I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần : 1. Kiến thức - Hiểu được những chuyển biến lớn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong đời sống kinh tế xã hội thời kì văn hoá Đông Sơn đã đưa đến sự ra đời của nhà nước Văn Lang.
Bài 23
NƯỚC VĂN LANG - ÂU LẠC
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
- Hiểu được những chuyển biến lớn có ý nghĩa hết sức quan
trọng trong đời sống kinh tế xã hội thời kì văn hoá Đông Sơn đã
đưa đến sự ra đời của nhà nước Văn Lang.
- Nắm được những nét đại cương về cơ cấu tổ chức Nhà nước
Văn Lang Âu Lạc.
- Thấy được nhân dân ta thời Văn Lang - Âu Lạc đã xây
dựng được một xã hội mới, có cuộc sống vật chất tinh thần phong
phú, mang đậm bản sắc riêng của người Việt cổ.
2. Tư tưởng
- Bồi dưỡng tinh thần lao động sáng tạo, ý thức về cuội
nguồn dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước và ý thức giữ gìn bản
sắc văn hoá dân tộc.
3. Kỹ năng
- Quan sát, so sánh các hình ảnh để rút ra nhận xét.
- Bước đầu rèn luyện kỹ năng xem xét các sự kiện lịch sử
trong mối quan hệ giữa không gian, thời gian và xã hội.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Tranh ảnh.
- Mẩu truyện ngắn về sinh hoạt của thị tộc, bộ lạc.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi : Thuật luyện kim ở nước ta ra đời từ khi nào, ở đâu
và có ý nghĩa gì với sự phát triển kinh tế, xã hội?
2. Mở bài
Vào cuối thời nguyên thủy các bộ lạc sống trên đất nước ta
đều bước vào thời kỳ đồng thau, biết đến thuật luyện kim và nghề
nông nghiệp trồng lúa nước. Sự ra đời của thuật luyện kim và nghề
trồng lúa nước đã tạo tiền đề cho sự chuyển biến của xã hội nguyên
thủy sang thời đại mới - thời đại có giai cấp Nhà nước hình thành
và quốc gia Cổ đại trên đất nước Việt Nam. Để hiểu được sự hình
thành, cơ cấu tổ chức Nhà nước, đời sống văn hoá, xã hội của các
quốc gia trên đất nước ta, chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
3. Tổ chức dạy và học
Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm
vững
Hoạt động 1: Cả lớp - cá nhân 1. Những chuyển biến trong đời
- Trước hết GV dẫn dắt: Văn sống kinh tế
Lang là quốc gia cổ nhất trên đất
nước Việt Nam. Các em đã được
biết đến nhiều truyền thuyết về
Nhà nước Văn Lang như: Truyền
thuyết Trăm trứng, Bánh trưng
bánh dày... Còn về mặt khoa học,
Nhà nước Văn Lang được hình
thành trên cơ sở nào?
- GV tiếp tục thuyết trình: Cũng - Cơ sở hình thành Nhà nước.
như các nơi khác nhau trên thế
giới, các quốc gia cổ trên đất nước
Việt Nam được hình thành trên cơ
sở nền kinh tế, xã hội có sự
chuyển biến kinh tế, xã hội diễn ra
mạnh mẽ ở thời kỳ Đông Sơn
(Đầu thiên niên kỷ I TCN).
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để
thấy được chuyển biến về kinh tế
ở thời kỳ văn hoá Đông Sơn thiên
niên kỷ I TCN.
- HS theo dõi SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận :
Giải thích khái niệm văn hoá
Đông Sơn là gọi theo di chỉ khảo
cổ tiêu biểu Đông Sơn ( Thanh
Hóa).
- GV sử dụng một số tranh ảnh
trong SGK và những tranh ảnh
sưu tầm được để chứng minh cho
HS thấy nền nông nghiệp lúa
nước dùng cày khá phát triển. Có
ý nghĩa quan trọng định hình mọi
liên hệ thực tế hiện nay.
- GV phát vấn: Hoạt động kinh tế - Đầu thiên niên kỷ I TCN cư dân
của cư dân Đông Sơn có gì khác văn hoá đã biết sử dụng công cụ
với cư dân Phùng Nguyên? đồng phổ biến và bắt đầu có công
cụ sắt.
- HS so sánh trả lời: - Nông nghiệp dùng cày khá phát
+ Sử dụng công cụ đồng phổ biến, triển, kết hợp với săn bắn, chăn
biết đến công cụ sắt. nuôi và đánh cá.
+ Dùng cày khá phổ biến. - Có sự phân công lao động giữa
+ Có sự phân công lao động. nông nghiệp và thủ công nghiệp,
nghề gốm và nghề đúc đồng phát
triển.
=> Đời sống kinh tế vật chất tiến
bộ hơn, phát triển ở trình độ cao
hơn hẳn.
- GV tiếp tục yêu cầu HS đọc => Đời sống kinh tế vật chất tiến
SGK để thấy sự chuyển biến xã bộ hơn, phát triển ở trình độ cao
hội ở Đông Sơn. hơn hẳn.
- HS theo dõi SGK trả lời câu hỏi.
- GV tổ chức cho HS đọc đoạn
chữ nhỏ trong SGK về việc các
nhà khảo học cổ tìm thấy khuôn
đúc đồng.
- Tiếp theo GV nêu câu hỏi: Việc
phát hiện được các khuôn đúc
đồng, nồi nấu đồng nói lên điều
gì?
- HS suy nghĩ trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Việc
phát hiện được các khuôn đúc
đồng, nồi nấu đồng chứng tỏ thuật
luyện kim được thực hiện ở nước
chứ không phải du nhập từ nước
ngoài vào. GV kết hợp với giới
thiệu hình: Rìu đồng Đơng Sơn và
Trống đồng Ngọc Lũ.
- GV chuyển ý sang mục 2: Nhờ
sự phát triển trong đời sống kinh
tế đã dẫn đến những chuyển biến
về mặt xã hội.
Hoạt động 1: Cả lớp 2. Những chuyển biến xã hội
- GV trình bày: Sự phát triển kinh
tế đã dẫn đến những chuyển biến - Thời Đông Sơn, xã hội có sự
về xã hội. Từ thời Phùng Nguyên chuyển biến với sự phân hóa giàu
đã bắt đầu có hiện tượng phân hóa nghèo.
giàu nghèo.
- GV có thể minh họa cho HS
thấy sự phân hóa giàu nghèo qua
kết quả khai quật mộ táng của các
nhà khảo cổ.
Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân 3. Cơ cấu tổ chức nhà nước Văn
- GV trình bày: Sự chuyển biến xã Lang - Âu Lạc
hội mạnh mẽ ở thời Đông Sơn
cùng với sự ra đời của công xã
nông thôn (làng, xóm) đã đưa đến
sự ra đời của nhà nước đầu tiên ở
Việt Nam.
- GV giải thích về tổ chức làng,
xóm để thấy được sự biến đổi về
xã hội: Đa dạng, phức tạp hơn,
liên hệ với thực tế hiện nay.
- GV đặt vấn đề: Sự biến đổi, phát
triển kinh tế, xã hội đó đặt ra
những yêu cầu đòi hỏi gì?
+ Yêu cầu trị thủy để đảm bảo nền - Hoàn cảnh ra đời: Sự chuyển
nông nghiệp ven sông. biến kinh tế, xã hội đặt ra những
+ Quản lý xã hội. yêu cầu mới: Trị thủy, quản lý xã
+ Chống các thế lực ngoại xâm để hội, chống giặc ngọai xâm =>
đáp ứng những yêu cầu này Nhà Nhà nước ra đời đáp ứng những
nước ra đời. đòi hỏi đó.
- GV dẫn dắt: Như vậy ta đã thấy
được điều kiện hình thành Nhà
nước Cổ đại Việt Nam, tiếp theo
ta sẽ tìm hiểu về từng quốc gia cụ
thể.
Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân * Quốc gia Văn Lang (VII - III
TCN)
- GV giảng giải về thời gian hình - Kinh đô: Bạch Hạc (Việt Trì -
thành địa bàn, kinh đô nước Văn Phú Thọ).
- Tổ chức Nhà nước:
Lang.
- GV giảng giải về cơ cấu tổ chức + Đứng đầu đất nước là vua
bộ máy Nhà nước Văn Lang - Âu Hùng, vua Thục.
Lạc.
Minh họa bằng sơ đồ: Bộ máy + Giúp việc có các Lạc hầu, Lạc
Nhà nước: tướng. Cả nước chia làm 15 bộ do
Lạc Tướng đứng đầu.
+ Ở các làng xã đứng đầu là Bồ
chính.
- GV phát vấn: Em có nhận xét gì
về tổ chức bộ máy Nhà nước và
đơn vị hành chính thời Văn Lang -
Âu Lạc?
- HS quan sát sơ đồ suy nghĩ trả
lời.
- GV nhận xét, bổ sung kết luận: => Tổ chức bộ máy Nhà nước còn
đơn giản, sơ khai.
- GV yêu cầu HS đọc SGK để * Quốc gia Âu Lạc (III -II TCN)
thấy được bước phát triển cao hơn
của Nhà nước Âu Lạc.
- HS theo dõi SGK so sánh, trả
lời.
- GV bổ sung, kết luận: Nhà nước - Kinh đô: Cổ Loa (Đông Anh -
tuy cùng một thời kỳ lịch sử với Hà Nội).
Nhà nước Văn Lang (Thời kỳ cổ - Lãnh thổ mở rộng hơn, tổ chức
đại) nhưng có bước phát triển cao bộ máy Nhà nước chặt chẽ hơn.
hơn so với những biểu hiện. - Có quân đội mạnh, vũ khí tốt,
thành Cổ Loa kiên cố, vững chắc.
- GV sử dụng tranh ảnh trong => Nhà nước Âu Lạc có bước
SGK và tư liệu về thành Cổ Loa, phát triển cao hơn Nhà nước Văn
mũi tên đồng để minh họa cho Lang.
bước phát triển cao hơn của nước
Âu Lạc.
Hoạt động: Cá nhân 4. Đời sống vật chất và tinh thần
- GV yêu cầu tất cả HS theo dõi của cư dân Văn Lang - Âu Lạc.
SGK để thấy được cách ăn, ở, mặc a) Đời sống vật chất
của người Việt Cổ.
- HS theo dõi SGK tự ghi nhớ. - Ăn: Gạo tẻ, gạo nếp, thịt cá, rau
củ.
- Mặc: Nữ mặc áo, váy, nam đóng
khố.
- Ở : Nhà sàn.
- GV tiếp tục yêu cầu HS theo dõi b) Đời sống tinh thần:
SGK thấy được đời sống tinh - Sùng bái thần linh, thờ cúng tổ
thần, tâm linh của người Việt Cổ. tiên.
- Tổ chức cưới xin, ma chay, lễ
hội.
- Có tập quán nhuộm răng đen, ăn
- HS theo dõi SGK tự ghi nhớ:
trầu, xăm mình, dùng đồ trang
sức.
- GV phát vấn: Em có nhận xét gì
về đời sống vật chất tinh thần của
người Viêt Cổ?
- HS suy nghĩ trả lời nhận xét của
mình.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận => Đời sống vật chất tinh thần
về đời sống của người Việt Cổ của Người Việt Cổ khá phong
khá phong phú, đa dạng, giản dị, phú, hòa nhập với tự nhiên.
chất phác, nguyên sơ, hòa nhập
với thiên nhiên.
4. Củng cố
- Dùng lược đồ củng cố quá trình hình thành các quốc gia cổ
trên đất nước Việt Nam: Địa bàn, thời gian hình thành, thành phần
cư dân?
- Đời sống của cư dân Văn Lang - Âu Lạc.
5. Dặn dò
- Học thuộc bài, đọc trước bài mới.
- Trả lời câu hỏi và bài tập trong SGK.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
