Giáo trình Kinh tế tài nguyên môi trường - Phần 1

Chia sẻ: K Loi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:65

Thêm vào BST

Báo xấu

189
lượt xem 30
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình "Kinh tế tài nguyên môi trường" được biên soạn nhằm phục vụ cho đào tạo đại học ngành Kinh tế và một số chuyên ngành quản lý tài nguyên và Môi trường. Phần 1 của giáo trình trình bày từ chương 1 đến chương 3 với các nội dung: những vấn đề cơ bản về khoa học kinh tế tài nguyên môi trường, môi trường và phát triển và kinh tế tài nguyên có thể tái tạo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Kinh tế tài nguyên môi trường - Phần 1

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TRƯ NG ð i H C NÔNG NGHI P I Ch biên: TS. Nguy n Văn Song - TS. Vũ Th Phương Thu Gi¸o tr×nh KINH T TÀI NGUYÊN MÔI TRƯ NG HÀ N I - 2006 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Kinh t Tài Nguyên Môi trư ng ………… 1 L IM ð U Th gi i nói chung và Vi t Nam nói riêng ñang ñ i ñ u v i m t th c tr ng là dân s ngày càng tăng nhanh thì nhu c u v tài nguyên càng ngày càng nhi u và môi trư ng thiên nhiên ngày càng suy gi m. Do ñó, vi c s d ng tài nguyên thiên nhiên và ñ m b o ch t lư ng môi trư ng ñã tr thành m t v n ñ l n c a các ñ a phương, qu c gia, khu v c và th gi i. ð gi i quy t mâu thu n cơ b n, có nhi u ngành khoa h c ñã r t quan tâm nghiên c u, v n d ng và th c hi n các gi i pháp ñ m b o cho phát tri n b n v ng. Trong s ñó, khoa h c Kinh t môi trư ng là môn Khoa h c quan tr ng. Kinh t tài nguyên môi trư ng là môn khoa h c non tr , t p trung gi i quy t các m i quan h gi a khai thác, s d ng ngu n tài nguyên thiên nhiên, ch t lư ng môi trư ng và hành vi ng x c a các cá nhân, t ch c và nhà nư c dư i góc ñ kinh t -xã h i. Môn h c này ph i gi i quy t nhi u v n ñ ph c t p như l i ích và chi phí c a vi c thay ñ i ch t lư ng, s lư ng tài nguyên thiên nhiên và môi trư ng; m i quan h gi a tăng trư ng kinh t và ch t lư ng tài nguyên thiên nhiên, môi trư ng, các chính sách kinh t , lu t pháp nh m qu n lý, khai thác, s d ng hi u qu nh t ngu n tài nguyên thiên nhiên, môi trư ng trong hi n t i và tương lai. Vì nh ng lý do ñó, vi c trang b cho sinh viên và ngư i ñ c nh ng ki n th c cơ b n v quy lu t và các công c kinh t trong vi c khai thác và s d ng tài nguyên thiên nhiên môi trư ng hi u qu trong dài h n là h t s c c n thi t. ðáp ng yêu c u c p bách ñó, nhóm môn h c Kinh t tài nguyên Môi trư ng, khoa Kinh t và Phát tri n nông thôn, trư ng ð i h c Nông nghi p I, Hà N i ñã so n th o l n 1 (năm 2000), hoàn thi n l n 2 (năm 2002) và nay chính th c biên so n giáo trình nh m ph c v cho ñào t o ñ i h c ngành Kinh t và m t s chuyên ngành Qu n lý Tài nguyên và Môi trư ng. Giáo trình "Kinh t tài nguyên môi trư ng" xu t b n l n này g m 7 chương: Chương I: Nh ng v n ñ cơ b n v khoa h c Kinh t tài nguyên môi trư ng Chương II: Môi trư ng và phát tri n Chương III: Kinh t tài nguyên có th tái t o Chương IV: Kinh t tài nguyên không th tái t o Chương V: Kinh t ô nhi m môi trư ng Chương VI: Các phương pháp ñánh giá giá tr tài nguyên môi trư ng và ô nhi m môi trư ng Chương VII: Tài nguyên môi trư ng trong nông nghi p và phát tri n kinh t nông nghi p sinh thái Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Kinh t Tài Nguyên Môi trư ng ………… 2 Giáo trình do TS. Nguy n Văn Song và TS. Vũ Th Phương Thu ñ ng ch biên và phân công biên so n như sau: - TS. Nguy n Văn Song vi t chương I, chương III, chương IV, chương VI và tham gia vi t chương V. - TS. Vũ Th Phương Thu vi t chương II, chương V, chương VII và tham gia vi t chương I. - TS. Nguy n M u Dũng tham gia vi t chương II. - GV. Nguy n H u Khánh tham gia vi t chương V. - GV. ð Th Nâng tham gia vi t chương III, chương IV. Trong quá trình biên so n, các tác gi ñã có nhi u c g ng, nhưng vì ñây là m t lĩnh v c khoa h c tương ñ i m i nên ch c ch n không tránh kh i nh ng khi m khuy t. Các tác gi mong nh n ñư c nh ng ñóng góp chân thành, quý báu c a các ñ ng nghi p, anh ch em sinh viên và ñông ñ o các b n ñ c. Chúng tôi xin chân thành c m ơn Ban ch nhi m Khoa Kinh t và Phát tri n nông thôn, Ban Giám hi u trư ng ð i h c Nông nghi p I ñã t o ñi u ki n cho giáo trình “Kinh t tài nguyên môi trư ng” . T P TH TÁC GI Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Kinh t Tài Nguyên Môi trư ng ………… 3 M CL C M c Chương Trang L I NÓI ð U I NH NG V N ð CƠ B N C A KHOA H C KINH T NGUYÊN MÔI TRƯ NG 3 TÀI 1.1.Vai trò và l ch s hình thành khoa h c kinh t tài nguyên môi trư ng 1.2. Cơ s lý thuy t nghiên c u c a kinh t tài nguyên môi trư ng 1.2.1. Cơ s v quy n s h u 1.2.2.Cơ s kinh t vi mô v phúc l i xã h i II 1.3. ð i tư ng, nhi m v và phương pháp nghiên c u 1.3.1. ð i tư ng và nhi m v c a kinh t Tài nguyên Môi trư ng 1.3.2 Phương pháp nghiên c u MÔI TRƯ NG VÀ PHÁT TRI N 2.1. M i quan h gi a phát tri n kinh t và môi trư ng 2.1.1. Ho t ñ ng c a h kinh t và tác ñ ng c a nó ñ i v i môi trư ng 2.1.2. Vai trò c a h th ng môi trư ng 2.1.3. Các quan ñi m cơ b n k t h p gi a môi trưòng& phát tri n 2.2. Phát tri n b n v ng khái ni m và thư c ño 2.2.1. Khái ni m 2.2.2. Phân lo i 2.2.3. ði u ki n v phát tri n b n v ng 2.2.4. Nguyên t c phát tri n b n v ng 2.2.5. Thư c ño v phát tri n b n v ng III 2.3. Phát tri n kinh t và b o v môi trư ng Vi t Nam 2.3.1. ð c ñi m phát tri n kinh t Vi t Nam 2.3.2. Ô nhi m môi trư ng Vi t Nam 2.3.3. Nguyên nhân cơ b n gây ô nhi m và suy thoái môi trư ng 2.3.4. V n ñ b o v môi trư ng và phát tri n b n v ng Vi t Nam 2.3.5. Quan ñi m, nguyên t c phát tri n b n v ng Vi t nam KINH T TÀI NGUYÊN CÓ TH TÁI T O 3.1. Lý thuy t chung v kinh t tài nguyên có th tái t o 3.1.1. ð c ñi m ngu n tài nguyên có th tái t o 3.1.2. M i quan h phát tri n b n v ng và tài nguyên tái Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Kinh t Tài Nguyên Môi trư ng ………… 4 5 5 6 6 7 15 15 15 18 18 18 20 23 24 24 25 27 28 30 32 32 33 34 35 36 40 40 40 40 3.2. Các mô hình kinh t s d ng t i ưu tài nguyên có th tái t o 3.2.1.Mô hình kinh t tài nguyên ñ t 3.2.2.Mô hình kinh t tài nguyên nư c 3.2.3. Mô hình kinh t r ng 3.2.4. Mô hình kinh t thu s n IV 3.3. Nh ng v n ñ s d ng tài nguyên có th tái t o KINH T TÀI NGUYÊN KHÔNG TH TÁI T O Vi t nam 4.1. Gi i thi u chung v tài nguyên không tái t o 4.2. Các v n ñ và m c ñích nghiên c u 4.2.1 V n ñ 4. 2.2 M c ñích 4.3. Mô hình cơ b n c a lý thuy t khai thác tài nguyên không th tái t o và s c n ki t 4.3.1. Mô hình cơ b n c a lý thuy t khai thác tài nguyên không th tái t o (trong th trư ng c nh tranh hoàn h o) 4.3.2. Khai thác tài nguyên không th tái t o b i các nhà ñ c quy n (OPEC) V 4.4. M t s mô hình khai thác tài nguyên không tái t o 4.4.1.S phân b tài nguyên không th tái t o qua th i gian 4.4.2. Mô hình chi phí khan hi m và tô khan hi m (C. Howe 1979) 4.4.3. Mô hình s d ng t i ưu ngu n tài nguyên qua các giai ño n th i gian (C. Howe 1979) 4.4.4. V n ñ s d ng tài nguyên không th tái t o hi u qu (Tieterberg 1988) 4.4.5. K ho ch hoá và qu n lý các ngu n tài nguyên thiên nhiên (Eric L. Hyman 1984) 4.4.6. Mô hình phân b hi u qu ngu n tài nguyên có th tái sinh (Tieterberg 1988) 4.4.7. Chi phí biên c a ngư i s d ng (MUC) (Jeremy J. Warfordl 1994) 4.4.8 So sánh các mô hình KINH T Ô NHI M MÔI TRƯ NG 5.1. Các ngo i ng và tính phi hi u qu c a nó trong th trư ng 5.1.1. Ngo i ng và phân lo i ngo i ng 5.1.2. Tính phi hi u qu c a ngo i ng và hàng hoá công c ng th trư ng 5.2. Ngo i ng t i ưu- các công c kinh t ki m soát ô nhi m môi trư ng 5.2.1. Ô nhi m t i ưu (Ngo i ng t i ưu - Optimal Externalities) 5.2.2. Ngo i ng và quy n s h u theo lý thuy t Ronald Coase Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Kinh t Tài Nguyên Môi trư ng ………… 5 41 41 47 48 51 59 63 63 63 63 64 64 64 69 71 71 71 72 73 74 75 78 78 79 79 79 83 89 89 91