Giáo trình Luật Hải quan Việt Nam và quốc tế: Phần 1

Chia sẻ: Vu Dung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:232

Thêm vào BST

Báo xấu

524
lượt xem 69
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình "Luật Hải quan Việt Nam và quốc tế" được biên soạn nhằm giới thiệu Luật Hải quan của Việt Nam và một số nước trên thế giới có quan hệ thương mại, đầu tư lớn, thường xuyên với Việt Nam. Phàn 1 cuốn sách trình bày các nội dung từ chương 1 đến chương 7. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Luật Hải quan Việt Nam và quốc tế: Phần 1

TRl/CSNG DAI HOC KINH TE Q U O C DAN KHOA THLfflNG MAI VA KINH TE QUOC TE' Chu bien: PGS. T S . NGUY EN THlTA LOC WIMAN (XMf; NHA XUAT BAN DAI HOC KINH TE Q U O C DAN
TRLTCJNG DAI HOC KINH TE QUOC DAN KHOA THlTONG MAI VA KINH TE QUOC TE 80 LJ 03 Chubien : PGS-TS. NGUYEN TIU A LQC Giao trinh LUAT HAI QUAN VIET NAM VA QUOC TE NHA XUAT BAN DAI HQC KINH TE QUOC DAN Ha N?i - 2008
LOI MO DAU Viet Nam co quan he thuong mai voi han 220 quoc gia, vung lanh tho va co toi 90 quoc gia dau tir vao Viet Nam. Hoi nhap kinh te quoc te dem lai cho doanh nghiep Viet Nam nhieu co hoi mo rong thi truong, tan dung nguon lire cua doi tac nuoc ngoai ve von, trang thiet bi, cong nghe, thuong hieu va kinh nghiem quan ly, co dieu kien van dung cac chien luge kinh doanh nang cao nang lire canh tranh tren thi truong. Vi vay phat trien quan he buon ban voi doi tac nuoc ngoai la xu the tat yeu cua cac doanh nghiep Viet Nam. De thiet lap, phat trien quan he kinh doanh voi doi tac nuoc ngoai doi hoi phai hieu biet can ke ve luat phap, phong tuc tap quan, nhirng net dac trung ve van hoa xa hoi quoc gia cua doi tac. Ong cha ta da due ket kinh nghiem: "nhap gia tuy tuc", mot trong cac thu tuc dau tien quan trong nhat ma tat ca cac doanh nhan, doanh nghiep phai thuc hien dung va day du la thu tuc hai quan cho hang hoa xuat, nhap khau. Theo To chuc Hai quan the gioi (WCO) thu tuc hai quan la tat ca cac hoat dong cua cac ben lien quan va Hai quan phai thuc hien nham bao dam sir tuan thu Luat Hai quan. f r Giao trinh "Luat Hai quan Viet Nam va quoc te ” duoc bien soan voi muc dich gioi thieu Luat Hai quan cua Viet Nam va cua mot so quoc gia tren the gioi co quan he thuong mai, dau tu Ion, thuong xuyen voi Viet Nam de giup cho sinh vien, can bo, cong chuc trong va ngoai nganh Hai quan, cong dong doanh nghiep va cac doc gia khac quan tam den phap luat hai quan. co dieu kien tim hieu mot so noi dung quy djnh cu the cua phap luat hai quan ve: pham vi dieu chinh va doi tuong ap dung cua Luat; to chuc bo may cua Hai quan; nhiem vu, quyen han cua co quan Hai quan va cong chuc Hai quan; dia ban hoat dong hai quan, lanh th6 hai quan; thu tuc khai bao hai quan; kiem tra to khai hai quan; kiem tra thuc te hang hoa; tinh va thu thue; quy dinh ve kiem tra sau thong quan; quy dinh ve phong chong buon lau va van chuyen trai phep hang hoa qua bien gioi; khieu nai va giai quyet khieu nai cac quyet dinh hanh chinh, hanh vi hanh chinh ve hai quan, v. v... Viet Nam da gia nhap To chuc Thuong mai the gioi, la thanh vien cua WCO, dang tich cuc trien khai thuc hien cac cam ket khi hoi nhap. 3
Giao trinh bien soan de eung cap cho hoc vien trong ngoai nganh co dirge nhCrng nhan thuc khai quat ban dau ve hoat dong chung cua hai quan va cong tac hgp tac quoc te; hieu dugc timg mang hgp tac dcm le theo timg lTnh vuc chuyen nganh ve hoat dong hoi nhap dang dien ra, tu cac chuong trinh ke hoach, de an dang trien khai den nhumg cong vi^c cy th§ ma Hai quan Viet Nam va Hai quan the gioi dang thuc hien. Nhan thuc dugc kha nang, dieu kien quan ly cua nha nuoc ta hien nay, doi chiSu voi muc tieu phan dau cua nganh Hai quan or giai doan ngan han va dai han. Tren co so do, thay ro vai tro, trach nhiem cua moi to chuc, ca nhan trong no lire chung ca a giac do nguoi thuc thi va nguoi chap hanh phap luat hai quan. f f f Giao trinh " Luat Hai quan Viet Nam va quoc te ” la ket qua cua sy hgp tac giua giao vien Bo mon Thuong mai quoc te voi cac can bo cua Tong cuc Hai quan do PGS-TS Nguyen Thira Loc lam chu bien, tham gia bien soan gom co: - PGS. TS. Nguyen Thua Loc, viet loi m a dau, chuong mo dau va cac chuong 1; muc II chuong 2; muc I chuong 4 va chuong 6 - ThS Luat. Nguyen Toan, Vu truong Vu Hgp tac quoc te, Tong cuc Hai quan, viet chuong 2 muc I, III, IV va chuong 11 - Cii nhan Luat, Tran Van Loc, Pho Vu truong Vu Phap che Tong cuc Hai quan viet chuong 7 va hieu dinh tat ca cac chuong cua Giao trinh - PGS-TS. Nguyen Thira Loc va Cu nhan Luat, Tran Van Loc, Pho Vu truong Vu Phap che Tong cuc Hai quan ciing viet chucrng 10 - TS. Nguyen Thi Tuyet Mai, viet tir muc II den VII chucrng 4 va chuong 8 (trir muc VIII) - ThS. Hoang Huong Giang, viet muc II, III, IV chuong 3 va muc VIII chucrng 8 - TS Nguyen Bao Long, viet muc I chuong 3 - ThS. Duong Thi Ngan, viet chuong 5 - ThS. Nguyen Thi Lien Huong, viet chuong 9 / * Cac tac gia bay to long biet on toi cac GS. TS trong hoi dong Khoa hoc Khoa Thuong mai da tham gia gop y kien cho giao trinh. Xin bay to loi cam on sau sac toi cac can bo Vu Hgp tac quoc te, Vu Phap che Tong cuc Hai quan, dac biet la cac ong Nguyen Toan, Vu truong Vu Hgp tac 4
quoc te; Ong Tran Van Loc, Pho Vu truong Vu Phap che Tong cuc Hai t r \ quan da cung cap tai lieu, tinh hinh, gop y kien, hieu dinh ve mat khoa hoc tat ca cac chuong va tao moi dieu kien thuan loi giup nhom tac gia bien soan giao trinh thuc hien dung tien do. Phuc vu cho chuyen nganh dao tao moi, Giao trinh bien soan lan dau tien, mac du da het sue co gang cap nhat tinh hinh nhung phap luat hai quan co pham vi rong, lien quan den nhieu luat khac nhau nen kho tranh khoi thieu sot, khiem khuyet. Truoc tinh hinh buon ban, dau tu quoc te co nhieu bien dong, cac quoc gia luon coi trong hoan thien khuon kho luat phap noi chung va Luat Hai quan noi rieng de phat trien thuong mai, thu hut dau tu, boi vay cac tac gia chi co the phan anh quy dinh phap luat hai quan 6 mot thoi diem nhat djnh trong qua trinh phat trien cua cac quoc gia. Rat mong nhan dugc su cong tac, dong gop y kien cua doc gia de hoan thien Giao trinh o cac lan xuat ban sau. Cac y kien dong gop xin gui ve Khoa Thuong mai va Kinh te quoc te, Truong Dai hoc Kinh te Quoc dan theo dja chi: Khoa Thuong mai va Kinh te quoc te, Dai hoc Kinh te Quoc dan, Ha Noi, 207 duong Giai Phong, Quan Hai Ba Trung - Ha Noi. Email: Kthuongmai@ neu.edu. vn Tap the tac gia 5
CHLTONG M G d A u DOI TLTQfNG, NHIEM VU VA P H l/O N G PHAP NGHIEN ClTU MON HOC Noi dung cua chuarng: Mon hoc Luat Hai quan Viet Nam va quoc te r r la mot trong so cac mon hoc cua chuyen nganh Hai quan v&i khoi luang bon dom vi hoc trinh. Muc I: Ca so ly luan chung cua Luat hai quan; Muc II: Doi tuomg, pham vi nghien cim va nhiem vu cua mon hoc. Muc f II: Noi dung, phuong phap nghien cim mon hoc va moi quan he v&i cac mon hoc khac. I. CO s d LY LUAN CHUNG CUA LUAT HAI QUAN VIET NAM > r 1. Sir can thiet va vai tro cua Luat Hai quan 7 A > ■> 0 chau Au do san xuat som phat trien da hinh thanh cac nha buon r r t chuyen nghiep. Do khong the ban het khoi luong san pham Ion 6 thi truong trong nuoc, cac nha buon da tim kiem thi truong moi sang cac nuoc chau A, chau My. Cac thuong gia chau Phi va Trung Dong tu xa xua da thanh lap phuong hoi chuyen tho hang xuyen qua sa mac Sahara. C) chau A, Nhat Ban la nuoc som cong nghiep hoa va phat trien buon ban > voi cac nuoc lang gieng; Trung Hoa mot trong cai noi cua van minh nhan loai, co truyen thong buon ban tir truoc Cong nguyen da hinh thanh ‘con duong to lua” tu Truong An qua Tan Cuong, Ba Tu den cua bien Dia Trung Hai. Cung voi tap quan buon ban giua cac quoc gia da hinh thanh duong day buon ban nam ngoai sir kiem soat cua nha nuoc. Bat cu quoc gia dan toe nao cung khong chap nhan hanh dong buon ban trai phap luat, di nguorc lai lgi ich cua ca cong dong. Vi vay cac nuoc deu phai co luat phap, phai co co quan chuc nang ngan ngua, phong chong gian lan trong llnh vuc thuong mai. Co quan Hai quan ra doi nhu mot yeu cau tat yeu de kiem tra hang hoa, thu thue xuat nhap khau, tang nguon thu cho ngan kho quoc gia; dong thoi gop phan bao ve san xuat trong nuoc, phat trien thuong mai quoc te va thu hut dau tu. Nha nuoc co chuc nang quan ly kinh te thong qua chien luge, ke hoach, luat phap, chinh sach, che do, cac tieu chuan dinh muc kinh te ky thuat va cac cong cu khac. Trong llnh vuc Hai quan nha nuoc thanh lap co quan Hai quan va ban hanh phap luat hai quan de quan ly. Cac qudc gia sau khi gianh dugc doc lap, ngay lap tuc bat tay vao xay dung bo 7
may Nha nuoc, ban hanh luat le de quan ly dat nuoc theo chinh sach va muc tieu da dinh. Mot trong cac co quan Nha nuoc dugc thanh lap som nhat cua quoc gia la co quan Hai quan. Tai Viet Nam sau khi tuyen bo doc lap ngay 2-9-1945, Chinh phu Lam thoi da ban hanh SSc lenh so 27/SL ngay 10-9-1945 thanh lap So Hai Quan va Thue gian thu. 0 My bo luat dau tien dugc Quoc hoi Hoa Ky thong qua trong he thong phap luat sau HiSn phap nam 1776 la Luat Hai quan Hoa Ky nam 1789. Phap luat hai quan la tap hgp cac qui pham phap luat d£ dieu chinh quan he kinh te phat sinh trong linh vuc hai quan. La qui tic xir su mang tinh bat buoc do nha nuoc ban hanh de dieu chinh cac quan he kinh te phat sinh trong llnh vuc hai quan nham phat trien kinh te. Cac qui pham phap luat nay dugc ban hanh theo thu tuc, trinh tu nhdt djnh ducri cac hinh thuc: Hien phap, luat (tham quyen ban hanh cua Quoc hoi), phap lenh, nghi quyet (tham quyen cua Uy ban thuong vu Quoc hoi); Nghi quylt, nghj dinh(tham quySn cua Chinh phu), quySt dinh, chi thj (thim quyen cua Thu tuong Chinh phu). Quyet dinh, chi thi, thong tu (thim quyen cua Bo truong, Thu truong co quan ngang Bo, co quan true thuoc Chinh phu,) Phap luat hai quan ra doi cung hoat dong cua nganh Hai quan da lam r tot vai tro la cong cu phap luat hoan thanh nhiem vu ‘gac cua nen kinh te” ma Dang va Chinh phu giao: - Dam bao sir tuan thu phap luat trong quan ly nha nuoc ve Hai quan - Tao thuan lgi thong thoang cho hoat dong xuat nhap khau gop phan thuc day hoat dong xuat nhap khau, dau tu, du lich phat trien - Dam bao thu dung, thu du thue va cac khoan thu khac cho ngan sach quoc gia - Thuc hien cac cam ket qudc te ma Viet Nam da ky ket trong qua trinh hoi nhap. 2. Noi dung va dac diem cua Luat Hai quan a. Noi dung c& ban cua Luat Hai quan Xet theo noi dung Luat Hai quan Viet Nam cung nhu luat cua cac qu6c gia khac deu bao gom cac qui djnh: + Nguyen tic, chinh sach quan ly nha nuoc ve hai quan Xac dinh ro nhung v in d l co ban nhit cua Luat Hai quan thuong dugc de cap ngay trong chuong I gom: Doi tugng dieu chinh. pham vi 8
dieu chinh, chuc nang nhiem vu, dia ban hoat dong, lanh tho hai quan va chinh sach cua nha nuoc ve hai quan. Day la nhung noi dung quan trong nhat, la nhung nguyen tac chi dao xuyen suot de xay dung cac dieu luat cu the cua Luat Hai quan. + Nhung qui dinh ve chuc nang, nhiem vu, quyen han va to chuc hoat dong cua hai quan Trong Luat Hai quan cac van de tren thuong dugc ket cSu trong mot chuong rieng bao gom nhiem vu cua Hai quan; nguyen tie t6 chuc va hoat dong; he thong to chuc va nhiem vu cua Cong chuc Hai quan. Cac qui dinh ve nhiem vu chung cua nganh the hien tinh chat, dac diem hoat dong gan lien voi sir ton tai va phat trien cua lire lugng Hai quan. Cac nguyen tac to chuc va hoat dong nhu nguyen tac tap trung thong nhat; Tong cuc truong Tong cuc Hai quan thong nhat quan ly, dieu hanh hoat dong cua hai quan cac cap la nguyen tac co ban chi dao trong xay dung bo may, trong dieu hanh hoat dong cua nganh, quyet djnh toan bo su phat trien cua nganh hai quan ca nuoc truoc mat cung nhu lau dai + Qui dinh ve thu tuc hai quan Day la phan co ban, quan trong nhat cua Luat Hai quan chiem ty le Ion so dieu trong Luat (Luat Hai quan Viet Nam phan thu tur chiem \ r r r 48/82 dieu). Qui dinh nguyen tac tien hanh thu tuc hai quan, che do kiem tra, giam sat hai quan doi voi hang hoa xuat nhap khau, tai kho ngoai quan, kho bao thue, phuong tien van tai. Trong phan nay qui dinh cac doi tugng phai lam thu tuc hai quan, nguyen tac tien hanh thu tuc hai quan, r 1 > f kiem tra giam sat hai quan. Cac che do hai quan thuong bao gom: che do nhap khau, che do xuat khau, che do tai xuat, che do tarn mien thue...Qui dinh thoi gian va dia diem lam thu tuc, quyen va nhiem vu cua nguoi khai hai quan. Kiem tra giam sat la mot trong cac thu tuc hai quan quan ^ f > ■> trong gom: cac qui dinh nguyen tac chung ve kiem tra giam sat, thoi diem ki£m tra giam sat. Kiem tra giam sat voi cac doi tugng cu the nhu hang hoa xuSt nhap khau. phuong tien van tai xuat nhap canh. buu ph&m, buu kien va chi do uu dai mien trir. Cai tien qui trinh thu tuc theo huong don gian, thuan tien, thong thoang dang la xu huong khach quan cua cac quoc gia. + Qui dinh ve thu thue hai quan Thu thue hai quan la mot nhiem vu, mot thu tuc hai quan quan trong. Luat Hai quan qui dinh tri gia hai quan, phan loai hang xuit nhap kMu, 9
xac djnh thue suat doi voi hang hoa; thoi diem tinh thue. thoi han nQp thue; trach nhiem cua nguoi khai hai quan va cua co quan Hai quan trong t6 chuc thu thuS hai quan. Cac qui dinh nay la co so de nganh hai quan thuc hien thu dung, thu du thue xuat nhap khau va cac khoan thu khac cho ngan sach nha nuoc va gop phan bao ve san xuat trong nuoc co ch
hien Luat Hai quan la bat buoc doi voi tat ca chu the tham gia xuat nhap kh4u hang hoa; thuc hien bang su kiem tra giam sat cua cac co quan chuc nang; bang tinh cuong che thuc hien cac qui dinh khi tham gia quan he phap luat hai quan; thuc hien che tai bang phat tien, phat tu hoac ca hai hinh thuc. Viec ap dung Luat Hai quan phu thuoc vao tung loai hinh, timg doi tugng, tung tinh chat cu the rieng biet. Viec ap dung luat khong may moc ma phai linh hoat, chinh xac, khach quan, thong nhat va dong bo. Ap dung Luat Hai quan phai tuan thu trinh tu chat che va khoa hoc. + Luat Hai quan Viet Nam dang tren duong hai hoa theo cac chuan muc chung cua luat phap hai quan quoc te. La thanh vien chinh thuc cua To chuc Thuong mai the gioi va To chuc Hai quan the gioi, Viet Nam da gui van kien gia nhap Nghi dinh thu sua doi Cong uoc Kyoto nam 1999. Viet Nam co 3 nam de thuc hien cac chuan muc cua Cong uoc va 5 nam de thuc hien cac chuan muc chuyen tiep. Ngoai ra chung ta van phai tiep tuc thuc hien cac cong uoc khac ma Viet Nam da tham gia ky ket. De thuc hien dieu nay Luat Hai quan va cac he thong van ban phap luat khac phai noi luat hoa tung buoc cac cam ket theo lo trinh phu hgp. Do la khoi lugng cong viec do so f m trong thoi gian toi doi voi nganh Hai quan va cac co quan co lien quan. La kho khan Ion nhat khi bien soan Giao trinh nay: vua phai cap nhat cac qui djnh hien hanh, vua phan anh dugc xu the bien dong trong tuong lai. 3. Yeu cau hoan thien Luat Hai quan Viet Nam Qua trinh hoan thien Luat Hai quan Viet Nam luon di lien, doi mat > •> voi mot yeu cau co tinh thoi dai, do la su bung no cua giao luu thuong mai, dAu tu giua Viet Nam voi cac nuoc, la su phat trien cua khoa hoc cong nghe; la chinh sach mo cua, hoi nhap, thu hut dau tu nuoc ngoai cua Dang va Nha nuoc ta; la doi hoi thong thoang, thuan lgi trong lam thu tuc hai quan cua cac doanh nghiep, cua hanh khach xuat nhap canh trong va ngoai nuoc. Trong khi co gang het sue de dap ung yeu cau tren thi Hai quan Viet Nam van phai dam bao moi yeu cau quan ly d£ d6i pho voi moi hanh vi buon lau, gian lan thuong mai, van chuyen hang cam qua bien gioi. Thuc te du da co nhieu tien bo, nhung toan bo hoat dong quan ly hien nay cua Hai quan Viet Nam van dang dien ra tren co so giai quy£t thu cong theo phuong thuc quan ly hai quan truyen th6ng. Chinh vi vay, hoan thien phap luat va hoi nhap quoc te trong linh vuc hai quan hien nay co vai tro quan trong han bao gio het, no phai lam ciu n6i giua 11
thuc tiln hoat dong con nhieu b it cap trong nuoc voi thuc te quan ly hai quan phong phu, da dang, hien dai, phat trien hang ngay, hang gid tren thS gioi. Trong diSu kien hoi nhap hoan thien Luat Hai quan can tuan thu cac yeu cau sau: + Thu tuc Hai quan thong thoang, thuan loi Luat Hai quan va cac van ban qui pham phap luat ve thu tuc hai quan, cac chi do kiSm tra, giam sat hai quan phai ro rang cu the hem nua theo huong don gian hoa vS qui trinh, lay doanh nghiep lam trong tarn va tao thuan loi cho ho nhat la trong kiem tra tinh thue, doi chieu no thue, bao dam thu dugc thue va tao thuan tien cho doanh nghiep. + Tao moi truong phap ly kinh doanh binh dang Luat Hai quan va cac van ban huong dan phai qui dinh ro trach nhiem, nghla vu, quyen han cua tat ca cac ben tham gia llnh vuc hai quan; giua trach nhiem cua Cong chuc Hai quan va nguoi khai hai quan khi lam thu tuc hai quan. Phai bao dam tinh minh bach, cong khai, dan chu hoa trong cac hoat dong kinh te xa hoi trong linh vuc hai quan + Nang cao hieu luc quan ly nha nuoc trong llnh vuc hai quan Giam ty le kiem tra thuc te hang hoa, phan djnh dia ban hoat dong, chuyen tu tien kiem sang hau kiem, nang cao nang suat lao dong, tang nhanh khoi lugng hang hoa lam thu tuc hai quan, thu dugc thue xuat nhap khau, thuc hien phong chong buon lau va gian lan thuong mai hieu qua + Phu hgp voi cac chuan muc va cam ket quoc te Phai noi luat hoa cac qui pham phap luat hai quan theo cac chuan muc quoc te, nhat la cac qui dinh lien quan den kiem soat chong vi pham quyen so huu tri tue, hai quan dien tu, phong chong buon lau va gian lan thuong mai xuyen quoc gia; phong chong khung bo toan cau;... II. DOI TlTONG,' PHAM VI NGHIEN C lfU VA NHIEM V y CUA • • • * MON HOC 1. Doi tu'OTig nghien cuu cua mon hoc • r t f ■» » 9 t • Trong thoi ky hoi nhap kinh te quoc te, phat trien quan he kinh te vm nuoc ngoai la yeu cau khach quan cua cac quoc gia, cac doanh nghiep. Neu ban ra nuoc ngoai thi nguoi dau tien ban tiep xuc gap go la nhan vien va can bo Hai quan. Phong cach lam viec, thai do cua nhan vien Hai quan dem lai tac dong khong nho toi an tugng cua ban ve bo may cong quyen va con nguoi cua quoc gia do. 12
Hoi nhap kinh te qu6c te dem lai thay doi sau sac, toan dien toi cac mat cua doi s6ng xa hoi, khau hieu "song va lam viec theo phap luat" khong chi la triet ly kinh doanh ma con yeu cau co ban doi voi doanh nghiep, doanh nhan. Lam giau theo phap luat quoc gia, theo luat phap quoc te la con duong lam giau chan chinh va lau ben nhat. Mon hoc Luat f f \ y t f Hai quan Viet Nam va quoc te ra doi nham dap ung yeu cau hieu biet phap luat cua doanh nhan. r r t r r Truac het, doi tugng cua Luat Hai quan Viet Nam va quoc te la nghien cuu cac van de chung nhat ve Luat Hai quan cua cac quoc gia tren the gioi. Moi quoc gia voi muc do phat trien, nen van hoa, lich su rieng bao gio cung su dung cong cu luat phap de bao ve lgi ich cua minh dong thoi huong vao phat trien quan he dau tu, thuong mai voi cac doi tac. Thu tuc hai quan cua cac nuoc vua mang dam dau an dan toe va dau an quoc te, boi vay Luat Hai quan cua cac nuoc bao gom nhung van de chung ma luat cac quoc gia nao cung de cap den nhu quy dinh ve to chuc, nhiem vu cua co quan Hai quan; cac thu tuc thong quan hang hoa va phuong tien xuat nhap khau; van de thu thue xuat nhap khau va cac loai thue, le phi khac; van de kiem tra giam sat thi hanh phap luat, khieu nai va giai quyet khieu nai De mo rong, phat trien pham vi dia ban kinh doanh cac doanh nhan, doanh nghiep co nhu cau kiem tra hai quan tai mot dia diem 6 mot quoc r r t > r gia nay dugc thira nhan ket qua o quoc gia khac nham tiet kiem thoi gian va chi phi. De thuc hien muc tieu nay To chuc Hai quan the gioi (WCO) da d£ ra quy dinh hai hoa va don gian hoa thu tuc hai quan tu nam 1973 va dugc sua d6i nam 1999 (Cong uoc Kyoto sua doi) nham thilt lap khuon kh6 phap luat hai quan chung 6 cac quoc gia thanh vien. Mu6n tham gia cong uoc Kyoto sua doi, Hai quan cac nuoc phai chip nhan Than cong uoc va cac chuan muc cua Phu luc Tong quat cua Cong uoc. Boi vay Luat Hai quan cac quoc gia co nhung diem chung tuong tu nhau Thu hai, Luat Hai quan Viet Nam va quoc te nghien cuu cac quy dinh phap luat hai quan Viet Nam. Do la nhung quy tac xu su mang tinh bat buoc do Nha nuoc Viet Nam ban hanh trong linh vuc Hai quan de dieu chinh cac quan he phat sinh trong thong quan hang hoa va phuong tien xuit nhap khiu. Cac quy pham phap luat nay dugc cong bo duoi dang Luat Hai quan, cac nghi 13
djnh, thong tir huong dan thuc hien do Bo Tai chinh ban hanh co hieu l\rc chung tren pham vi toan quoc doi voi tat ca cac doi tugng xuat nhap canh ra, vao lanh tho Hai quan Viet Nam. Thu ba, Luat Hai quan Viet Nam va quoc te nghien cuu Luat Hai quan cua mot s6 quoc gia co quan he dau tu, thuong mai thuong xuyen voi so lugng kim ngach Ion voi cac doanh nghiep Viet Nam. Do thoi lugng quy dinh, mon hoc chi co the de cap den Luat Hai quan cua Lien minh Chau Au, Trung Quoc, Nhat Ban va mot so nuoc ASEAN. 2. Pham vi nghien cuu cua mon hoc Trong thuc hien cong tac quan ly nganh Hai quan phai thuc hien va ap dung nhieu van ban quy pham phap luat khac nhau nhu: Hien phap, Bo luat Dan sir, Bo luat Hinh su, Luat Thuong mai, Luat Hang hai, Luat Hang khong, Luat Dau tu trong nuoc va nuoc ngoai, Luat Thue xuat, nhap khau; Luat So huu tri tue va nhieu cac van ban luat, phap lenh khac. Trudc he thong van ban quy pham phap luat hai quan phirc tap, da dang thuoc nhieu nganh luat khac nhau nhu vay, Giao trinh Luat Hai quan Viet f r r » Nam va quoc te, thu nhat, chi gioi thieu nhung qui dinh chung nhat ve r * * Luat Hai quan cua Viet Nam va cua mot so quoc gia tren the gioi de nguoi dgc tham khao ma khong co dieu kien luan ban cu the, chi tiet den quy trinh nghiep vu thuc thi tren thuc te va nhung van de nay sinh, nhung vuong mac can giai quyet vi da co giao trinh khac nhu: Kinh te Hai quan; Nghiep vu Hai quan; Thanh tra va phong chong buon lau nghien cuu. Thu hai, Luat Hai quan Viet Nam va quoc te chi tap trung trinh bay cac quy dinh cua mot so che do hai quan thuong gap nhu che do xuat khau, nhap khau doi voi hang hoa va phuong tien, che do gia cong, tam nhap, qua canh. ma khong co dieu kien gioi thieu tat ca che do hai quan cua cac quoc gia doi voi hang hoa, phuong tien xuat nhap khau va hanh ly xuat nhap canh. 3. Nhiem vu cua mon hoc • • • Luat Hai quan Viet Nam va quoc te la mot trong nhung mon hoc cua chuyen nganh Hai quan nham giup cho sinh vien, can bo, cong chuc trong va ngoai nganh Hai quan, cong dong doanh nghiep va cac doc gia khac muon quan tam den phap luat hai quan, dac biet la can bo, nhan vien true tiep lam thu tuc hai quan cho hang hoa xuat khau, nhap khau co dieu kien hieu va nam vung mot so noi dung quy dinh cua phap luat hai 14
quan. Trong pham vi nghien cuu, mon hoc co nhiem vu: - Ph6 biln nhung quy djnh co ban ve Luat Hai quan Viet Nam va cua mot s6 nuoc tren the giai nhu cac quy djnh ve khai hai quan, kiem tra hang hoa, tinh va thu thue, quy dinh chong buon lau va van chuyen hang hoa trai phep qua bien giai nham bao dam su hieu biet va tuan thu phap luat Nha nuac ve hai quan gop phan phat trien thuong mai quoc te, thu hut dau tu, bao dam an ninh, chong buon lau va gian lan thuong mai. Hieu biet va tuan thu phap luat la noi dung quan trong dugc Dang va Nha nuac quan tam vi do la viec lam can thiet de bao dam cho hoat dong t t kinh doanh theo dung quy dinh cua phap luat Viet Nam va quoc te khi ma Viet Nam da la thanh vien chinh thuc cua WTO. - Giup nguoi hoc nam dugc muc tieu co ban cua phap luat hai quan hien dai la gop phan bao dam thuc hien chinh sach cua Nha nuoc ve phat trien kinh te, van hoa, xa hoi, khoa hoc va cong nghe; hgp tac va giao luu quoc te; bao ve chu quyen va an ninh quoc gia, lgi ich cua Nha nuoc, quyen va lgi ich hgp phap cua to chuc, ca nhan. doanh nghiep, cua cac doi tac, nhat la trong viec giai quyet cac tranh chap co yeu to nuac ngoai - Gop phan hinh thanh tu duy va nang cao nang luc, ren luyen ky nang va nhung pham chat can thiet cho hoc vien khi thuc hien cac thu tuc hai quan doi voi hang hoa xuat khau, nhap khau, phuong tien van chuyen xuat canh, nhap canh, qua canh... III. NOI DUNG, PHlTONG PHAP NGHIEN C lfU MON HOC VA • 7 • MOI QUAN HE VOI CAC MON HOC KHAC 1. Noi dung cua mon hoc Noi dung mon hoc Luat Hai quan Viet Nam va quoc te dugc chia thanh ba phan co quan he chat che, ho trg va bo sung cho nhau: Phdn I: Kltai qudt chung ve Luat Hai quan quoc te de cap din cac quy dinh v ! t6 chuc, nhiem vu, chinh sach hai quan, cac nguyen tic hoat dong, quy dinh v! thu tuc hai quan theo Cong uoc Kyoto sua doi nam 1999 d6i voi hang hoa va phuong tien xuat nhap khau; thu! va tri gia hai quan; cac vi pham phap luat hai quan va che tai, khieu nai va giai quylt tranh chip. Xu th! hoi nhap kinh t! quoc t! doi voi Hai quan nhu hai hoa cac quy djnh phap luat, hien dai hoa hai quan, tham gia hoat dong hai quan trong cac to chuc quoc te. Tham gia va thuc hien cac dilu uoc qu6c tl, hoi nhap v! nghiep vu ky thuat hai quan. 15
Phdn 2: Luat Hai quan cua mot so quoc gia tren the gioi de cap den Luat Hai quan Nhat Ban, Trung Quoc, Lien minh Chau Au va luat cua mot s6 nuoc ASEAN, co quan he thuong mai, dau tu Ion doi vori Vi?t Nam. Phan nay ngoai phan tong quan ve luat cua timg nuoc se de c$p den quy djnh rieng biet va thu tuc thong quan hang hoa xuat nhap khau, nhung thay d6i gan day trong Luat Hai quan cua cac quoc gia ke tren. Phdn 3: Luat Hai quan Viet Nam de cap den nhung quy djnh chung nhu doi tugng, pham vi dieu chinh, nhiem vu, to chuc bo may va nhung thay d6i trong Luat Hai quan Viet Nam nhung nam gan day. Cac quy djnh \h thu tuc theo cac che do cua Hai quan Viet Nam la nhung noi dung quan trong, dugc danh thoi lugng thich hgp de phan tich. Voi noi dung da de cap tren mon hgc huong den muc tieu: Viet Nam, co ban, hien dai va hoi nhap 2. Phuong phap nghien cuu cua mon hoc La mon hgc thuoc nhom cac nganh luat chuyen nganh, Luat Hai quan r r r Viet Nam va quoc te dua tren co so triet hoc duy vat bien chung va duy vat lich sir ma true tiep la ly luan ve Nha nuoc va phap luat lam co so phuong phap luan nghien ciru. Triet hgc Mac - Lenin khang dinh phap luat noi chung va phap luat hai quan noi rieng la mot cong cu quan ly cua Nha nuoc doi voi cac hoat dong kinh te trong llnh vuc hai quan bat buoc cac chu the lien quan phai tuan thu, de bao ve lgi ich chung cua xa hoi, lgi ich quoc gia, quyen va lgi ich hgp phap cua cac doanh nghiep trong nuoc va cac doi tac nuoc ngoai. Khi nghien ciru mon hoc phai co quan diem lich sir cu the, cac quy dinh cua phap luat hai quan ban hanh nham dieu chinh quan he giua cac chu the trong dieu kien cu the cua dat nuoc. O trinh do phat trien nhat dinh, voi co so ha tang xa hoi, ha tang ky thuat tuong ung co tinh toi dieu kien dac thu cua moi quoc gia. Boi vay, khi cac dieu kien cua co so ha tang thay doi Luat Hai quan phai dugc hoan thien sira doi bo sung cho phii hgp. Trong thoi ky hoi nhap kinh te quoc te Luat Hai quan co xu huong don gian hoa, hai hoa cac thu tuc, thuc hien yeu cau da dang hoa, da phuong hoa cac quan he doi ngoai, thuc day giao luu thuong mai va dau tu phat trien. Phuong phap ap dung phap luat hai quan 16
Phap luat Hai quan la tap hgp cac quy dinh phap luat thuoc nhieu nganh luat khac nhau, lien quan den cac moi quan he kinh te phat sinh trong linh vuc hai quan. Viec thuc hien va ap dung phap luat hai quan f cung phai tuan theo cac nguyen tac ma Luat Hai quan, Luat Ban hanh van ban quy pham phap luat da quy dinh, do la: - Van ban co hieu luc trong pham vi ca nuac va dugc ap dung doi voi moi ca quan, to chuc, cong dan Viet Nam, trir truong hgp van ban co quy dinh khac. - Van ban cung co hieu luc doi voi co quan, to chuc, nguoi nuoc ngoai 6 Viet Nam, trir truong hgp phap luat cua Viet Nam hoac dieu uoc quoc te ma Cong hoa xa hoi chu nghla Viet Nam ky k it hoac tham gia co quy dinh khac. > r r - Trong truong hgp dieu uoc quoc te ma Cong hoa xa hoi chu nghla r Viet Nam ky ket hoac tham gia co quy djnh khac voi quy dinh cua Luat thi ap dung quy dinh cua dieu uoc quoc te do. - Doi voi nhung truong hgp ma Luat, cac van ban phap luat khac cua Viet Nam, dieu uoc quoc te ma Cong hoa xa hoi chu nghTa Viet Nam ky ket hoac tham gia chua co quy dinh thi co the ap dung tap quan va thong le quoc te ve hai quan, neu viec ap dung tap quan va thong le quoc te do khong trai voi nhung nguyen tac co ban cua phap luat Viet Nam. - Van ban dugc ap dung tir thoi diem co hieu luc. Dugc ap dung doi voi hanh vi xay ra tai thoi diem ma van ban dang co hieu lire. Trong truong hgp van ban co quy dinh hieu luc tro ve truoc, thi ap dung theo quy dinh do. - Trong truong hgp cac van ban quy pham phap luat co quy djnh khac nhau ve cung mot van de, thi ap dung van ban co hieu luc phap ly cao hon. - Trong truong hgp cac van ban quy pham phap luat ve cung mot vin d! do cung mot co quan ban hanh ma co quy djnh khac nhau, thi ap dung quy dinh cua van ban dugc ban hanh sau. 3 . Moi quan he voi cac mon I19C khac La mon hoc thuoc chuyen nganh Hai quan nen Luat Hai quan Viet Nam va qu6c t! co lien he voi tat ca cac mon hoc cua chuyen nganh nhu: Kinh t! Hai quan, Nghiep vu Hai quan, Thuong phim hgc Mon hgc Kinh t! Hai quan nghien cuu hoat dong cua nganh Hai quan 17
duoi giac do kinh t£ tir xac dinh chuc nang nhiem vu, to chuc bo may hai quan qu6c gia, bo tri lire lugng tai cac vi tri trong yeu, de ra chinh sach, nguyen tic hoat dong va quan ly nha nuoc ve hai quan nh&m bao dam nguyen tic tap trung thong nhat dap ung yeu cau da dang hoa, da phuong hoa cac quan he doi ngoai. Mon Luat Hai quan Viet Nam va quoc te nghien cuu cac quy pham phap luat ve to chuc hai quan quoc gia va quoc te ve nhung van de tren d£ giup doanh nghiep lam giau theo phap luat, giup co quan Hai quan thuc hien tot nhiem vu cua minh la "luc lugng gac cua nen kinh te" trong thoi ky hoi nhap kinh te quoc te. Mon hoc Nghiep vu Hai quan nghien ciru nhung noi dung ca ban ve nghiep vu hai quan, ve trinh tu thu tuc hai quan truoc, trong, sau khi thong quan xuat nhap khau hang hoa 6 doanh nghiep. Luat Hai quan Viet Nam va quoc te nghien ciru cac quy dinh ve thu tuc hai quan trong nuoc va quoc te lam co so de to chuc nghiep vu thong quan hang hoa cua doanh nghiep va quan ly nghiep vu hai quan 6 cac don vi co so cua nganh Hai quan nham tuan thu phap luat. Mon hoc Thanh tra Hai quan va phong chong buon lau nghien cuu cac hoat dong nghiep vu kiem tra giam sat hai quan, kiem tra sau thong quan, thuc trang va giai phap phong chong buon lau. Con Luat Hai quan Viet Nam va quoc te nghien cuu cac quy pham phap luat trong nuoc ve cac van de tren lam co so de trien khai cac hoat dong nghiep vu o cac cuc, chi cuc Hai quan tren lanh tho Viet Nam. Ngoai ra con cung cap cac quy dinh phap luat cua mot so nuoc tren the gioi ve phong chong buon lau va van chuyen trai phep hang hoa qua bien gioi, quy djnh chong ban pha gia, bao dam an ninh quoc gia la nhung van de dang va se la tam diem chu y cua Hai quan Viet Nam trong tuong lai gan co the van dung. Mon Thuong pham hoc nghien cuu phan loai ma hoa hang hoa. dac tinh co ly hoa cua tung loai, cach nhan dang, dieu kien bao quan de giu gin toan ven so lugng. chat lugng trong buon ban quoc te. Luat Hai quan Viet Nam va quoc te ke thira kien thuc thuong pham hoc de trinh bay cong uoc ve mo ta hai hoa va ma hoa hang hoa (cong uoc HS) phan load hang hoa thanh nhom khac nhau lam co so cho viec ap ma tinh thue hang xuat, nhap khau. Do tam quan trong va dac diem cua hoat dong hai quan, hau het cac 18
mon hoc d£u de cap duai dang cac van ban quy pham phap luat hai quan o cac giac do nghien cuu khac nhau. Dieu nay minh chung ro rang ve tam quan trong cua cac chuan muc phap ly dugc qui dinh trong hoat dong hai quan, mat khac gop phan tuyen truyen de doanh nhan, doanh t r r r f nghiep nang cao trinh do hieu biet phap luat hai quan quoc gia, quoc te trong thoi ky hoi nhap kinh te quoc te. CAU HOI ON TAP VA THAO LUAN • • 1. Cho biet su can thiet va vai tro cua Luat Hai quan trong nen kinh te quoc dan 2. Khai quat noi dung va dac diem chung cua Luat Hai quan Viet Nam 3. Trinh bay doi tugng va pham vi nghien cuu cua mon hoc Luat Hai quan Viet Nam va quoc te 4. Phan tich nhiem vu, noi dung cua mon hoc 5. Phuong phap nghien ciru cua mon hoc va moi quan he vai cac mon hoc khac 19