Giáo án bài 3: Chuyển động thẳng biến đổi đều - Vật lý 10 - GV.T.Đ.Lý

Lớp

Ngày dạy

Sĩ số

Ghi chú

10A₃

10A₅

10A₆

10A₇

Hoạt động của HS

Trợ giúp của GV

Nội dung

Trả lời câu hỏi của giáo viên

Tìm xem trong khoảng thời gian rất ngắn Dt kể từ lúc ở M, xe dời được 1 đoạn đường Ds ntn? giải thích

  Hoàn thành yêu cầu C1

v= 36km/h = 10m/s

Hoàn thành yêu cầu C2

v₁ =  \(\frac{3}{4}\) v₂

xe tải đi theo hướng Tây - Đông

- Cá nhân suy nghĩ để trả lời câu hỏi của GV

Nếu không trả lời được thì có thể tham khảo SGK

Xét 1 xe chuyển động không đều trên một đường thẳng, chiều chuyển động là chiều dương.

 Muốn biết tại M chất điểm chuyển động nhanh hay chậm ta phải làm thế nào ?

 Tại sao cần xét quãng đường đi trong khoảng thời gian rất ngắn ?

Đó chính là vận tốc tức thời của xe tại M, kí hiệu là v

 Độ lớn của vận tốc tức thời cho ta biết điều gì ?

 Trả lời C1?

Vận tốc tức thời có phụ thuộc vào việc chọn chiều dương của hệ toạ độ không ?

Yêu cầu HS đọc mục 1.2 và trả lời câu hỏi: tại sao nói vận tốc là một đại lượng vectơ ?

 Trả lời C2?

Ta đã được tìm hiểu về chuyển động thẳng đều, nhưng thực tế các chuyển động thường không đều, điều này có thể biết bằng cách đo vận tốc tức thời ở các thời điểm khác nhau trên quỹ đạo ta thấy chúng luôn biến đổi.

Loại chuyển động đơn giản nhất là CĐTBĐĐ.

  Thế nào là CĐTBĐĐ ?

  - Quỹ đạo ?

  - Tốc của vật thay đổi như thế nào ?

- Có thể phân thành các dạng nào?

I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổi đều"

1) Độ lớn của vận tốc tức thời:

\(v = \frac{{\Delta s}}{{\Delta t}}\)

2) Vectơ vận tốc tøc thời:

Vectơ vận tốc tức thời của một vật tại 1 điểm có:

- Gốc tại vật chuyển động

- Hướng của chuyển động

- Độ dài: Tỉ lệ với độ lớn vận tốc tức thời theo một tỉ lệ xích nào đó.

3) Chuyển động thẳng biến đổi đều:

Là chuyển động trên đường thẳng có độ lớn của vận tốc tức thời tăng đều hoặc giảm đều theo thời gian

  Vận tốc tăng → CĐNDĐ

  Vận tốc giảm → CĐCDĐ

Trả lời các câu hỏi của GV

Thảo luận và hoành thành câu hỏi của giáo viên

Thành lập được công thức  tính gia tốc

  Thảo luận và trả lời theo yêu cầu của GV và tìm ra đơn vị gia tốc

  So sánh  phương chiều…

theo yêu cầu của giáo viên.

  Trong chuyển động thẳng đều muốn biết vật chuyển động nhanh hay chậm ta phải làm gì?.

  Nhưng đối với các CĐTBĐ vận tốc như thế nào?

   Gia tốc được tính bằng công        thức nào ?

Yêu cầu HS thảo luận tìm đơn vị của gia tốc.

 Gia tốc là đại lượng véctơ hay là đại lượng vô hương ? Vì sao?.

So sánh phương  và chiều của  \(\overrightarrow a \) so với  \(\overrightarrow {{v_0}} \),  \(\overrightarrow v \),  \(\overrightarrow {\Delta v} \)

II.Chuyển động thẳng nhanh dần đều:

     1) Gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều:

a. Định nghĩa:   SGK 

  Công thức     \(a = \frac{{\Delta v}}{{\Delta t}}\)

  \({\Delta v}\) là độ biến thiên vận tốc

  \({\Delta t}\) Khoảng thời gian xảy ra biến thiên vận tốc

  Đơn vị:     m/s²

Chú ý: trong CĐTNDĐ :

a = hằng số

b. Vectơ gia tốc:

         \(\overrightarrow a  = \frac{{\overrightarrow v  - \overrightarrow {{v_0}} }}{{t - {t_0}}} = \frac{{\overrightarrow {\Delta v} }}{{\Delta t}}\)

HS hoàn thành yêu cầu của GV

Từ công thức: 

\(a = \frac{{v - {v_0}}}{{t - {t_0}}} = \frac{{\Delta v}}{{\Delta t}}\)

Nếu chọn t₀ = 0 thì Dt = t và v = ?

2) Vận tốc của CĐTNDĐ

a)Công thức tính vận tốc:

        v = v₀ + at              

b) Đồ thị vận tốc - thời gian:

Hoạt động của HS

Trợ giúp của GV

Nội dung

Từng HS suy nghĩ trả lời : 

\({v_{tb}} = \frac{s}{t}\)

Độ lớn tốc độ tăng đều theo thời gian.

-Giá trị đầu: v₀

Giá trị cuối: v

\({v_{tb}} = \frac{{{v_0} + v}}{2}\)

v = v₀ + at

\(s = {v_0}t + \frac{1}{2}a{t^2}\)

Chia lớp thành 4 nhóm. Từng nhóm thảo luận, trình bày kết quả trên bảng.

HS tìm công thức liên hệ

Xây dựng PTCĐ.

HS đọc SGK

HS đọc SGK để hiểu hơn về CĐTCDĐ trả lời các câu hỏi của GV

Công thức tính tốc độ TB của CĐ ?

 Đặc điểm của tốc độ trong CĐTNDĐ ?

   Những đại lượng biến thiên đều thì giá trị TB của đại lượng đó = TB cộng của các giá trị đầu và cuối.

  Hãy viết CT tính tốc độ TB của CĐTNDĐ ?

    - Viết CT tính vận tốc của CĐTNDĐ ?

 Hãy xây dựng biểu thức tính đường đi trong CĐTNDĐ ?

Trả lời câu hỏi C5.

GV nhận xét.

Từ CT: v = v₀ + at          (1)

và  \(s = {v_0}t + \frac{1}{2}a{t^2}\)        (2)

  Hãy tìm mối liên hệ giữa a, v, v₀, s ? (Công thức không chứa t → thay t ở (1) vào (2)

- Phương trình chuyển động tổng quát cho các chuyển động là:

x = x₀ + s

  Hãy xây dựng PTCĐ của CĐTNDĐ.

Viết biểu thức tính gia tốc trong CĐTCDĐ ? Trong biểu thức a có dấu như thế nào ? Chiều của vectơ gia tốc có đặc điểm gì ?

Vận tốc và đồ thị vận tốc - thời gian trong CĐTCDĐ có gì giống và khác CĐTNDĐ ?

Biểu thức và ptcd của CĐTCDĐ ?

- GV nêu sự giống và khác nhau giữa 2 loại chuyển động.

3.Công thức tính quãng đường đi được của CĐTNDĐ:

\(s = {v_0}t + \frac{1}{2}a{t^2}\)

4.Công thức liên hệ giữa gia tốc, vận tốc, và quãng đường đi được của CĐTNDĐ:

\({v^2} - v_0^2 = 2as\)

5.Phương trình chuyển động của CĐTNDĐ:     

\(x = {x_0} + {v_0}t + \frac{1}{2}a{t^2}\)

III. Chuyển động chậm dần đều:

1) Gia tốc trong chuyển động thẳng chậm dần đều:

a. Công thức

\(a = \frac{{\Delta v}}{{\Delta t}} = \frac{{v - {v_0}}}{t}\)

b) Vectơ gia tốc:

\(\overrightarrow a  = \frac{{\overrightarrow v  - \overrightarrow {{v_0}} }}{{t - {t_0}}} = \frac{{\overrightarrow {\Delta v} }}{{\Delta t}}\)

2) Vận tốc của CĐTCDĐ

a)Công thức tính vận tốc:

v = v₀ + at

b) Đồ thị vận tốc - thời gian:

3.Công thức tính quãng đường đi được và PTCĐ của CĐTCDĐ:

a)Công thức tính quãng đường đi được

\(s = {v_0}t + \frac{1}{2}a{t^2}\)

  Trong đó a ngực dấu với v

b) Phương trình CĐ

\(x = {x_0} + {v_0}t + \frac{1}{2}a{t^2}\)

Chú ý:

CĐTNDĐ: a cùng dấu v₀.

CĐTCDĐ: a ngược dấu v₀.