Giáo trình Lý luận chung về nhà nước và pháp luật: Phần 2 - PGS.TS. Hoàng Thị Kim Quế

PHẦN THỨ BA<br /> LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÁP LUẬT<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Chương XII<br /> NGUỒN GỐC, BẢN CHẤT, CÁC THUỘC TÍNH<br /> VÀ CÁC MỐI LIÊN HỆ C ơ BẢN CỦA PHÁP LUẬT<br /> PGS.TS. Hoàng Thị Kim Quế<br /> Ị. NGUỒN GỐC PHÁP LUẬT TRONG LỊCH sử<br /> NHÂN LOẠI<br /> 1. Xã hội nguyên thúy trước khi xuất hiện pháp luật<br /> DỜI Sống kinh tế, xã hội của bất kỳ một xã hội nào<br /> cũng đều cn đến trật tự, ổn định đê lổn tại và phát triển.<br /> Trật tự này dược thực hiện nhờ vào hệ thống các quy tác xã<br /> hội. Trong xã hội nguyên thúy. mặc dù chưa có nhà nước.<br /> pháp luật son" đã có các quy phạm xã hội. được thế hiện<br /> trong các táp quán. tín điều tôn giáo. các quan niệm. quy<br /> phạm đạo đức.<br /> Đặc điếm co bàn nhái của các quy phạm xã hòi nguyên<br /> thúy là sự thế hiện lợi ích chung của các thành viên cộng<br /> dồng. được thực hiện nhờ vào sức mạnh của thói quen. sư tự<br /> nguvcn và sức manh cùa dư luận xã hội. hệ thông đàm bào<br /> dác Ihù của cộng đồna. Đồng thời. sự vi phạm các quy<br /> 267<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> C ư n X - Nun gốc, bn chãi các t u ctìnhv các mồi liên hè ca băn cùa pháp mt<br /> h ơ g I gồ<br /> ả<br /> hộ<br /> à<br /> ậ<br /> phạm xã hội nguyên thúy còn bị xử lý băng các biên pháp<br /> cưỡng chẽ nhưng do cộng đồng truy cứu và áp dụng theo<br /> những thu lục. trình tự nhài định. Lịch sứ cho biẽt là. nairời<br /> thượng cò cũng đã biết đến những chế lài hình phạt như<br /> đuổi ra khói cõng đổng. tứ hình. đánh đập... đối với nhữnc<br /> thành viên nhiều ln vi phạm những quy lác diêu chinh<br /> quan hẹ xã hội.<br /> Các quy phạm xã hội dó dược hình thành, luyến chon.<br /> áp dụng lừ chính nhu cáu cùa dời son" cọn2 ctónsi như cúc<br /> lặp quán về phàn phối san phàm. vồ khai [hác. sư đun2<br /> nguồn nước. về xử phai vi phạm tập quán. vé bổi thườn"<br /> thiệt hại...<br /> Minh hoa quaỈAiật tục Táy Nguyên:<br /> Nghiên cứu Luật túc đổng bào các dãn tột Túy<br /> Nguyên, dác hiẽt là Luật lúc Êđê. M'Nõns sẽ cho chùn" la<br /> biết rõ thòm vẽ hộ thong các quỵ lác xã hội của một xã hội<br /> liền giai cáp. Luật lục Êdủ có phàm vi điều thinh 10112. bao<br /> quái tiu ca cúc lĩnh vực quan hù xã hội. the hiện lơi ích<br /> chung cua cong dỏng. nhu vé các tội cua người trương<br /> buôn. vi phàm lơi ích cộm; đon SI. vẽ hon nhàn - nia đinh: vẽ<br /> lọi gian dam. ve các tội phạm nshiẽni trọng: vế quan he MI<br /> hữu. vẽ Nám phạm thán the n"ười khác VA... Luật lục co hethong L C chè tài cưỡng chủ đoi với na ười vi phạm Đác hici<br /> Ú<br /> là cơ chi} giai quyết các tranh chấp. xứ lý người có hành \|<br /> vi phàm cua Lu út túc rai dộc đáo. phù hợp với diều kiên<br /> khách quan vá chú quan tai các buôn làn" như loa án phun"<br /> 26S<br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> C u n XII - Nguôi! gốc, bàn chất, các thuộc tinh vè các mối liên hệ cơ bàn cùa pháp luật<br /> hôg<br /> tục, cuộc họp buôn làng. vai trò của các già làng; người xử<br /> kiện (Pỏkhatkơđi) VA'...<br /> Luật tục có quy định chung về bồi thường thiệt hại theo<br /> nguyên tắc mất một đền ba, ngoài cái đã mất phải đền thêm<br /> một cái trước một cái sau. Ví dụ Điểu 210 quy định: "Nếu<br /> hắn đã ăn trộm một con vật và sau đó ăn thịt hoặc đem bán<br /> thì ngoài trả giá con vật hắn phải đền thêm 2 con nữa một<br /> con trưóc một con sau". Điều 214 Luật tục qui định nghĩa<br /> vụ loan báo cho người khác biết khi bát được của cải và sau<br /> 3 năm mà không có người đến nhận thì tài sản thuộc sở hữu<br /> người bắt được. Điều 213 Luật tục về việc giấu giếm đổ vật<br /> bắt được. Những người nhật được của rơi, vật bị cuốn trôi<br /> biết được rằng đó là vật có chủ mà cố tình giấu đi tức là<br /> chiếm hữu bất hợp pháp không ngay tình thì không bao giờ<br /> trở thành chủ sở hữu mà còn bị xét xử, nếu: "hắn ta không<br /> trả thì bị coi như một tên trộm và phải trả theo nguyên tắc<br /> một đền ba" .<br /> Về việc xác định cha. mẹ. Luật tục quy định: một<br /> người lúc sinh ra không biết bô, mẹ là ai, nhưng lớn lên tìm<br /> được bố, mẹ mà bố. mẹ không nhận con thì có quyển yêu<br /> cu buôn làng xác nhặn người đó là cha mẹ của mình. Nếu<br /> đúng là cha, mẹ mà không nhận con thì bị phạt vạ. về ly<br /> hôn, Luật tục quy định trong các trường hợp vợ. chồng<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tham kháo. Nạo Đức Thịnh và Chu Thái Sơn. Líiậl lục Ế Đẽ. NXB<br /> Chính trĩ Quốc gia. Hà Nội. 19%. Viện Nghiên cứu Vãn hoa dãn gian. Lnậi<br /> lục M' Nông. NXB Chinh trị Quốc gia. Hà Nội. 1998.<br /> Tham khảo. Luật lục EDê vù Liuil lục M'Nỏng. NXB Chính (rị Quốc<br /> Bia. Hà Nội. 1996. 1998.<br /> 269<br /> 1<br /> <br /> :<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TN<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br />