GIÁO TRÌNH KINH TẾ VĨ MÔ _ CHƯƠNG 5

Chia sẻ: Mrking V2 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

128
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hàm sản xuất là mối liên hệ dưới hình thức toán học, mô tả quá trình biến đổi nhập lượng thành xuất lượng một cách hiệu quả. Một hàm sản xuất đơn giản mô tả quá trình biến đổi một tập hợp nhập lượng K, L, v.v.. thành một số lượng Q xuất lượng (hàng hóa hay dịch vụ).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH KINH TẾ VĨ MÔ _ CHƯƠNG 5

75 CHƯƠNG 5. LYÙ THUYEÁT SAÛN XUAÁT 5.1 Haøm saûn xuaát Haøm saûn xuaát laø moái lieân heä döôùi hình thöùc toaùn hoïc, moâ taû quaù trình bieán ñoåi nhaäp löôïng thaønh xuaát löôïng moät caùch hieäu quaû. Moät haøm saûn xuaát ñôn giaûn moâ taû quaù trình bieán ñoåi moät taäp hôïp nhaäp löôïng K, L, v.v.. thaønh moät soá löôïng Q xuaát löôïng (haøng hoùa hay dòch vuï). 5.2 Quyeát ñònh saûn xuaát trong ngaén haïn Ngaén haïn ñöôïc ñònh nghóa laø khung thôøi gian trong ñoù coù nhöõng yeáu toá saûn xuaát laø coá ñònh. Caùc yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi vaø coá ñònh - Yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi laø nhöõng nhaäp löôïng maø ngöôøi quaûn lyù coù theå ñieàu chænh ñeå thay ñoåi saûn xuaát. Yeáu toá saûn xuaát coá ñònh laø nhöõng nhaäp löôïng maø ngöôøi quaûn lyù khoâng theå ñieàu chænh trong moät khoaûng thôøi gian. 5.3 Toång saûn phaåm, naêng suaát bieân vaø naêng suaát trung bình 5.3.1 Toång saûn phaåm (TP): laø toaøn boä xuaát löôïng cuûa quaù trình saûn xuaát, thöôøng ñöôïc bieåu thò baèng Q, hay soá xuaát löôïng. 5.3.2 Naêng suaát bieân (MP): cuûa moät yeáu toá saûn xuaát cuï theå, ví duï lao ñoäng, ñöôïc ñònh nghóa laø thay ñoåi trong xuaát löôïng (Q) baét nguoàn töø söï thay ñoåi moät ñôn vò nhaäp löôïng. 75
76 ΔQ MPX = = vôùi X laø moät nhaäp löôïng cuï theå, nhö lao ñoäng, vaø Q laø xuaát ΔX löôïng cuûa haøng hoùa hay dòch vuï cuoái cuøng ñöôïc saûn xuaát. Naêng suaát bieân laø ñoä doác cuûa toång saûn phaåm. Neáu ta coù moät ñöôøng toång saûn phaåm lieân tuïc, ñeïp ñeõ, thì naêng suaát bieân taïi moät ñieåm cuï theå treân ñöôøng toång saûn phaåm chính laø ñoä doác cuûa ñöôøng tieáp tuyeán vôùi ñöôøng toång saûn phaåm taïi ñieåm ñoù. ∂Q Duøng ñaïo haøm MPX = ∂X Bảng 4.1. Mối quan hệ giữa yếu tố đầu vào và đầu ra của sản xuất lúa Đất đai (ha) Lao động q MPL APL (người) (1) (2) (3) (4) (5) 1 1 3 3 3,0 1 2 7 4 3,5 1 3 12 5 4,0 1 4 16 4 4,0 1 5 19 3 3,8 1 6 21 2 3,5 1 7 22 1 3,1 1 8 22 0 2,8 1 9 21 -1 2,1 1 10 Như vậy, năng suất biên của một yếu tố sản xuất nào đó chính là đạo hàm của tổng sản lượng theo số lượng yếu tố sản xuất đó. Như vậy, về mặt hình học, năng suất biên là độ dốc của đường tiếp tuyến của đồ thị hàm sản xuất tại từng điểm cụ thể. 76
77 5.3.3 Naêng suaát trung bình (AP): laø soá xuaát löôïng trung bình ñöôïc saûn xuaát tính treân moãi ñôn vò nhaäp löôïng. Q APX = X Khi ta coù moät ñöôøng toång saûn phaåm lieân tuïc, ñeïp ñeõ, thì naêng suaát trung bình taïi moät ñieåm cuï theå treân ñöôøng toång saûn phaåm laø ñoä doác cuûa moät tia xuaát phaùt töø goác toïa ñoä cuûa ñoà thò vaø ñi qua ñieåm ñang xeùt treân ñöôøng toång saûn phaåm. 5.3.4 Hieäu suaát bieân giaûm daàn – Ta coù theå bieåu dieãn nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau Giai ñoaïn 1 : Hieäu suaát bieân taêng daàn Giai ñoaïn 2: Hieäu suaát bieân giaûm daàn Giai ñoaïn 3: Hieäu suaát bieân aâm Moái lieân heä giöõa Toång saûn phaåm, naêng suaát trung bình vaø naêng suaát bieân cuûa nhaäp löôïng bieán ñoåi (tröôøng hôïp toång quaùt) 1. Khi TP ñaït giaù trò lôùn nhaát, MPX = 0. 2. Khi APX ñang taêng, MPX > APX. 3. Khi APX ñaït giaù trò lôùn nhaát, MPX = APX. 4. Khi APX ñang giaûm, MPX < APX. Từ bảng 4.1, chúng ta có thể xây dựng hình dạng của các đường tổng sản lượng, đường năng suất biên và năng suất trung bình của lao động như hình 4.1. Đường tổng sản lượng, đường năng suất biên và đường năng suất trung 77
78 bình có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Vì năng suất biên là đạo hàm của tổng sản lượng nên về mặt hình học, nó là độ dốc của đường tổng sản lượng. Ở những mức lao động đầu tiên, tổng sản lượng tăng rất nhanh nên độ dốc của đường này tăng và như vậy năng suất biên tăng, đường năng suất biên dốc lên. Khi số lao động lớn hơn 3, tổng sản lượng tăng chậm dần, độ dốc của đường sản lượng giảm nên năng suất biên giảm. Đường năng suất biên dốc xuống. Sau đó, đường sản lượng đạt cực đại, điều này cũng có nghĩa là việc tăng thêm số lao động không làm tăng thêm sản lượng. Vì vậy, lúc này, năng suất biên sẽ bằng không. Đường năng suất biên cắt trục hoành. Sau đó, sản lượng giảm xuống, đường tổng sản lượng có độ dốc âm nên năng suất biên âm. Đối với đường năng suất lao động trung bình: Trên đồ thị 4.1, ta thấy đường năng suất lao động trung bình cắt đường năng suất lao động biên tại điểm có hoành độ là L2. Tại điểm này, năng suất lao động trung bình đạt cực đại. 78
79 Trên đường tổng sản lượng q, ta có thể chọn một điểm bất kỳ và kẻ một đường thẳng bất kỳ từ gốc tọa độ đến điểm này. Ta có thể chứng minh được một cách dễ dàng là năng suất lao động trung bình của số lao động ứng với điểm này sẽ chính là độ dốc của đường thẳng này. Tại điểm ứng với số lượng lao động là L2, đường kẻ từ gốc tọa độ sẽ tiếp xúc với đường tổng sản lượng. Như thế, tại đây năng suất lao động trung bình sẽ bằng với năng suất lao động biên. Với số lao động thấp hơn mức L2, độ dốc của đường thẳng kẻ từ gốc tọa độ sẽ nhỏ hơn độ dốc của đường q nên AP < MP. Khi đó, năng suất trung bình sẽ tăng lên nếu ta gia tăng số lượng lao động. Thí dụ, giả sử một lao động duy nhất của một nông trang có thể cắt được 1 công lúa một ngày, năng suất trung bình của người này cũng là 1 công/ngày/người. Khi thuê thêm một lao động nữa, cả hai người cắt được 3 công lúa một ngày nên năng suất biên của người thứ hai là hai, cao hơn năng suất trung bình của người thứ nhất nên sẽ làm năng suất trung bình của cả hai người tăng lên, đó là, 1,5 công/ngày/người. Cũng giống như thế, đối với các điểm phía phải của điểm L2, thì AP > MP, và do vậy năng suất trung bình giảm dần khi ta sử dụng thêm lao động. Thí dụ, giả sử người chủ nông trại thuê thêm người thứ 3, người này có năng suất biên là 1 công, thấp hơn năng suất trung bình của hai người ban đầu. Do đó, năng suất trung bình của ba người giảm xuống còn 1,33. Như vậy, tại điểm năng suất lao động trung bình bằng với năng suất lao động biên thì năng suất lao động trung bình là cực đại. Chúng ta có thể chứng minh nhận xét này qua hàm sản xuất sau. Thí dụ: Giả sử ta có hàm sản xuất có dạng như sau: . Để xây dựng hàm số năng suất lao động trung bình, hàm số năng suất lao động biên, ta cố định giá trị K bằng cách cho K = K0 = 10 chẳng hạn. Khi đó, hàm số sản xuất trở thành: 79
80 (1) Năng suất lao động biên: . Kết quả này cho chúng ta thấy đường năng suất lao động biên có dạng hình chữ U lật úp như đã vẽ ở trước. (2) Năng suất lao động trung bình: . Đường năng suất lao động trung bình cũng có dạng hình chữ U lật úp như đã vẽ ở trước. (3) Năng suất lao động trung bình đạt cực đại tại điểm năng suất lao động trung bình bằng với năng suất lao động biên: Năng suất lao động trung bình đạt tối đa khi: đơn vị lao động. Tại điểm này, năng suất lao động trung bình là: APL = 900.000 đơn vị sản phN Tại đó, năng suất lao động biên: MPL = 900.000 đơn vị sản phN m. m. Vậy, tại điểm năng suất trung bình bằng với năng suất biên của lao động, năng suất trung bình đạt cực đại. 80
81 Bài tập chương 5: Bài 5.1: Giả sử ta có hàm sản xuất có dạng như sau: . Tính hàm số năng suất lao động trung bình, hàm số năng suất lao động biên, với K = K0 = 12. Bài 5.2: Giả sử ta có hàm sản xuất có dạng như sau: . Với q tăng lên 20%. Tính hàm số năng suất lao động trung bình, hàm số năng suất lao động biên, với K = 15. Tài liệu tham khảo: 1. TS. Nguyễn Như Ý, “Kinh tế vi mô”, Nhà xuất bản thống kê, 2007. 2. TS. Trần Xuân Kiêm, TS. Hồ Ngọc Minh, “Kinh tế học vi mô”, Nhà xuất bản thống kê, 2005. 3. David Begg, “Kinh tế học vi mô”, Nhà xuất bản thống kê, 2007. 4. Damian Ward, “Bài tập kinh tế học vi mô”, Nhà xuất bản thống kê, 2007. 81