Giáo trình Điện công nghiệp (Nghề: Công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa - Trình độ Cao đẳng): Phần 1 - Trường Cao đẳng Nghề An Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:114

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Điện công nghiệp phần 1 gồm các nội dung chính sau: Sửa chữa thiết bị điều khiển mạch máy điện; Đấu dây và vận hành động cơ; Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện ĐK động cơ không đồng bộ 3 pha quay 1 chiều; Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện ĐK động cơ không đồng bộ 3 pha quay 2 chiều. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Điện công nghiệp (Nghề: Công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa - Trình độ Cao đẳng): Phần 1 - Trường Cao đẳng Nghề An Giang

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH AN GIANG TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ AN GIANG GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: ĐIỆN CÔNG NGHIỆP NGHỀ CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT ĐIỀU KHIỂN VÀ TỰ ĐỘNG HÓA TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG (Ban hành theo Quyết định số: 630/QĐ-CĐN, ngày 05 tháng 04 năm 2022 của Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề An Giang) An Giang, Năm 2022
LỜI NÓI ÐẦU Ðất nước Việt Nam trong công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá, nền kinh tế đang trên đà phát triển. Yêu cầu sử dụng điện và thiết bị điện ngày càng tăng. Việc trang bị kiến thức về hệ thống điện nhằm phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của con người, cung cấp điện năng cho các thiết bị của khu vực kinh thế, các khu chế xuất, các xí nghiệp là rất cần thiết. Với một vai trò quan trọng như vậy và xuất phát từ yêu cầu, kế hoạch đào tạo, chương trình môn học của Truờng Cao Ðẳng Nghề An Giang. Chúng tôi đã biên soạn cuốn giáo trình Điện công nghiệp gồm 10 bài với những nội dung cơ bản sau: - Bài 1: Sửa chữa thiết bị điều khiển mạch máy điện; - Bài 2: Đấu dây và vận hành động cơ; - Bài 3: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện ĐK ĐCKĐB 3 pha quay 1 chiều; - Bài 4: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện ĐK ĐCKĐB 3 pha quay 2 chiều; - Bài 5: Lắp đặt, sửa chữa mạch khởi động ĐCKĐB 3 pha; - Bài 6: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển ĐCKĐB 3 pha 2 tốc độ; - Bài 7: Lắp đặt, sửa chữa mạch hãm ĐCKĐB 1 pha, 3 pha; - Bài 8: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển ĐCKĐB 1 pha; - Bài 9: Lắp đặt, sửa chữa mạch khống chế hành trình chuyển động; - Bài 10: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy bơm nước tự động. Giáo trình Điện công nghiệp được biên soạn phục vụ cho công tác giảng dạy của giáo viên và là tài liệu học tập của học sinh. Do kiến thức còn hạn hẹp và thời gian thực hiện không nhiều nên không tránh khỏi những thiếu sót nhất định, vì vậy rất mong nhận được ý kiến đóng góp của đồng nghiệp và bạn đọc để cuốn sách đạt chất lượng cao hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! An Giang, ngày 07 tháng 05 năm 2020 Người biên soạn Nguyễn Đào Vĩnh Trường
MỤC LỤC Trang Bài 1: Sửa chữa thiết bị điều khiển mạch điện máy điện ..................................... 1 Bài 2: Đấu dây vân hành động cơ ....................................................................... 46 Bài 3: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ KĐB 3 pha quay 1 chiều ............................................................. 68 Bài 4: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ KĐB 3 pha quay 2 chiều ............................................................. 86 Bài 5: Lắp đặt sửa chữa mạch khởi động động cơ KĐB 3 pha ........................ 102 Bài 6: Lắp đặt sửa chữa mạch điều khiển ĐCKĐB 3 pha 2 tốc độ .................. 119 Bài 7: Lắp đặt sửa chữa mạch hãm động cơ KĐB 1 pha, 3 pha...................... 135 Bài 8: Lắp đặt sửa chữa mạch máy điện điều khiển KĐB 1 pha...................... 150 Bài 9: Lắp đặt sửa chữa mạch khống chế hành trình chuyển động .................. 163 Bài 10: Lắp đặt sửa chữa mạch điều khiển máy bơm nước tự ......................... 178
CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC ĐÀO TẠO: ĐIỆN CÔNG NGHIỆP Mã số môn học: MĐ18 Thời gian môn học: 90h; (Lý thuyết: 30h; Thực hành: 90h) I. VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔN HỌC Thực hành Trang bị điện là môn học có vị trí quan trọng trong hệ thống thực hành nghề Điện công nghiệp, vì nó trang bị cho người học những kiến thức và các thao tác cơ bản về thiết kế, lắp đặt, sửa chữa 1 số mạch máy điện dân dụng và công nghiệp thông dụng, tạo thuận lợi cho công tác bảo trì, sửa chữa điện. II. MỤC TIÊU CỦA MÔN HỌC - Ứng dụng tích cực phần lý thuyết đã học vào các bài học thực hành trên cơ sở đó vận dụng vào thực tiễn sản xuất. - Trang bị kiến thức thực tế và luyện tập kỹ năng lắp đặt, sửa chữa các mạch máy điện công nghiệp và dân dụng thông dụng. Sau khi học xong môn học nầy người học có khả năng: - Vẽ và đọc được 1 số sơ đồ mạch máy công nghiệp và dân dụng thông dụng. - Tổ chức thi công và lắp đặt mới một số mạch máy điện công nghiệp và dân dụng thông dụng đúng kỹ thuật, mỹ thuật. - Tổ chức sửa chữa được 1 số hư hỏng thông thường trong mạch máy điện công nghiệp và dân dụng thông dụng. - Tổ chức được nơi thực hành khoa học và an toàn. III. NỘI DUNG CỦA MÔN HỌC 1. NỘI DUNG TỔNG QUÁT THỜI SỐ SỐ SỐ SỐ GIỜ Số TÊN BÀI LƯỢNG GIỜ GIỜ GIỜ THEO TT (giờ) LT TH KT PPCT Sửa chữa thiết bị điều khiển 1 4 2 2 1-4 mạch máy điện. 2 Đấu dây và vận hành động cơ 12 4 8 5-16 Kiểm tra lần 1 2 2 17-18 Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện 3 điều khiển ĐCKĐB 3 pha quay 1 12 4 8 19-30 chiều. Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện 4 điều khiển ĐCKĐB 3 pha quay 2 16 4 12 31-46 chiều. Kiểm tra lần 2 2 2 47-48
Lắp đặt, sửa chữa mạch khởi 5 16 4 12 49-64 động ĐCKĐB 3 pha. Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện 6 điều khiển ĐCKĐB 3 pha 2 tốc 8 2 6 65-72 độ. Kiểm tra lần 3 4 4 73-76 Lắp đặt, sửa chữa mạch hãm 7 16 4 12 77-92 ĐCKĐB 1 pha, 3 pha. Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện 8 8 2 6 93-100 điều khiển ĐCKĐB 1 pha. Lắp đặt, sửa chữa mạch khống 9 8 2 6 101-108 chế hành trình chuyển động. Lắp đặt, sửa chữa mạch máy 10 8 2 6 109-116 bơm nước tự động . Kiểm tra lần 4 4 4 117-120 KIỂM TRA HẾT MÔN Tổng số giờ 120 30 78 12 2. NỘI DUNG CHI TIẾT Bài 1: SỬA CHỮA THIẾT BỊ ĐIỀU KHIỂN MẠCH MÁY ĐIỆN Thời lượng: 4h (LT: 2h; TH: 2h (Tiết 1-4)) I. Phần lý thuyết: (2h: Tiết 1-2) 1. Áp tô mát: 2. Công tắc tơ: 3. Rơle nhiệt: 4. Rơle điện từ: 5. Rơle thời gian: 6. Rơle tốc độ: 7. Bộ nút ấn: 8. Công tắc hành trình: 9. Công tắc chuyển mạch: 10. Máy biến dòng điện: II. Phần thực hành: (2h: Tiết 3-4) 1. Áp tô mát: 2. Công tắc tơ: 3. Rơle nhiệt: 4. Rơle điện từ:
5. Rơle thời gian: 6. Rơle tốc độ: 7. Bộ nút ấn: 8. Công tắc hành trình: 9. Công tắc chuyển mạch: 10. Máy biến dòng điện: Bài 2: ĐẤU DÂY VÀ VẬN HÀNH ĐỘNG CƠ Thời gian: 12h (LT: 4h;TH: 8h(Tiết 5-16) A. Phần lý thuyết: (4h: Tiết 5-8) I. Cấu tạo động cơ không đồng bộ 1, pha 3 pha: II. Nguyên lý làm việc động cơ không đồng bộ 1, pha 3 pha: III. Các dạng động cơ không đồng bộ 1, pha 3 pha: IV. Sơ đồ dây quấn. động cơ không đồng bộ 1, pha 3 pha: V. Đọc các thông số trên nhản máy động cơ không đồng bộ 1, pha 3 pha: 1. Các thông số trên nhản máy động cơ 1 pha. 2. Các thông số trên nhản máy động cơ 3 pha. VI. Sơ đồ nguyên lý động cơ không đồng bộ 1 pha: 1. Sơ đồ nguyên lý động cơ không đồng bộ 1 pha dạng tụ điện làm việc. 2. Sơ đồ nguyên lý động cơ không đồng bộ 1 pha dạng tụ điện khởi động. 3. Sơ đồ nguyên lý động cơ không đồng bộ 1 pha dạng tụ điện khởi động và tụ điện làm việc. VII. Sơ đồ nguyên lý động cơ không đồng bộ 3 pha: 1. Sơ đồ nguyên lý động cơ không đồng bộ 3 pha kiểu hình tam giác. 2. Sơ đồ nguyên lý động cơ không đồng bộ 3 pha kiểu hình sao. B. Phần thực hành: (8h:Tiết 9-16) I. Bài thực hành vẽ sơ đồ trãi và sửa chữa động cơ: 1. Hãy lấy các số liệu, vẽ sơ đồ và sửa chữa hư hỏng 1 quạt bàn sử dụng tụ điện có P= 45W; Zs= 16; 2P= 4. a. Dụng cụ, thiết bị, vật tư thực hành. b. Trình tự thực hành tổng quát. c. Trình tự thực hành chi tiết. 2. Hãy lấy các số liệu, vẽ sơ đồ và sửa chữa hư hỏng 1 quạt trần có P= 90W; Zs= 28; 2P= 14. a. Dụng cụ, thiết bị, vật tư thực hành. b. Trình tự thực hành tổng quát. c. Trình tự thực hành chi tiết. 3. Hãy lấy các số liệu, vẽ sơ đồ và sửa chữa hư hỏng 1 động cơ không đồng bộ 1 pha có P= 370W; Zs= 24; 2P= 4; a. Dụng cụ, thiết bị, vật tư thực hành. b. Trình tự thực hành tổng quát.
c. Trình tự thực hành chi tiết. 4. Hãy lấy các số liệu, vẽ sơ đồ và sửa chữa 1 động cơ không đồng bộ 3 pha kiểu đồng tâm tập trung 1 lớp có P=370W; U=220V/380V; I= 1,46A/0,85A; cos= 0,79; Zs= 24; 2p= 4. a. Dụng cụ, thiết bị, vật tư thực hành. b. Trình tự thực hành tổng quát. c. Trình tự thực hành chi tiết. II. Bài thực hành tháo lắp và kiểm tra động cơ 1. Tháo, lắp động cơ kiểu kín. 2. Tháo, lắp động cơ kiểu hở. 3. Kiểm tra cuộn dây động cơ không đồng bộ 1 pha. 4. Kiểm tra cuộn dây động cơ không đồng bộ 3 pha. 5. Xác định các đầu dây động cơ không đồng bộ 1 pha. 6. Xác định các đầu dây động cơ không đồng bộ 3 pha. 7. Đấu dây và vận hành động cơ không đồng bộ 1 pha. 8. Đấu dây và vận hành động cơ không đồng bộ 3 pha. Kiểm tra lần 2: (2h: Tiết 17-18) Bài 3 : LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA QUAY 1 CHIỀU Thời lượng: 12h (LT: 4h; TH: 8h (Tiết 19-30)) I. Bài thực hành 1: (4h: Tiết 19-22) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển 1 động cơ không đồng bộ 3 pha quay 1 chiều. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (8h: Tiết 23-30) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ 3 pha quay 1 chiều, điều khiển 2 nơi. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch.
b. Sửa chữa hư hỏng mạch. Bài 4 : LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA QUAY 2 CHIỀU Thời lượng: 16h (LT: 4h; TH: 12h (Tiết 31-46)) I. Bài thực hành 1: (4h:Tiết 31-34) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ 3 pha quay 2 chiều không liên động. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (12h:Tiết 33-46) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ 3 pha, quay 2 chiều liên động. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. - Kiểm tra lần 2: (2h: Tiết 47-48) Bài 5: LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH KHỞI ĐỘNG ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA Thời lượng: 16h (LT: 4h; TH: 12h (Tiết 49-64)) I. Bài thực hành 1: (4h: Tiết 49-52) Lắp đặt, sửa chữa mạch khởi động đổi nối Y/Δ 1 động cơ không đồng bộ 3 pha. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (12h: Tiết 53-64)
Lắp đặt, sửa chữa mạch khởi động đổi nối Y/Δ 1 động cơ không đồng bộ 3 pha. Khi khởi động xong rờ le thời gian được cắt điện. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. Bài 6 : LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA HAI TỐC ĐỘ Thời lượng: 8h (LT: 2h; TH: 6h (Tiết 65-72)) I. Bài thực hành 1: (4h: Tiết 65-66) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ 3 pha 2 tốc độ Δ/YY (dạng công suất không đổi, Δ tốc độ cao, YY tốc độ thấp). Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (6h: Tiết 67-72) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ 3 pha 2 tốc độ Δ/YY(dạng công suất không đổi, Δ tốc độ cao, YY tốc độ thấp). Điều khiển 2 nơi. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. - Kiểm tra lần 3: (4h: Tiết 73-76) Bài 7 : LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH HÃM ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 1 PHA, 3 PHA Thời lượng: 16h (LT: 4h; TH: 12h (Tiết 77-92))
I. Bài thực hành 1: (4h: Tiết 77-82) Lắp đặt, sửa chữa mạch hãm động năng 1 động cơ không đồng bộ 1 pha. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (12h: Tiết 83-92) Lắp đặt, sửa chữa mạch hãm động năng 1 động cơ không đồng bộ 1 pha, quay 2 chiều không liên động. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. Bài 8 : LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 1 PHA Thời lượng: 8h (LT: 2h; TH: 6h (Tiết 93-100)) I. Bài thực hành 1: (2h: Tiết 93-94) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ 1 pha dạng khởi động bằng tụ điện, cuộn khởi động được ngắt điện bằng rờle thời gian. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (6h: Tiết 95-100) Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ 1 pha quay 2 chiều không liên động, dạng khởi động bằng tụ điện, cuộn khởi động được ngắt điện bằng rờle thời gian. Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết:
a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. Bài 9 : LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH KHỐNG CHẾ HÀNH TRÌNH CHUYỂN ĐỘNG Thời lượng: 8h (LT: 2h; TH: 6h (Tiết 101-108)) I. Bài thực hành 1: (2h: Tiết 101-102) - Lắp đặt,sửa chữa mạch máy điện điều khiển đóng, mở cửa rào. - Mạch sử dụng động cơ không đồng bộ 1 pha. - Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (6h: Tiết 103-108) - Lắp đặt,sửa chữa mạch máy điện điều khiển đóng, mở cửa rào. - Mạch sử dụng động cơ không đồng bộ 1 pha, điều khiển 2 nơi. - Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được mất pha, quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. Bài 10 : LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH BƠM NƯỚC TỰ ĐỘNG Thời lượng: 8h (LT: 2h; TH: 6h(Tiết 109-116)) I. Bài thực hành 1: (2h: Tiết 109-110) - Lắp đặt,sửa chữa mạch điều khiển 1 máy bơm nước tự động. - Mạch sử dụng động cơ không đồng bộ 1 pha. - Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành:
a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. II. Bài thực hành 2: (6h: Tiết 111-106) - Lắp đặt,sửa chữa mạch điều khiển 1 máy bơm nước tự động. - Mạch sử dụng động cơ không đồng bộ 1 pha, điều khiển 2 nơi - Mạch sử dụng khởi động từ và bảo vệ được quá tải, ngắn mạch. 1. Phần lý thuyết: a. Sơ đồ nguyên lý mạch. b. Nguyên lý hoạt động mạch. 2.Phần thực hành: a. Lắp đặt mạch. b. Sửa chữa hư hỏng mạch. - Kiểm tra lần 4: (4h: Tiết 117-120) I. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN MÔN HỌC *Vật liệu: - Dây dẫn điện đơn 1.0 mm2; 1.5 mm2, 2.5 mm2 - Cáp điều khiển, động lực nhiều lõi. - Đầu cốt các loại, òng số thứ tự. - ống luồn dây định dạng được (ống ruột gà), dây nhựa buộc gút. - Tủ điện 600mmx500mm *Dụng cụ và trang thiết bị: - Phòng thực tập trang bị điện với các khí cụ điện cần thiết. - Nguồn điện AC 3 pha, 1 pha. - Nguồn điện DC điều chỉnh được. - Bộ đồ nghề điện, cơ khí cầm tay. - Bộ khởi động mềm động cơ ba pha. - Mô hình các mạch máy sản xuất. *Nguồn lực khác: - PC, phần mềm chuyên dùng. - Projector; Overhead. - Máy chiếu vật thể ba chiều. II. PHƯƠNG PHÁP VÀ NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ: Áp dụng hình thức kiểm tra tích hợp giữa lý thuyết với thực hành. Các nội dung trọng tâm cần kiểm tra là: - Lý thuyết: + Nguyên tắc lắp ráp mạch điều khiển. + Nguyên tắc kiểm tra, dò tìm, sửa chữa hư hỏng. + Yêu cầu lắp đặt hệ thống điện cho các máy cắt gọt kim loại, máy sản xuất.
- Thực hành: + Thao tác lắp ráp mạch thành thạo (lắp trên bảng thực hành, lắp trong tủ điện, lắp trên mô hình). + Mạch lắp phải đáp ứng được các yêu cầu về kỹ thuật, mỹ thuật và an toàn (mạch hoạt động đúng qui trình, bố trí thiết bị hợp lý đảm bảo không gian cho phép, đi dây gọn đẹp, không có các sự cố về điện, về độ bền cơ). + Khả năng phân tích nguyên lý để phát hiện sai lỗi, đề ra phương án sửa chữa phù hợp các mạch điện trên. + Lắp ráp, sửa chữa đúng qui trình, sử dụng đúng dụng cụ đồ nghề, đúng thời gian qui định. Đảm bảo an toàn tuyệt đối. III. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN MÔN HỌC 1. Phạm vi áp dụng chương trình: Chương trình môn học này được sử dụng để giảng dạy cho trình độ Trung cấp nghề và Cao đẳng nghề. 2. Hướng dẫn một số điểm chính về phương pháp giảng dạy Môn học: - Trước khi giảng dạy, giáo viên cần căn cứ vào nội dung của từng bài học để chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết nhằm đảm bảo chất lượng giảng dạy. - Nên áp dụng phương pháp đàm thoại để Học viên ghi nhớ kỹ hơn. - Khi giải bài tập, làm các bài thực hành... Giáo viên hướng dẫn, thao tác mẫu và sửa sai tại chổ cho Học viên. - Nên sử dụng các mô hình, học cụ mô phỏng để minh họa trang bị điện cho máy cắt gọt, các máy sản xuất. 3. Những trọng tâm cần chú ý: - Các mạch khởi động, dừng máy động cơ rôto lồng sóc, rôto dây quấn, động cơ DC. - Các phương pháp bảo vệ các loại sự cố. - Mạch điện các máy cắt gọt kim loại, máy sản xuất. 4. Tài liệu cần tham khảo: - Trang bị điện - điện tử cho máy công nghiệp dùng chung - Vũ Quang Hồi - NXB Giáo dục 1996. - Hướng dẫn thực hành Thiết kế lắp đặt điện công nghiệp – Trần Duy Phụng – NXB Đà Nẵng. - Phân tích mạch điện máy cắt gọt kim loại - Võ Hồng Căn; Phạm Thế Hựu - NXB Công nhân kỹ thuật 1982. - Giáo trình chuyên ngành điện tập 1,2,3,4 - Nguyễn Đức Lợi - NXB Thống kê - 2001. - Giáo trình hướng dẫn thực hành điện công nghiệp – Bùi Hồng Huế, Lê Nho Khanh - NXB- Bộ Xây Dựng. - Giéo trình thực hành máy điện – Bùi Văn Hông – Đặng Văng Thành – Phạm Thị Nga – NXB Đại học Quốc gia TPHCM
Giáo trình Điện công nghiệp KHOA ĐIỆN BÀI 1: SỬA CHỮA THIẾT BỊ ĐIỀU KHIỂN MẠCH MÁY ĐIỆN Thời lượng: 4h (LT: 2h; TH: 2h) * Mục tiêu: Sau khi học xong phần lý thuyết này, người học có khả năng: - Trình bày được công dụng, cấu tạo, nguyên lý hoạt động của các thiết bị điều khiển mạch máy điện công nghiệp thông dụng. - Tháo lắp, kiểm tra và sửa được các thiết bị điều khiển mạch máy điện công nghiệp thông dụng. - Tổ chức được nơi thực hành gọn gàng, khoa học. I. PHẦN LÝ THUYẾT: (2 giờ) 1. Ap tô mát: a. Công dụng: Là thiết bị cắt mạch điện tự động khi mạch phụ tải bị quá tải, ngắn mạch, sụt áp. b. Cấu tạo: Gồm - Cuộn dòng điện. - Cuộn điện áp. - Hệ thống tiếp điểm động, tĩnh. - Ngoài ra còn có hệ thống cơ khí để điều khiển đóng cắt mạch điện, các cực bắt dây, buồng dập hồ quang, vỏ cách điện bao ngoài. * Ký hiệu: CB CB CB CB tép 1 cực CB 1 PHA CB 3 PHA - Hoặc ký hiệu bên dưới: CB CB CB CB tép 1 cực CB 1 PHA CB 3 PHA * Hình minh họa áptômát 1 pha: GVS: Nguyễn Đào Vĩnh trường Trang 1
Giáo trình Điện công nghiệp KHOA ĐIỆN ÁP TÔ MÁT (CB) 1 PHA * Hình minh họa áptômát 3 pha: ÁP TÔ MÁT (CB) 3 PHA c. Nguyên lý hoạt động: - Đẩy nút điều khiển về trên, dòng điện qua cuộn dòng điện, cuộn điện áp và hệ thống tiếp điểm cấp điện cho phụ tải. - Khi dòng điện qua phụ tải bị quá tải hay ngắn mạch cuộn dòng điện sẽ tác động mở tiếp điểm ra cắt điện qua phụ tải. - Khi điện áp đặt vào phụ tải giãm, thì cuộn điện áp sẽ tác động mở tiếp điểm cắt điện qua phụ tải. 2. Công tắc tơ: a. Công dụng: Là thiết bị đóng cắt điện áp thấp, truyền động bằng điện từ, dùng để đóng cắt các phụ tải có dòng điện khởi động lớn, thường là động cơ điện. b. Cấu tạo: Gồm - Cuộn dây hút. - Bộ lõi thép động và tĩnh có các lò xo điều khiển. GVS: Nguyễn Đào Vĩnh trường Trang 2
Giáo trình Điện công nghiệp KHOA ĐIỆN - Hệ thống tiếp điểm động và tĩnh, trong đó có tiếp điểm thường mở chính và các tiếp điểm thường đóng, thường mở phụ, - Ngoài ra còn có các cực bắt dây, buồng dập hồ quang, vỏ cách điện bao ngoài. * Ký hiệu: Cuộn dây ctt Tiếp điểm thường mở Tiếp điểm thường đóng c. Nguyên lý hoạt động: - Khi cho điện vào cuộn dây hút, lõi thép được hút xuống làm tác động đóng các tiếp điểm thường mở và mở các tiếp điểm thường đóng, để điều khiển động cơ điện. 3. Bộ nút ấn: a. Công dụng: Dùng để điều khiển các thiết bị điện, thường là điều khiển công tắc tơ, rơle trung gian… b. Cấu tạo: Gồm - Vỏ nhựa bao ngoài. - Bên trong có hệ thống tiếp điểm, gồm các tiếp điểm thường đóng và thường mở, động và tĩnh, các cực bắt dây. * Ký hiệu: ON OFF Bộ nút ấn đơn 1 puton Bộ nút ấn đơn 1 puton (màu xanh) (màu đỏ) ON ON OFF OF F Bộ nút ấn đơn Bộ nút ấn kép 2 2 buton buton GVS: Nguyễn Đào Vĩnh trường Trang 3
Giáo trình Điện công nghiệp KHOA ĐIỆN FOR FOR REV REV OFF OFF Bộ nút ấn đơn 3 buton Bộ nút ấn kép 3 buton Tiếp điểm thường mở (ON) Tiếp điểm thường đóng (OFF) Tiếp điểm kép Tiếp điểm kép Tiếp điểm kép Nút ấn đơn Nút ấn đơn (ON) (OFF) GVS: Nguyễn Đào Vĩnh trường Trang 4
Giáo trình Điện công nghiệp KHOA ĐIỆN Nút ấn đơn NÚT ẤN 2 PUTON NÚT ẤN 3 PUTON GVS: Nguyễn Đào Vĩnh trường Trang 5
Giáo trình Điện công nghiệp KHOA ĐIỆN FWD REV OFF Nút ấn 3 Puton c. Cách sử dụng: Bộ nút ấn thường được lắp kết hợp với các thiết bị điều khiển khác như: công tắc tơ hay rơle điện từ... - Hoạt động: dùng tay ấn thường mở (ON), tiếp điểm đóng lại sẽ tác động cấp điện cho các thiết bị liên kết khác hoạt động như công tắc tơ, hay rờle điện từ. - Dừng: dùng tay ấn nút thường đóng (OFF), tiếp điểm mở ra cắt điện vào các thiết bị liên kết khác làm mạch ngừng hoạt động. 4. Rờle nhiệt: a. Công dụng: Dùng để bảo vệ quá tải cho động cơ điện. b. Cấu tạo: Gồm có: - Điện trở đốt nóng quấn quanh thanh lưỡng kim. - Hệ thống tiếp điểm. - Các cực bắt dây. - Vỏ cách điện bao ngoài. * Ký hiệu: RN RN RN Điện trở Tiếp điểm thường đóng (nc) Tiếp điểm thường mở (no) đốt nóng của rơle nhiệt có nút của rơle nhiệt có nút của rờ le nhiệt phục hồi bằng tay phục hồi bằng tay GVS: Nguyễn Đào Vĩnh trường Trang 6
Giáo trình Điện công nghiệp KHOA ĐIỆN * Hình minh họa các dạng Rơle nhiệt: Cấu tạo rơle nhiệt c. Nguyên lý hoạt động: Rơle nhiệt thường được lắp chung với công tắc tơ. Bộ điện trở đốt nóng được mắc nối tiếp với phụ tải. - Khi cho điện vào mạch, nếu dòng điện vượt quá dòng điện chỉnh định thì nhiệt độ trong điện trở đốt nóng tăng làm thanh lưỡng kim nóng lên, tác động đẩy thanh phíp mở tiếp thường đóng, cắt điện vào cuộn dây công tắc tơ, công tắc tơ tắc động cắt điện vào phụ tải. GVS: Nguyễn Đào Vĩnh trường Trang 7