br /> Trước thái độ  khác thường của viên quản ngục, lúc đầu Huấn Cao có ý nghi ngờ  và khó <br /> chịu. Sau vỡ lẽ ra, ông nhận thấy viên quản ngục này chính là người biết thưởng thức Cái  <br /> Đẹp và trân trọng người làm ra Cái Đẹp. Lời trình bày tha thiết, chân tình của thầy thơ lại  <br /> khiến Huấn Cao cảm động, cho nên ông đã bằng lòng cho chữ.<br /> Đoạn văn miêu tả  cảnh cho chữ  là một đoạn văn đặc sắc đầy chất tạo hình. Nó vừa lạ <br /> lùng, vừa đẹp, vừa ảm đạm, vừa hào hùng, có vẻ như một ảo ảnh của cõi nào trong thần  <br /> thoại: một cảnh tượng xưa nay chưa từng có. Giữa đêm khuya, trong căn buồng giam chật  <br /> hẹp, tối tăm, bẩn thỉu,, một bó đuốc tẩm dầu cháy ngùn ngụt, ánh sáng đỏ  rực soi tỏ  ba <br /> bóng người đang hoạt động. Một người ngồi chồm hổm dưới đất, hai tay căng tấm lụa  <br /> trắng tinh trên mảnh ván. Một người khác tay run run bưng chậu mực. Người thứ ba cổ <br /> đeo gông, chân vướng xiềng, đang cầm bút thoăn thoắt viết trên mặt lụa. Ba người đó là <br /> viên quản ngục, thầy thư lại và ông Huấn Cao.<br /> Không phải bóng tối và sự bạo tàn chốn ngục tù có thể  khuất phục được con người, mà  <br /> chính con người có sức cảm hoá kì diệu. Bằng sức mạnh của một nhân cách cao cả và tài  <br /> năng tuyệt vời, người tử tù đã làm chủ  nhà ngục, còn viên quản ngục thì lại khúm núm <br /> chắp tay vái người tử tù như vái một thần tượng thiêng liêng.<br /> Viết xong, ông Huấn Cao đỡ  viên quản ngục đứng dậy, rồi nhìn lại chữ  mình mới viết <br /> đẹp tươi, nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người. Sau đó, ông <br /> đĩnh đạc có lời khuyên cuối cùng cho viên quản ngục: Tôi bảo thực đấy, thầy Quản nên <br /> tìm về nhà quê mà ở, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi <br /> chữ. Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời <br /> lương thiện đi. Nghe lời khuyên chí tình, chí lý, viên quản ngục lùi ra và nói gần như <br /> muốn khóc: Kẻ mê muội này xin bái lĩnh! Câu nói của ông ấp úng trong nghẹn ngào, cảm <br /> động. Có được chữ quý của Huấn Cao trong tay, ước muốn bao năm giờ đã thành sự thật  <br /> mà viên quản ngục vẫn ngỡ là mơ.<br /> Hành động cho chữ của Huấn Cao – những dòng chữ cuối cùng của cuộc đời một lần nữa <br /> khẳng định khí phách, bản lĩnh của ông. Ông muốn truyền lại cái trong sáng, tài hoa của <br /> mình cho hậu thế, thông qua kẻ biệt nhỡn liên tài, tri âm tri kỉ  là viên quản ngục. Trước  <br /> mắt, ông muốn cứu một con người ra khỏi chốn bùn nhơ, trả  lại thiên lương cho người  <br /> ấy. Đây cũng chính là hành động vì nghĩa mang tính nhân đạo cao cả của Huấn Cao.<br /> Giữa khung cảnh đen tối của lao ngục, hình  ảnh người tử  tù bỗng trở  nên to lớn lạ <br /> thường, vượt lên trên những cái thấp hèn, dung tục xung quanh. Màu trắng tinh khiết của  <br /> vuông lụa, những dòng chữ thơm mùi mực mới dường như cũng ánh lên rạng rỡ dưới ánh <br /> sáng ngọn đuốc và vầng hào quang tỏa ra từ nhân cách, khí tiết cao vời vợi của kẻ sáng <br /> tạo ra Cái Đẹp. Tất cả đều như muốn hóa thành bất tử, như lời nhắn nhủ con người hãy <br /> cố giữ lấy Cái Đẹp của cuộc đời.<br /> Đoạn kết của truyện chứa đầy mơ ước thiết tha của tác giả. Ba nhân vật, ba vị thế khác <br /> nhau nhưng bổ sung tính cách cho nhau để tạo thành một nhân cách hoàn chỉnh, xứng đáng  <br /> với Cái Đẹp trên đời. Có thể  nói rằng ba nhân vật này chính là những mảnh hồn của  <br /> Nguyễn Tuân hóa thành.<br /> Chữ người tử tù là một truyện ngắn, song nhà văn đã sử dụng triệt để bút pháp lãng mạn <br /> đặc sắc để biến nó thành một đoạn thiên tiểu thuyết với ba nhân vật: thầy thơ lại – viên <br /> quản ngục – kẻ tử tù Huấn Cao tượng trưng cho thiên lương, cho vẻ đẹp nhân cách vẫn  <br /> ngời sáng giữa hiện thực xã hội đen tối. Viết truyện ngắn này, Nguyễn Tuân không chỉ <br /> dừng lại ở việc kể lại một câu chuyện về một con người dù là đặc biệt trong cảnh ngục  <br /> tù, mà xa hơn, cao hơn, tác giả  muốn mượn bối cảnh tù ngục để  ám chỉ  cái “nhà ngục  <br /> khổng lồ” là xã hội thực dân phong kiến đương thời. Nhà văn cũng kín đáo gửi gắm vào  <br /> tác phẩm tinh thần dân tộc, thể  hiện qua thái độ  luyến tiếc nhã thú văn hóa cổ  truyền  <br /> phương Đông là thú chơi chữ đẹp (thư pháp) – những nét chữ phát tiết khí phách và nhân <br /> phẩm cao quý của người cầm bút.<br />  <br />