Chương 4: Bộ Biến Đổi Điện Áp Xoay Chiều<br />
4.1 Giới thiệu chung<br />
Chức năng: thay đổi trị hiệu dụng của điện áp ở ngõ ra khi trị hiệu dụng và tần số<br />
của điện áp ở ngõ vào không thay đổi.<br />
Cấu trúc bộ biến đổi điện áp một chiều:<br />
U1 const, I1, f1<br />
<br />
U2 var, I2, f2<br />
<br />
~<br />
~<br />
<br />
f1=5060Hz<br />
<br />
f2=5060Hz<br />
<br />
Hình H4.1: Cấu trúc bộ biến đổi điện áp xoay chiều<br />
Ứng dụng:<br />
+ Điều khiển công suất tiêu thụ của tải như lò nướng điện trở, bếp điện, điều<br />
khiển đèn sân khấu, quảng cáo;<br />
+ Điều khiển vận tốc động cơ không đồng bộ công suất vừa và nhỏ như máy<br />
quạt, máy bơm, máy xay …;<br />
+ Điều khiển động cơ vạn năng như máy điện cầm tay, máy trộn, máy sấy…<br />
4.2 Bộ biến đổi điện áp xoay chiều một pha<br />
Sơ đồ nguyên lý<br />
<br />
t<br />
<br />
T<br />
t<br />
<br />
ải<br />
<br />
Hình H4.2: Sơ đồ nguyên lý<br />
<br />
Trong trường hợp tải công suất nhỏ, có thể thay thế 2 SCR bằng 1 TRIAC.<br />
4.2.1 Trường hợp tải thuần trở<br />
Đồ thị dạng sóng điện áp ngõ vào, ngõ ra và dạng sóng dòng điện tải như trên<br />
hình H4.3.<br />
Ở bán kỳ dương của điện áp nguồn:<br />
+ Trong khoảng góc (0, ) các SCR ngắt nên dòng điện qua tải bằng 0 (<br />
ut 0; it 0 ).<br />
+ Tại thời điểm ứng với góc X = , đưa xung kích vào T1 làm cho T1 dẫn điện<br />
trong khoảng (X), dòng điện khép kín qua (u, T1, R) – trạng thái T1.<br />
<br />
Điện Tử Công Suất<br />
<br />
Trang 57<br />
<br />
ut u U m sin t ;<br />
<br />
it <br />
<br />
ut<br />
R<br />
<br />
(4.1)<br />
<br />
+ Tại thời điểm X , ut 0 nên it 0 , dòng điện qua T1 bị triệt tiêu nên T1 ngắt<br />
– tráng thái 0.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
T1<br />
<br />
T2<br />
<br />
dẫn<br />
dẫn<br />
Hình H4.3: Đồ thị dạng sóng điện áp ngõ<br />
vào, ngõ ra và dòng điện trên tải thuần trở<br />
Ở bán kỳ âm của điện áp nguồn:<br />
+ Trong khoảng góc () các SCR ngắt nên dòng điện qua tải bằng 0 (<br />
ut 0, it 0 ).<br />
+ Tại thời điểm ứng với góc X , đưa xung kích vào T2 làm cho T2 dẫn<br />
điện trong khoảng (X