I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần : 1. Kiến thức - Hiểu được nguyên nhân xuất hiện, các hoạt động kinh tế và vai trò của thành thị. - Nắm được sự phát triển của thương mại châu Âu, vai trò của các hội chợ và thương đoàn.
Bài 15
SỰ RA ĐỜI CỦA THÀNH THỊ VÀ SỰ
PHÁT TRIỂN
CỦA THƯƠNG MẠI TÂY ÂU
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
- Hiểu được nguyên nhân xuất hiện, các hoạt động kinh tế và
vai trò của thành thị.
- Nắm được sự phát triển của thương mại châu Âu, vai trò
của các hội chợ và thương đoàn.
- Nắm được những nét chính những thành tựu văn hoá Tây
Âu thời trung đại.
2. Tư tưởng, tình cảm
Giáo dục cho HS ý thức trân trọng các thành quả lao động
của tầng lớp thị dân và thương nhân Tây Âu.
3. Kỹ năng
- Biết vận dụng các phương pháp logic, đối chiếu so sánh để
nhận thức những nhân tố mới trong xã hội Tây Âu.
- Kĩ năng khai thác lược đồ, tranh ảnh.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Sư tầm các tranh ảnh về thành tựu văn hoá trung đại và các
hoạt động thương mại ở các nước Tây Âu.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Thế nào là lãnh địa? Các giai cấp trong xã hội
phong kiến Tây Âu và địa vị của từng giai cấp trong xã hội?
2. Giới thiệu bài mới
Cùng với sự ra đời của các quốc gia phong kiến Tây Âu là sự
ra đời và hoạt động của thành thị trung đại, và những thành tựu về
văn hoá Tây Âu trong thời kì này. Để tìm hiểu sự ra đời và hoạt
động của các thành thị trung đại Tây Âu? Sự phát triển của thương
mại Tây Âu? Những thành tựu về văn hoá Tây Âu như thế nào?
Chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học để trả lời các câu hỏi nêu
trên.
3. Tổ chức các hoạt động trên lớp
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức cần nắm
Hoạt động 1: Hoạt động nhóm 1. Sự ra đời và hoạt động kinh
và cá nhân tế của các thành thị trung đại ở
Tây Âu
- GV chia lớp thành các nhóm,
nhiệm vụ cụ thể của các nhóm là
trả lời các câu hỏi như sau:
+ Nhóm 1: Tìm hiểu những biến
đổi của lực lượng sản xuất trong
nông nghiệp.
+ Nhóm 2: Tìm hiểu những biến
đổi của lực lượng sản xuất trong
thủ công nghiệp.
- HS làm việc theo nhóm đọc
SGK trao đổi thảo luận và cử đại
diện trình bày kết quả của mình.
- GV nhận xét và chốt ý: - Nguyên nhân:
+ Đối với nhóm 1: Từ thế kỷ X Sự phát triển của lực lượng sản
sản xuất nông nghiệp Tây Âu có 3 xuất:
biến đổi: công cụ sản xuất được Nông nghiệp có 3 biến đổi: công
cải tiến, kĩ thuật canh tác tiến bộ, cụ sản xuất được cải tiến, kĩ thuật
khai hoang được đẩy mạnh với canh tác tiến bộ, khai hoang được
việc diện tích tăng, dẫn đến sản đẩy mạnh với việc diện tích tăng,
phẩm xã hội tăng nhanh. dẫn đến sản phẩm xã hội tăng
nhanh.
+ Đối với nhóm 2: Trong thủ + Thủ công nghiệp diễn ra quá
công nghiệp diễn ra quá trình trình chuyên môn hóa mạnh mẽ,
chuyên môn hóa mạnh mẽ, nhiều nhiều người bỏ ruộng đất làm
người bỏ ruộng đất làm nghề thủ nghề thủ công.
công.
- GV nêu câu hỏi: Sự phát triển
của nông nghiệp và nghề thủ công
tác động như thế nào đến xã hội?
- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận:
+ Xuất hiện nhiều sản phẩm, nảy
sinh nhu cầu mua bán.
- GV trình bày: Những người thợ Những người thợ thủ công có nhu
thủ công có nhu cầu tập trung ở cầu tập trung ở những nơi thuận
những nơi thuận tiện để sản xuất tiện để sản xuất và mua bán ở bên
và mua bán ở bên ngoài lãnh địa, ngoài lãnh địa, thành thị đã ra đời.
thành thị đã ra đời.
Hoạt động 2: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết
hoạt động thủ công và thương mại
của thành thị.
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và trình bày phân - Hoạt động của thủ công chủ yếu
tích: Hoạt động của thủ công chủ là hoạt động của các phường hội.
yếu là hoạt động của các phường
hội.
+ Phường hội là một tổ chức của + Phường hội là một tổ chức của
những người lao động thủ công những người lao động thủ công
cùng làm một nghề trong các cùng làm một nghề.
thành thị trung đại.
+ Mục đích của phường hội là giữ + Mục đích nhằm giữ độc quyền
độc quyền sản xuất, tiêu thụ sản sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, chống
phẩm, chống sự áp bức sách nhiễu sự áp bức sách nhiễu của các lãnh
của các lãnh chúa. chúa.
+ Phường hội có vai trò phát triển + Phường hội có vai trò phát triển
sản xuất và bảo vệ quyền lợi của sản xuất và bảo vệ quyền lợi của
thợ thủ công. thợ thủ công.
- GV trình bày rõ: Do sản phẩm - Thương mại : xuất hiện tầng lớp
tăng nhanh, xuất hiện tầng lớp thương nhân thu mua hàng hóa
thương nhân thu mua hàng hóa của nơi sản xuất, bán cho người
của nơi sản xuất, bán cho người tiêu thụ, và để bảo vệ quyền lợi họ
tiêu thụ, và để bảo vệ quyền lợi họ lập các thương hội và tổ chức các
lập các thương hội và tổ chức các hội chợ để thúc đẩy thương mại.
hội chợ để thúc đẩy thương mại.
- GV kết hợp giới thiệu bức tranh
“Hội chợ ở Đức” trong SGK.
- GV nêu câu hỏi: Thành thị trung
đại có vai trò như thế nào?
- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận: - Vai trò của thành thị:
+ Phá vỡ nền kinh tế tự cấp tự + Phá vỡ nền kinh tế tự cấp tự
túc, thúc đẩy sản xuất phát triển, túc, thúc đẩy sản xuất phát triển,
hình thành thị trường thống nhất. hình thành thị trường thống nhất.
+ Tạo ra không khí dân chủ tự do + Tạo ra không khí dân chủ tự do
trong các thành thị. trong các thành thị.
Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân 2. Sự phát triển của thương mại
Tây Âu
a) Hội chợ
- Trước hết GV trình bày: Sự phát
triển của thành thị đã thúc đẩy - Nguyên nhân ra đời: Do sự phát
thương mại châu Âu phát triển, triển của thành thị đã thúc đẩy
thương mại quốc tế trở lên cấp thương mại châu Âu phát triển,
thiết, hội chợ xuất hiện từ sơ kì hội chợ xuất hiện từ sơ kì trung
trung đại nay có điều kiện phát đại nay có điều kiện phát triển.
triển. Trong đó hội chợ Săm-pa-
nhơ là lớn nhất và có ý nghĩa toàn
châu Âu.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ trong
SGK để thấy được những hoạt
động của hội chợ Săm-pa-nhơ
qua đó để HS có biểu tượng sinh
động về hội chợ.
- GV nêu câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Hội chợ là nơi giới thiệu hàng + Hoạt động: Hội chợ là nơi giới
hoá, mua bán, trao đổi, đặt hàng. thiệu hàng hoá, mua bán, trao đổi,
đặt hàng.
+ Kích thích thương mại và qua
đó thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
- GV nhấn mạnh thêm: Bên cạnh + Ý nghĩa: Kích thích thương mại
hoạt động chính là buôn bán hội và qua đó thúc đẩy nền kinh tế
chợ còn là nơi sinh hoạt văn hoá phát triển.
của người lúc đó, tại đây người ta
còn tổ chức những buổi lễ hội
biểu diễn trò nhào lộn, kịch câm,
điều khiển thú...
b) Thương đoàn
Hoạt động 2: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Thương đoàn
ra đời trong hoàn cảnh nào?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi. - Nguyên nhân ra đời: Thương
- GV nhận xét và chốt ý: mại trong các thành thị phát triển
+ Thế kỉ XIII, thương mại trong mạnh, song việc buôn bán đi xa
các thành thị phát triển mạnh. gặp khó khăn: nạn cướp biển,
+ Việc buôn bán đi xa gặp khó chèn ép, không an toàn trong đi
khăn: nạn cướp biển, chèn ép, biển... Để giúp nhau, các thương
không an toàn trong đi biển... Để nhân đã lập các thương đoàn.
giúp nhau, các thương nhân đã lập
các thương đoàn.
- GV nhấn mạnh: Khái niệm thế Thương đoàn: Là tổ chức nghề
nào là thương đoàn: Là tổ chức nghiệp của- thương nhân, mục
nghề nghiệp của thương nhân, đích là giúp đỡ nhau vận chuyển
mục đích là giúp đỡ nhau vận hàng hoá, bảo vệ dọc đường
chuyển hàng hoá, bảo vệ dọc
đường
đi. Thương đoàn là liên minh
chính trị của các thành thị. Mỗi
thương nhân buôn bán độc lập
bằng vốn của mình.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ trong
SGK để thấy được địa vị của các
thương đoàn trong việc buôn bán
ở các nước Bắc Âu.
Hoạt động 2: Nhóm
- HS làm việc theo nhóm và trả
lời câu hỏi: Nêu hoạt động của
thương đoàn?
- GV nhận xét và kết luận: - Hoạt động:
+ Các thương đoàn lập các thương + Các thương đoàn lập các thương
điếm ở các thành thị để buôn bán. điếm ở các thành thị để buôn bán.
+ Các thương nhân có cửa hàng + Các thương nhân có cửa hàng
cửa hiệu, kho tàng để buôn bán. cửa hiệu, kho tàng để buôn bán.
+ Hoạt động của thương đoàn đã
thúc đẩy sự phát triển của thương
mại xuất hiện những trung tâm
thương mại lớn.
- GV trình bày rõ thêm: Ở châu
Âu xuất hiện những trung tâm
thương mại lớn gắn liền với các
thương đoàn như ở Luân Đôn
(Anh), Bruy-gơ (Nê-đéc-lan)...
đặc biệt là Bruy-gơ được gọi là
thành phố của thế giới.
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết
vai trò của thương đoàn?
- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: - Vai trò:
+ Góp phần làm kinh tế hàng hoá + Góp phần làm kinh tế hàng hoá
phát triển. phát triển.
+ Bộ mặt thành thị châu Âu thay + Bộ mặt thành thị châu Âu thay
đổi. Thị dân trở nên giàu có, nhiều đổi. Thị dân trở nên giàu có, nhiều
công trình có giá trị được xây công trình có giá trị được xây
dựng. dựng.
- GV nêu rõ: Từ giữa thế kỷ XV
trở đi, do sự kìm hãm của nhà
nước phong kiến, các thương hội
hoạt động yếu dần.
Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân 3. Văn hoá Tây Âu thời trung
đại
- Trước hết GV trình bày và phân a) Văn hoá sơ kì
tích: Văn hoá Tây Âu thế kỉ X (sơ - Văn hoá sơ kì còn nghèo nàn, ít
kì) còn nghèo nàn, ít phát triển, phát triển.
tuy nhiên những hoạt động giải trí
khác như ca hát, nhảy múa, hoạt
động cung kiếm lại thịnh hành.
- GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân
của văn hoá sơ kì Tây Âu kém
phát triển?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét bổ sung và chốt ý:
Do nền kinh tế đóng kín, tự cấp tự
túc, lãnh chúa lười biếng không
quan tâm đến học vấn, nhiều
người không biết chữ.
- GV trình bày: Giai cấp phong - Giai cấp phong kiến lấy giáo lí
kiến lấy giáo lí của đạo Ki-tô là hệ của đạo Ki-tô là hệ tư tưởng chính
tư tưởng chính thống, nhiệm vụ thống.
giáo dục là đào tạo giáo sĩ, vì vậy
trường học gắn liền với nhà thờ.
Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân
- GV trình bày: Thế kỉ XI trở đi
một nền giáo dục được hình
thành, là cơ sở để hình thành các
trường đại học ở thế kỉ XI - XIII.
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết b) Văn hoá trung kì trung đại
tên các trường đại học ở Tây Âu - Có bước phát triển khởi sắc.
được hình thành trong thời gian
này?
- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận: Các
trường đại học được xây dựng
như Bô-lô-nha (I-ta-li-a), Xoóc-
bon (Pháp), Cam-bơ-rít (Anh).
GV nhấn mạnh các trường đại học - Nhiều trường đại học ra đời, nội
không chỉ nghiên cứu thần học mà dung học tập không chỉ nghiên
nhiều môn khác nhất là triết học. cứu thần học mà còn có cả triết
Ra đời triết học kinh viện. học.
- GV hỏi: Nêu thành tựu về văn
học trung kì trung đại?
- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận: Phát - Văn học:
triển với hai dòng văn học chính + Dòng văn học kị sĩ với những
là văn học kị sĩ với những bản anh bản anh hùng ca.
hùng ca như Bài ca Rô-lăng, Bài
ca Xít,... Văn học thành thị bao
gồm các hình thức thơ, kịch và
truyện.
- GV nêu câu hỏi: Kiến trúc trung + Văn học thành thị: thơ kịch,
kì trung đại có thành tự gì? truyện ngắn.
- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Nhiều - Kiến trúc: Mang đậm phong
nhà thờ được xây dựng theo cách Rô-ma và Gô-tích.
phong cách Rô-ma và Gô-tích.
4. Sơ kết bài học
- GV kiểm tra hoạt động nhận thức của HS với việc yêu cầu
HS giải thích khái niệm thế nào là hội chợ và thương đoàn?
Nguyên nhân sự ra đời và vai trò, hoạt động của thành thị trung
đại, thương đoàn?
5. Dặn dò, ra bài tập về nhà
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Trả lời câu hỏi trong SGK.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
