Giáo trình Chứng chỉ quản trị mạng Linux

TRUNG TÂM TIN HỌC - ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN TP.HCM<br /> 227 Nguyễn Văn Cừ - Quận 5 – TP. Hồ Chí Minh<br /> Tel: 8351056 – Fax 8324466 – Email: ttth@hcmuns.edu.vn<br /> <br /> HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY<br /> CHƯƠNG TRÌNH KỸ THUẬT VIÊN<br /> <br /> Ngành MẠNG & PHẦN CỨNG<br /> <br /> Học phần IV<br /> CHỨNG CHỈ<br /> QUẢN TRỊ MẠNG LINUX<br /> <br /> Mã tài liệu: DT_NCM_MG_HDGD_QTMLX<br /> Phiên bản 1.2 – Tháng 4/2006<br /> <br /> Hướng dẫn giảng dạy<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỤC LỤC ...................................................................................................................... 2<br /> MỤC TIÊU ................................................................................................................... 11<br /> ĐỐI TƯỢNG HỌC VIÊN................................................................................................ 11<br /> PHÂN BỐ BÀI GIẢNG .................................................................................................. 11<br /> BÀI 1 Giới Thiệu Hệ Điều Hành Linux ........................................................................ 13<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 13<br /> I.<br /> Vài dòng lịch sử về Linux ................................................................................ 14<br /> II.<br /> Lịch sử phát triển của Linux............................................................................ 15<br /> III.<br /> Những ưu điểm của Linux ............................................................................... 16<br /> III.1.<br /> Khả năng tương thích với các hệ mở..................................................................... 16<br /> III.2.<br /> Hỗ trợ ứng dụng ..................................................................................................... 16<br /> III.3.<br /> Lợi ích cho giới chuyên nghiệp điện toán............................................................... 16<br /> IV.<br /> Khuyết điểm của Linux.................................................................................... 16<br /> IV.1.<br /> Hỗ trợ kỹ thuật........................................................................................................ 16<br /> IV.2.<br /> phần cứng .............................................................................................................. 17<br /> V.<br /> Kiến trúc của hệ điều hành Linux.................................................................... 17<br /> V.1.<br /> Hạt nhân (Kernel) ................................................................................................... 17<br /> V.2.<br /> Shell ....................................................................................................................... 18<br /> V.3.<br /> Các tiện ích ............................................................................................................ 18<br /> V.4.<br /> Chương trình ứng dụng.......................................................................................... 18<br /> VI.<br /> Các đặc tính cơ bản của Linux......................................................................... 18<br /> VI.1.<br /> Đa tiến trình ............................................................................................................ 18<br /> VI.2.<br /> Tốc độ cao.............................................................................................................. 18<br /> VI.3.<br /> Bộ nhớ ảo............................................................................................................... 19<br /> VI.4.<br /> Sử dụng chung thư viện ......................................................................................... 19<br /> VI.5.<br /> Sử dụng các chương trình xử lý văn bản............................................................... 19<br /> VI.6.<br /> Sử dụng giao diện cửa sổ ...................................................................................... 19<br /> VI.7.<br /> Network Information Service (NIS) ......................................................................... 19<br /> VI.8.<br /> Lập lịch hoạt động chương trình, ứng dụng ........................................................... 19<br /> VI.9.<br /> Các tiện ích sao lưu dữ liệu ................................................................................... 20<br /> VI.10. Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình. ............................................................................ 20<br /> BÀI 2 Cài Đặt Hệ Điều Hành Linux ............................................................................ 21<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 21<br /> I.<br /> Yêu cầu phần cứng.......................................................................................... 22<br /> II.<br /> Đĩa cứng và phân vùng đĩa trong Linux .......................................................... 22<br /> III.<br /> Quản lý ổ đĩa và partition trong Linux ............................................................ 22<br /> IV.<br /> Khởi động chương trình cài đặt....................................................................... 23<br /> IV.1.<br /> Boot từ CD-ROM .................................................................................................... 23<br /> IV.2.<br /> Boot từ đĩa khởi động Windows ............................................................................. 23<br /> IV.3.<br /> Boot từ đĩa mềm khởi động Linux .......................................................................... 23<br /> V.<br /> Các bước cài đặt hệ điều hành Linux .............................................................. 24<br /> V.1.<br /> Chọn phương thức cài đặt ..................................................................................... 24<br /> V.2.<br /> Chọn chế độ cài đặt ............................................................................................... 24<br /> V.3.<br /> Chọn ngôn ngữ hiển thị trong quá trình cài đặt ...................................................... 24<br /> V.4.<br /> Cấu hình bàn phím ................................................................................................. 25<br /> <br /> Học phần 4 - Chứng chỉ quản trị mạng Linux<br /> <br /> Trang 2/271<br /> <br /> Hướng dẫn giảng dạy<br /> <br /> V.5.<br /> Chọn cấu hình mouse ............................................................................................ 25<br /> V.6.<br /> Lựa chọn loại màn hình.......................................................................................... 25<br /> V.7.<br /> Lựa chọn loại cài đặt .............................................................................................. 26<br /> V.8.<br /> Chia Partition .......................................................................................................... 27<br /> V.9.<br /> Lựa chọn Automatically partition ............................................................................ 27<br /> V.10.<br /> Chia Partition bằng Disk Druid ............................................................................... 28<br /> V.11.<br /> Cài đặt chương trình Boot Loader.......................................................................... 29<br /> V.12.<br /> Cấu hình mạng ....................................................................................................... 30<br /> V.13.<br /> Cấu hình Firewall ................................................................................................... 31<br /> V.14.<br /> Chọn ngôn ngữ hỗ trợ trong Linux ......................................................................... 31<br /> V.15.<br /> Cấu hình khu vực địa lý của hệ thống .................................................................... 31<br /> V.16.<br /> Đặt mật khẩu cho người quản trị............................................................................ 32<br /> V.17.<br /> Cấu hình chứng thực ............................................................................................. 32<br /> V.18.<br /> Chọn các chương trình và Package cài đặt ........................................................... 33<br /> V.19.<br /> Định dạng filesystem và tiến hành cài đặt .............................................................. 34<br /> VI.<br /> Cấu hình thiết bị.............................................................................................. 34<br /> VI.1.<br /> Bộ nhớ (RAM) ........................................................................................................ 34<br /> VI.2.<br /> Vị trí lưu trữ tài nguyên........................................................................................... 34<br /> VI.3.<br /> Hỗ trợ USB ............................................................................................................. 35<br /> VI.4.<br /> Network Card ......................................................................................................... 35<br /> VI.5.<br /> Cài đặt modem ....................................................................................................... 35<br /> VI.6.<br /> Cài đặt và cấu hình máy in ..................................................................................... 36<br /> VII.<br /> Sử dụng hệ thống............................................................................................ 37<br /> VII.1.<br /> Đăng nhập .............................................................................................................. 37<br /> VII.2.<br /> Một số lệnh cơ bản................................................................................................. 38<br /> VII.3.<br /> Sử dụng trợ giúp man ............................................................................................ 38<br /> VIII. Khởi động hệ thống......................................................................................... 39<br /> VIII.1. Các bước khởi động hệ thống:............................................................................... 39<br /> IX.<br /> Shutdown và Reboot hệ thống ....................................................................... 41<br /> X.<br /> Sử dụng runlevel ............................................................................................. 41<br /> XI.<br /> Phục hồi mật khẩu cho user quản trị .............................................................. 41<br /> XII.<br /> Tìm hiểu boot loader ....................................................................................... 42<br /> XII.1.<br /> GRUB boot loader .................................................................................................. 42<br /> XII.2.<br /> LILO boot loader..................................................................................................... 44<br /> BÀI 3 Hệ Thống Tập Tin ............................................................................................. 46<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 46<br /> I.<br /> Cấu trúc hệ thống tập tin ................................................................................ 47<br /> I.1.<br /> Loại tập tin.................................................................................................................. 48<br /> I.2.<br /> Liên kết tập tin ............................................................................................................ 48<br /> II.<br /> Cấu trúc cây thư mục ...................................................................................... 49<br /> III.<br /> Các thao tác trên hệ thống tập tin và đĩa ....................................................... 51<br /> III.1.<br /> Mount và umount một hệ thống tập tin ................................................................... 51<br /> III.2.<br /> Định dạng filesystem .............................................................................................. 53<br /> III.3.<br /> Quản lý dung lượng đĩa.......................................................................................... 53<br /> III.4.<br /> Duy trì hệ thống tập tin với lệnh fsck ...................................................................... 54<br /> IV.<br /> Các thao tác trên tập tin và thư mục ............................................................. 54<br /> <br /> Học phần 4 - Chứng chỉ quản trị mạng Linux<br /> <br /> Trang 3/271<br /> <br /> Hướng dẫn giảng dạy<br /> <br /> IV.1.<br /> Thao tác trên thư mục ............................................................................................ 54<br /> IV.2.<br /> Tập tin .................................................................................................................... 56<br /> IV.3.<br /> Các tập tin chuẩn trong Linux................................................................................. 58<br /> IV.4.<br /> Đường ống (Pipe)................................................................................................... 60<br /> IV.5.<br /> Lệnh tee ................................................................................................................. 60<br /> V.<br /> Lưu trữ tập tin/thư mục ................................................................................. 60<br /> V.1.<br /> Lệnh gzip/gunzip .................................................................................................... 60<br /> V.2.<br /> Lệnh tar .................................................................................................................. 60<br /> VI.<br /> Bảo mật hệ thống tập tin ................................................................................ 61<br /> VI.1.<br /> Quyền hạn .............................................................................................................. 61<br /> VI.2.<br /> Lệnh chmd, chown, chgrp ...................................................................................... 63<br /> Bài 4 Cài Đặt Phần Mềm ............................................................................................ 65<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 65<br /> I.<br /> Chương trình RPM........................................................................................... 66<br /> II.<br /> Đặc tính của RPM ............................................................................................ 66<br /> III.<br /> Lệnh rpm ......................................................................................................... 66<br /> III.1.<br /> Cài đặt phần mềm bằng rpm .................................................................................. 66<br /> III.2.<br /> Loại bỏ phần mềm đã cài đặt trong hệ thống ......................................................... 67<br /> III.3.<br /> Nâng cấp phần mềm .............................................................................................. 68<br /> III.4.<br /> Truy vấn các phần mềm ......................................................................................... 68<br /> III.5.<br /> Kiểm tra các tập tin đã cài đặt ................................................................................ 69<br /> III.6.<br /> Cài đặt phần mềm file nguồn *.tar, *.tgz................................................................. 69<br /> Bài 5 Giới Thiệu Các Trình Tiện Ích ........................................................................... 71<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 71<br /> I.<br /> Trình soạn thảo vi ........................................................................................... 72<br /> I.1.<br /> Một số hàm lệnh của vi .............................................................................................. 72<br /> I.2.<br /> Chuyển chế độ lệnh sang chế độ soạn thảo .............................................................. 72<br /> I.3.<br /> Chuyển chế độ soạn thảo sang chế độ lệnh .............................................................. 72<br /> II.<br /> Trình tiện tích mail .......................................................................................... 74<br /> III.<br /> Tiện ích tạo đĩa mềm boot............................................................................... 75<br /> IV.<br /> Trình tiện ích setup ......................................................................................... 75<br /> V.<br /> Trình tiện ích fdisk .......................................................................................... 76<br /> VI.<br /> Trình tiện ích iptraf ......................................................................................... 77<br /> VII.<br /> Trình tiện ích lynx ........................................................................................... 77<br /> VIII. Trình tiện ích mc ............................................................................................. 78<br /> Bài 6 Quản Trị Người Dùng Và Nhóm ........................................................................ 79<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 79<br /> I.<br /> Superuser ........................................................................................................ 80<br /> II.<br /> Thông tin của User .......................................................................................... 80<br /> II.1. Tập tin /etc/passwd .................................................................................................... 80<br /> II.2. Username và UserID.................................................................................................. 81<br /> II.3. Mật khẩu người dùng ................................................................................................. 82<br /> II.4. Group ID..................................................................................................................... 82<br /> II.5. Home directory ........................................................................................................... 82<br /> III.<br /> Quản lý người dùng......................................................................................... 82<br /> III.1.<br /> Tạo tài khoản người dùng ...................................................................................... 82<br /> III.2.<br /> Thay đổi thông tin của tài khoản ............................................................................ 83<br /> <br /> Học phần 4 - Chứng chỉ quản trị mạng Linux<br /> <br /> Trang 4/271<br /> <br /> Hướng dẫn giảng dạy<br /> <br /> III.3.<br /> Tạm khóa tài khoản người dùng ............................................................................ 84<br /> III.4.<br /> Hủy tài khoản ......................................................................................................... 84<br /> IV.<br /> Nhóm người dùng ........................................................................................... 84<br /> IV.1.<br /> Tạo nhóm ............................................................................................................... 84<br /> IV.2.<br /> Thêm người dùng vào nhóm .................................................................................. 84<br /> IV.3.<br /> Hủy nhóm ............................................................................................................... 85<br /> IV.4.<br /> Xem thông tin về user và group ............................................................................ 85<br /> BÀI 7 Quản Lý Tài Nguyên Đĩa Cứng ......................................................................... 86<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 86<br /> I.<br /> Giới thiệu QUOTA ............................................................................................ 87<br /> II.<br /> Thiết lập Quota................................................................................................ 87<br /> II.1. Chỉnh sửa tập tin /etc/fstab ........................................................................................ 87<br /> II.2. Thực hiện quotacheck................................................................................................ 88<br /> II.3. Phân bổ quota ............................................................................................................ 88<br /> III.<br /> Kiểm tra và thống kê hạn nghạch ................................................................... 89<br /> IV.<br /> Thay đổi Grace Periods ................................................................................... 89<br /> BÀI 08 Cấu Hình Mạng............................................................................................... 90<br /> Tóm tắt ...................................................................................................................... 90<br /> I.<br /> Đặt tên máy..................................................................................................... 91<br /> II.<br /> Cấu hình địa chỉ IP cho NIC ............................................................................ 91<br /> II.1. Xem địa chỉ IP ............................................................................................................ 91<br /> II.2. Thay đổi địa chỉ IP...................................................................................................... 91<br /> II.3. Tạo nhiều địa chỉ IP trên card mạng .......................................................................... 92<br /> II.4. Lệnh netstat................................................................................................................ 93<br /> III.<br /> Thay đổi default gateway................................................................................ 94<br /> III.1.<br /> Mô tả đường đi (route) thông qua script file ........................................................... 94<br /> III.2.<br /> Xóa route trong bảng định tuyến ............................................................................ 95<br /> IV.<br /> Truy cập từ xa ................................................................................................. 95<br /> IV.1.<br /> xinetd ...................................................................................................................... 95<br /> IV.2.<br /> Tập tin /etc/services ............................................................................................... 96<br /> IV.3.<br /> Khởi động xinetd .................................................................................................... 97<br /> V.<br /> Telnet .............................................................................................................. 97<br /> V.1.<br /> Khái niệm telnet...................................................................................................... 97<br /> V.2.<br /> Cài đặt .................................................................................................................... 97<br /> V.3.<br /> Cấu hình ................................................................................................................. 98<br /> V.4.<br /> Bảo mật dịch vụ telnet ............................................................................................ 99<br /> VI.<br /> Secure Remote Access – SSH (Secure Shell) ................................................ 100<br /> VI.1.<br /> Cài đặt SSH Server trên Server Linux.................................................................. 100<br /> VI.2.<br /> Sử dụng SSH Client trên Linux ............................................................................ 100<br /> VI.3.<br /> Quản trị hệ thống Linux thông qua SSH client for Windows:................................ 100<br /> VII.<br /> Dynamic Host Configuration Protocol........................................................... 101<br /> VII.1.<br /> Một số đặc điểm cần lưu ý trên DHCP Server ..................................................... 101<br /> VII.2.<br /> Ưu điểm của việc sử dụng DHCP ........................................................................ 101<br /> VII.3.<br /> Cấu hình DHCP Server ........................................................................................ 101<br /> VII.4.<br /> Khởi động dịch vụ DHCP: .................................................................................... 102<br /> BÀI 9 SAMBA............................................................................................................ 103<br /> Tóm tắt .................................................................................................................... 103<br /> <br /> Học phần 4 - Chứng chỉ quản trị mạng Linux<br /> <br /> Trang 5/271<br /> <br />