Giáo trình Ma sát học - PTS.Phạm Phú Lý

Chia sẻ: Vo Tieu Long | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

160
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Ma sát học nhằm phục vụ nhu cầu học của ngành kỹ thuật cơ khí, giúp các bạn sinh viên tìm hiểu về ma sát và có hướng nghiên cứu về lĩnh vực này. Để nắm rõ nội dung kiến thức mời các bạn cùng tham khảo giáo trình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Ma sát học - PTS.Phạm Phú Lý

Glao trinh " Ma sat hQc" c1U'~cvltit nhc\m phl;!c vl;! cho cac lejp cao hQc ngimh kY thu~t Cd khL Ngoai ra no cCing cO th~ dung c1~tham khao cho sinh v~n Cd khf cac nam cuOI, cOng nhU' nhO'ng al cO mong ·muOn tfm h~u v~ ma sat d~ cO hU'dng nghi€:n cli'u v~ linh vl.!C nay. Glao trlnh nay cO sl.! tham khao nh~u tall~u cua cae me gta trong va ngoai nU'CJc~ linh vl.!C ma sat, Song vdi trinh d~ cOn nhi~u h~n ch~ cCing nhl1 v~c n~m bc1tthOng tin cOn nh~u kha khan, thO! glan chuAn bf It ~ il6n ch~c chan khOng tranh khoi nh~u sai S()t. Tac gia mong muOn dU'~c Sl.! gap 'i va ph~ blnh d4 l6.nsau cO th~ lam tot hdn. Chan thanh earn dill Ngua bi€:n ~n. itb. -p~ -pt"t .4,. 1
~" ". ic;Crtt1d'NGl , .. CU'dNG VB KY THUAT.MA,SAT DAI , . • 1. Khil nl,itl'chung: " ..., c"," ( •. ~ .-, Ma sat Ia h~n tU'c;Kl9 tOn ~l trong tl[ nhi&rl,'imang ~i cho oon ngU'a nhklt' va; 'tL\'a;' a.o' ptlep- t\am con't3u, OtOdang eh~y vdi tOedQ nhanhtro'tlg khOanh khae, ghi giQngnoi oon ngua ~n dia ... ' '- " E>6nnay v~ nhi&u phLfdngd~n, masatVlin can ta mQtdi6u bi ~n. Trong qua trinh ma ~tv2f Chi trong qua trlnh do da dOng thdi xay ra cae qua'trfl'lfi' 6 mQt trinh tl[ me djnh va hQPIY. cae h~n tUQIlg nay dan d'n Sl[ pha huy bA'm~t, h~e ;r~ngU'Ci'C .-- .... --.,!"-- .• ~i ~o"tiffn~t -- - . h~ giam d~ mon, va, mil sat. ,.' Gcinli6n va ma sat ta mQt'1rOng nhong vein d~ cAp th~t nhAt : s,-! hao mon cUa'may m6cva th~t bi. Chi phi cho ~e sUa chua may rOOcdo'tfae\fnon reit ldo va tang ~n hang nam. 'Keo'daftti61'''th:qclia may du " mue d~ khOng ldo et1ngngang va ~d·(flta vao mQt I,-!e hlQngsan xuAt dang k~. VAn d~n§ydllQ6sirquan ~m dOng dao cUa cae nha thitit k' cOrig~; 'nhUng ngua sa dllng va cae nha bae hQecUa nht6u
cOng nhlt sU'dl:lng d~ n~ng cao tuOi th9 ctia may; d~u nay lam phcit tr~n b~c,.tbu~1 ~,~a sat - mai mon va b6i trem. Khao ,hge n~y 4.Lt9(rriSh~n Cliu r¢ng rai trong cae nha may, "cae trii(in~'-, _ ':'~ ~ l1gem~ ~t;- ,:)~ao.4TlQOi ,'" , :~,:,~lDt~mGn; - " to: pr,},-, C'!' .,'~. ,:> ,:-~ ••-; ,.,.', .. ," - .• H6,$O barn·diIlh; " . , ~J" , ,'~H.~ fJ@fJPrit;" 'J.~_~__ ~i-"'~" ,: -,HciaJlocJnasat; . " .' '.' j -' ,..~ "I" C ,·-Kkn·Iea; •••. .J. ,-. __ hnG,~ng;=i ·,e~~ ..-. ~_~ ...,--J, ., ;" "''''r''~ _"...JL'~:"- '\!l-'-': __·~,; .'__~-" ". -",r'y, thuAt < ,',.~ .@Ci\ ~~., • ~ ~r ..... ,.-.' t',.' ~l,.l1~rna ~~t;, ',;-,~,h{ • .. LL!Cma sat tinh Idn nhat; ,r; ,,,:tHll'}.C masat; !" ~!sat ~,bOitrdn~ .~.Masat d~ng; '. , .- Ma satkbOng~i~;,.,~ .•Ma, sat Jan; , -Ma,~1ngqcilij. •.·Ma:sat tinh;: . ; • ~a sat trltQtj .. St1 m§I~rnc:,n; 3
- V~n tOetntc;rt; - V~t I~u bOitran . • 3. N9i dung h'ftoi~CiuakY thu •.t ma sat h9G : 3,1. ~~ng, ehti cc:ieIh~On? .P~~P~~J~:, ~ng~rcuOi khOng 1i~h\l1.Thl!e ch~t Ia ~ m~t chi t~t ma sat dl1Qe phu n1QtJapman Lalin;ibronzo, h()~e dOng b~ng ph'uang phap-chuy~n djch kim lo~i khi ma sat. Trl1de khi phu, b~ m~t dltQCi!y ~ch d!u m6, vad~~ phu bc\ng.,Glyx~rin hay h6n hQp Glyx~rin + A1fSulfuatlc ~~~ 1'0%). Trong qua trfnh ma sat mQt lap 6xyt tr~n ~ m~t thep bj pha hUy, tst rri~t hex>kim dOng dltQCdeo h6a va-x~m thl!e vao thip: iCfll1iu day' tOp dOng hay' Latin djeh ct1~y~n khoang 1 d~n 2 JJl11 . . _ ." _:- '. r .•• 3.4. Hoan'th~n h~ thOng bOitroo va mo r~ng san xu"t .chung. Trong' 'vl~e.ell' ~o ca'e h~ thOng b6i trdll n!y' -phai k~ dtin hang "FR6GHEN" cuaE)uc hay "mASON" ~, ,'" cUa ..My, ;! , .'. "i..:'''~' ,"'! : •. ,,', ,; , , .. ,,' .001; ,,3.5. N~dung eua 'Iy thuy~t v~. ma sat va_.mai ----~_._.--- mono ' :j 4
'." "·CHUONG 2~· CHAT~UONG at M!T vA 'WA~Ar "'''' hic1nu hi m,., c;ac~r tinh. cd .1.KhafI11.rri'vi'~'~~it, bcinva ~n'g tIlai cli~chung: -- lire; .. '.. ~ ,,~a~ n'~fTh,gh~(,'fijS1lJ~~i~cMv. n,h~g ~hOng 56 ~ hinh hQc, V~ tfnh chAt CO 1Yb6a cUa 1¢Jp bA m~t mong ,~~ cGng , t1hLtU'ng . , ', sutft dLt trong " Idp ~ m~t Ay. Khi -~ -., .. ngh~i1 ,~.,d~nghQc cua sLJthay d6i chitt ILt~•• J _ ,,_, ~ ,. ~ " '" ","J~ilh~u "h,inh.hQc VI mO"la nhql?Q,sai khc:ieeua M "m~t' tr~n to,iln ..b¢ ,~i ~~ dQI8 nhung sai s6,~i quan, .dltc;Soquan sat tr~ m~t kich ~lldc Idn nhlt d¢ sOng, d¢ Ovan ... ; "Hinh hQc vi mO" Iad~c tfnh cUa hinh1da,ng va k{ch thltOc cae nhAp .nhO b~ rn~t dlt
Io~i va $I.! khOngAil~::thitFli@la chung. BiAnd~ng siAu vi mOdLtc;JC nghiAn CUu tr~n cae do~n M m~t dai tu m~t .6_~w1i _.tM6i-.1rUdng.Bm~c tro,ng-v",~ ~txli~ cO anh hLtbng Idn va cO th~ tresthanh quy6t~nh-d~.>phap nhOeua b~n d~ng s~u vi mO. C', ,. ;.- ' ~i~g."',IDOt,~Og oh~p ohO ~~e bl4i,(I,p ta ~p hQPnllilng4iJ)h;(chOcW)va chAn (
\fngil~Aetjpvc¥ qua trinh pha ho~leae IdpM> m~t m6ngr;;b 'i- c, ,,'( 1~2eaG'tmh cm\t cd=lyb&ivi'tn,fts"tmti ft'ng'auit cua cacto" bi m4f: ::: Ngoai d~c Unh hinh hqc, chAt IltQllg ~ m~t chi ~r" •... ; _;0:,.: ,'. '; ".:_ ,,-< r , t _.,' '_ r ,'_ . -; • . t~t may,~h~LI~quyAt d"'h 'bcJitfnh chAt-'~'ly hoa.cua "lOp b3rt1~frriOrrg vatrcfhg thciilfng'sU!fcUa ehurlg,cQic l(;'p'rlAy ~drbtl~u ldily varefi~b Angstron d!nvai phim tram hay phAn mltdi milimet dlt~d~'C tntngbdi cliutruc va cae tlnh chAt khae h~n so vdi kim I~i g6e cUa chi tkit. vtiu t6 chlnh gffy nAn sL!thay d6i Unh chAt eua cac Idp ~ m~t mong khi sa dl:lng Ia bkin d~ng deo. Trong qua trinh do xucit h~nSL! ~ trung reit Idn va khOng dOngd~u nhung chOkhuytit va cae nguyAn ta bj bkin vj, gffy nAn sL!h~t hoa cae th~ Uch ~ ~t kim ~i va lam phat tr~n hi~ntllQrlgfd;u)f'ro ti"h, d~n '(!'h$\1 Oxy hOa cae Idp ~ m~t ma sat cUa kim ~i trong cae d~u k~n ma sat binh thltang.-Giing v~"nguy6n nh~n nciy, nhung khi cae d~u ki~n sa dl:lng -limh thUdRgbj pha huy sa g~y nAn hitf1 tltQl1g,troc khOng cho phep. M¢t d~? Unh quan trQngktlcil;lcua 't~ntfthai cae Idp b~ m~t mong Ia ~ng 'thai ,lh1gsuAfcua'bhuftg .Slfphat slntt ung suAt dtf cO 'CI~r{quariv~ c6ng ngh~ ChA~8!~~~f'""uS{r dljhg: . - ~ - ,. ;! ,t -1 ti 1 ~- :::;--~! . ~- :i 7
; ~ ;""'\ i>· Ung suat dlJ khi ~- -ling suMdtt-khi bj hao rOOndo moi Qua phc!mtich tra.1l9 .tJ;Jcij M m~t ya -e8C quan d~m. otia cae thOng sO 'hJnh hQC va ¢8C tfnh ch~t Cd IY hoa coo thay cOm& quan h~ huu Cd giua tit ca nhung d~c tinh ay ,--.. va anh hLlangIan nhau .giua ~.~.rlg.... "'--',------",-- ,-~ 1.3. T~ng thai ban d'ilCvii" ~nlffhanam vi;c cua hi m~t: .,',; , Khi chiu ma s~t, t~ng thai ban dilU v~ ~u truc !tJnh .h~b6.~t va tinh,ehAt cUa:ca,e1pP.-W.mcltm6ng , do c&I1g'hgh~:giacOhgu,o n~n se b!!thay d61~ cd ban. Dltdi tacd~ng cua cae YEiu'to :mcfsat ngoal(tal, trQ~g, . tOe dQ, ;rih~t ~¢, tnOi trLlOng: •.. ) t~ng thai b;~n~u:Se ehu~l'lsan'g'l~ng that1am vi~e. T~ng ffi~m vi~ccua M m~t khOng nhung chi xac dinh bang nhung d~c tfnh cOn"~i -sau khi 60 'Mirna c6n~baf1gd rihung t~ay"d6i diin ra ngay trong qua trinh ma sat. :•.. ' C8e y~u to chfnhanh hLlCJhg'ta~ng"thaib~ m~t ma sat, eh~t ILI
IV TRANG THAI HlnhhQc , ling sulrt b6,,*- trongJOp b6 ~t Tinh chAt TinhchMclS cUe v$t I~u mOi tllJ()ng I8mY~ 1.4. Nb~9thcing $0 thay lta CiUa chat Itt_a iii m,t ma sat: v~c ngh~n cliu t~ng thai d¢ng Illc hQccua b4 ro.~tlp6,th~ dl1qc~n hc1mh bang each donh~t d¢ ung suat va d~n th~,
I I 1 : BAt t!Au lam ~c 2 : Ch~ d~ 6n
Khi t>at dciu lam vi~e cO sl! pha huy Idp mang Oxyt il!,nhiaA ban cfAu . Sl! pha huy nay lam 'cho d~n thi chuy6F1.rAtm~nnsang phfa ~m. Sau dOs-,! d~n b~n euaLma:~t tr9l1Qnhilng di~u ki~,n'binh thlldllg (II) lam hinh thanh cae mang Oxyt thlJ ecip lam tang va' On dinh •• , f" :, f' trj s6 cua d~n th~. DlIang GOngII d~e trllng cho sl! xu~t \ h~n qua trinh trOe nguy h~rn t1ngvdi cae gla trj eua tai ' dinh bfnh ttl~a8c:~'truAg chu .Ytiu 00& chAt IlIqng ~ ~ m~t~l1~qoy~t(fl~h bhininh h~ clia cae b~nd~hg trQng tM-viI sl6u vicao tinh' ChAtr.::~icAl.i>itFOO'tfiu, ha.' gla:tritdi h~n . Khi ~p ma sat lam ctrp~etllonO~' . ungvOid"u~n ,masat de :Cho.',l-" ':' C~; • , ,'V*emuY;n ~ m~t chi tkitmay sang t~ng thai lam v~e thl!e h~n dll~trong ph~m'Vi nhUng'h~n tLtc;1l1g binh thllang. Khi nhilng d~u ~n binh tbuialgbi pha h~i cO th~ xucit h~n nhltng h~n tllqng trOe va nhilng qua 'lrinh cO h~i khae . B¢ ph~n ma sat cO 1h4 I ra vao m¢t ~ng thai nguy h~m lam g;am tinh tin ~y Jam~e clia may mot. ,,' - Khi ehuy~n tert~ng thai lam v~e sang tr~ng thai ron ~iclia.~:m~·cae d~e tinh hlnh hQe gcin nhll ~n :b30t6an:',lkhOng'oo nhltng thay c161 'r6~ . Nhtlng tinh chAt clia cae lOpmong ~ m~t bi thay dOidang k~. D~u do x4y ra khi giam nh~t d~ trong cae th~ tich ~ m~t khi be>tal. Ung sucit trong cae lap ~ m~t cOng bi thay dOi rAt m~nh. ' .. " . ' .•. ~" ... ..,' 1.5. SlffOf'U'Uhoa chit Ilt9!1g ba.J14ju,~ chit Itt~g lam vitc cua b6 m't. -. 11
, r." . ' : • ".", NhBng h~u b~t v~ co hQe , v~t IY chAt ran, h6a IY cae h~n tltc;tng M m~t , IY thuy~t cat gQt, Jj' thu~t ma sat mai mon cho phep n~u ~n nhung nguy~n t1e v~ kha nang d~u·~n ch~t1~~r~·'~t 51! hinh thaNhchat l~g"M m~t, trong tnt8ng hQJFt6ngquat phI! thu~c vao ctl;hQci~'xue; d~ed~m cUa .ca-u We Mn'trong va dit\u~nrrt61:trttarig. 'Nhlt v~y, d~ cO dltQc'chAt tlt
I'" trqc nhanh:)(u&ih~n, no ~y ra'khiquatal 'Va man b6i trdnQI gian~n,'-cht,aQ-:n~t bipha h~i. ... ' Slf pha huy qU.a'trinh rna w blnb ..ttJltCtlg gAy hLt. A:1~g.
t~p xlie thL!e. Oi.n Uch Mp xlie se- quy~t dinh ap su~t thL!e, sL! phat tr~n b~n d~ng deo cUa dim hOi, sL! ~o nh~t, cae I~n k~t ~o n~n lL!ema sat ngoili dltQC hinh thanh trAn nhO'ngph~n -OOp xlie thl}'e. Tfnh rdi rqe eua cae' tkip d~m Cd hQe trang khi ma sat cO y nghia r~t ICIn.O~n Ueh t~p xlie thL!e se quy~t djnh ap su~t tIlt!c,;-,Sl!phclittri6n cUe!'cae bi6n d~ng deo va dim hOicling nhlt sl.! ~o thanh nh~t. cae I~n k~t bi':m~t ~ -ritrr 111e m9sal ngoiJi c1lt9chinh fhanh t~n . nhO'ngpt1in'-Mpxuc trlfc tkip. 00 tt6pxuc 00 tinti r~$h6n1.Jti!p xdc,w tai ttQl1g. ~~.Iu" ~pxoc • thqC->"'t:':ua ",1 .f"\IA~ t'-'o. 41A . '~." L' 4":""i'I lv.~ cua'cac I • d~'tfchttep me thl}'cl! t6 vf cUa vclt~.-;H~tf nay quan n~m St iii ham cUa hinh dang':tfirffl'h~'cUa tUng nh~p nhOr~ng va tai trQng tae dlJng ~n chling. Trong mQid~u k~n ma sat ngOat:tacO :' . 14
Sa d6tiAp xUc c lJa hai ~t ~itIM~ ,: !~o(n~(jIl!~ cO phl/dng phap 1h~c ngh~m va IY thuy6t
Utdng 'lac Cd hQc~OI nhau.;~c trung cOiban fa Il[c ma sat: IS Il[C can tro d!ch chuy~n tLtdng d6~;;No IS k&t qua ,- cUa nh~u.st! tu'dngi t:i¢phttc ~p :kbab,trong do chu~ ~ ra qua trinh: Cd hqc hoa IY hqc, d~n hqc va cac qua trinh khae. Quan h~ giua cae qua trinh nay cO th~ rat khaG';:phl:lthu~cvao d~e tfnh tai tF'Qng,tfnh chAt cUa ~t I~u va mOitntClng. Ma'sat oofctnKfng ~ truy~n fl[c, truyAn ehuy~n ~ng, troy'n h~t d~ng cho Gic~ ~n mciy,gia
,Thttong A -kha nho do -m~t Mpxue ghO gh~, n6n ta lAy..: F :;.pN COncOth6 coi I1!crna ,sat F la-m~t toantttA, phl:! . tbu¢c sau:::., ",',:, .' C;'-'; F(N)'= A {N, vie} ';-;- Wcdo e latham 50 th6 h~vv~t,,~u, d~u k~n mOitrltdng. M111'~YI nc);tmOng
~ch cAu truc t1nhth~ khi b~n d~ng deo cho phep ngh~n cuu cac h~n tLrc;sng hinh thanh deii khi masat va sl! 1.ci1o thanh cac Ic.p mAy 0 xuyt bao v~~thU'c~p, tCtdo giai ••••.•.• r quy~t dU'~ nhUng yA.n,~,;phuc~P'r9J8 Iy thuy~t qua trinh, sl! pha huy ~i va r.ar.' blt., ,ttr~g khac, can ph~m cac h~n tLrc;tngma sat thanh 2 Ifnh vl!c : ma sat binh thU'i:Jngva ma sat khOngbinh thU'ang. 2.2. Beln Ghat Gua ma sat ngoai : Tim h~u ban ch~t cAn th~t cho ~cXAy dlfng mO hinh qua trinh, mO fa qua trinh nay v~ phU'dngd~n 1U'c;sng va d~'kh~n sl! t~n ~n eus n6;'Ia' Cds6d~-giai quy~t nh~u bai toan IY thuy~t va thl!ct6 ~ cae vAn d~: chOng man, chOng masat. ~c-~hMI" euu;b~r.chAt ma sat phuc 1.ci1P'II phal nghl~n cuu t6 hQP\~n-:~-;cac h~n tU'Qtlg:'Vclf"ly,hoa, dl~h hQc va cae' hl~n tU'c;tngkhac 1ron'gvUni~p'xuc; . , a. Qua trinh ma sat blnh thlfOng;va khOng binh nhauta slJ dAy ttfxa docac\!nAp' ~ ~g deo va th.U'dn ...g.,: n... danhOrdJa ~h~~, cac~iunhAp nh.... CI.n~ nllO..da.;.n~\ee~.' t~ vi,s:' ta.,· c .kha~ ..... 'jJ!~dn..~.. khac phl:fcnhOng tltdrig18cl~(hftac;hgLiy~ntlrd6nsl! Wc cUa kim~l, d~n'~d;~thanh cae' n1ang khac nhau;·qu&"ntliAlulai I~udiCi1his:'vOi m~t tal trQng phap tli~;dufnhAt cO th' U'hg~- 00 tH~Lh19.vc;jnhi8u; gl8 It!1l!c ma sat rilt khac nhau tuy thu¢e vao t6e:d~d'c'('Chuy'n ttIdng -d6i, nh~t d¢ va mOitrU'i:Jng,n~n noi d~n h~ 50 ma sat khOng cOnghia ma noi th~m ~ d~u k~n ma sat. 18
A B C D t .';:;" .i r,' ". ,AB:fNJsat 0 xy:~~6n dinh,,~~,~, ~C?,h~t mai ~: !LIcma . '. ~t giam xuOng.. ' . ~ehtft.mai pha va cac b~ m~t 0 xuyt ~o v~. , ;:"D4n CD IJlc,ma sat~ng!k\n~, ". :~n D. khOng cho h~t mili dUa.d6n!~l!Cma satF 6n dinh, bOi VI mang Oxyt duQCphlJc hOi, ch~4ctm'a-sat . /" ~n dAt:J ~i Y6P~~.\' ,i ,; 't, , ,' ~~~ .•. '.,- ! ~~.u kQ'-~g,dinh Ia ~lJg,1hU'c F(N) ;:;:A {N, v, C} : ~'hgp jy,;~a sat t).inh.:th~ IuOnJuOn~n U~n v(Ji ,qua trIon,~~ )~\ va~j ;man nhat dint). g~,.~)c" qua '~J,ri~.,p~ttn:b6lID~pn~~;hQa hqp, JWn. Cltd09 G1U.~c... .... , ,- -,' ~Qg,t~J~cmghen,n~t..~" ngh,i6n: ~u,tIlt\,·ditn ,9~, ng~n. cUu·troOSJ ~I'lj~ng va~.~c:mOiJnrang khf khac nh~~ -dlla ita .kt\t quasau:/ ..~." '~,' ~'-. , .' 19
A B C D t "1 ~ • '