Giáo trình Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống nhiên liệu động cơ xăng (Nghề: Công nghệ ô tô - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Cơ giới (2022)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:324

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống nhiên liệu động cơ xăng (Nghề: Công nghệ ô tô - Cao đẳng) được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Tháo lắp, nhận dạng hệ thống nhiên liệu động cơ xăng; Đại cương về hệ thống phun xăng điện tử; Bảo dưỡng hệ thống nhiên liệu động cơ xăng; Sửa chữa bơm xăng (cơ khí và bơm điều khiển điện tử);... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống nhiên liệu động cơ xăng (Nghề: Công nghệ ô tô - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Cơ giới (2022)

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: BD&SC HỆ THỐNG NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ XĂNG NGHỀ: CÔNG NGHỆ Ô TÔ TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG Ban hành kèm theo Quyết định số: / QĐ-CĐCG ngày … tháng.... năm…… của Trường cao đẳng Cơ giới Quảng Ngãi, năm 2022 (Lưu hành nội bộ) 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 2
LỜI GIỚI THIỆU Trong nhiều năm gần đây tốc độ gia tăng số lượng và chủng loại ô tô ở nước ta khá nhanh. Nhiều kết cấu hiện đại đã trang bị cho ô tô nhằm thỏa mãn càng nhiều nhu cầu của giao thông vận tải. Trong quá trình sử dụng, trạng thái kỹ thuật của hệ thống nhiên liệu động cơ dần thay đổi theo hướng xấu đi, dẫn tới hư hỏng và giảm độ tin cậy. Qúa trình thay đổi có thể kéo dài theo thời gian (Km vận hành của ô tô) và phụ thuộc vào nhiều nguyên nhân như: chất lượng vật liệu, công nghệ chế tạo và lắp ghép, điều kiên và môi trường sử dụng...Làm cho các chi tiết, bộ phận mài mòn và hư hỏng theo thời gian, cần phải được kiểm tra, chẩn đoán để bảo dưỡng và sửa chữa kịp thời. Nhằm duy trì tình trạng kỹ thuật của hệ thống nhiên liệu ở trạng thái làm việc với độ tin cậy và an toàn cao nhất. Để phục vụ cho học viên học nghề và thợ sửa chữa ô tô những kiến thức cơ bản cả về lý thuyết và thực hành bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống Nhiên liệu xăng dùng bộ chế hòa khí. Với mong muốn đó giáo trình được biên soạn, nội dung giáo trình bao gồm tám bài: Giáo trình này được thiết kế theo mô đun thuộc hệ thống mô đun MĐ 22 của chương trình đào tạo nghề Công Nghệ Ô Tô ở cấp trình độ cao đẳng nghề và được dùng làm giáo trình cho học viên trong các khóa đào tạo, sau khi học tập xong mô đun này, học viên có đủ kiến thức để học tập tiếp các môn học, mô đun khác của nghề. Quảng Ngãi, ngày tháng năm 2022 Tham gia biên soạn 1. Ngô Minh Việt Chủ biên MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG 3
1. Bài 1: Tháo lắp, nhận dạng hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 13 2. 1. Nhiệm vụ, yêu cầu của hệ thống nhiên liệu xăng động cơ ô tô 14 3. 2. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu 14 động cơ xăng 4. 3. Quy trình và yêu cầu kỹ thuật tháo lắp hệ thống nhiên liệu động 15 cơ xăng 5. 4. Tháo lắp hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 17 6. 5. Nhận dạng các bộ phận và chi tiết 17 7. Bài 2: Đại cương về hệ thống phun xăng điện tử 20 8. 1. Khái niệm về hệ thống phun xăng điện tử 21 9. 2. Phân oại hệ thống phun xăng điện tử 23 10. 3. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống phun xăng 30 điện tử 11. 4. Quy trình và yêu cầu kỹ thuật tháo lắp hệ thống phun xăng điện 34 tử 12. 5. Tháo, lắp hệ thống 38 13. Bài 3: Bảo dưỡng hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 57 14. 1. Mục đích, yêu cầu 58 15. 2. Quy trình bảo dưỡng 58 16. 3. Thực hành bảo dưỡng hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 59 17. Bài 4: Sửa chữa bơm xăng (cơ khí và bơm điều khiển điện tử) 62 18. 1 Bơm xăng cơ khí 63 19. 1.1. Nhiệm vụ, yêu cầu bơm xăng cơ khí 63 20. 1.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của bơm xăng 63 21. 1.3. Hiện tượng, nguyên nhân sai hỏng, phương pháp kiểm tra, 64 sửa chữa các sai hỏng của bơm xăng cơ khí. 22. 1.4. Quy trình bảo dưỡng kỹ thuật bơm xăng 67 23. 1.5. Sửa chữa những hư hỏng thường gặp của bơm xăng cơ khí 67 24. 2. Bơm xăng bằng điện 72 25. 2.1. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại bơm xăng bằng điện 72 26. 2.2 Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm xăng bằng điện 72 27. 2.2.1 Bơm xăng điện lọai màng 72 28. 2.2.2 Bơm xăng điện loại mô tơ bi gạt 73 29. 2.2.3 Bơm xăng điện loại mô tơ cánh gạt 74 4
30. 2.2.4. Sơ đồ mạch điện điều khiển bơm xăng 75 31. 3. Hiện tượng, nguyên nhân sai hỏng, phương pháp kiểm tra, sửa 78 chữa các sai hỏng của bơm xăng điện. 32. Bài 5: Sửa chữa bộ chế hòa khí 82 33. 1 Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại bộ chế hòa khí 83 34. 2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của bộ chế hòa khí 84 35. 3. Hiện tượng, nguyên nhân sai hỏng, phương pháp kiểm tra, sửa 98 chữa các sai hỏng của bộ chế hòa khí. 36. Bài 6: Bảo dưỡng, sửa chữa được vòi phun xăng điều khiển 162 điện tử 37. 1. Nhiệm vụ, phân loại, cấu tạo và nguyên lý làm việc của vòi 162 phun xăng điều khiển điện tử 38. 2. Hiện tượng, nguyên nhân sai hỏng và phương pháp kiểm tra, 166 bảo dưỡng vòi phun xăng điều khiển điện tử 39. Bài 7: Bảo dưỡng vad sửa chữa bộ điều khiển trung tâm 173 (ECU) và các bộ cảm biến 40. 1 Nhiệm vụ 174 41. 2. Cấu tạo 174 42. 3. Chức năng của ECU 175 43. 4. Hình dạng và ký hiệu chân giắc của một số ECM động cơ 179 44. 5. Mạch nguồn điều khiển ECU 185 45. 6. Sửa chữa bảo dưỡng các cảm biến 189 46. Bài 8: Động cơ phun xăng trực tiếp GDI 259 47. 1 Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển hệ thống GDI 260 48. 2. Nguyên lý hoạt động của GDI 261 49. 3. Tổng quan về hệ thống GDI 262 50. 4. Cấu tạo và hoạt động của hệ thống phun xăng trực tiếp 262 51. 5. Ưu và nhược điểm của động cơ phun xăng trực tiếp 265 52. 6. Hệ thống điều khiển điện tử: 268 GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN Tên mô đun: Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 5
Mã mô đun: MĐ 22 Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun: - Vị trí: Mô đun được bố trí dạy sau các môn học/ mô đun sau: MĐ 07, MĐ 08, MĐ 09, MĐ 10, MĐ 11, MĐ 12, MĐ 13, MĐ 14, MĐ 15, MĐ 16, MĐ 18, MĐ 19, MĐ 20, MĐ 21 - Tính chất: Là mô đun chuyên môn nghề. - Ý nghĩa và vai trò của mô đun: Có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong việc cung cấp một phần kiến thức, kỹ năng nghề, nghề công nghệ ô tô - Đối tượng: Là giáo trình áp dụng cho học sinh trình độ Trung cấp nghề Công nghệ ô tô Mục tiêu của mô đun: - Kiến thức: A1 Trình bày đầy đủ các yêu cầu, nhiệm vụ chung của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng; A2. Giải thích được sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc các bộ phận của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng dùng bộ chế hòa khí; A3. Phân tích đúng những hiện tượng, nguyên nhân sai hỏng trong hệ thống nhiên liệu động cơ xăng dùng bộ chế hòa khí; A4. Trình bày được phương pháp kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa những sai hỏng của các bộ phận hệ thống nhiên liệu động cơ xăng dùng bộ chế hòa khí. - Kỹ năng: B1. Tháo lắp, kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa các chi tiết, bộ phận đúng quy trình, quy phạm và đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa dùng bộ chế hòa khí; B2. Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa đảm bảo chính xác và an toàn. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: C1. Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô; C2. Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ của học viên. 1. Chương trình khung nghề công nghệ ô tô Mã MH, Tên môn Thời gian đào tạo (giờ) MĐ học, mô Tín chỉ Trong đó đun Tổng Lý Thực Thi/ số thuyết hành/thụ kiểm 6
c tập/thí tra nghiệm I Các môn học chung 18 435 157 255 23 MH 01 Chính trị 3 75 41 29 5 MH 02 Pháp luật 2 30 18 10 2 MH 03 Giáo dục thể chất 2 60 5 51 4 Giáo dục quốc phòng - An MH 04 75 36 35 4 ninh 3 MH 05 Tin học 3 75 15 58 2 MH 06 Ngoại ngữ (Anh văn) 5 120 42 72 6 Các môn học, mô đun II 90 2385 896 1375 114 chuyên môn ngành, nghề Các môn học, mô 30 555 381 149 25 đun cơ sở MH 07 Kỹ thuật điện - điện tử 3 75 73 0 2 MH 08 Cơ ứng dụng 3 45 34 9 2 MH 09 Vật liệu học 3 45 43 0 2 Dung sai lắp ghép và đo MH 10 3 45 31 12 2 lường kỹ thuật MH 11 Vẽ kỹ thuật 3 60 30 27 3 Công nghệ khí nén - thuỷ MH 12 3 45 43 0 2 lực ứng dụng MH 13 Nhiệt kỹ thuật 3 45 43 0 2 MH 14 An toàn lao động 2 30 25 3 2 MH 15 Tổ chức quản lý sản xuất 2 30 28 0 2 MH 16 Thực hành AUTOCAD 2 45 12 31 2 Thực hành Hàn - Nguội cơ MĐ 17 3 90 10 76 4 bản Các môn học, mô đun 60 1830 515 1226 89 chuyên môn Kỹ thuật chung về ô tô và MĐ 18 2 60 45 13 2 công nghệ sửa chữa Bảo dưỡng và sửa chữa cơ cấu trục khuỷu - thanh MĐ 19 4 120 24 90 6 truyền và bộ phận cố định của động cơ MĐ 20 Bảo dưỡng và sửa chữa hệ 2 60 15 41 4 7
thống phân phối khí Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 21 thống bôi trơn và hệ thống 2 60 23 33 4 làm mát Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 22 thống nhiên liệu động cơ 4 120 31 83 6 xăng Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 23 thống nhiên liệu động cơ 4 120 28 86 6 diesel MĐ 24 Trang bị điện ô tô 5 150 40 104 6 Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 25 6 180 50 122 8 thống truyền lực Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 26 2 60 14 42 4 thống di chuyển Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 27 4 120 30 84 6 thống lái ôtô Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 28 4 120 28 86 6 thống phanh ôtô Bảo dưỡng và sửa chữa MĐ 29 2 60 16 40 4 mô tô - xe máy Bảo dưỡng, sửa chữa hệ MĐ 30 2 60 23 33 4 thống khí nén và thủy lực Bảo dưỡng và sửa chữa hệ MĐ 31 thống điều hòa không khí 2 60 12 44 4 trên ô tô Chẩn đoán trạng thái kỹ MĐ 32 thuật và sửa chữa PAN ô 6 180 46 126 8 tô MĐ 33 Kiểm định kỹ thuật ô tô 2 60 20 36 4 MH 34 Ngoại ngữ 3 60 30 27 3 Thực tập tại cơ sở sản xuất MĐ 35 4 180 15 161 4 2 Tổng cộng: 108 2820 1019 1664 137 2. Chương trình chi tiết mô đun Thời gian (giờ) Tên các bài Số TT trong mô Thực hành, thí Tổng Lý Kiểm đun nghiệm, thảo số thuyết tra luận, bài tập Bài 1: Tháo lắp, nhận dạng hệ thống 1 10 4 6 0 nhiên liệu động cơ xăng 8
Bài 2: Đại cương về hệ thống phun 2 10 4 6 0 xăng điện tử Bài 3: Bảo dưỡng hệ thống nhiên 3 5 2 3 0 liệu động cơ xăng Bài 4: Sửa chữa bơm xăng (cơ khí 4 20 4 14 2 và bơm điện) 5 Bài 5: Sửa chữa bộ chế hòa khí 15 5 10 Bài 6: Bảo dưỡng và sửa chữa vòi 6 20 4 14 2 phun xăng điều khiển điện tử Bài 7: Bảo dưỡng và sửa chữa bộ 7 điều khiển trung tâm (ECU) và các 20 4 16 0 bộ cảm biến Bài 8: Động cơ phun xăng trực tiếp 8 20 4 14 2 GDI Cộng: 120 31 83 6 3. Điều kiện thực hiện môn học: 3.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Phòng học chuyên môn có đầy đủ điều kiện giảng dạy và học tập mô đun, Đáp ứng phòng học chuẩn 3.2. Trang thiết bị dạy học: Projetor, máy vi tính, bảng, phấn, tranh vẽ.... 3.3. Học liệu, dụng cụ, mô hình, phương tiện: Giáo trình, mô hình thực hành, bộ dụng cụ nghề công nghệ ô tô - Học liệu: + Các clip và mô phỏng về cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng Các bản vẽ, tranh vẽ của các bộ phận các bộ phận của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng + Phiếu kiểm tra. - Dụng cụ: + Bộ dụng cụ cầm tay nghề ô tô + Khay đựng - Mô hình - Thiết bị kiểm tra áp suất động cơ xăng - Mô hình cắt bổ của các bộ phận hệ thống nhiên liệu động cơ xăng - Mô hình động cơ xăng nổ dùng bộ chế hòa khí và phun xăng - Các loại bộ chế hòa khí và bơm xăng 9
- Động cơ phun xăng dùng tháo lắp - Động cơ phun xăng dùng kiểm tra - Thiết bị kiểm tra, chẩn đoán chuyên dùng - Máy nén khí - Thiết bị kiểm tra áp suất động cơ xăng 3.4. Các điều kiện khác: Cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa ô tô có đầy đủ trang thiết bị hiện đại để người học thực tập nâng cao tay nghề. 4. Nội dung và phương pháp đánh giá: 4.1. Nội dung: - Kiến thức: + Trình bày đầy đủ nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại, cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng; + Giải thích đúng những hiện tượng, nguyên nhân sai hỏng, phương pháp bảo dưỡng, kiểm tra và sửa chữa những sai hỏng của hệ thống hệ thống nhiên liệu động cơ xăng; + Qua các bài kiểm tra viết hoặc trắc nghiệm đạt yêu cầu 60%. - Kỹ năng: + Nhận dạng được các chi tiết của hệ hệ thống nhiên liệu động cơ xăng; + Tháo lắp, kiểm tra và bảo dưỡng, sửa chữa được các sai hỏng của chi tiết hệ hệ thống nhiên liệu động cơ xăng đúng quy trình, quy phạm và đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa; + Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa đảm bảo chính xác và an toàn; + Chuẩn bị, bố trí và sắp xếp nơi làm việc vệ sinh, an toàn và hợp lý; + Sản phẩm tháo lắp, bảo dưỡng, sửa chữa và điều chỉnh đạt yêu cầu kỹ thuật 70%. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp. + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. + Chấp hành nghiêm túc các quy định về kỹ thuật, an toàn và tiết kiệm trong bảo dưỡng, sửa chữa; + Có tinh thần trách nhiệm hoàn thành công việc đảm bảo chất lượng, đúng thời gian 10
+ Cẩn thận, chu đáo trong công việc, luôn quan tâm đúng, đủ không xảy ra sai sót. 4.2. Phương pháp: Người học được đánh giá tích lũy môn học như sau: 4.2.1. Cách đánh giá - Áp dụng quy chế đào tạo Trung cấp hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 09/2017/TT-BLĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. - Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Cơ giới như sau: Điểm đánh giá Trọng số + Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1) 40% + Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2) + Điểm thi kết thúc môn học 60% 4.2.2. Phương pháp đánh giá Phương pháp Phương pháp Hình thức Chuẩn đầu ra Số Thời điểm đánh giá tổ chức kiểm tra đánh giá cột kiểm tra Thường xuyên Viết/ Tự luận/ A1, C1, C2 1 Sau 20 giờ. Thuyết trình Trắc nghiệm/ Báo cáo Định kỳ Viết và Tự luận/ A2, B1, C1, C2 3 Sau 45 giờ thực hành Trắc nghiệm/ thực hành Kết thúc môn Vấn đáp và Vấn đáp và A1, A2, A3, B1, B2, 1 Sau 120 học thực hành thực hành C1, C2, giờ trên mô hình 4.2.3. Cách tính điểm - Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân. - Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm 10 theo quy định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo tín chỉ. 5. Hướng dẫn thực hiện môn học 5.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Cao Đẵng Công nghệ ô tô. 5.2. Phương pháp giảng dạy, học tập môn học 11
5.2.1. Đối với người dạy * Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: Trình chiếu, thuyết trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập cụ thể, câu hỏi thảo luận nhóm…. * Thực hành: - Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập thực hành theo nội dung đề ra. - Khi giải bài tập, làm các bài Thực hành, thí nghiệm, bài tập:... Giáo viên hướng dẫn, thao tác mẫu và sửa sai tại chỗ cho nguời học. - Sử dụng các mô hình, học cụ mô phỏng để minh họa các bài tập ứng dụng các hệ truyền động dùng điện tử công suất, các loại thiết bị điều khiển. * Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra. * Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm tìm hiểu, nghiên cứu theo yêu cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm. 5.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau: - Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...) - Sinh viên trao đổi với nhau, thực hiện bài thực hành và báo cáo kết quả - Tham dự tối thiểu 70% các giờ giảng tích hợp. Nếu người học vắng >30% số giờ tích hợp phải học lại mô đun mới được tham dự kì thi lần sau. - Tự học và thảo luận nhóm: Là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 2-3 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân công để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm. - Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ. - Tham dự thi kết thúc môn học. - Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học. 6. Tài liệu tham khảo: 12
[1]. Giáo trình mô đun Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống nhiên liệu động cơ xăng do Tổng cục dạy nghề ban hành. [2]. Nguyễn Tất Tiến, Nguyên lý động cơ đốt trong: NXB giáo dục, năm 2009 [3]. Hoàng Đình Long, Kỹ thuật sửa chữa ô tô: NXB GD, năm 2006 [4]. Phạm Minh Tuấn, Kỹ thuật sửa chữa ô tô: NXB GD, năm 2006 [5]. Trần Thế San, Đỗ Dũng, Giáo trình kỹ thuật sửa chữa ô tô - máy nổ: NXB Đà nẵng, năm 2009. [6]. Giáo trình mô đun Bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống phun xăng điện tử do Tổng cục dạy nghề ban hành 2012. [7]. Hoàng Đình Long, Kỹ thuật sửa chữa ô tô: NXB GD, năm 2006 [8]. Phạm Minh Tuấn, Động cơ đốt trong: NXB Khoa học Kỹ thuât, năm 2005 [9]. Giáo trình Động cơ ô tô: NXB ĐH Quốc gia TP HCM, năm 2001 [10]. Giáo trình Hệ thống điện động cơ ô tô: NXB ĐH Quốc gia TP HCM, năm 2004 BÀI 1: THÁO LẮP, NHẬN DẠNG HỆ THỐNG NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ XĂNG Mã bài: MĐ22-01 Giới thiệu: Để có thể sửa chữa và bảo dưỡng được hệ thống nhiên liệu xăng, thì người học phải biết được hoạt động của hệ thống và nhận dạng được các bộ phận, trình tự tháo, lắp các bộ phận của 22hệ thống cung cấp nhiên liệu xăng. Trong bài này cho chúng ta biết về hoạt động của hệ thống 22và hướng dẫn chúng ta biết trình tự tháo, lắp các bộ phận của hệ thống nhiên liệu xăng Mục tiêu: - Trình bày được nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại, cấu tạo, nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng; - Tháo lắp được hệ thống nhiên liệu động cơ xăng đúng quy trình, quy phạm, đúng yêu cầu kỹ thuật; - Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô; - Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ của học viên. Phương pháp giảng dạy và học tập bài mở đầu - Đối với người dạy: Sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học nhớ nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại, cấu tạo, nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng. Các bước quy trình thực hiện 13
- Đối với người học: Chủ động đọc trước giáo trình trước buổi học Điều kiện thực hiện bài học - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: Phòng học chuyên môn - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có Kiểm tra và đánh giá bài học - Nội dung:  Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức  Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng.  Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp:  Điểm kiểm tra thường xuyên: không có  Kiểm tra định kỳ lý thuyết: không có  Kiểm tra định kỳ thực hành: không có Nội dung chính: 1. Nhiệm vụ, yêu cầu của hệ thống nhiên liệu xăng động cơ ô tô 1.1. Nhiệm vụ Hệ thống cung cấp của động cơ xăng có nhiệm vụ tạo thành hỗn hợp giữa hơi xăng và không khí với tỉ lệ thích hợp đưa vào trong xy lanh của động cơ và thải sản phẩm đã cháy ra ngoài, đảm bảo cung cấp đủ, kịp thời, đều đặn hỗn hợp cho động cơ làm việc tốt ở các chế độ tải trọng. Thành phần của hỗn hợp cung cấp vào động cơ ngoài đảm bảo sự làm việc tối ưu của động cơ về công suất và tieu thụ nhiên liệu còn phải đảm bảo khí thải có thành phần độc hại thấp nhất. 1.2. Yêu cầu - Đảm bảo công suất động cơ. - Tiết kiệm nhiên liệu trong quá trình động cơ hoạt động. - Hạn chế ô nhiễm môi trường và tiếng ồn khi động cơ hoạt động. 1.3 Phân loại 14
Dựa trên nguyên tắc định lượng xăng cấp vào động cơ, người ta chia hệ thống cung cấp nhiên liệu động cơ xăng trên ô tô được chia thành hai loại: - Hệ thống nhiên liệu động cơ xăng dùng bộ chế hoà khí. - Hệ thống nhiên liệu động cơ xăng dùng vòi phun xăng. Các ô tô hiện đại thường dùng hệ thống nhiên liệu phun xăng vì hệ thống này dễ điều chỉnh chính xác lượng xăng cấp vào động cơ, còn các xe đời cũ, các động cơ cỡ nhỏ và xe máy thường dùng bộ chế hòa khí vì kết cấu của nó đơn giản và rẻ tiền 2. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 2.1 Sơ đồ cấu tạo Hình 1.1. Sơ đồ hệ thống cung cấp nhiên liệu động cơ xăng 1. Thùng xăng; 2. Ống dẫn xăng; 3. Bầu lọc; 4. Bơm xăng; 5. Gíclơ chính; 6. Van kim ba cạnh; 7. Phao; 8. Bầu phao; 9. Ống thông hơi; 10. Bầu lọc khí; 11. Bướm gió; 12. Họng khuyếch tán; 13. Vòi phun; 14. Bướm ga; 15. ống hút; 16. Ống xả; 17. Ống giảm âm Hệ thống bao gồm: - Phần cung cấp nhiên liệu: Thùng xăng 1, bình lọc 3, bơm xăng 4 và các ống dẫn. - Phần cung cấp không khí: Bình lọc không khí 10, ống hút 15, ống xả 16, ống giảm âm 17. - Bộ phận tạo hỗn hợp: Bộ chế hoà khí . 2.2 Nguyên lý hoạt động Khi động cơ làm việc bơm xăng hút xăng từ thùng qua bình lọc rồi đẩy lên buồng phao của bộ chế hoà khí. Không khí được hút vào bình lọc không khí và được đưa vào bộ chế hoà khí trộn với xăng thành hỗn hợp cháy qua ống hút vào trong xi lanh. Khí đã cháy được xả ra ngoài qua ống xả và ống giảm âm. Hình 1.2. Hệ thống nhiên liệu động cơ 15
1. Bơm xăng; 2. Bầu lọc tinh; 3. Bộ CHK; 4. Thùng xăng; 5. Thông áp thùng xăng; 6. Khoa thùng xăng; 7. Cổ đổ xăng; 8. Bầu lọc thô; 9. ống hút xăng; 10. Lọc xăng. 3. Quy trình và yêu cầu kỹ thuật tháo lắp hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 3.1 Qui trình tháo các bộ phận ra khỏi động cơ. - Làm sạch bên ngoài các bộ phận trong hệ thống nhiên liệu xăng. - Dùng bơm nước có áp suất cao rửa sạch bên ngoài các bộ phận, dùng khí nén thổi sạch cặn bẩn và nước. 3.1.1 Tháo thùng xăng. - Xả hết xăng trong thùng chứa nhiên liệu. - Tháo các đường ống dẫn xăng. - Tháo thùng xăng. Chú ý đảm bảo an toàn. 3.1.2 Tháo bình lọc xăng. - Tháo các đường dẫn nhiên liệu từ thùng xăng đến bầu lọc, từ bầu lọc đến bơm xăng. - Tháo bình lọc xăng ra ngoài. 3.1.3 Tháo bơm xăng. - Tháo các đường ống dẫn xăng. - Tháo bu lông bắt giữ bơm xăng với thân máy, nới đều hai bu lông (quay cam lệch tâm về vị trí thấp để tháo) - Tháo bơm xăng ra khỏi động cơ. 3.1.4 Tháo bộ chế hòa khí. - Tháo ống thông gió hộp trục khuỷu. - Tháo bầu lọc không khí. - Tháo đường ống dẫn xăng nối từ bơm xăng đến bộ chế hòa khí. - Tháo các bu lông bắt chặt bộ chế hòa khí với ống nạp. 3.1.5 Tháo cụm ống xả và ống giảm thanh. - Tháo các bu lông bắt giữ ống xả và ống giảm thanh, tháo cả cụm ra ngoài. - Tháo ống góp khí xả và đệm kín. * Chú ý nới đều các bu lông, không làm hỏng đệm kín 3.2 Lắp các bộ phận lên động cơ Các bộ phận của hệ thống nhiên liệu sau khi đã làm sạch kiểm tra bên ngoài, tiến hành lắp lên động cơ. 3.2.1 Lắp thùng xăng lên ô tô - Xiết chặt các bu lông bắt chặt thùng xăng. - Bắt chặt các đường ống dẫn xăng vào thùng. 3.2.2 Lắp bình lọc xăng - Lắp bình lọc lên động cơ, xiết chặt bu lông. - Nối đường ống dẫn xăng từ thùng đến bình lọc. 3.2.3 Lắp bơm xăng vào động cơ - Xiết chặt hai bu lông bắt chặt bơm xăng với thân máy (chú ý lắp đệm giữa đế bơm với thân máy đúng chiều dày quy định). - Lắp đường ống dẫn xăng từ bình lọc đến bơm và từ bơm lên bộ chế hòa khí. 3.2.4 Lắp bộ chế hòa khí lên động cơ - Lắp đệm làm kín và bộ chế hòa khí lên ống nạp xiết chặt các đai ốc. - Lắp bình lọc không khí lên bộ chế hòa khí xiết chặt đai ốc tai hồng và bắt các đường ống dẫn. - Lắp và xiết chặt đường ống dẫn xăng từ bơm xăng đến bộ chế hòa khí (dùng tay vặn 16
vào khớp ren, sau đó mới dùng cờ lê dẹt xiết chặt để tránh chờn, hỏng ren). 3.2.5 Lắp cụm ống xả, ống tiêu âm - Lắp đệm và ống góp khí xả. Xiết chặt các đai ốc đều, đối xứng. - Lắp ống xả, bắt chặt ống xả với ống góp khí xả, lắp bình tiêu âm vào ống xả. - Đổ xăng vào thùng, dùng tay bơm xăng lên bộ chế hòa khí, kiểm tra xiết chặt lại toàn bộ hệ thống, tránh để rò rỉ xăng. 4. Tháo lắp hệ thống nhiên liệu động cơ xăng 5. Nhận dạng các bộ phận và chi tiết 5.1 Làm sạch, nhận dạng và kiểm tra bền ngoài thùng xăng. - Làm sạch bên ngoài thùng xăng dùng nước có áp suất cao để rửa - Kiểm tra thùng xăng bị nứt, thủng, móp méo. - Rửa sạch nắp đậy thùng xăng, dùng dầu hỏa để rửa, dùng khí nén thổi khô. Hình 1.15. Cấu tạo thùng xăng 1. Thùng xăng; 2. Tấm ngăn; 3. Ống đổ nhiên liệu; 4. Nút xả; 5. Ống khóa 6. Lưới lọc; 7. Nắp của ống đổ xăng; 8. Cảm biến báo mức xăng; 9. Bầu lọc xăng. 5.2 Làm sạch, kiểm tra bên ngoài bình lọc xăng Hình 1.16 Bầu lọc nhiên liệu thô 1. Lỗ ra; 2. Vỏ; 3. Lỗ vào; 4. Cốc; 5. Nút xả cặn; 6. Tấm lọc; 7. Lõi lọc 8. Lò xo; 9. Nhiên liệu; 10. Quai bắt - Kiểm tra đệm làm kín không bị hở, ren đầu nối ống dẫn và ren ốc bắt giữ cốc lọc không bị chờn. - Dùng tay vặn vừa chặt ốc bắt giữ cốc lọc xăng. - Kiểm tra bên ngoài bầu lọc bị nứt, hở phải khắc phục hư hỏng. 17
. a) b) Hình1.17. Bầu lọc nhiên liệu tinh 1. Vỏ; 2. Đường vào; 3. Tấm ngăn; 4. Bộ phận lọc; 5. Cốc tháo; 6. Lò xo; 7. Vít; 8. Đường ra; a. Dạng lưới lọc; b. Dạng gốm. 5.3 Làm sạch, nhận dạng và kiểm tra bên ngoài bơm xăng 1. Van xăng vào. Hình 1.18. Bơm xăng cơ khí kiểu màng 2. Màng bơm. 3. Nắp bơm. 4. Đĩa màng. 5. Cần bơm tay. 6. Lò xo hồi. 7. Cần bơm. 8. Trục bơm. - Dùng dầu hỏa rửa sạch bên ngoài bơm xăng, dùng giẻ lau khô. - Kiểm tra bên ngoài bơm xăng: Kiểm tra nắp, vỏ bơm bị nứt, hở... - Kiểm tra xiết chặt lại các vít: Bắt chặt phần nắp với phần thân, phần thân với đế của bơm xăng. (xiết đều, đối xứng các vít). 5.4 Làm sạch, kiểm tra bên ngoài bầu lọc không khí - Dùng nước có áp suất cao để rửa sạch bên ngoài bầu lọc không khí. - Kiểm tra bên ngoài bầu lọc: kiểm tra bầu lọc bị móp méo, hở phải khắc phục. - Kiểm tra xiết chặt lại ốc tai hồng bắt chặt nắp và thân bầu lọc không khí. - Vặn chặt đai kẹp các đầu ống nối tránh bị hở. 18
1. ống chuyển tiếp. 2. Nắp. 3. Chậu dầu. 4. Lõi lọc. 5. ống không tải. 6. Tấm ngăn. 7. Ngăn ngoài. 8. ống thu không khí. 9. Bulông. 10. ốc tai hồng Hình 1.19. Bầu lọc không khí động cơ xăng. 5.5 Làm sạch bên ngoài bộ chế hoà khí - Dùng dầu hỏa rửa sạch bên ngoài bộ chế hòa khí - Kiềm tra bên ngoài bộ chế hòa khí: Kiểm tra các phần lắp ghép của bộ chế hòa khí phần nắp và phần thân, phần thân với đế nứt, hở phải khắc phục. - Kiểm tra xiết chặt lại các vít bắt chặt phần nắp với phần thân, phần thân với phần đế của bộ chế hoà khí (chú ý xiết đều đối xứng các vít). - Kiểm tra sự chờn, hỏng ren của đầu nối ống để tránh rò rỉ xăng. - Kiểm tra đệm làm kín giữa bộ chế hòa khí và ống nạp nếu bị rách hỏng phải thay mới. 5.6 Làm sạch bên ngoài cụm ống xả và bình tiêu âm - Làm sạch muội than, bụi bẩn bám trong ống xả và ống tiêu âm. - Kiểm tra bên ngoài ống tiêu âm bị nứt thủng móp méo phải sửa chữa. - Kiểm tra đệm làm kín của ống xả nếu hỏng phải thay. CÂU HỎI ÔN TẬP 1. Trình bày nhiệm vụ và yêu cầu của hệ thống nhiên liệu xăng động cơ ô tô? 2. Giải thích nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu động cơ xăng? 3. Trình bày quy trình và yêu cầu kỹ thuật tháo lắp hệ thống nhiên liệu động cơ xăng? 4. Nhận dạng các bộ phận và chi tiết? 19
BÀI 2: ĐẠI CƯƠNG VỀ HỆ THỐNG PHUN XĂNG ĐIỆN TỬ Mã bài: MĐ22-02 Giới thiệu: Để thỏa mãn tiêu chuẩn về khí xả xạch, tính kinh tế trong nhiên liệu bộ chế hòa khí đã từng được sử dụng rộng rãi trên các động cơ xăng trước đây đã dần được thay thế bẳng hệ thống phun xăng điều khiển điện tử. Ngày nay hầu hết trên các động cơ đều được trang bị hệ thống phun xăng điện tử. Vậy ưu điểm cũng như điều khiển hệ thống này như thế nào sẽ được đề cập đến trong bài đại cương về hệ thống phun xăng điện tử Mục tiêu: - Phát biểu được khái niệm, phân loại, hệ thống phun xăng điện tử - Trình bày được thành phần cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống phun xăng điện tử - Nhận dạng đúng thành phần và vị trí lắp đặt trên động cơ - Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô - Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ của học viên.. Phương pháp giảng dạy và học tập bài mở đầu - Đối với người dạy: Sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học nhớ khái niệm, phân loại, cấu tạo, nguyên lý làm việc của hệ thống phun xăng điện tử. Nhận dạng đúng thành phần và vị trí lắp đặt trên động cơ - Đối với người học: Chủ động đọc trước giáo trình trước buổi học Điều kiện thực hiện bài học - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: Phòng học chuyên môn - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có Kiểm tra và đánh giá bài học - Nội dung:  Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức 20