GIÁO TRÌNH DI TRUYÊN SÔ LƯỢNG part 9

Chia sẻ: Pham Duong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

110
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự khác biệt về số lượng tùy thuộc vào số gen mà ảnh hưởng của nó trong mối quan hệ với biên dị gây nên từ các lý do khác. Sự khác biệt về số lượng bị ảnh hưởng bởi sự khác biệt gen ở nhiều loci, đặc biệt ảnh hưởng của môi trường có tác động mạnh mẽ. Do đó các gen riêng biệt không thể đưọc xác định bằng sự phân ly của nó, phương pháp phân tích của Mendel không áp dụng được trong trường hợp nầy....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH DI TRUYÊN SÔ LƯỢNG part 9

Ma tr n o Ma tr n ơn v Mackay Mahalanobis Mather Matrix Matrix data lines Matrix parameter line Matzinger McDonald Mean relative fitness Mendel Mohanty Mohapatra Mc tính tr i Mukherjee Nassar Neutral character Ngu n bi n d Nguy n th Lang Nilsson - Ehle Non-allelic interaction Non-selective inbreeding NTSYS NTSYSpc trong WINDOW Overdominance Overdominance hypothesis Panmictic Panmixia Partial dominance Path analysis PCV Pellew Perera Perkins Phân b chu n Phân b không i x ng Phân ly Phân tích diallel Phân tích kh năng ph i h p Phân tích tính a d ng v di truy n Phaseolus vulgaris Phenocopy Phenotype Phép th χ2 Phép th Chi bình phương Ph giá tr thích nghi Phương pháp metroglyph Phương pháp SHAN Phương pháp UPGMA Phương sai Phương trình bi t th c
Plasticity Pleiotropic Pleiotropic effects Pleiotropy Polygenes Polymorphism Population genetics Population ratios Potential variability Qu n th con lai panmictic Qu n th giao ph i ng u nhiên Quantitative genetics r(Wr + Vr,Yr) Ram Ramanujam Random drift Random mating Random model Random selection Real stabilizing selection Recessive epistasis Reciprocal Recombination Regulatory genes Relative fitness Repulsion linkage Rife Robertson Ru i Drosophila Russell SAHN Sai s chu n Sai s góp Sax Sca Scaling test SD Selection criteria Selection differential Selection index Selection pressure Semilethals Siêu tr i Similarity SIMQUAL Simultaneous small side effects Singh Single gene heterosis Slow selection Smith Snyder Specific combining ability
Standard heterosis Stebblins Sterility Stuber S ph i h p b m có tính l n S c ép ch n l c Superdominance Superior heterozygotes Tái t h p Tái t h p ki u gen T n su t gen T n su t giao ph i T n su t phân b gen tr i l n Tester Thoday Thông s di truy n Thuy t siêu tr i Thuy t tính tr i Thuy t tính tr i c a các gen liên k t T s Snyder T s trong phân tích Hayman Tiêu chu n ch n l c Tính át khu t Tính b t d c c Tính ch t nh hư ng Tính ch t phân h ng Tính c ng Tính a tính tr ng Tính thích nghi Tính tr ng s lư ng Tính tr i Tocher Tr c nghi m Scaling Tr c nghi m s liên k t gen Tr c nghi m s phân ly Treatment Triallele Trigenic interaction Triple test cross Tr i hoàn toàn Tr i t ng ph n Tương tác a phương Tương tác digenic Tương tác gen Tương tác gen gi a các alen Tương tác gi a ki u gen và môi trư ng Tương tác không alen Tương tác ki u gen x môi trư ng Tương tác trigenic Tuy n tính Ưu th lai Ưu th lai
Ưu th lai chu n Ưu th lai theo mô hình c a Gardner - Eberhart Ưu th lai theo mô hình c a Mather và Jink Ưu th lai trung bình Ưu th lai tuy t i Variance Variation Vectơ Vectơ ơn v Venketrao Weighted least square Wilkinson Xác su t tái t h p Y u t d oán
THU T NG CHUYÊN MÔN Adaptation: ti n trình thích nghi c a các cá th trong qu n th , ho c loài sinh v t Additive: tính c ng, bi u th ho t ng các alen ng h p t Additive x additive: tương tác tính c ng x tính c ng, bi u th ho t ng tương tác không alen gi a nh ng c p alen ng h p t Allele: m t c p ho c m t series c a y u t hình thành gen, nh v trên cùng m t locus trên nhi m s c th tương ng ANCOVA: vi t t t t ch analysis of covariance, phân tích h p sai gi a hai c p tính tr ng liên quan nhau nh hư ng c a môi trư ng: hay còn g i là nh hư ng ngo i c nh, m t y u t quan tr ng trong di truy n s lư ng, vì h u h t các tính tr ng do a gen i u khi n u ch u nh hư ng này nh hư ng c a s lai o: vi t t thu t ng “recriporocal” nh m gi i thích nh hư ng c a cây m , hay nh hư ng di truy n c a t bào ch t (cytoplasm) nh hư ng c a tính c ng: nh hư ng c a ho t ng alen ng h p t nh hư ng c a tính không c ng (non-additive): nh hư ng c a ho t ng alen không hoàn toàn ng h p, ho c tương tác không alen d ng c ng x c ng, c ng x tr i, và tr i x tr i nh hư ng c a tính tr i: nh hư ng c a ho t ng alen d h p t ANOVA: vi t t t t ch analysis of variance, phân tích phương sai c a tính tr ng Apomixis: hi n tư ng sinh s n trong ó cơ quan phát d c ho c cơ quan có c u trúc tương t m nh n ch c năng sinh s n m t ph n, t o ra h t có ngu n g c vô tính, thí d như h t cho hai m m: m m h u tính và m m vô tính Apomictic: thu c v hi n tư ng apomixis Asymmetrical: không i x ng Autogamy: t ph i Backcross: h i giao, trong t h p lai, có b m s có gi ng cho (donor) và gi ng còn l i là gi ng tái t c (recurrent), con lai F1 ư c lai lui v i gi ng tái t c nhi u l n ư c g i là h i giao. Balance: s cân b ng là i u ki n mà trong ó các thành ph n di truy n ư c i u ch nh theo m t t l nh t nh m b o cho s phát tri n hài hòa Balanced polymorphism: hi n tư ng a hình cân b ng Basic number: s li u căn b n thư ng ch s li u nhi m th trong t tiên lư ng b i c a m t d ng a b i (polyploids), ư c ký hi u b ng ch x. Bi n d :s xu t hi n khác nhau c a cá th do s khác bi t v thành ph n di truy n c a nó, hay s khác bi t do môi trư ng mà nó ang phát tri n. Bi n d bào ch t: bi n d do nh hư ng c a t bào ch t Bi n thiên liên t c: bi n thiên có d ng phân b chu n Bioinformatics: ngành tin sinh h c, ng d ng thành t u c a tin h c hi n i vào gi i thích hi n tư ng sinh h c, i u khi n các chương trình nghiên c u công ngh sinh h c, qu n lý s li u di truy n, thi t l p mô hình d oán k t q a,v.v.. Biometry: m t ngành h c có nhi m v nghiên c u và gi i thích s li u th ng kê trong sinh hc Biotype: lo i hình sinh h c, thư ng ư c c p trong bi n d c a côn trùng. Biotype có th d ng ng h p, ho c d h p. Breeder seed: h t gi ng tác gi Breeding: ch n gi ng là m t ngh thu t và là m t khoa h c làm thay i cây tr ng hay v t nuôi v m t di truy n. Bulk: tr ng d n, con lai ư c thu th p m u h t và tr ng d n l i gia tăng t n su t ng h p t l n, trong trư ng h p tính tr ng ch n l c do gen l n i u khi n
Bulk segregants: con lai ang phân ly theo phương pháp tr ng d n C n giao không ch n l c: quá trình con lai cho c n giao hoàn toàn, không có tác d ng ch n l c c a con ngư i Certified seed: h t gi ng xác nh n ư c s d ng trong qúa trình thương m i h t gi ng, không ph i là h t gi ng cơ b n Centromere: tâm ng c a nhi m s c th Character: tính tr ng di truy n Chromosome: nhi m s c th là v t ch t di truy n có trong nhân t bào Ch s ch n l c: giá tr bi u th trong phân tích hi u q a ch n l c c a m t chương trình lai to Ch s môi trư ng Ij: bi u th giá tr i s c a a i m kh o nghi m chương trình gi ng c i ti n nào ó, trong phân tích tương tác GxE Ch s n nh s2di: bi u th m c n nh c a tính tr ng Ch s thích nghi bi: bi u th m c thích nghi c a tính tr ng (r ng hay h p) Clone: dòng vô tính là m t nhóm sinh v t ư c duy trì b ng phương pháp phân bào ng nhi m t m t dòng t tiên (dòng g c) Cluster di truy n: nhóm di truy n ư c phân ra nh phép tính m c khác bi t c a các tính tr ng (qui mô hình thái h c), ho c c a DNA (qui mô phân t ) Combining ability: kh năng ph i h p, ư c chia ra kh năng ph i h p chung bi u th Complementary gene: gen ho t ng b sung Complete dominance: tính tr i hoàn toàn Coupling: nh ng alen l n liên k t v i nhau xu t hi n trên m t nhi m th tương ng và nh ng th alternative tr i c a nó xu t hi n trên nhi m th khác (còn ư c g i là liên k t alen thu c d ng cis, ngư c l i v i d ng trans, d ng repulsion) Covariance: h p sai là trung bình c a t ng các tích c a l ch gi a hai bi n s t các giá tr trung bình c a cá th Crossing over: hi n tư ng qu n chéo c a nhi m s c th Cư ng ch n l c: bi u th m c ch n l c trong qu n th con lai ang phân ly Cytoplasmic inheritance: di truy n do t bào ch t, nh hư ng c a m . Trong t bào ch t, có nh ng cơ quan mang v t ch t di truy n như cytoplast, ty th b , ribosome,... D2 – Mahalonobis: phép tính hi u s bình phương kho ng cách c a Mahalonobis Deficiency: s thi u o n hay m t o n c a nhi m s c th Degree of freedom: t do vi t t t là df trong phân tích ANOVA, hay phân tích thông qua các phép th khác trong th ng kê sinh h c Deviation: l ch, giá tr l ch so v i trung bình m u Diallel cross: lai diallel t t c các c p theo tu n t b m là nghi m th c c a chương trình lai Discriminant function: phương trình bi t th c giúp cho phân bi t gi a các tính tr ng m c tiêu và phân bi t gi a các cá th trong qu n th , ho c gi a hai qu n th Disequilibrium: tính ch t không cân i c a m t qu n th Disruptive selection: ch n l c t phá Dominance: tính tr i. bi u th ho t ng alen d h p trong di truy n s lư ng Dominance ng hư ng: ho t ng alen d h p theo cùng m t hư ng [+ve] ho c [-ve] Dominance hypothesis: lý thyu t v tính tr i trong gi i thích hi n tư ng ưu th lai Dominance of linked genes: tính tr i c a nh ng gen liên k t v i nhau Dominance x additive: ho t ng tương tác không alen gi a tính tr i x tính c ng Dominance x dominance: ho t ng tương tác không alen gi a tính tr i x tính tr i Dominant epistasis: hi n tư ng epistasis có tính tr i Double cross: lai kép Duplicate epistasis: hi n tư ng epistasis có tính ch t l p o n Donor parent: b m cho ngu n gen m c tiêu trong chương trình c i ti n gi ng
Duplication: hi n tư ng l p o n, trong trư ng h p hai gen, t l phân ly F2 là 15:1 a hình: (polymorphism) bi u th tính ch t khác bi t alen c a hai cá th a tính tr ng (pleiotropy): m t gen i u khi n nhi u tính tr ng Emasculation: ng tác kh c EMS: error mean of square, trung bình bình phương sai s trong ANOVA, tương ương v i phương sai m u Epistasis: tính tr i c a m t gen so v i m t gen khác không allelic v i nhau. Gen b át khu t ư c g i là “hypostatic”. Thu t ng epistasis ư c dùng mô t t t c hi n tư ng tương tác không alen Epistasis ki u [i]: tương tác không alen ki u tính c ng x tính c ng Epistasis ki u [j + l]: tương tác không alen ki u [tính c ng x tính tr i] + [ tính tr i x tính tr i] Equilibrium: hi n tư ng cân b ng trong qu n th Environment: môi trư ng, i u ki n ngo i c nh nh hư ng n s th hi n c a gen i u khi n tính tr ng s lư ng Error: sai s trong phân tích th ng kê (pooled error: sai s góp) F1: th h con lai u tiên F2: th h con lai th hai do t th , th h có thông tin di truy n l n nh t nh hi n tư ng phân ly Family: h là m t nhóm cá th quan h tr c ti p v i m t dòng t tiên (dòng g c) Foundation seed: h t gi ng nguyên ch ng Fitness: giá tr thích nghi liên quan n s óng góp di truy n c a m t ki u gen i v i th h k ti p, tương ng v i nh ng ki u gen khác trong cùng m t qu n th Fitness profile: ph giá tr thích nghi Full diallel: b con lai diallel y (k c lai thu n ngh ch) Gamete: giao t là t bào g c, k t q a c a gián phân gi m nhi m, có ch c năng trong giao ph i (bao g m giao t c và giao t cái) Gene: là ơn v di truy n Gene frequency: t n su t gen là t l mà trong ó nh ng alen c a m t gen xu t hi n trong qu n th Gene interaction: tương tác gen là hi n tư ng c i ti n c a ho t ng gen b i m t gen khác không alen, ho c b i nhi u gen khác Germplasm: qũy gen Genome: b gen, b nhi m s c th tương ng v i m t b i th c a m t loài Gene flow: dòng ch y c a gen t cây transgenic sang cây tr ng hoang d i có quan h g n g i Gene frequency: t n su t gen General combining ability: kh năng ph i h p chung Genetic advance: hi u q a ch n l c i v i m t tính tr ng hay nhi u tính tr ng Genetic constitution: n n t ng di truy n Genetic equilibrium: i u ki n trong ó nh ng th h k ti p nhau c a m t qu n th có cùng m t ki u gen, v i cùng m t t l trên cơ s nh ng gen m c tiêu nào ó, ho c nh ng ph i h p c a các gen này. Genetic gain: xem genetic advance Genotype: ki u gen, là toàn b ki n trúc di truy n c a m t sinh v t Genotype x environment interaction: tương tác gi a ki u gen và môi trư ng Genotypic Coefficient of Variation (GCV): h s bi n thiên ki u gen tính b ng ph n trăm, là thương s gi a giá tr trung bình v i căn b c hai phương sai ki u gen H2B: h s di truy n nghĩa r ng, bi u th % do di truy n so v i nh hư ng môi trư ng
H2N: h s di truy n nghĩa h p, bi u th ho t ng c a gen c ng tính so v i gen không c ng tính Haploid: th ơn b i, t bào ho c sinh v t có s nhi m s c th là 1n Heritability: h s di truy n là t n su t c a bi n thiên quan sát ư c do di truy n, cái còn l i do môi trư ng, nói úng hơn bi n thi6n do nh hư ng có tính ch t c ng c a gen Heterosis: ưu th lai, giá tr con lai so v i giá tr trung bình b m Heterobeltiosis: ưu th lai tuy t i, giá tr con lai so v i giá tr b m cao nh t Heterozygous: d h p t , có nh ng alen không gi ng nhau m t ho c nhi u loci Homeostasis: hi n tư ng gen phát tri n ng d ng, thông qua t bi n, ch c năng i u khi n b chuy n i Homozygous: ng h p t , có nh ng alen gi ng nhau m t ho c nhi u loci trên nhi m s c th tương ng Hybrid: s n ph m c a m t c p lai gi a nh ng b m khác nhau v di truy n Inbred line: dòng c n giao, ng huy t Inbreeding: t o dòng c n giao, dòng ng h p t Interallelic interaction: tương tác gi a các alen Intermediate heterozygote: d h p t trung gian Isogenic line: dòng ng gen Kh năng ph i h p chung: giá tr GCA c a m t tính tr ng bi u th kh năng c a b m k t h p trên cơ s ho t ng gen c ng tính Kh năng ph i h p riêng: giá tr SCA c a m t tính tr ng bi u th kh năng c a m t c p b m k t h p nhau trên cơ s ho t ng gen không c ng tính, i u ki n t o ra hi n tư ng ưu th lai Kho ng cách di truy n: giá tr o lư ng m c khác bi t gi a hai nhóm ki u gen khác nhau Lai ba th nghi m: lai th nghi m trên cơ s các qu n th cơ b n bao g m b m , F1, BC1, BC2 cho lai v i các dòng F2 Lethal: gen gây ch t Linear: tuy n tính, tương quan tuy n tính, có d ng ư ng th ng Linkage: liên k t gen là hi n tư ng ph i h p c a nh ng tính tr ng trong di truy n do s nh v c a gen trên cùng m t nhi m s c th Linkage map: b n liên k t gen v i marker trên cơ s giá tr tái t h p Linked digenic interaction: tương tác có tính ch t liên k t hai gen Linked epistatic genes: nh ng gen tương tác không alen, liên k t ch t ch v i nhau Location: v trí, a i m nơi sinh v t th hi n tính tr ng di truy n Locus: nơi gen nh v trên nhi m s c th Lư ng b i: t bào hay sinh v t có s nhi m s c th là 2n Ma tr n: t p h p các giá tr có tính ch t i x ng và cân i (ma tr n vuông), không cân i, không i x ng (ma tr n ch nh t) Ma tr n c a ki u gen: t p h p giá tr phương sai và h p sai ki u gen Ma tr n c a ki u hình: t p h p giá tr phương sai và h p sai ki u hình Ma tr n o (inverse matrix): ma tr n ã ư c gi i theo hư ng ma tr n ơn v i ngh ch Ma tr n ơn v : ma tr n có s c t và hàng tương ương v i ma tr n i x ng, ch a các thông s b ng 1 và 0 Mass selection: ch n qu n th , lo i b nh ng cá th không úng d ng hình m c tiêu, gi l i qu n th trên ng ru ng Mean: giá tr trung bình Meiosis: gián phân gi m nhi m
Meitosis: gián phân gi m nhi m Modifying gene: nh ng gen nh hư ng n s th hi n c a m t gen không alen v i nó ho c nh ng gen không alen v i nó Mutation: t bi n gen Multiple allele: a alen, m t gen có nhi u hơn hai alen Neutral character: tính tr ng trung tính Ngu n bi n d : ngu n t o ra nh ng thay i do di truy n bên trong và nh hư ng c a môi trư ng bên ngoài Non-allelic interaction: tương tác không alen Non-selective inbreeding: c n giao không có tính ch t ch n l c Nullisome: Cây 2n thi u m t căp nhi m th , ký hi u là 2n-2 Overdominance: tính ch t siêu tr i, khi ho t ng gen không c ng tính có ưu th hơn ho t ng gen c ng tính Overdominance hypothesis: gi thuy t siêu tr i trong gi i thích ưu th lai Outcross: hi n tư ng t p giao trong t nhiên Panmictic: có tính ch t giao ph i ng u nhiên Panmixia: qu n th giao ph i ng u nhiên Partial dominance: tính tr i t ng ph n, không hoàn toàn Path analysis: phân tích theo ư ng d n Pedigree: gia ph , ph h , phương pháp ch n gi ng theo gia ph Phenotypic Coefficient of Variation: (PCV)h s bi n thiên ki u hình tính b ng ph n trăm, là thương s gi a giá tr trung bình v i căn b c hai phương sai ki u hình Phân b chu n: phân b theo d ng hình chuông, phân b normal Phân b nh th c: phân b trên cơ s xác su t c a hai s ki n có ho c không, thí d như p và q trong ki u gen A và a. Phân tích diallel: phân tích con lai và b m theo mô hình c a Hayman, và Griffing Phân tích kh năng ph i h p: phân tích con lai và b m theo mô hình c a Griffing Phân tích tính a d ng v di truy n: phân tích nhóm di truy n có quan h huy t th ng g n g i, s nhóm di truy n có quan h v i nhau trên cơ s giá tr kho ng cách nhóm a d ng Phenotype: ki u hình, s xu t hi n c a m t cá th ph n ánh tương tác gi a ki u gen bên trong và môi trư ng Phương sai: giá tr bi u th chênh l ch gi a t ng bình phương c a t ng cá th so v i giá tr t ng bình phương Phương trình bi t th c: phương trình giúp cho chúng ta phân bi t cá th v i cá th , ho c nhóm v i nhóm trên cơ s ch s phân bi t Pleiotropic: có tính ch t a tính tr ng Pleiotropic effects: nh hư ng a tính tr ng (xem a tính tr ng) Pleiotropy: xem a tính tr ng Polygenes: a gen Polymorphism: xem a hình Pooled error: xem sai s góp Population genetics: di truy n qu n th , m t ngành h c di truy n s d ng lý thuy t toán h c nghiên c u và gi i thích các hi n tư ng di truy n trong qu n th sinh v t Probability: xác su t Pure line selection: ch n dòng thu n, ch n t ng cá th trong qu n th , tr ng so sánh các dòng, ch n l c dòng t i ưu. QTL: quantitative trait loci, nh ng loci c a tính tr ng di truy n s lư ng
Quantitative character: tính tr ng s lư ng là tính tr ng do nhi u gen i u khi n, ch u nh hư ng y u t môi trư ng r t m nh Quantitative genetics: di truy n s lư ng, m t ngành h c di truy n có tính ch t ng d ng t nguyên t c lý thuy t c a di truy n qu n th , nh m nghiên c u và xác nh chi n lư c lai t o, ch n l c gi ng cây tr ng, v t nuôi, nó có th ư c xem là ti n thân c a ngành ch n gi ng Random drift: chuy n d ch ng u nhiên Random mating: giao ph i ng u nhiên Random model: mô hình ng u nhiên Random selection: ch n l c ng u nhiên Recessive epistasis : hi n tư ng epistasis có tính l n Reciprocal cross: lai o, lai thu n ngh ch Recombination: hi n tư ng tái t h p Registered seed: h t gi ng ăng ký, là m t trong nh ng c p h t gi ng ư c phân lo i Regulatory genes: nh ng gen có ch c năng i u ti t Relative fitness: giá tr thích nghi tương i Repulsion linkage: liên k t thúc y trong trư ng h p trans RGA: (rapid generation advance) k thu t làm rút ng n th i gian c a m t chu kỳ s ng b ng cách l i d ng ph n ng nh y c m c a loài v i dài ngày. SAHN: phương pháp phân nhóm di truy n trên cây gia h Sai s chu n: gía tr SE là căn b c hai c a phương sai ph n ánh l ch c a giá tr ghi nh n i v i giá tr trung bình Sai s góp: sai s t ng (pooled error) SCA: specific combining ability, kh năng ph i h p riêng Scaling test: phép th nh m tìm hi u tính ch t c a epistasis SD: xem sai s chu n (standard deviation) Seed health: s c kh e h t gi ng Seed pathology: b nh lý h t gi ng Seed physiology: sinh lý h t gi ng Seed technology: công ngh h t gi ng Selection criteria: tiêu chu n ch n l c là k t q a khi nhân ma tr n s li u g c v i vectơ là giá tr c a ch s ch n l c Selection index: ch s ch n l c Selection intensity: cư ng ch n l c Selection pressure: áp l c ch n l c, xem s c ép ch n l c Self-fertilization: tính ch t t th tinh là hi n tư ng ti p h p giao t c và cái trong cùng m t cá th Self-incompatibility: kh năng không t ti p h p do hi n tư ng ngăn c n th tinh v sinh lý h c c a sinh v t Sibs: con lai c a cùng m t b m d n xu t t giao t khác nhau, trong ó half sibs là con lai c a m t b (m ) Sib mating: lai gi a nh ng sibs v i nhau Siêu tr i: xem overdominance Significance test: tr c nghi m m c có ý nghĩa v m t th ng kê, hai m c ph bi n là 0,05 và 0,01 Similarity: giá tr tương ng là cơ s phân nhóm di truy n các ki u hình Single cross: lai ơn, lai gi a hai ki u gen, thông thư ng là hai dòng c n giao trong ch n gi ng cây tr ng Species: loài sinh v t, ơn v ư c x p h ng dư i genus và trên variety
Specific combining ability: xem SCA SSD: (single seed descend) phương pháp tr ng d n các th h phân ly b ng cách thu m t hai h t i v i m t cá th . Standard deviation: xem SD, l ch chu n dùng o lư ng m c bi n thiên, bi u th l ch so v i trung bình m u trong phân b chu n Standard error: xem sai s chu n Standard heterosis: ưu th lai chu n, giá tr ưu th lai so v i m t gi ng làm chu n, thông thư ng là gi ng ang ph bi n trong s n xu t Sterility: tính b t d c, tính b t th S c ép ch n l c: khi ch n l c t p trung vào m t , hai gen kháng v i m c tiêu nào ó, ngư i ta s t o ra m t s c ép ch n l c trên i tư ng m c tiêu này Synapsis: s ti p h p (conjugation) giai o n pachytene và zygotene c a c p nhi m th tương ng, k t q a nó s t o ra m t c u trúc ư c g i là “bivalent” Statistics: ngành th ng k h c ph c v cho vi c gi i thích các hi n tư ng trong sinh h c, nh t là lĩnh v c di truy n s lư ng, trên cơ s l y m u ư c oán qui mô toàn di n c a qu n th . Hi n nay, ngư i ta còn phát tri n thành thu t ng “biometry” và “bio- informatics” trên cơ s phát tri n c a ngành tin h c hi n i. Tái t h p: hi n tư ng recombination làm gia tăng t n su t gen có ích T n su t gen: xem gene frequency Tester : dòng làm v t li u lai th nghi m Tetraploid: th t b Thông s di truy n: các giá tr di truy n s lư ng sau khi ư c phân tích theo m t mô hình lý thuy t nào ó Tiêu chu n ch n l c: nh ng tính tr ng có liên quan n s ki n quan tr ng mà nhà ch n gi ng ph i c i ti n Tính át khu t: xem epistasis Tính b t d c c: tính b t d c c có th do t bào ch t ho c do di truy n trong nhân, giuýp nhà ch n gi ng thu n ti n trong s n xu t dòng con lai F1. Tính c ng: xem additive, bi u th ho t ng c a các alen ng h p t Tính a tính tr ng: xem pleiotropic effect Tính thích nghi: (1) adaptibility, bi u th s thích nghi r ng c a m t cá th , ho c thích nghi h p trong i u ki n nh t nh, (2) fitness, bi u th s óng góp di truy n c a m t ki u gen i v i th h k ti p, tương ng v i nh ng ki u gen khác trong cùng m t qu n th Tính tr ng s lư ng: tính tr ng o m b ng giá tr s lư ng như năng su t, chi u cao, hàm lư ng protein,v.v... Tính tr i: xem dominance Tr c nghi m Scaling: xem Scaling test Tr c nghi m s phân ly: xem xét s phân ly F2 theo nh lu t Mendel b ng phương pháp Chi bình phương Transgressive segregation: hi n tư ng phân ly vư t tr i, con lai ang phân ly có giá tr c a tính tr ng m c tiêu vư t cao hơn b ho c m Translocation: hi n tư ng chuy n v , thay i v trí trên nhi m s c th Treatment: nghi m th c trong thí nghi m Triallel: lai ba luân phiên t ng c p v i m t gi ng Trigenic interaction: tương tác trigenic Triple test cross: lai ba th nghi m gi i thích tương tác không alen, các lo i hình c a epistasis Triploid: th tam b i Trisomic: ngư i ta có th t o ra nh ng dòng triplo có d ng 2n+1, ánh d u t ng nhi m s c th so v i b nhi m s c th bình thư ng. N u có m t gen m c tiêu hi n di n trên cá
th là triplo s a, b, ho c c nào ó, ngư i ta s bi t ư c gen y nh v trên nhi m th a, b ho c c Tr i hoàn toàn: tương tác gen c ng tính và gen không c ng tính tương ương nhau Tr i t ng ph n: tương tác c a gen c ng tính có ưu th hơn gen không c ng tính Tương tác gen: m i quan h liên k t gi a các gen s lư ng i v i m t tính tr ng m c tiêu Tương tác gen gi a các alen: m i quan h tương tác gi a các alen i v i m t tính tr ng m c tiêu Tương tác gi a ki u gen và môi trư ng: tương tác c a nh ng gen s lư ng b nh hư ng b i môi trư ng, bi u hi n ki u hình khác nhau trong nh ng i u ki n ngo i c nh khác nhau Tương tác không alen: tương tác c a nh ng gen không có allelic v i nhau Tương tác ki u gen x môi trư ng: xem tương tác gi a ki u gen và môi trư ng Tuy n tính: bi u th tương quan theo ư ng th ng gi a hai bi n s , trư ng h p tương quan không tuy n tính (non-linear) chúng ta ph i xem xét mô hình phân tích khác (hàm parabol, hàm s mũ, hàm log,...). Ưu th lai: xem heterosis Ưu th lai chu n: xem standard heterosis Ưu th lai trung bình: chính là ưu th lai (heterosis) Ưu th lai tuy t i: xem heterobeltiosis Variance: phương sai là bình phương c a l ch chu n c a qu n th Variation: bi n d di truy n, s xu t hi n khác nhau c a cá th do s khác bi t v thành ph n di truy n c a nó, hay s khác bi t do môi trư ng mà nó ang phát tri n. Variety: gi ng là b c ư c x p lo i dư i species, ó là m t nhóm cá th thu c loài, bi u th s khác bi t v i gi ng khác, bi u th s ng nh t trong nhóm, bi u th s n nh v các tính tr ng chung c a nh ng cá th này Vectơ ơn v : vectơ ch a giá tr 1 theo hàng, ho c theo c t Virulence: c tính là kh năng c a pathogen phát tri n b nh trên sinh v t ch X: s căn b n c a nhi m s c th trong m t series a b i Xác su t tái t h p: kh năng tái t h p có th x y ra Xenia: nh hư ng c a h t ph n trên phôi m m và phôi nhũ Zygote: h p t , t bào ư c hình thành b i s dung h p gi a hai giao t và phát tri n lên thành t bào g c Zygotene: là m t giai o n c a prophase trong gián phân gi m nhi m, khi các nhi m th hình s i ch b t c p nhau Y u t d oán: giá tr căn c theo phương sai c a GCS và phương sai c a SCA d oán ưu th c a ho t ng gen c ng tính hay gen không c ng tính