Giáo trình Hàn hồ quang dây lõi thuốc FCAW cơ bản (Nghề: Hàn - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Cơ giới (2019)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:60

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Hàn hồ quang dây lõi thuốc FCAW cơ bản (Nghề: Hàn - Cao đẳng) được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Những kiến thức cơ bản khí hàn FCAW; Vận hành máy hàn FCAW; Hàn liên kết góc thép các bon thấp – vị trí hàn (1F); Hàn giáp mối thép các bon thấp - Vị trí hàn (1G); Hàn liên kết góc thép các bon thấp – vị trí hàn (2F);... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Hàn hồ quang dây lõi thuốc FCAW cơ bản (Nghề: Hàn - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Cơ giới (2019)

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: HÀN HỒ QUANG DÂY LÕI THUỐC FCAW CƠ BẢN NGHỀ: HÀN TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-CĐCG-KT&KĐCL ngày tháng năm 2019 của Trường cao đẳng Cơ giới Quảng Ngãi, năm 2019 1
(Lưu hành nội bộ) TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 2
LỜI GIỚI THIỆU Hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo nghề, nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động kỹ thuật và hội nhập; Bộ Lao Động thương Binh và Xã Hội đã ban hành chương trình khung Cao Đẳng Nghề, Trung Cấp Nghề Hàn. Là một Trường đào tạo nghề đã có bề dày, với quy mô trang thiết bị luôn được đầu tư mới, năng lực đội ngũ giáo viên ngày càng được tăng cường. Việc biên soạn giáo trình phục vụ công tác đào tạo của nhà Trường, đáp ứng yêu cầu mục tiêu của chương trình khung do Bộ LĐTB và XH ban hành cũng nhằm đáp ứng các yêu cầu sau đây: Yêu cầu của người học. Nhu cầu về chất lượng nguồn nhân lực nghề Hàn. Cung cấp lao động kỹ thuật cho Doanh nghiệp và xuất khẩu lao động. Dưới sự chỉ đạo của Ban Giám Hiệu nhà trường trong thời gian qua các giáo viên trong khoa Cơ khí đã dành thời gian tập trung biên soạn giáo trình, cải tiến phương pháp giảng dạy nhằm tạo điều kiện cho học sinh hiểu biết kiến thức và rèn luyện kỹ năng nghề. Nhóm biên soạn đã vận dụng sáng tạo vào việc biên soạn giáo trình các mô đun chuyên môn Hàn. Nội dung giáo trình có thể đáp ứng để đào tạo cho từng cấp trình độ và có tính liên thông cho 3 cấp trình độ ( Sơ cấp nghề, Trung cấp nghề, Cao đẳng nghề). Mặt khác nội dung của mô đun phải đạt được các tiêu chí quan trọng theo mục tiêu, hướng tới đạt chuẩn quốc tế cho ngành Hàn. Vì thế giáo trình mô đun đã bao gồm các nội dung như sau: Trình độ kiến thức Kỹ năng thực hành Tính quy trình trong công nghiệp Năng lực người học và tư duy về mô đun được đào tạo ứng dụng trong thực tiễn. Phẩm chất văn hóa nghề được đào tạo. Trong quá trình biên soạn giáo trình, đã tham khảo ý kiến từ các Doanh nghệp trong nước, giáo trình của các trường Đại học,Cao đẳng, Học viện... Nhóm biên soạn đã hết sức cố gắng để giáo trình đạt được chất lượng tốt nhất. Do trình độ còn nhiều hạn chế nên không thể tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ các đồng nghiệp, các bạn đọc để giáo trình được hoàn thiện hơn Quảng Ngãi, ngày tháng năm 2019 Tham gia biên soạn 1. Huỳnh Văn Mà Chủ biên 2. ………….............. 3. ……….............…. 3
MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG 1. Lời giới thiệu 2 2. Mục lục 3 3. Bài 1: Những kiến thức cơ bản khí hàn FCAW . 11 4. 1. Nguyên lý và phạm vi ứng dụng của phương pháp hàn FCAW. 12 5. 2. Vật liệu hàn FCAW. 17 6. 3. Thiết bị dụng cụ hàn FCAW. 19 7. 4. Đặc điểm công dụng của hàn FCAW. 21 8. Bài2: Vận hành máy hàn FCAW 24 9. 1. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy hàn FCAW. 25 10. 2. Vận hành, sử dụng và bảo quản máy hàn FCAW. 27 11. 3. Tư thế thao tác hàn. 29 12. 4. Chọn chế độ hàn. 32 13. Bài 3: Hàn liên kết góc thép các bon thấp – vị trí hàn (1F) 33 14. 1. Chuẩn bị phôi hàn, vật liệu hàn. 33 15. 2. Chuẩn bị thiết bị dụng cụ hàn. 35 16. 3. Chọn chế độ hàn góc. 37 17. 4. Kỹ thuật hàn góc ở vị trí 1F. 38 18. Bài 4: Hàn giáp mối thép các bon thấp - Vị trí hàn (1G) 39 19. 1. Chuẩn bị phôi hàn, vật liệu hàn. 40 20. 2. Chuẩn bị thiết bị dụng cụ hàn. 42 21. 3. Chọn chế độ hàn góc. 43 22. 4. Kỹ thuật hàn góc ở vị trí 1G. 44 23. Bài 5: Hàn liên kết góc thép các bon thấp – vị trí hàn (2F) 45 24. 2. Chuẩn bị thiết bị dụng cụ hàn. 46 25. 3. Chọn chế độ hàn góc. 48 26. 4. Kỹ thuật hàn góc ở vị trí 2F. 50 27. Bài6: Hàn liên kết góc thép các bon thấp – vị trí hàn (3F) 51 28. 1. Chuẩn bị phôi hàn, vật liệu hàn. 51 29. 2. Chuẩn bị thiết bị dụng cụ hàn. 54 4
30. 3. Chọn chế độ hàn góc. 56 31. 4. Kỹ thuật hàn góc ở vị trí 3F. 57 32. Tài liệu tham khảo 57 5
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN Tên mô đun: HÀN HỒ QUANG DÂY LÕI THUỐC (FCAW) CƠ BẢN Mã mô đun: MĐ31 Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun: - Vị trí: Mô đun này được bố trí sau khi học xong các môn học MH07÷ MH12 ; các modun MĐ13 ÷ MĐ15 và có thể bố trí học song song với MĐ17 ÷ MĐ19. - Tính chất của môđun: Là mô đun chuyên ngành tự chọn. Mục tiêu của mô đun: - Kiến thức: A1. Trình bày chính xác cấu tạo và nguyên lý làm việc của thiết bị hàn FCAW. A2. Giải thích đầy đủ thực chất, đặc điểm, công dụng của phương pháp hàn FCAW. A3. Nhận biết đúng các loại vật liệu dùng trong công nghệ hàn FCAW. - Kỹ năng: B1. Vận hành, sử dụng thành thạo các loại thiết bị dụng cụ hàn FCAW. B2. Chọn chế độ hàn phù hợp với chiều dày và tính chất của vật liệu. B3. Hàn các mối hàn cơ bản ở vị trí hàn 1G, 1F, 2F, 3F đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. B4. Kiểm tra đánh giá đúng chất lượng của mối hàn. B5. Giải thích rõ các nguyên tắc an toàn và vệ sinh phân xưởng khi hàn hồ quang trong môi trường khí bảo vệ. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: C1. Tuân thủ quy định, quy phạm trong quy trình hàn C2. Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỷ, chính xác, trung thực của sinh viên. 1. Chương trình khung nghề hàn MÃ MH, Tên môn Thời gian đào tạo (giờ) MĐ học, mô Trong đó Số tín chỉ Tổng số đun Lý Thực Kiểm thuyết hành/ thí tra nghiệm/ bài tập/ thảo luận I Các môn học chung 18 435 157 255 23 MH 01 Chính trị 3 75 41 29 5 MH 02 Pháp luật 2 30 18 10 2 MH 03 Giáo dục thể chất 2 60 5 51 4 MH 04 Giáo dục quốc phòng - An ninh 3 75 36 35 4 MH 05 Tin học 3 75 15 58 2 6
MH 06 Ngoại ngữ (Anh văn) 5 120 42 72 6 II Các môn học, mô đun chuyên môn 90 2400 650 1552 198 MH 07 Vẽ kỹ thuật cơ khí 3 60 20 35 5 MH 08 Dung sai lắp ghép và đo lường kỹ thuật 3 45 24 14 7 MH 09 Vật liệu cơ khí 3 45 25 13 7 MH 10 Cơ kỹ thuật 3 60 40 12 8 MH 11 Kỹ thuật điện – Điện tử công nghiệp 3 45 27 11 7 MH 12 Kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động 2 30 13 11 6 MH 13 Tổ chức quản lý sản xuất 2 45 30 12 3 MH 14 Anh văn chuyên ngành 3 90 40 46 4 MĐ 15 Tính toán kết cấu hàn 3 60 48 4 8 MH 16 Quy trình hàn 4 75 30 41 4 Kiểm tra và đánh giá chất lượng mối 3 MĐ 17 hàn theo tiêu chuẩn quốc tế 60 20 36 4 MĐ 18 Chế tạo phôi hàn 4 90 20 62 8 MĐ 19 Gá lắp kết cấu hàn 3 60 15 38 7 MĐ 20 Hàn hồ quang tay cơ bản 10 240 64 162 14 MĐ 21 Hàn hồ quang tay nâng cao 7 180 20 151 9 MĐ 22 Hàn khí 4 75 15 52 8 MĐ 23 Hàn gang 3 60 15 38 7 MĐ 24 Hàn MIG/MAG cơ bản 7 180 20 150 10 MĐ 25 Hàn MIG/MAG nâng cao 7 180 18 152 10 MĐ 26 Hàn TIG cơ bản 4 90 18 64 8 MĐ 27 Hàn TIG nâng cao 4 90 4 78 8 MĐ 28 Hàn ống 5 120 19 90 11 MĐ 29 Hàn tiếp xúc (hàn điện trở) 2 30 10 14 6 MĐ 30 Hàn tự động dưới lớp thuốc 2 30 10 14 6 MĐ 31 Hàn hồ quang dây lõi thuốc (FCAW) 4 cơ bản 90 24 58 8 MĐ 32 Hàn hồ quang dây lõi thuốc (FCAW) 4 nâng cao 90 8 76 6 MH 33 Thực tập sản xuất 8 180 53 118 9 7
Tổng cộng 128 2835 807 1807 221 2. Chương trình chi tiết mô đun Số Thời gian TT Tên các bài Tổng Lý Thực Kiểm trong mô số thuyết hành, tra* đun thí nghiệm, thảo luận, bài tập Bài1: Những kiến thức cơ bản khí hàn 1 FCAW 12 12 2 Bài2: Vận hành máy hàn FCAW 12 2 9 1 Bài3: Hàn liên kết góc thép các bon thấp – 3 vị trí hàn (1F) 10 1 9 Bài 4: Hàn giáp mối thép các bon thấp - Vị 4 trí hàn (1G) 20 1 18 1 Bài 5: Hàn liên kết góc thép các bon thấp – 5 vị trí hàn (2F) 16 1 14 1 Bài6: Hàn liên kết góc thép các bon thấp – 6 vị trí hàn (3F) 16 1 14 1 7 Kiểm tra kết thúc 4 4 Cộng 90 24 58 8 3. Điều kiện thực hiện môn học: 3.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Đáp ứng phòng học chuẩn 3.2. Trang thiết bị dạy học: Projetor, máy vi tính, bảng, phấn, tranh vẽ.... 3.3. Học liệu, dụng cụ, mô hình, phương tiện: Giáo trình, mô hình thực hành, bộ dụng cụ nghề hàn,… 3.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về các mối hàn. 4. Nội dung và phương pháp đánh giá: 4.1. Nội dung: - Kiến thức: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức 8
- Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp. + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. 4.2. Phương pháp: Người học được đánh giá tích lũy môn học như sau: 4.2.1. Cách đánh giá - Áp dụng quy chế đào tạo Trung cấp hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 09/2017/TT-BLĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. - Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Cơ giới như sau: Điểm đánh giá Trọng số + Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1) 40% + Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2) + Điểm thi kết thúc môn học 60% 4.2.2. Phương pháp đánh giá Phương pháp Phương pháp Hình thức Chuẩn đầu ra Số Thời điểm đánh giá tổ chức kiểm tra đánh giá cột kiểm tra Thường xuyên Viết/ Tự luận/ A1, C1, C2 1 Sau 10 giờ. Thuyết trình Trắc nghiệm/ Báo cáo Định kỳ Viết và Tự luận/ A2, B1, C1, C2 3 Sau 20 giờ thực hành Trắc nghiệm/ thực hành Kết thúc môn Vấn đáp và Vấn đáp và A1, A2, A3, B1, B2, 1 Sau 60 giờ học thực hành thực hành C1, C2, trên mô hình 4.2.3. Cách tính điểm - Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân. 9
- Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm 4 theo quy định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo tín chỉ. 5. Hướng dẫn thực hiện môn học 5.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng cao đẳng hàn 5.2. Phương pháp giảng dạy, học tập môn học 5.2.1. Đối với người dạy * Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: Trình chiếu, thuyết trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập cụ thể, câu hỏi thảo luận nhóm…. * Thực hành: - Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập thực hành theo nội dung đề ra. - Khi giải bài tập, làm các bài Thực hành, thí nghiệm, bài tập:... Giáo viên hướng dẫn, thao tác mẫu và sửa sai tại chỗ cho nguời học. - Sử dụng các mô hình, học cụ mô phỏng để minh họa các bài tập ứng dụng các hệ truyền động dùng điện tử công suất, các loại thiết bị điều khiển. * Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra. * Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm tìm hiểu, nghiên cứu theo yêu cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm. 5.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau: - Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...) - Sinh viên trao đổi với nhau, thực hiện bài thực hành và báo cáo kết quả - Tham dự tối thiểu 70% các giờ giảng tích hợp. Nếu người học vắng >30% số giờ tích hợp phải học lại mô đun mới được tham dự kì thi lần sau. - Tự học và thảo luận nhóm: Là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 2-3 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân công để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm. - Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ. 10
- Tham dự thi kết thúc môn học. - Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học. 6. Tài liệu tham khảo: [1]. Nguyễn Thúc Hà, Bùi Văn Hạnh- Giáo trình công nghệ hàn-NXBGD- 2002 [2]. Ngô Lê Thông- Công nghệ hàn điện nóng chảy (tập1- cơ sở lý thuyết) NXBGD- 2004. [3]. Trung tâm đào tạo và chuyển giao công nghệ Việt – Đức, “Chương trình đào tạo Chuyên gia hàn quốc tế”, 2006. [4]. Metal and How to weld them - the James F.Lincoln Arc Welding Foundation (USA) – 1990. [5]. The Procedure Handbook of Arc Welding – the Lincoln Electric Company (USA) by Richart S.Sabo – 1995. [6]. Welding science & Technology – Volume 1 – American Welding Society (AWS) by 2006. [7]. ASME Section IX, “Welding and Brazing Qualifications”, American Societyt mechanical Engineer”, 2007. [8]. AWS D1.1, “Welding Structure Steel”, American Welding Society, 2008 [9]. The Welding Institute (TWI), “Welding Inspection”, Training and Examination Services. [10]. Các trang web: www.aws.org, www.asme.org, www.lincolnelectric.com 11
BÀI 1: NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN KHI HÀN FCAW Mã bài: MĐ31-01 Giới thiệu: Bài học này giúp cho người học hiểu được những kiến thức cơ bản khi hàn hồ quang dây lõi thuốc Mục tiêu: - Giải thích đúng nguyên lý, công dụng của phương pháp hàn FCAW. - Trình bày đầy đủ các loại khí bảo vệ, các loại dây hàn. - Liệt kê các loại dụng cụ thiết bị dùng trong công nghệ hàn FCAW. - Nhận biết các khuyết tật trong mối hàn khi hàn FCAW. - Trình bày đầy đủ mọi ảnh hưởng của quá trình hàn hồ quang tới sức khoẻ công nhân hàn. - Thực hiện tốt công tác an toàn lao động và vệ sinh phân xưởng - Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỷ, chính xác. Phương pháp giảng dạy và học tập bài mở đầu - Đối với người dạy: Sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học nhớ các khâu chuẩn bị. - Đối với người học: Chủ động đọc trước giáo trình trước buổi học Điều kiện thực hiện bài học - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: Phòng học chuyên môn - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có Kiểm tra và đánh giá bài học - Nội dung:  Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức  Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng.  Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: 12
+ Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp:  Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng)  Kiểm tra định kỳ lý thuyết: không có  Kiểm tra định kỳ thực hành: không có Nội dung chính: 1. Nguyên lý và phạm vi ứng dụng của phương pháp hàn FCAW - Haøn hoà quang baèng ñieän cöïc noùng chaûy trong moâi tröôøng khí baûo veä laø quaù trình haøn noùng chaûy trong ñoù nguoàn nhieät haøn ñöôïc cung caáp bôûi hoà quang taïo ra giöõa ñieän cöïc noùng chaûy (daây haøn ) vaø kim loaïi neàn, hoà quang vaø kim loaïi noùng chaûy ñöôïc baûo veä khoûi taùc duïng cuûa moâi tröôøng xung quanh nhö oâxy, nitô. Tieáng Anh goïi laø GMAW (Gas Metal Arc Weding). - Khí baûo veä coù theå laø khí trô ( Ar, He hoaëc hoãn hôïp Ar +He ) Khoâng taùc duïng vôùi kim loaïi loûng trong quaù trình haøn hoaëc caùc khí hoaït tính (CO 2, CO2 +O2; CO2 +Ar … Coù taùc duïng chieám choã vaø ñaày khoâng khí ra khoûi vuøng haøn . - - Haøn hoà quang baèng ñieän cöïc noùng chaûy trong moâi tröôøng khí trô (Ar , He ) Tieáng Anh goïi laø phöông phaùp haøn MIG (Metal Inert Gas ), khí trô khoâng coù phaûn öùng hoaù hoïc vôùi beå haøn trong khi haøn, maët khaùc khí trô coù giaù thaønh cao neân khoâng ñöôïc öùng duïng roäng raõi chæ duøng ñeå haøn kim loaïi maøu vaø theùp hôïp kim. - Haøn hoà quang baèng ñieän cöïc noùng chaûy trong moâi tröôøng khí hoaït tính (CO2, CO2 +O2; CO2 +Ar …) tieáng Anh goïi phöông phaùp haøn MAG ( Metal Acitive Gas ). Phöông phaùp haøn MAG söû duïng khí baûo veä CO 2 ñöôïc öùng duïng roäng raõi do nhieàu öu ñieåm. 13
2. Vật liệu hàn FCAW. 2.1. Daây haøn Khi haøn trong moâi tröôøng khí baûo veä, söï hôïp kim hoaù kim loaïi moái haøn nhaèm ñaûm baûo caùc tính chaát yeâu caàu cuûa moái haøn ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu thoâng qua daây haøn. Do vaäy, nhöõng ñaëc tính cuûa quaù trình coâng ngheä haøn phuï thuoäc raát nhieàuvaøo ñaëc tính cuûa daây haøn. Khi haøn MAG/CO2 thöôøng söû duïng daây haøn coù ñöôøng kính töø 0.8 ñeán 1.2 mm. Söï oån ñònh cuûa quaù trình haøn cuõng nhö chaát löôïng cuûa moái haøn phuï thuoäc vaøo beà maët cuûa daây haøn, caàn chuù yù ñeán phöông phaùp baûo quaûn, caát giöõ vaø bieän phaùp laøm saïch daây haøn neáu bò gæ hoaëc baån. Moät trong bieän phaùp giaûi quyeát laøsöû duïng daây haøn ñöôïc maï lôùp ñoàng. Daâymaï ñoàng seõ naâng cao chaát löôïng beà maët vaø khaû naêng choáng gæ toát, ñoàng thôøi naâng cao tính oån ñònh cuûa quaù trình haøn . Hình II. Dây hàn. a. Theo heä thoáng tieâu chuaån AWS kyù hieäu daây haøn theùp caùc bon thoâng duïng nhö sau ER XX S – X (1) (2) (3) (4) (1) – ER : Kyù hieäu ñieän cöïc que haøn phuï . (2) Ñoä beàn keùo toái thieåu (Ksi ) (3) S : Solid (loõi ñaëc) 14
(4) Soá chæ thò loaïi khí söû duïng hoaëc chöõ chæ thò nguyeân toá hôïp kim (khi haøn GMAW) con soá 2 ñeán 7 laø khí CO2 Moät soá daây haøn thoâng duïng theo AWS .Baûng 1 Kyù hieäu Ñieàu kieän Cô tính theo AWS haøn Cöïc tính Khí baûo Giôùi haïn Giôùi haïn Ñoä giaõn veä beàn keùo chaûy cuûa daøi % cuûa lieân kim loaïi (min) keát moái haøn (min )psi (min )psi E 70S 2 DCEP CO2 72000 60000 22 E 70S 3 DCEP CO2 72000 60000 22 E 70S 4 DCEP CO2 72000 60000 22 E 70S 5 DCEP CO2 72000 60000 22 E 70S 6 DCEP CO2 72000 60000 22 E 70S 7 DCEP CO2 72000 60000 22 Kyù hieäu theo Ñieàu kieän Cô tính AWS haøn C Mn Si Caùc nguyeân toá khaùc E 70S 2 0.6 0.40 0.70 Ti 0.05 0.15 ; Zi 0.02 0.12 ; Al – 0.05 0.15 E 70S 3 0.06 – 0.15 0.45 0.70 E 70S 4 0.07 – 0.15 0.9 1.4 0.65 0.85 E 70S 5 0.07 0.19 0.30 0.60 E 70S 6 0.07 0.15 1.40 1.85 0.80 1.15 E 70S 7 0.07 0.15 1.50 2.00 0.50 0.80 Ghi chuù :Ñoái vôùi theùp hôïp kim thaáp thöôøng söû duïng daây haøn coù kyù hieäu ER – 80S – 02 . b. Ký hiệu theo tiêu chuẩn EN: VÍ DUÏ: Daây haøn cuûa ESAB (Thuî Ñieån): Trade Name: OK AristoRod 12.50 (teân thöông maïi) 15
Kyù hieäu theo EN: EN 440 G 50 3 C G3Si1 Giaûi thích: G: Daây haøn söû duïng cho haøn GMAW(MIGMAG). 50: Giôùi haïn chaûy Reh=500 N/mm2. 3: Thöû va ñaäp ôû 30 ñoä C. M: Söû duïng khí CO2 ñeå baûo veä. G3Si1: Thaønh phaàn hoaù hoïc(tra baûng). Bảng . 2.2. Khí baûo veä . Caùc yeâu caàu cuûa khí CO2 duøng cho haøn . Ñoä tinh khieát khí CO2 khoâng döôùi 99,5%. ÔÛ traïng thaùi töï do khoâng chöùa nöôùc. Löôïng hôi nöôùc khoâng quaù 0,18g/1m3 khí. Hieän nay ôû nhieàu nöôùc khí CO2 trong coâng nghieäp ñöôïc saûn xuaát vôùi ñoä tinh khieát raát cao ngoaøi ra coøn söû duïng khí CO2 thöïc phaåm ñeå haøn . ÔØ Vieät Nam cuõng ñaõ xaûn xuaát khí CO2 chuyeân haøn . Tuy vaäy khí caùc bon níc chuyeân cho haøn cuõng nhö thöïc phaåm cuõng coøn nhieàu taïp chaát ñaëc bieät laø hôi aåm . Khí CO2 laø khí 3 nguyeân töû. Noù ñöôïc söû duïng trong coâng nghieäp döôùi 3 daïng: Raén, loûng vaø khí. Tuyø theo coâng ngheä vaø quy moâ saûn xuaát giaù caû khí CO2 thay ñoåi trong phaïm vi roäng (3 – 4laàn). Khí CO2 khoâng maøu, muøi nheï, ôû 00C vaø 760mm Hg coù khoái löôïng naëng hôn khoâng khí 1,524 laàn vaø khoái löôïng rieâng 1,97686 g/lít. Dung tích tôùi haïn 2,16 lít/kg, nhieät ñoä ñoâng ñaëc 56,60C. Ñeå haøn phaàn lôùn söû duïng khí CO2 thöïc phaåm chöùa trong bình ôû traïng thaùi loûng. Khí CO2 loûng khoâng maøu, khoái löôïng rieâng thay ñoåi nhanh vôùi nhieät ñoä. Khi bay hôi 1kg khí loûng ôû 00C vaø 760 mm Hg taïo 506,8 lít khí. Moãi bình tieâu chuaån dung tích 40 lít chöùa ñöôïc 25 kg nöôùc chieám 67,5% khoái löôïng bình vaø taïo 12,67 m3 khí CO2 bay hôi. Chaát taïp chính cuûa khí CO2 coù haïi tôùi quaù trình haøn vaø tính chaát moái haøn laø khoâng khí (Nitô cuûa khoâng khí) vaø nöôùc. Khoâng khí naèm ôû phaàn treân bình, coøn nöôùc ôû phaàn döôùi. Ñeå giaûm bôùt chaát taïp trong khoâng khí CO 2, tröôùc khi duøng caàn xaû phaàn treân chöùa khoâng khí vaøo khí quyeån vaø loaïi tröø hôi nöôùc baèng caùch nheï nhaøng môû van bình sau khi laät ngöôïc bình (ñaùy leân treân) trong thôøi gian 15 – 20 phuùt. Baûng 3. Thaønh phaàn khí caùc bon nic xaûn xuaát ôû nöôùc ngoaøi vaø ôû Vieät Nam % Khí Loaïi I Loaïi II Thöïc phaåm SX taïi Vieät nam CO2 99.5 99,0 98.5 97,0 98.5 16
Hôi aåm (H20) 0.178 0.515 1.3 Ñeå haøn theùp caùc bon , theùp hôïp kim thaáp coøn söû duïng hoãn hôïp khí CO2 vôùi oâxy (2030% O2. Haøn nöûa töï ñoäng trong khí baûo veä caùc boníc coù theå thöïc hieän ñöôïc moïi vò trí trong khoâng gian vaø noù ñang thay theá daàn phöông phaùp haøn thuû coâng que haøn thuoác boïc vaø caû haøn nöûa töï ñoäng döôùi thuoác a. Đặc điểm của các loại khí trơ: Mặc dù khí trơ không phản ứng với kim loại, vai trò của các loại khí trơ là ngăn cản không cho không khí tiếp xúc với kim loại lỏng của mối hàn , thông thường người ta dùng loại Ar, He, hổn hợp khí Ar + He để bảo vệ vũng hàn. Tuy nhiên khi hàn trong môi trường khí bảo vệ khí Ar và đặc biệt là He có điện thế kích thích và điện thế ion hóa cao do đó gây cản trở việc mồi hồ quang. Nhưng một khi đã hình thành hồ quang thì hồ quang cháy ổn định trong môi trường khí trơ do không phải tổn thất năng lượng vào việc phân ly khí. Ngoài ra do cấu tạo quỷ đạo điện tử lớp ngoài cùng của khí trơ, khả năng hình thành các ion âm từ nguyên tử cũng bị loại trừ dẫn đến độ ổn định của hồ quang Khí Argon : Đặc điểm: 1. Hình dạng mối hàn tốt 2. Chiều sâu nóng chảy nhỏ hơn so với khí bảo vệ CO2. 3. Có thể xảy ra hiện tượng không ngấu của bề mặt rãnh hàn. 4. Để có dạng dịch chuyển tia của điện cực cần có 80% Ar. 5. Có thể hàn ở các tư thế khác nhau. Hỗn hợp Ar + ( 3-10)%CO2 hoặc Ar + (1-5)% O2 . Thường dùng cho dịch chuyển dạng tia của điện cực . Tỷ lệ Ar càng thấp cần phải có điện áp càng cao hơn cần cho việc thiết lập chiều dài hồ quang thích hợp cho dịch chuyển dạng tia. 1. Hình dạng mối hàn tốt. 2. Ít bắn tóe kim loại 3. Là hỗn hợp tất nhất để ngăn ngừa hàn không ngấu. 4. Chỉ hàn được ở tư thế hàn sấp. 5. Tốt nhất khi hàn tấm dày. b. Đặc điểm của khí CO2 khi dùng để bảo vệ. Khi hàn do nhiệt của hồ quang khí CO 2 bị phân ly thành khí CO và Oxi nguyên tử . Khi đó hồ quang sẻ bị bảo hòa oxi ( là chất có điện thế ion hóa cao và có ai lực mạnh với điện tử). Các nguyên tử oxi kết hợp với các điện tử để trở thành ion âm, các ion này lại tái kết hợp với ion dương . Điều này làm giảm điện tử trong vùng hồ quang, việc giảm lượng ion sẻ làm giảm giá trị điện tích thể tích tại vùng gần catod, và các điện tử sẻ không có được gia tốc cần thiết tại vùng catod. Một khi có động năng yếu các điện tử dể kết hợp với các ion và nguyên tử oxi và kết quả làm giảm mức độ ion hóa . Điều này còn trầm trọng hơn khi sử dụng dòng xoay chiều một phần các ion tập trung tại anot làm tăng điện tích thể tích âm tại 17
đó, khi dòng điện đổi chiều lúc các điện tích thể tích vùng anod hướng vào nhau sẻ xảy ra tái kết hợp ion để thành nguyên tử. Do đó người ta không sử dụng dòng xoay chiều cho hàn khí bảo vệ CO2 mà sử dụng dòng DC- Đặc điểm : 1. Chiêu sâu chảy lớn nhất. 2. Chi phí thấp. 3. Hồ quang không êm , bắn tóe nhiều. 4. Không thuận lợi cho dịch chuyển dạng tia. 5. Có thể hàn ở nhiều tư thế khác nhau. Khí bảo vệ có thể là khí trơ không tác dụng với kim loại lỏng khi hàn hoặc là các loại khí hoạt tĩnh có tác dụng chiếm chỗ đẩy không khí ra khỏi vùng hàn và hạn chế tác dụng xấu của nó. Hàn MIG thường được sử dụng để hàn kim loại màu và hợp kim. Hàn MAG thường được sử dụng để hàn thép carbon và thép hợp kim thâp trong công nghiệp. Nhiệm vụ chính của khí bảo vệ trong hàn GMAW là tạo ra khí quyển có tính trơ hoặc khử để ngăn chặn các khí có hại từ không khí thâm nhập vào trong vung hàn khi hàn. Đồng thời khí bảo vệ còn đảm nhận các công việc sau:  Mồi hồ quang dễ dàng và hồ quang ổn định  Tác động đến các kiểu chuyển dịch của giọt kim loại lỏng  Ảnh hưởng đến độ ngẫu và tiết diện ngang của mỗi hàn  Tốc độ hàn  Khả năng tạo ra khuyết tật biên mỗi hàn  Tẩy sạch bè mặt và biên đường hàn. Tác động của các loại khí bảo vệ. 18
3.Thiết bị dụng cụ hàn FCAW 3.1. Thiết bị hàn GMAW. 3.2. Thiết bị điều khiển và máy hàn.  Thoâng thöôøng boä phaän ñieàu khieån ñöôïc keát hôïp nhö moät ngaên keùo trong nguoàn ñieän hoaëc beân ngoaøi. Khi haøn tay, caùc chöùc naêng chính nhö daãn khí 19
vaøo, vaän chuyeån daây haøn vaø daãn ñieän haøn ñöôïc ñieàu khieån bôûi Board maïch moû haøn 2 hoaëc 4 kyø.  Board maïch 4 kyø do thôï haøn thöïc hieän vieäc taét baät coâng taéc chæ ñeå baét ñaàu vaø keát thuùc quaù trình haøn, ñoàng thôøi cuõng baûo ñaûm moät söï baûo veä baèng khí tuyeät haûo tröôùc vaø khi keát thuùc haøn.  Khi haøn töï ñoäng hoaëc cô khí hoaù hoaøn toaøn, quaù trình moài vaø taét hoà quang coù theå bò aûnh höôûng bôûi nhöõng chuyeån ñoäng moû haøn töông öùng. Caùc chöùc naêng ñieàu khieån boå sung nhö ñaåy chaâm, khôûi ñoäng noùng(xung doøng ban ñaàu cao ñeå moài hoà quang toát hôn), thôøi gian chaùy ngöôïc (qua vieäc thôøi gian chaùy ngöôïc coù theå choïn löïa seõ traùnh ñöôïc vieäc chaùy ñaàu daây haøn trong mieäng moái haøn) cuõng nhö chöông trình ñieàn ñaày mieäng moái haøn laø nhöõng chöùc naêng ñöôïc yeâu caàu. 3.3 Bộ phận đẩy dây.  Boä phaän naén daây coù theå loaïi boû ñoái vôùi ñieän cöïc daây nhoû. Lăùp ñaët khuoân gaù ñeå caân baèng ñieän cöïc daây chæ coù yù nghóa töø ñöôøng kính daây 1,2 mm.  Ñieän cöïc daây ñöôïc neùn tyø vaøo baùnh ñaåy daây baèng baùnh tyø. Aùp löïc neùn eùp phaûi ñöôïc ñieàu chænh ñuùng. Khi aùp löïc neùn quaù nhoû ñieän cöïc 20