intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình Cơ sở dữ liệu (Ngành/Nghề: Công nghệ thông tin – Trình độ: Cao đẳng) - Trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex TP. HCM (2021)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:142

Thêm vào BST
Báo xấu
22
lượt xem 6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Cơ sở dữ liệu (Ngành/Nghề: Công nghệ thông tin – Trình độ: Cao đẳng) gồm có 5 chương với những nội dung sau: Chương 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu, Chương 2: Mô hình dữ liệu quan hệ, Chương 3: Ngôn ngữ truy vấn dữ liệu, Chương 4: Ràng buộc toàn vẹn, Chương 5: Lý thuyết thiết kế cơ sở dữ liệu. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Cơ sở dữ liệu (Ngành/Nghề: Công nghệ thông tin – Trình độ: Cao đẳng) - Trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex TP. HCM (2021)

  1. TẬP ĐOÀN DỆT MAY VIỆT NAM TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Giáo Trình CƠ SỞ DỮ LIỆU Nghề: Công nghệ thông tin Trình độ: Cao Đẳng (Ban hành theo Quyết định số: ngày tháng năm của trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex Tp.HCM) TP.HỒ CHÍ MINH, THÁNG 06 NĂM 2021
  2. Tuyên bố bản quyền Giáo trình này sử dụng làm tài liệu giảng dạy lƣu hành nội bộ trong trƣờng Cao đẳng Công nghệ Tp.HCM Cao đẳng Công nghệ Tp.HCM không sử dụng và không cho phép bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào sử dụng giáo trình này với mục đích kinh doanh. Mọi trích dẫn, sử dụng giáo trình này với mục đích khác hay ở nơi khác đều phải đƣợc sự đồng ý bằng văn bản của Cao đẳng Công nghệ Tp.HCM
  3. LỜI GIỚI THIỆU Cơ sở dữ liệu là môn học cơ sở chuyên ngành quan trọng của tin học. Mục đích của giáo trình Cơ sở dữ liệu này là nhằm chuẩn hóa tài liệu học tập cho sinh viên học sinh các hệ cao đẳng và trung cấp nghề chuyên ngành Quản trị mạng máy tính, đồng thời cũng là tài liệu tham kháo đối với các chuyên ngành khác trong lĩnh vực Tin học. Giáo trình giúp các học viên tiếp cận vấn đề cốt lõi nhất về mặt lý thuyết: các định nghĩa, khái niệm, hệ quả, định lý, giải thuật,…từ đó có thể áp dụng vào bài toán thực tế thiết kế chuẩn hóa cơ sở dữ liệu nói riêng cũng nhƣ thiết kế hệ thống thông tin nói chung. Giáo trình không đi sâu vào việc chứng minh các định lý mà chú trọng đến việc giải thích ý nghĩa thực tế của các công thức lý thuyết để từ đó hƣớng dẫn học viên cách tiếp cận tƣ duy logic, nắm vững kỹ thuật tính toán cũng nhƣ các bƣớc triển khai giải quyết các bài toán thực tế trên khía cạnh công nghệ. Nội dung giáo trình đƣợc chia làm 5 chƣơng: Chương 1: giới thiệu những khái niệm cơ bản nhất về mô hình cơ sở dữ liệu. Tìm hiểu về mô hình thực thể kết hợp. Chương II: giới thiệu về mô hình dữ liệu quan hệ, các quy tắc chuyển đổi từ mô hình ER sang mô hình dữ liệu quan hệ. Ngoài ra chƣơng 2 còn trình bày các quy tắc, phép toán của ngôn ngữ đại số quan hệ. Chương III : trình bày về ngôn ngữ truy vấn dữ liệu quan hệ (SQL), chủ yếu là câu lệnh truy vấn Select và các mệnh đề kết hợp với câu lệnh. Chương IV: Khái lƣợc về rang buộc toàn vẹn. Chương V: đi sâu vào một số khái niệm nhƣ: phụ thuộc hàm, khóa, bao đóng, các dạng chuẩn,..Tìm hiểu giới thiệu một số thuật toán liên quan đến tìm khóa hay cách xác định các dạng chuẩn cho lƣợc đồ quan hệ. Đây là chƣơng đóng vai trò quan trọng trong việc tƣ duy logic, giúp quá trình thiết kế chuẩn hóa cơ sở dữ liệu đƣợc rõ rang và chính xác hơn. Ngoài ra, giáo trình còn trình bày thêm vấn đề thiết kế cơ sở dữ liệu bằng các kỹ thuật phân rã theo chuẩn 3 và chuẩn BC. Sau mỗi chƣơng đều có bài tập hƣớng dẫn và bài tập tự làm.
  4. Hy vọng cuốn sách còn là tài liệu tham khảo hữu ích cho các đồng nghiệp trong giảng dạy, nghiên cứu trên các lĩnh vực có liên quan. Giáo trình này ngoài tài liệu tham khảo chính còn có sử dụng các tài liệu tham khảo nội bộ của các đồng nghiệp khác. Rất mong nhận đƣợc nhiều ý kiến đóng góp, trao đổi của bạn đọc. Xin chân thành cảm ơn!
  5. Mục lục i CHƢƠNG TRÌNH MÔN HỌC.........................................................................................................a I. Vị trí, tính chất của môn học: ............................................................................................... a II. Mục tiêu môn học:................................................................................................................ a III. Nội dung môn học: ............................................................................................................ a IV. Điều kiện thực hiện môn học: .......................................... Error! Bookmark not defined. V. Nội dung và phƣơng pháp đánh giá:........................................ Error! Bookmark not defined. VI. Hƣớng dẫn thực hiện môn học:........................................ Error! Bookmark not defined. BÀI 1: TỔNG QUAN VỀ CƠ SỞ DỮ LIỆU ...................................................................................1 I. HEÄ THOÁNG TAÄP TIN COÅ ÑIEÅN : ..........................................................................................1 1. Thöïc traïng :.........................................................................................................................1 2. Nhaän xeùt : ...........................................................................................................................1 II. CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU : .................................................................................................................2 1. Khaùi nieäm: ..........................................................................................................................2 2. Caùc ñoái töôïng söû duïng CSDL: ............................................................................................3 3. Caùc möùc tröøu töôïng hoùa cuûa CSDL: coù 3 möùc ...................................................................3 4. Heä quaûn trò CSDL (Database Management System – DBMS): .........................................4 III. CAÙC MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU : .................................................................................................5 1. Khaùi nieäm: ..........................................................................................................................5 2. Phaân loaïi: ............................................................................................................................5 BÀI 2: MÔ HÌNH DỮ LIỆU QUAN HỆ .......................................................................................10 I. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN : ............................................................................................... 10 1. Löôïc ñoà quan heä (relation schema): ................................................................................. 10 2. Thuoäc tính (attribute): ....................................................................................................... 10 3. Boä (tuple): ......................................................................................................................... 12 4. Quan heä (Relation): .......................................................................................................... 12 5. Caùc loaïi khoùa : .................................................................................................................. 12 6. Thao taùc treân CSDL quan heä (Relation): .......................................................................... 14 II. CAÙC THAO TAÙC CÔ SÔÛ TREÂN CAÙC QUAN HEÄ : ........................................................... 14  Quy öôùc chung veà caùch duøng caùc ñieàu kieän: ...................................................................... 14 1. Pheùp chieáu (Project Operation): .......................................................................................15 2. Pheùp choïn (Selection Operation):.....................................................................................15 3. Pheùp gaùn (Assignment Operator): .................................................................................... 16 4. Pheùp ñoåi teân (Rename Operation): ................................................................................... 16 III. CAÙC PHEÙP TOAÙN TAÄP HÔÏP TREÂN CAÙC QUAN HEÄ : ................................................... 17 1. Pheùp hoäi (Union Operation): ............................................................................................ 17
  6. Mục lục ii 2. Pheùp giao (Set.Intersection Operation) : .......................................................................... 17 3. Pheùp tröø (Minus Operation): ............................................................................................. 18 4. Pheùp tích Cartersian (Cartersian Product Operation): ...................................................... 19 5. Pheùp .keát (theta.join): ..................................................................................................... 20 IV. CAÙC PHEÙP TOAÙN KHAÙC : ............................................................................................... 22 1. Pheùp chia (Division Operator): ......................................................................................... 22 2. Pheùp buø (Complement): .................................................................................................... 24 3. Pheùp keát noái noäi (Inner Join): ........................................................................................... 24 4. Pheùp keát noái traùi (Left Join): ............................................................................................ 25 5. Pheùp keát noái phaûi (Right Join): ......................................................................................... 26 6. Pheùp chieáu toång quaùt: ....................................................................................................... 27 7. Haøm keát hôïp: (Aggregate Functions) ............................................................................... 28 8. Pheùp toaùn gom nhoùm trong ñaïi soá quan heä : (Grouping . ) ............................................ 28 V. CAÙC THAO TAÙC CAÄP NHAÄT TREÂN QUAN HEÄ : ............................................................ 28 1. Theâm: (Insertion) .............................................................................................................. 28 2. Xoùa: (Deletion) ................................................................................................................. 28 3. Söûa: (Updating) ................................................................................................................. 28 BÀI 3: NGÔN NGỮ TRUY VẤN SQL .......................................................................................... 25 (Structured Query Language) .........................................................................................................25 I. GIÔÙI THIEÄU : .......................................................................................................................25 II. CAÙC LEÄNH VEÀ KIEÁN TRUÙC CSDL : ................................................................................ 25 1) Taïo caáu truùc cho 1 baûng môùi : ......................................................................................... 25 2. Theâm caùc coät cuûa 1 baûng : ................................................................................................ 27 3. Huûy boû caùc coät cuûa 1 baûng : ............................................................................................. 27 4. Huûy boû 1 baûng : ................................................................................................................ 27 III. LEÄNH CAÄP NHAÄT DÖÕ LIEÄU : .......................................................................................... 28 1. Theâm caùc boä vaøo 1 baûng : ................................................................................................ 28 2. Söûa ñoåi noäi dung caùc boä trong 1 baûng : ............................................................................ 28 3. Huûy boû caùc boä 1 baûng : ..................................................................................................... 29 IV. LEÄNH TRUY VAÁN DÖÕ LIEÄU : ......................................................................................... 29 1. Coâng duïng :.......................................................................................................................29 2. Cuù phaùp chung: ................................................................................................................. 30 3. Giaûi thích : ........................................................................................................................ 30 4. Thí duï : .............................................................................................................................. 33 5. Truy vaán loàng nhau nhieàu caáp : ........................................................................................ 33 BÀI 4: RÀNG BUỘC TOÀN VẸN (Integrity Constraint) .............................................................. 35
  7. Mục lục iii I. RAØNG BUOÄC TOAØN VEÏN (RBTV) . CAÙC YEÁU TOÁ CUÛA RBTV : ................................... 35 1. RBTV (Integrity constraint): ............................................................................................. 35 2. Caùc yeáu toá cuûa RBTV :..................................................................................................... 35 II. CAÙC LOAÏI RAØNG BUOÄC TOAØN VEÏN : ............................................................................ 36 1. RBTV mieàn giaù trò : .......................................................................................................... 36 2. RBTV lieân thuoäc tính : ...................................................................................................... 37 3. RBTV lieân boä : ................................................................................................................. 37 1. RBTV phuï thuoäc toàn taïi : .................................................................................................. 38 2. RBTV lieân boä – lieân quan heä : ......................................................................................... 38 3. RBTV lieân thuoäc tính – lieân quan heä: .............................................................................. 39 4. Raøng buoäc toaøn veïn veà thuoäc tính toång hôïp: .................................................................... 39 5. RBTV do coù chu trình trong ñoà thò bieåu dieãn cuûa löôïc ñoà CSDL: .................................... 39 III. CAÙC BÖÔÙC (ÑEÀ NGHÒ) KHI XAÙC ÑÒNH CAÙC RBTV : .................................................. 40 IV. BIEÀU DIEÃN RBTV BAÈNG PHUÏ THUOÄC HAØM : ............................................................. 41 1. Phuï thuoäc haøm : (functional dependency) ........................................................................ 41 2. Bieåu dieãn phuï thuoäc haøm baèng ñoà thò coù höôùng : ............................................................. 43 3. Heä luaät daãn Amstrong :..................................................................................................... 44 4. Bao ñoùng cuûa taäp phuï thuoäc haøm F : (closure) ................................................................. 44 5. Bao ñoùng cuûa taäp thuoäc tính : ........................................................................................... 44 V. QUAN HEÄ GIÖÕA HAI TAÄP PHUÏ THUOÄC HAØM : ............................................................. 45 1. Taäp phuï thuoäc haøm töông ñöông : .................................................................................... 45 2. Phuï thuoäc haøm ñaày duû : .................................................................................................... 45 3. Tìm phuï thuoäc haøm thöøa : ................................................................................................. 46 4. Phuû toái tieåu (Minimal cover): ........................................................................................... 48 VI. XAÙC ÑÒNH KHOÙA CUÛA MOÄT QUAN HEÄ : ..................................................................... 48 1. Thuaät toaùn xaùc ñònh taát caû caùc khoùa cuûa moät löôïc ñoà quan heä (nguyeân thuûy) ................. 48 2. Thuaät toaùn caûi tieán : .......................................................................................................... 49 3. Nhaän xeùt : ......................................................................................................................... 50 Bài 5: CHUẨN HÓA LƢỢC ĐỒ CƠ SỞ DỮ LIỆU .....................................................................50 I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ : .....................................................................................................................50 1. Giôùi thieäu: ......................................................................................................................... 50 2. Thí duï : .............................................................................................................................. 50 II. CAÙC DAÏNG CHUAÅN : ........................................................................................................ 51 1. Moät soá khaùi nieäm lieân quan ñeán caùc daïng chuaån : ........................................................... 51 2. Daïng chuaån 1: (First Normal Form – 1NF) ...................................................................... 52 3. Daïng chuaån 2 (2NF): ........................................................................................................ 53
  8. Mục lục iv 4. Daïng chuaån 3 (3NF): ........................................................................................................ 54 5. Daïng chuaån BC: (Boyce – Codd) .....................................................................................56 III. CHUAÅN HOÙA LÖÔÏC ÑOÀ CSDL .......................................................................................57 1. Ñònh lyù Delobel (1973) : ................................................................................................... 57 2. Löôïc ñoà quan heä phoå quaùt : .............................................................................................. 57 1. Moâ taû: ............................................................................................................................... 57 2. Phöông phaùp : ................................................................................................................... 58 3. Thuaät toaùn: ........................................................................................................................ 58 4. Thí duï:............................................................................................................................... 58 1. Moâ taû: ............................................................................................................................... 59 2. Phöông phaùp : ................................................................................................................... 60 3. Thuaät toaùn : .......................................................................................................................60 4. Thí duï : .............................................................................................................................. 60 5. Nhaän xeùt veà thuaät toaùn toång hôïp : .................................................................................... 61 IV. CAÙC LÖU YÙKHI THÖÏC HIEÄN PHAÂN RAÕ:....................................................................... 61 1. Löu yùï:................................................................................................................................ 61 2. Caùc yeáu toá caàn baûo ñaûm khi thöïc hieän phaân raõ: ............................................................... 61 3. Pheùp kieåm tra noái baûo toaøn thoâng tin: .............................................................................. 62
  9. Chƣơng trình môn học a Tên môn học: Cở sở dữ liệu Mã môn học: MH 14 Thời gian thực hiện môn học: 45 giờ; (Lý thuyết: 43 giờ; Thực hành, thí nghiệm, thảo luận, bài tập: 0 giờ; Kiểm tra: 2 giờ) I. Vị trí, tính chất của môn học: - Vị trí: môn học đƣợc bố trí sau khi ngƣời học học xong các môn Tin học; Lập trình căn bản. - Tính chất: là môn học cơ sở ngành bắt buộc. II. Mục tiêu môn học: - Về kiến thức:  Trình bày đƣợc các khái niệm về các thực thể, bộ, quan hệ, khóa, phụ thuộc hàm.  Trình bày đƣợc các mô hình cơ sở dữ liệu quan hệ.  Trình bày đƣợc cú pháp của ngôn ngữ SQL.  Trình bày đƣợc các dạng chuẩn của lƣợc đồ quan hệ. - Về kỹ năng:  Phân tích dữ liệu và vẽ đƣợc các mô hình dữ liệu thực thể - kết hợp (mô hình E- R); chuyển đổi E-R sang lƣợc đồ quan hệ. Xác định đƣợc các khóa, chuẩn hóa đƣợc lƣợc đồ ở mức tốt nhất có thể.  Sử dụng thành thạo ngôn ngữ truy vấn dữ liệu SQL chuẩn cho việc truy vấn dữ liệu đã cài đặt. - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Cẩn thận, tự tìm thêm tài liệu tham khảo, sƣu tầm các mô hình cơ sở dữ liệu của các doanh nghiệp để tự học hỏi thêm. III. Nội dung môn học:
  10. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 1 I. HEÄ THOÁNG TAÄP TIN COÅ ÑIEÅN : 1. Thöïc traïng : Vieäc tin hoïc hoùa trong caùc ñôn vò kinh teá, haønh chaùnh thöôøng thöïc hieän ñoäc laäp vôùi nhau veà thôøi gian vaø noäi dung. Thí duï : taïi 1 tröôøng ñaïi hoïc, phoøng Toå chöùc ñaõ toå chöùc löu tröõ thoâng tin veà taát caû caùc CBCNV cuûa tröôøng. Trong khi ñoù, ôû töøng Khoa cuûa tröôøng, do yeâu caàu toå chöùc giaûng daïy vaø nghieân cöùu cuûa Khoa cuõng ñaõ toå chöùc löu tröõ hoà sô cuûa caùc giaùo sö, caùn boä giaûng daïy cuûa Khoa mình. Thoâng tin löu tröõ moät phaàn ñöôïc trích ra töø hoà sô goác cuûa phoøng Ñaøo taïo vaø coù boå sung theâm 1 soá thoâng tin caàn thieát rieâng. 2. Nhaän xeùt : a) Öu ñieåm : khoâng lôùn vaø khoâng ñaùng keå a.1. Tính ñoäc laäp cao, coù theå trieån khai song song, noái tieáp hay goái ñaàu. a.2. Thôøi gian trieån khai ngaén. a.3. Khoâng ñoøi hoûi ngay khaû naêng ñaàu tö lôùn veà vaät chaát , nhaân söï. a.4. Khaû naêng ñaùp öùng nhanh choùng kòp thôøi (do thoâng tin ñöôïc khai thaùc chæ phuïc vuï cho muïc ñích heïp). b) Khuyeát ñieåm : b.1. Truøng laép thoâng tin neân gaây ra :  Laõng phí :  Cuøng 1 thoâng tin phaûi nhaäp nhieàu laàn.  Vaán ñeà baûo trì khi coù thay ñoåi.  Löu tröõ .  Thieáu nhaát quaùn cuûa döõ lieäu : taïi 1 thôøi ñieåm, thoâng tin veà 1 caùn boä khoâng nhaát quaùn. b.2. Thoâng tin ñaõ löu tröõ khoâng theå chia seû giöõa caùc heä thoáng. Vì vaäy khoâng coù quaûn lyù giao dòch vaø xöû lyù ñoàng thôøi giöõa nhieàu ngöôøi duøng. Thí duï: khoâng theå chia seû nhöõng thoâng tin rieâng cuûa Khoa cho Phoøng Ñaøo taïo. b.3. Khoù môû roäng heä thoáng hoaëc keát noái caùc heä thoáng. Thí duï : cuøng 1 ngöôøi nhöng coù theå toàn taïi nhieàu maõ soá khaùc nhau. Caùc maõ soá naøy hoaøn toaøn khaùc nhau veà caáu truùc laãn noäi dung cuûa boä maõ.  Giaû söû Phoøng ñaøo taïo gaùn maõ soá theo daïng AutoNumber.  Trong khi ñoù Khoa laïi aùp duïng maõ soá daïng : b.4. Khoâng coù cô cheá phuïc hoài (phuï thuoäc phaàn lôùn vaøo heä ñieàu haønh). b.5. Chi phí baûo haønh cao.
  11. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 2 II. CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU : 1. Khaùi nieäm: Töø nhöõng khuyeát ñieåm treân cuûa heä thoáng taäp tin coå ñieån, ngöôøi ta ñöa ra phöông phaùp toå chöùc döõ lieäu môùi laø Cô sôû döõ lieäu. Khaùi nieäm : Cô sôû döõ lieäu coù theå ñöôïc xem laø taäp hôïp coù caáu truùc cuûa thoâng tin, ñöôïc löu tröõ treân caùc thieát bò tröõ tin (nhö baêng töø, dóa töø, . . .) ñeå coù theå thoûa maõn yeâu caàu khai thaùc thoâng tin ñoàng thôøi cho nhieàu ngöôøi söû duïng hay nhieàu chöông trình öùng duïng vôùi nhieàu muïc ñích khaùc nhau. Chöông trình Ngöôøi khai thaùc öùng duïng 1 CÔ SÔÛ DÖÕ LIEÄU CSDL 1 Chöông trình Ngöôøi khai thaùc öùng duïng 2 CSDL 2 Ngöôøi khai thaùc Chöông trình CSDL n öùng duïng m Heä thoáng caùc chöông trình öùng duïng (moãi öùng duïng ñöôïc bieåu dieãn bôûi 1 hình chöõ nhaät) khai thaùc CSDL. b) Öu ñieåm cuûa CSDL : b.1. Veà baûn thaân thoâng tin löu tröõ :  Giaûm thieåu söï truøng laép thoâng tin ñeán möùc thaáp nhaát, do ñoù giuùp:  Ñaûm baûo tính nhaát quaùn.  Tính toaøn veïn cuûa döõ lieäu.  Ñaûm baûo döõ lieäu coù theå ñöôïc truy xuaát theo nhieàu caùch khaùc nhau.  Khaû naêng chia seû thoâng tin cho nhieàu ngöôøi söû duïng vaø nhieàu öùng duïng khaùc nhau. b.2. Veà hieäu quaû söû duïng thoâng tin:  Chia seû thoâng tin cho nhieàu ngöôøi duøng khaùc nhau.  Tieát kieäm taøi nguyeân .  Taêng hieäu quaû khai thaùc. c) Nhöõng vaán ñeà naûy sinh : c.1. Caàn xaùc ñònh roõ traùch nhieäm ñoái vôùi:  Söï an toaøn cuûa döõ lieäu.  Tính chính xaùc cuûa döõ lieäu. Cuï theå laø phaûi xaùc ñònh:  Ai coù traùch nhieäm caäp nhaät, chænh söûa?  Nhöõng thoâng tin naøo ñöôïc pheùp söûa. Neáu khoâng, coù theå seõ naûy sinh tröôøng hôïp : ngöôøi bieát thì khoâng ñöôïc quyeàn söûa, ngöôøi coù quyeàn söûa thì laïi khoâng bieát. Sau 1 quaù trình söû duïng thoâng tin löu tröõ trôû neân loãi thôøi, khoâng ai coøn muoán söû duïng. c.2. Caàn moät cô cheá baûo maät hay phaân quyeàn khai thaùc thoâng tin cuûa ngöôøi söû duïng.
  12. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 3 Do coù nhieàu ngöôøi ñöôïc pheùp khai thaùc ñoàng thôøi neân caàn phaûi coù moät cô cheá baûo maät vaø phaân quyeàn khai thaùc CSDL. Hieän nay, cô cheá naøy coù theå ñöôïc cung caáp bôûi caùc heä ñieàu haønh nhieàu ngöôøi duøng (multi.users), heä ñieàu haønh maïng cuïc boä (Novell Netwarw, Windows for WorkGroup, WinNT, . . .) hoaëc do caùc heä quaûn trò CSDL. c.3. Giaûi quyeát söï tranh chaáp trong truy caäp döõ lieäu khi coù nhieàu ngöôøi duøng cuøng truy caäp ñeán 1 nguoàn döõ lieäu. Töùc laø xaùc ñònh ñoä öu tieân truy caäp döïa treân:  Quyeàn haïn khai thaùc cuûa töøng ngöôøi söû duïng (öu tieân cho ngöôøi coù quyeàn khai thaùc cao hôn).  Ñaëc tính cuûa söï truy caäp (phaân loaïi bieán coá, phaân loaïi truy caäp).  Thôøi ñieåm truy caäp (ai coù yeâu caàu truy xuaát tröôùc thì coù quyeàn truy nhaäp döõ lieäu tröôùc). Theo cô cheá laäp lòch truy xuaát hay caùc cô cheá khoùa, . . . c.4. CSDL cuõng coù moät chu kyø soáng töông töï nhö moät phaàn meàm, bao goàm nhieàu giai ñoaïn phaân tích, thieát keá, caøi ñaët, khai thaùc, baûo trì. Trong töøng giai ñoaïn ñeàu ñoøi hoûi ngöôøi phaân tích . thieát keá coù chuyeân moân, nhieàu kinh nghieäm. 2. Caùc ñoái töôïng söû duïng CSDL:  Ngöôøi söû duïng khoâng chuyeân veà lónh vöïc tin hoïc vaø CSDL : CSDL caàn coù caùc coâng cuï ñeå nhöõng ngöôøi naøy coù theå söû duïng, khai thaùc CSDL khi caàn thieát.  Chuyeân vieân tin hoïc bieát khai thaùc CSDL: nhöõng ngöôøi naøy coù theå xaây döïng caùc öùng duïng khaùc nhau phuïc vuï cho nhieàu muïc ñích khaùc nhau treân CSDL.  Ngöôøi quaûn trò CSDL: laø nhöõng ngöôøi hieåu bieát veà tin hoïc, veà caùc heä quaûn trò CSDL vaø heä thoáng maùy tính. Hoï laø ngöôøi toå chöùc CSDL (khai baùo caáu truùc CSDL, ghi nhaän caùc yeâu caàu baûo maät cho caùc döõ lieäu caàn baûo veä, . . .) do ñoù hoï phaûi naém roõ caùc vaán ñeà kyõ thuaät veà CSDL ñeå coù theå phuïc hoài döõ lieäu khi coù söï coá. Hoï laø nhöõng ngöôøi caáp quyeàn haïn khai thaùc CSDL, do vaäy hoï coù theå giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà tranh chaáp döõ lieäu, neáu coù. 3. Caùc möùc tröøu töôïng hoùa cuûa CSDL: coù 3 möùc Theå hieän a) Vaät lyù : Quan nieäm vaø ñöôïc löu tröõ nhö theá naøo? ôû ñaâu (ñóa töø, baêng töø, track, sector . . Vaät lyù . naøo)? Caàn caùc chæ muïc gì? Vieäc truy xuaát laø tuaàn töï (Sequential Access) hay ngaãu nhieân (Random Access) ñoái vôùi töøng loaïi döõ lieäu. Nhöõng ngöôøi hieåu vaø laøm vieäc vôùi CSDL taïi möùc naøy laø ngöôøi quaûn trò CSDL (Administrator), chuyeân vieân tin hoïc. b) Quan nieäm (möùc logic): cho bieát : Taïi möùc naøy seõ giaûi quyeát caùc caâu hoûi:  CSDL caàn phaûi löu giöõ bao nhieâu loaïi döõ lieäu? Ñoù laø nhöõng döõ lieäu gì?  Moái quan heä giöõa caùc loaïi döõ lieäu naøy nhö theá naøo? Töø theá giôùi thöïc (Real Universe) caùc chuyeân vieân tin hoïc qua quaù trình khaûo saùt vaø phaân tích, cuøng vôùi nhöõng ngöôøi seõ ñaûm nhaän vai troø quaûn trò CSDL, seõ xaùc ñònh ñöôï c
  13. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 4 nhöõng loaïi thoâng tin gì ñöôïc cho laø caàn thieát phaûi ñöa vaøo CSDL, ñoàng thôøi moâ taû roõ moái lieân heä giöõa caùc thoâng tin naøy. c) Theå hieän (coøn goïi laø möùc ngoaøi): laø möùc cuûa ngöôøi söû duïng vaø caùc chöông trình öùng duïng. Laøm vieäc taïi möùc naøy coù caùc nhaø chuyeân moân, caùc kyõ sö tin hoïc vaø nhöõng ngöôøi söø duïng khoâng chuyeân. Moãi ngöôøi söû duïng hay moãi chöông trình öùng duïng coù theå ñöôïc "nhìn" (View) CSDL theo moät goùc ñoä khaùc nhau. Coù theå "nhìn" thaáy toaøn boä hay chæ moät phaàn hoaëc chæ laø caùc thoâng tin toång hôïp töø CSDL hieän coù. Ngöôøi söû duïng hay chöông trình öùng duïng coù theå hoaøn toaøn khoâng ñöôïc bieát veà caáu truùc toå chöùc löu tröõ thoâng tin trong CSDL, thaäm chí ngay caû teân goïi cuûa caùc loaïi döõ lieäu hay teân goïi cuûa caùc thuoäc tính. Hoï chæ coù theå laøm vieäc treân moät phaàn CSDL theo caùch "nhìn" do ngöôøi quaûn trò hay chöông trình öùng duïng quy ñònh, goïi laø khung nhìn (View). 4. Heä quaûn trò CSDL (Database Management System – DBMS): a) Nhu caàu : Ñeå baûo ñaûm caùc yeâu caàu veà baûo maät, caïnh tranh truy xuaát, an toaøn döõ lieäu, . . . caàn thieát phaûi coù nhöõng phaàn meàm chuyeân duøng thöôøng ñöôïc goïi teân laø heä quaûn trò CSDL. b) Khaùi nieäm veà heä quaûn trò CSDL :  Caùc heä quaûn trò CSDL coù nhieäm vuï hoå trôï moät caùch tích cöïc cho caùc nhaø phaân tích.thieát keá CSDL vaø nhöõng ngöôøi khai thaùc CSDL.  Caùc heä CSDL cuõng coù cô cheá rieâng ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà tranh chaáp döõ lieäu.  Coù moät soá heä CSDL cung caáp cho ngöôøi söû duïng nhöõng cô cheá baûo maät vaø phuïc hoài döõ lieäu khi coù söï coá xaûy ra. c) Caùc heä quaûn trò CSDL : hieän nay coù nhöõng heä quaûn trò CSDL nhö : Oracle, SQL Server, Paradox, MS Access, Visual Foxpro, Foxpro, DB2, Sybase, Paradox, Informix,... vôùi chaát löôïng khaùc nhau. d) Caùc tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù moät heä quaûn trò CSDL: d.1. Phaûi coù ngoân ngöõ moâ taû döõ lieäu (Data Definition Language . DDL) cho pheùp :  Khai baùo caáu truùc cuûa döõ lieäu.  Moâ taû caùc moái lieân heä cuûa döõ lieäu. Caùc ngoân ngöõ moâ taû naøy thöôøng ñöôïc xaây döïng döïa treân 1 trong caùc loaïi moâ hình döõ lieäu seõ ñöôïc ñeà caäp ôû phaàn V . d.2. Phaûi coù ngoân ngöõ thao taùc döõ lieäu (Data Manipulation Language . DML) cho pheùp ngöôøi duøng coù theå :  Caäp nhaät döõ lieäu (theâm, söûa, xoùa).  Khai thaùc döõ lieäu theo nhieàu muïc ñích khaùc nhau. d.3. Ngoân ngöõ truy vaán döõ lieäu, hay ngoân ngöõ hoûi ñaùp coù caáu truùc (Structured Query Language. SQL) cho pheùp nhöõng ngöôøi khai thaùc CSDL (chuyeân nghieäp hoaëc khoâng chuyeân) söû duïng ñeå truy vaán caùc thoâng tin caàn thieát trong CSDL. d.4. Ngoân ngöõ quaûn lyù döõ lieäu (Data Control Language . DCL) cho pheùp nhöõng ngöôøi quaûn trò heä thoáng:
  14. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 5  Thay ñoåi caáu truùc cuûa caùc baûng döõ lieäu.  Khai baùo baûo maät thoâng tin vaø caáp quyeàn haïn khai thaùc CSDL cho ngöôøi söû duïng.  Coù bieän phaùp giaûi quyeát tranh chaáp. d.5. Cho pheùp phuïc hoài döõ lieäu khi coù söï coá (vì do tính taäp trung neân khi coù söï coá seõ aûnh höôûng raát lôùn). III. CAÙC MOÂ HÌNH DÖÕ LIEÄU : 1. Khaùi nieäm:  Laø söï bieåu dieãn döõ lieäu ôû möùc quan nieäm (söï tröøu töôïng hoùa).  Moãi loaïi moâ hình ñaëc tröng cho moät phöông phaùp tieáp caän döõ lieäu cuûa ngöôøi phaân tích.thieát keá. 2. Phaân loaïi: a) Moâ hình döõ lieäu maïng (Network Data Model) : a.1. Moâ hình naøy coøn ñöôïc goïi taét laø moâ hình maïng hoaëc moâ hình löôùi (Network Model) laø moâ hình ñöôïc bieåu dieãn bôûi moät ñoà thò coù höôùng. coù söû duïng caùc khaùi nieäm chính laø :  Loaïi maãu tin (Record Type): ñöôïc ñaëc tröng cho 1 ñoái töôïng rieâng bieät, ñöôïc kyù hieäu baèng 1 hình chöõ nhaät. Trong ñoà thò bieåu dieãn moâ hình maïng moãi loaïi maãu tin ñöôïc bieåu dieãn bôûi moät hình chöõ nhaät. Thí duï nhö : KHOA, SINH VIEN, MON HOC, . . .  Maãu tin (Record): laø theå hieän cuûa 1 loaïi maãu tin (Instance) ñöôïc goïi laø baûn ghi. Thí duï: loaïi maãu tin KHOA coù caùc maãu tin laø thoâng tin veà caùc Khoa coù trong Tröôøng.  Loaïi lieân heä (Set Type):  Laø söï lieân keát giöõa 1 loaïi maãu tin chuû vaø 1 loaïi maãu tin thaønh vieân, ñöôïc kyù hieäu baèng 1 hình baàu duïc vôùi caùc muõi teân ñi töø loaïi maãu tin chuû ñeán loaïi maãu tin thaønh vieân . 1n 11 coù thaân NHAÂN VIEÂN coù nhaân LYÙ LÒCH 1n n1 11 PHOØNG goàm goàm PHOØNG BAN BAN  Trong moâ hình döõ lieäu naøy coù 1 soá loaïi lieân heä sau :  1:n : 1 maãu tin chuû coù lieân heä vôùi nhieàu maãu tin thaønh vieân.  1:1 : 1 maãu tin chuû coù lieân heä vôùi 1 maãu tin thaønh vieân.  n:1 : nhieàu maãu tin chuû coù lieân heä vôùi 1 maãu tin thaønh vieân.  Ñeä quy : (Recursive): Moät loaïi maãu tin chuû cuõng coù theå ñoàng thôøi laø loaïi maãu tin thaønh vieân vôùi chính noù.
  15. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 6 a.2. Moâ hình döõ lieäu maïng töông ñoái ñôn giaûn, deã söû duïng nhöng noù khoâng thích hôïp trong vieäc bieåu dieãn caùc CSDL coù quy moâ lôùn bôûi trong moät ñoà thò coù höôùng khaû naêng dieãn ñaït ngöõ nghóa cuûa döõ lieäu, nhaát laø caùc döõ lieäu vaø caùc moái lieân heä phöùc taïp cuûa döõ lieäu trong thöïc teá laø raát haïn cheá. a.3. Nhaän xeùt veà loaïi moâ hình maïng :  Öu : töông ñoái ñôn giaûn, deã söû duïng.  Nhöôïc : khoâng thích hôïp trong vieäc bieåu dieãn caùc CSDL coù quy moâ lôùn bôûi trong moät ñoà thò coù höôùng khaû naêng dieãn ñaït ngöõ nghóa cuûa döõ lieäu, nhaát laø caùc döõ lieäu vaø caùc moái lieân heä phöùc taïp cuûa döõ lieäu trong thöïc teá laø raát haïn cheá. b. Moâ hình döõ lieäu quan heä (Relational data model) : Nguoàn goác cuûa moâ hình cô sôû döõ lieäu quan heä ñaàu tieân laø do tieán só E.F.Codd thieát keá ñaõ ñöôïc coâng boá roäng raõi treân taïp chí vaøo thaùng 7/1970 vôùi baøi ‚Moâ hình döõ lieäu quan heä cho caùc ngaân haøng döõ lieäu lôùn‛. Moâ hình naøy :  Söû duïng caùc khaùi nieäm: thuoäc tính (Attribute), quan heä (Relation), löôïc ñoà quan heä (Relation Schema), boä (Tuple), khoùa (Key).  Hieän ñöôïc aùp duïng roäng raõi trong vieäc phaân tích vaø thieát keá CSDL vì noù ñöôïc xaây döïng treân cô sôû lyù thuyeát raát vöõng chaéc. Moâ hình naøy seõ ñöôïc baøn saâu trong caùc chöông sau. c. Moâ hình thöïc theå keát hôïp (Entity Relationship Model): c.1. Do P.P.Chen ñeà xuaát vaøo naêm 1976, sau ñoù vaøo khoaûng naêm 1980 ñöôïc môû roäng theâm vôùi 1 soá daïng ñaëc bieät cuûa loaïi thöïc theå vaø moái keát hôïp nhö "loaïi thöïc theå chuyeân bieät hoùa" (Specialized Entity) vaø "moái keát hôïp ñeä quy" (Recursive RelationShip). c.2. Caùc khaùi nieäm chính trong moâ hình naøy goàm :  Thöïc theå : laø 1 ñoái töôïng hoaëc 1 khaùi nieäm coù theå nhaän bieát 1 caùch duy nhaát (töông töï nhö khaùi nieäm maãu tin cuûa moâ hình döõ lieäu maïng vaø moâ hình döõ lieäu phaân caáp). Thí duï: Caùc record trong caùc loaïi thöïc theå SINHVIEN, KHOA, MONHOC. Ngöôøi ta coù theå chia thöïc theå thaønh 2 loaïi laø:  Thöïc theå yeáu :  Laø thöïc theå maø söï toàn taïi cuûa noù phuï thuoäc vaøo söï toàn taïi cuûa thöïc theå khaùc. Thí duï : Thöïc theå yeáu Thöïc theå maø noù phuï thuoäc Chi tieát hoùa ñôn Hoùa ñôn Caùc thaân nhaân Nhaân vieân  Kyù hieäu : ñöôøng vieàn keû ñoâi. Thí duï : Chi tieát hoùa ñôn  Thöïc theå maïnh :  Laø thöïc theå maø coù 1 hay nhieàu thöïc theå yeáu phuï thuoäc vaøo söï toàn taïi cuûa noù. Thí duï : Thöïc theå maïnh Thöïc theå yeáu phuï thuoäc vaøo noù Hoùa ñôn Chi tieát hoùa ñôn Nhaân vieân Caùc thaân nhaân
  16. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 7  Kyù hieäu : ñöôøng vieàn keû ñôn. Thí duï : Hoùa ñôn  Loaïi thöïc theå : laø 1 loaïi ñoái töôïng hoaëc khaùi nieäm toàn taïi ñoäc laäp (töông töï nhö khaùi nieäm loaïi maãu tin cuûa moâ hình döõ lieäu maïng vaø moâ hình phaân caáp). Thí duï : SINHVIEN, XE, . . . laø cuï theå. Thôøi khoùa bieåu, baùn haøng, . . . laø khaùi nieäm. Loaïi thöïc theå Taäp Loaïi thöïc theå Quaûn lyù keát hôïp Chi nhaùnh S1 r1 B1 Caùc Caùc thuoäc thuoäc S2 tính r2 B2 tính S3 r3 B3  Thuoäc tính cuûa loaïi thöïc theå: caùc ñaëc tính rieâng bieät cuûa loaïi thöïc theå. Thí duï : MaSV trong SinhVien, hoaëc Teân Khoa trong Khoa.  Kyù hieäu : baèng hình ellipse. Coù theå chia ra:  Thuoäc tính ñôn nhaát.  Thuoäc tính hôïp.  Thuoäc tính ñôn trò (nguyeân toá).  Thuoäc tính ña trò.  Thuoäc tính daãn xuaát: coù ñöôïc töø vieäc suy ra töø nhöõng thuoäc tính khaùc. Thí duï : Thuoäc tính Tongñiem trong loaïi thöïc theå ÑIEÅM(MaSV, Diem1, Diem2, Diem3, TongDiem).hay Thuoäc tính Thanhtien trong loaïi thöïc theå VATTU(MaVT, SoLuong, DonGia, ThanhTien). SoLuong VATTU ThanhTien DonGia MaVT QuyCaùch  Khoùa cuûa loaïi thöïc theå: laø caùc thuoäc tính nhaän dieän cuûa loaïi thöïc theå. Caên cöù vaøo caùc giaù trò cuûa caùc thuoäc tính nhaän dieän naøy ngöôøi ta coù theå xaùc ñònh moät thöïc theå duy nhaát cuûa moät loaïi thöïc theå. Ví duï, khoùa cuûa loaïi thöïc theå LÔÙP.HOÏC coù theå laø Maõ.Lôùp; khoùa cuûa loaïi thöïc theå HOÏC.VIEÂN coù theå laø Maõ.Hoïc.Vieân; . . . Khaùi nieäm naøy cuõng töông töïc nhö khaùi nieäm khoùa (Key) trong moâ hình döõ lieäu quan heä.  Loaïi cuûa moái keát hôïp (Entity Relationship):  Laø söï lieân keát giöõa 1 loaïi thöïc theå maïnh vaø 1 loaïi thöïc theå yeáu (töông töï loaïi lieân heä cuûa moâ hình döõ lieäu maïng).
  17. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 8 Thí duï : trong thí duï veà Khoa, Sinh Vieân, Moân hoïc thì Thuoäc vaø Kieåm tra laø loaïi cuûa moái keát hôïp.  Giöõa 2 thöïc theå coù nhieàu moái keát hôïp. Thí duï : Daïy SINHVIEN GIAOVIEN Anh ruoät  Soá ngoâi cuûa moái keát hôïp (Relationship Degree): toång soá loaïi thöïc theå tham gia vaøo moái keát hôïp. Thí duï 1: trong thí duï veà KHOA, SINH VIEÂN, MOÂN HOÏC thì soá ngoâi cuûa moái keát hôïp laø 2. Thí duï 2: coù soá ngoâi cuûa moái keát hôïp = 3 nhö 2 tröôøng hôïp sau: Giaùo (1,n) (1,n) Ñọc giaû (1,n Daïy Lôùp Möôïn (1,n Saùch Vieân ) ) (1,n) (1,n Moân ) Thuû thö  Thuoäc tính cuûa moái keát hôïp (Relationship Attribute): moät moái keát hôïp cuõng coù theå coù nhieàu thuoäc tính rieâng. Thí duï : keát hôïp möôïn coù caùc thuoäc tính laø Ngaøy möôïn, Ngaøy traû.  Khoùa cuûa moái keát hôïp: laø toå hôïp caùc khoùa cuûa caùc loaïi thöïc theå tham gia vaøo moái keát hôïp. Thí duï 1: Maõ Khoa laø khoùa cuûa moái quan heä giöõa SinhVien vaø Khoa. Thí duï 2: Maõ Coâng trình vaø STT Haïng muïc khoùa cuûa moái quan heä giöõa HAÏNG MUÏC vaø THU CHI. COÂNGTRÌNH Thuoäc HAÏNGMUÏC Coù THUCHI MaCT (1,n) (1,1) MaCT (1,n) (1,1) MaCT SttHM SttHM  Raøng buoäc caáu truùc :  Caùc raøng buoäc döï phaàn: laø coù baét buoäc hay khoâng baét buoäc coù raøng buoäc giöõa 2 loaïi thöïc theå.  Baûn soá moãi nhaùnh cuûa moái keát hôïp: moãi nhaùnh cuûa moái keát hôïp noái 1 loaïi thöïc theå vôùi moái keát hôïp. Baûn soá cuûa moãi nhaùnh laø 1 boä 2 thaønh phaàn (mincard . maxcard) laø soá löôïng toái thieåu. toái ña caùc thöïc theå cuûa nhaùnh ñoù tham gia vaøo 1 theå hieän cuûa moái keát hôïp.
  18. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 9 Thí duï : Quan heä Thuoäc coù 2 nhaùnh (1,1) vaø (1,n). SinhVien (1,1) (1,n) Khoa Thuoäc MaSV MaKhoa HoTen TenKhoa Ñieåm (0,n) Kieåm tra MonHoc (0,n) MaMH TenMH  Nhaän xeùt giöõa 2 moâ hình quan heä vaø moâ hình thöïc theå keát hôïp: Moâ hình quan heä: Thöïc teá CSDL theo moái quan heä Moâ hình thöïc theå keát hôïp: Thöïc teá Thöïc theå CSDL theo moái quan heä keát hôïp d. Moâ hình höôùng ñoái töôïng (Object Oriented Data Mode): d.1. Ra ñôøi töø cuoái nhöõng naêm 80 vaø ñaàu nhöõng naêm 90. Ñaây laø loaïi moâ hình tieân tieán nhaát hieän nay döïa treân caùch tieáp caän höôùng ñoái töôïng ñaõ quen thuoäc trong caùc phöông phaùp laäp trình höôùng ñoái töôïng. d.2. Moâ hình naøy söû duïng caùc khaùi nieäm nhö lôùp (class), söï keá thöøa (inheritance), keá thöøa boäi (töùc laø keát thöøa töø nhieàu lôùp cô sôû multi.inheritance). d.3. Ñaëc tröng cô baûn cuûa caùch tieáp caän naøy laø tính ñoùng goùi (encapsulation), tính ña hình (polymorphism) vaø tính taùi söû duïng (Reusability). Lôùp laø moät kieåu döõ lieäu coù caáu truùc bao goàm caùc thaønh phaàn döõ lieäu vaø caùc phöông thöùc xöû lyù thao taùc treân caáu truùc döõ lieäu ñoù. Noù laø moät kieåu (hay caáu truùc) döõ lieäu ñöôïc tröøu töôïng hoùa, bôûi vì caùc taùc ñoäng (coøn goïi laø caùc phöông thöùc . method) laø ñeå phuïc vuï hoaëc thao taùc treân kieåu döõ lieäu naøy. Döõ lieäu vaø phöông thöùc hoøa quyeän vaøo nhau thaønh moät theå thoáng nhaát: döõ lieäu caàn coù nhöõng caùch thöùc xöû lyù thoûa ñaùng, vaø phöông thöùc xöû lyù ñöôïc ñöa vaøo trong kieåu döõ lieäu ñoù laø ñeå phuïc vuï cho caùc ñoái töôïng coù caáu truùc nhö theá. Ngöôøi ta goïi söï thoáng nhaát ñoù laø söï ñoùng goùi. Thí duï, trong vieäc ñònh nghóa pheùp coäng (+) hai soá phöùc c1 vaø c2 ñeå cho moät soá phöùc keát quaû laø: COMPLEX (c1.Real+c2.Real, c1.Image+c2.Image) ñeå ngöôøi ta coù theå söû duïng pheùp coäng (+) moät caùch töï nhieân nhö vieäc gaùn keát quaû ñoù cho bieán phöùc c = c1 + c2, hoaøn toaøn töï nhieân vaø trong saùng hôn raát nhieàu so vôùi vieäc phaûi vieát moät thuû tuïc Add_COMPLEX (COMPLEX &c1, COMPLEX &c2, COMPLEX &c) ñeå coäng hai soá phöùc
  19. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 10 vaø keát quaû ñöôïc gaùn vaøo tham ñoái thöù 3 cuûa haøm thoâng qua tham chieáu ñòa chæ cuûa bieán c theo caùch laäp trình höôùng thuû tuïc tröôùc ñoù. Vaø, hieån nhieân raèng, caùch thöùc coäng nhö treân laø chæ ñöôïc aùp duïng cho caùc ñoái töôïng soá phöùc. Töông töï, cuõng coù theå ñònh nghóa pheùp toaùn coäng (+) trong lôùp ma traän (MATRIX) ñeå coäng hai ma traän coù cuøng baäc. Khi ñoù giaû söû A vaø B laø hai ma traän m * n; Pheùp gaùn toång hai ma traän A vaø B cho bieán ma traän C coù theå ñöôïc vieát: C = A + B roõ raøng laø töï nhieân vaø deã hieåu hôn ñoái vôùi caùc öùng duïng lôùp ma traän so vôùi vieäc goïi thuû tuïc Add_MATRIX (MATRIX &A, MATRIX &B, MATRIX &C, int m, int n) . . . Phöông phaùp tieáp caän höôùng ñoái töôïng trong moâ hình döõ lieäu maëc duø coøn môùi meû nhöng hieän nay ñang ñöôïc nhieàu ngöôøi quan taâm nghieân cöùu phaùt trieån vaø aùp duïng. Caùc heä quaûn trò CSDL höôùng ñoái töôïng hieän nay vaãn chöa nhieàu, moät soá coøn chöa thuaàn nhaát (nghóa laø vieäc laäp trình laø höôùng ñoái töôïng nhöng CSDL vaãn chuû yeáu döïa treân moâ hình quan heä). e. Moâ hình döõ lieäu phaân caáp (Hierachical Data Model): e.1. Ñöôïc goïi taét laø moâ hình phaân caáp (Hierachical Model): Moâ hình laø moät caây (Tree), trong ñoù moãi nuùt cuûa caây bieåu dieãn moät thöïc theå, giöõa nuùt con vaø nuùt cha ñöôïc lieân heä vôùi nhau theo moät moái quan heä xaùc ñònh. e.2. Moâ hình döõ lieäu phaân caáp söû duïng caùc khaùi nieäm sau:  Loaïi maãu tin: gioáng khaùi nieäm maãu tin trong moâ hình döõ lieäu maïng.  Loaïi moái lieân heä: Kieåu lieân heä laø phaân caáp, theo caùch:  Maãu tin thaønh vieân chæ ñoùng vai troø thaønh vieân cuûa moät moái lieân heä duy nhaát, töùc laø noù thuoäc moät chuû duy nhaát. Nhö vaäy, moái lieân heä töø maãu tin chuû tôùi caùc maãu tin thaønh vieân laø 1n, vaø töø maãu tin (hay baûn ghi . record) thaønh vieân vôùi maãu tin chuû laø 11.  Giöõa 2 loaïi maãu tin chæ toàn taïi 1 moái lieân heä duy nhaát. Thí duï: Trong cuoäc Toång ñieàu tra daân soá, döõ lieäu ñöôïc toå chöùc nhö sau:  Caùc doøng laø caùc maãu tin (hay baûn ghi) coù ñoä daøi thay ñoåi.  Coù 6 loaïi maãu tin:  Maãu tin ñaëc tröng cho tænh, thaønh phoá (thí duï nhö Haø noäi, Thaønh phoá Hoà Chí Minh, . . .).  Maãu tin ñaëc tröng cho quaän huyeän (thí duï nhö Quaän Ba Ñình, Quaän I, . . .).  Maãu tin ñaëc tröng cho phöôøng xaõ (thí duï nhö Phöôøng Phaïm Nguõ Laõo, Phöôøng 1, . . .).  Maãu tin ñaëc tröng cho ñòa baøn (thí duï nhö khu phoá V, Toå 12, Aáp 3, . . .).  Maãu tin ñaëc tröng cho hoä ñieàu tra.  Maãu tin ñaëc tröng cho nhaân khaåu cuûa hoä. ÔÛ ñaây roõ raøng laø moät söï phaân caáp trong file CSDL. Moät tænh thaønh phoá (thì) coù nhieàu quaän huyeän, moät quaän huyeän chæ thuoäc moät tænh thaønh duy nhaát. Moät quaän huyeän (thì) coù nhieàu phöôøng xaõ vaø moät phöôøng xaõ chæ thuoäc moät quaän huyeän duy nhaát. Moãi phöôøng xaõ ñöôïc chia thaønh nhieàu ñòa baøn ñieàu tra, moãi ñòa baøn chæ thuoäc moät phöôøng xaõ duy nhaát v.v. . .
  20. Bài 1: Tổng quan về cơ sở dữ liệu 11 Hình sau moâ taû caây phaân caáp cuûa moâ hình döõ lieäu ñoái vôùi CSDL Toång ñieàu tra soá daân Toaøn quoác. TOAØN QUOÁC Haø Noäi TP.Hoà Chí Minh Tænh Ñoàng Nai Tænh . . . Quaän1 Quaän 2 Quaän Taân Bình Huyeän Cuû Chi P.Beán Thaønh P.Phaïm Nguõ Laõo P.Coâ Giang P. . . . Ñòa baøn 01 Ñòa baøn 02 Ñòa baøn 03 Ñòa baøn N Hoä Ñ.TRA 01 Hoä Ñ.TRA 02 Hoä Ñ.TRA 03 Hoä Ñ.TRA N Nhaân khaåu 01 Nhaân khaåu 02 Nhaân khaåu 03 Nhaân khaåu N
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2