GIÁO TRÌNH MÁY ĐIỆN I - Phần II Máy biến áp - Chương 2

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

217
lượt xem 55
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 2: TỔ NỐI DÂY VÀ MẠCH TỪ CỦA MBA § 2.1. Đại cương Để máy biến áp 3 pha có thể làm việc được các dây quấn pha sơ và thứ cấp phải được nối với nhau theo một qui luật nhất định. Ngoài ra sự phối hợp kiểu nối dây quấn sơ với kiểu nối dây quấn thứ cấp cũng hình thành các tổ nối dây quấn khác nhau. Hơn nữa lúc thiết kế việc quyết định dùng tổ nối dây quấn cũng phải thích hợp với kiểu kết cấu mạch từ để tránh những hiện tượng không tốt...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH MÁY ĐIỆN I - Phần II Máy biến áp - Chương 2

Chöông 2: TOÅ NOÁI DAÂY VAØ MAÏCH TÖØ CUÛA MBA § 2.1. Ñaïi cöông Ñeå maùy bieán aùp 3 pha coù theå laøm vieäc ñöôïc caùc daây quaán pha sô vaø thöù caáp phaûi ñöôïc noái vôùi nhau theo moät qui luaät nhaát ñònh. Ngoaøi ra söï phoái hôïp kieåu noái daây quaán sô vôùi kieåu noái daây quaán thöù caáp cuõng hình thaønh caùc toå noái daây quaán khaùc nhau. Hôn nöõa luùc thieát keá vieäc quyeát ñònh duøng toå noái daây quaán cuõng phaûi thích hôïp vôùi kieåu keát caáu maïch töø ñeå traùnh nhöõng hieän töôïng khoâng toát nhö s.ñ.ñ pha khoâng sin, toån hao phuï taêng v.v… § 2.2. Toå noái daây cuûa maùy bieán aùp 1. Caùch kí hieäu ñaàu daây : Caùc ñaàu taän cuøng cuûa daây quaán maùy bieán aùp, 1 ñaàu goïi laø ñaàu ñaàu, ñaàu kia goïi laø ñaàu cuoái. - Ñoái vôùi MBA 1 pha thì coù theå tuøy yù choïn ñaàu ñaàu vaø ñaàu cuoái. - Ñoái vôùi MBA 3 pha, caùc ñaàu ñaàu vaø ñaàu cuoái phaûi choïn 1 caùch thoáng nhaát : giaû söû daây quaán pha A choïn ñaàu ñaàu ñeán ñaàu cuoái ñi theo chieàu kim ñoàng hoà (hình 2.1a) thì caùc daây quaán pha B vaø C coøn laïi cuõng phaûi ñöôïc choïn nhö vaäy (hình 2.1b, c). Ñieàu naøy raát caàn thieát bôûi vì 1 pha daây quaán kí hieäu ngöôïc thì ñieän aùp laáy ra maát tính ñoái xöùng (hình 2.2). Hình2.2 Ñieän aùp daây khoâng ñoái xöùng luùc kí Hình2.1 Caùch qui öôùc caùc ñaàu ñaàu vaø ñaàu hieäu ngöôïc hay ñaáu ngöôïc 1 pha. cuoái cuûa daây quaán ba pha. Caùch qui öôùc caùc ñaàu ñaàu vaø ñaàu cuoái cuûa daây quaán MBA 3 pha : caùc ñaàu taän cuøng daây quaán cao aùp daây quaán haï aùp Sô ñoà kí hieäu daây quaán Ñaàu ñaàu A B C a b c N Ñaàu cuoái X Y Z x y z Ñaàu trung tính 0 0 2. Caùc kieåu daáu daây quaán: Daây quaán MBA coù theå ñaáu theo caùc kieåu chính sau : - Ñaáu hình sao (Y): Khi ñaáu sao thì ba ñaàu X, Y, Z noái laïi vôùi nhau, coøn ba ñaàu A, B, C ñeå töï do (hình 2.3a). Neáu ñaáu sao coù daây trung tính thì goïi laø ñaáu hình sao khoâng (Yo hình 2.3b ). Daây quaán ñaáu Y0 thoâng duïng ñoái vôùi MBA cung caáp cho taûi 116
N b) a) a) b) Hình2.3 Ñaáu Y vaø ñaáu sao khoâng Hình2.4 Ñaáu tam giaùc daây quaán MBA hoãn hôïp vöøa duøng ñieän aùp daây ñeå chaïy ñoäng cô, vöøa duøng ñieän aùp pha ñeå thaép saùng. - Ñaáu hình tam giaùc (∆) thì ñaàu cuoái cuûa pha naøy ñaáu vôùi ñaàu ñaàu cuûa pha kia: coù theå ñaáu theo 2 kieåu hoaëc theo thöù töï AX-BY-CZ-A (hình 2.4a) hoaëc theo thöù töï AX-CZ-BY-A (hình 2.4b). Caùch ñaáu tam giaùc ñöôïc duøng nhieàu khi khoâng caàn ñieän aùp pha. - Ñaáu hình tam giaùc hôû (ñaáu hình V): Thöôøng duøng cho toå MBA 3 pha khi söûa chöõa hoaëc hö hoûng moät maùy. - Ñaáu hình zic zaêc (Z) : Luùc ñoù moãi pha daây quaán goàm 2 nöûa cuoän daây ôû treân 2 truï khaùc nhau noái noái tieáp nhau. a) b) Hình2.5 Ñaáu zíc zaéc daây quaán MBA a) Khi 2 nöûa daây quaán noái noái tieáp ngöôïc; b) Khi 2 nöûa daây quaán noái noái tieáp thuaän Kieåu ñaáu daây naøy raát ít duøng vì toán nhieàu ñoàng hôn vaø thöôøng chæ gaëp trong caùc maùy bieán aùp duøng cho caùc thieát bò chænh löu hoaëc MBA ño löôøng ñeå hieäu chænh sai soá veà goùc leäch pha. 3. Toå noái daây cuûa MBA: Ñöôïc hình thaønh do söï phoái hôïp kieåu ñaáu daây sô caáp so vôùi kieåu ñaáu daây thöù caáp. Noù bieåu thò goùc leäch pha giöõa s.ñ.ñ daây sô caáp vaø thöù caáp cuûa maùy bieán aùp. Goùc leäch pha naøy phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá : - Chieàu quaán daây. - Caùch kí hieäu ñaàu daây. - Kieåu ñaáu daây quaán giöõa sô vaø thöù caáp. 117
Muoán xaùc ñònh vaø goïi teân 1 toå ñaáu daây ta phaûi chaáp nhaän caùc giaû thieát sau : - Caùc daây quaán quaán cuøng chieàu treân truï theùp. - Chieàu S.ñ.ñ trong daây quaán hoaëc chaïy töø ñaàu cuoái ñeán ñaàu ñaàu hoaëc ngöôïc laïi. Ta haõy xeùt 1 MBA 1 pha coù 2 daây quaán sô caáp AX, thöù caáp ax nhö hình 2.6.Neáu 2 daây quaán ñöôïc quaán cuøng chieàu treân truï theùp,kí hieäu caùc ñaàu daây nhö nhau (ví duï A, a ôû phía treân; X, x ôû phía döôùi nhö hình 2.6 a) thì s.ñ.ñ caûm öùng trong chuùng khi coù töø thoâng bieán thieân ñi qua seõ hoaøn toaøn truøng pha nhau (hình 2.6 b). Neáu ñoåi chieàu daây quaán cuûa 1 trong 2 daây quaán, ví duï daây cuûa daây quaán thöù caáp ax (nhö hình 2.6 c) hoaëc ñoåi kí hieäu ñaàu daây, cuõng daây quaán thöù caáp ax (hình 2.6 e) thì s.ñ.ñ trong chuùng seõ hoaøn toaøn ngöôïc pha nhau (hình 2.6 d, g). Tröôøng hôïp thöù nhaát, goùc leäch pha giöõa caùc s.ñ.ñ keå töø veùc tô s.ñ. ñ sô caáp ñeán veùc tô s.ñ.ñ thöù caáp theo chieàu kim ñoàng hoà laø 3600 (I/I-12); Hai tröôøng hôïp sau laø 1800 (I/I-6). I/I-6 I/I-6 I/I-12 a) b) c) d) e) g) Hình2.6 Toå noái daây cuûa maùy bieán aùp moät pha ÔÛ MBA 3 pha coøn do caùch ñaáu Y, ∆ vôùi nhöõng thöù töï khaùc nhau maø goùc leäch pha giöõa caùc s.ñ.ñ daây sô vaø thöù caáp coù theå laø 300, 600, . . . 3600. Trong thöïc teá ñeå thuaän tieän ngöôøi ta khoâng duøng ñoä ñeå chæ goùc leäch pha ñoù maø duøng phöông phaùp kim ñoàng hoà ñeå bieåu thò vaø goïi teân toå noái daây cuûa MBA. Hình2.7 Phöông phaùp kí hieäu toå noái Kim daøi cuûa ñoàng hoà chæ ñieän aùp daây sô caáp ñaët coá daây theo phöông phaùp kim ñoàng ñònh ôû soá 12. Kim ngaén cuûa ñoàng hoà chæ ñieän aùp daây hoà thöù caáp töông öùng vôùi caùc con soá : 1, 2, 3, . . . 12, tuøy theo goùc leäch pha laø 300, 600, 900 . . . 3600. 118
Thí duï a) Toå noái daây Y/ Y: Y/Y-12 Neáu ñoåi chieàu quaán daây hay ñoåi kyù hieäu ñaàu daây cuûa daây quaái daây Y/Y-6. hoaùn vò thöù töï caùc pha thöù caáp, ta seõ coù caùc toå noái daây chaün 2, 4, 8, 10. b) Toå ñaáu daây Y/ ∆: Y/ ∆ −11 Thay ñoåi chieàu quaán daây hay ñoåi kyù hieäu ñaàu daây cuûa daây quaái daây Y/∆ -5. hoaùn vò caùc pha thöù caáp ta seõ coù caùc toå noái daây leû 1, 3, 7, 9. Saûn xuaát nhieàu maùy bieán aùp coù toå noái daây khaùc nhau raát baát lôïi cho vieäc cheá taïo vaø söû duïng, vì theá treân thöïc teá ôû nöôùc ta vaø lieân xoâ cuõ chæ saûn xuaát caùc maùy bieán aùp ñieän löïc thuoäc caùc toå noái daây sau: Maùy bieán aùp moät pha coù toå I/I-12, maùy bieán aùp ba pha coù caùc toå Y/Y0-12, Y/∆-11 vaø Y0/∆-11 . Phaïm vi öùng duïng cuûa chuùng ñöôïc ghi trong baûng döôùi ñaây: Toå noái daây Ñieän aùp Dung löôïng cuûa CA (KV) HA (V) maùy bieán aùp (KVA) Y/Y0-12 230 ≤ 560 ≤ 35 ≤ 1800 400 ≤ 1800 Y/∆-11 525 ≤ 35 ≥ 525 ≥ 5600 ≥ 110 ≥ 3200 ≥ 3150 ≥ 6 ,3 ≥ 7500 ≥ 3300 Y0/∆-11 119
§ 2.3 Maïch töø cuûa maùy bieán aùp 1. Caùc daïng maïch töø a ) Maùy bieán aùp 1 pha : coù 2 loaïi keát caáu maïch töø - Maùy bieán aùpkieåu loõi: laø MBA coù daây quaán boïc caùc truï cuûa loõi theùp. - Maùy bieán aùp kieåu boïc: laø maùy bieán aùp coù maïch töø ñöôïc phaân nhaùnh ra hai beân vaø "boïc" laáy moät phaàn daây quaán. b) Maùy bieán aùp 3 pha : Döïa vaøo söï lieân quan hay khoâng lieân quan cuûa caùc maïch töø giöõa caùc pha ngöôøi ta chia ra : - Heä thoáng maïch töø rieâng : laø heä thoáng maïch töø trong ñoù töø thoâng cuûa 3 pha ñoäc laäp ñoái vôùi nhau. Nhö tröôøng hôïp maùy bieán aùp 3 pha gheùp töø 3 maùy bieán aùp 1 pha, goïi taét laø toå maùy bieán aùp 3 pha. - Heä thoáng maïch töø chung : laø heä thoáng maïch töø trong ñoù töø thoâng 3 pha coù lieân quan vôùi nhau nhö ôû maùy bieán aùp 3 pha kieåu truï, ñeå phaân bieät vôùi kieåu treân ngöôøi ta goïi laø maùy bieán aùp 3 pha 3 truï. Hình2.8a Toå m.b.a ba pha Hình2.8b M.b.a ba pha 3 truï 2. Nhöõng hieän töôïng xuaát hieän khi töø hoùa loõi theùp MBA Khi töø hoùa loõi theùp maùy bieán aùp do maïch töø baõo hoøa laøm xuaát hieän nhöõng hieän töôïng maø 1 trong soá caùc hieän töôïng ñoù coù theå aûnh höôûng ñeán tình traïng laøm vieäc cuûa maùy bieán aùp. Chuùng ta khaûo saùt xem doøng ñieän töø hoùa io sinh ra Φ nhö theá naøo khi maùy bieán aùp laøm vieäc khoâng taûi. a) Maùy bieán aùp 1 pha : Ñieän aùp ñaët vaøo daây quaán sô caáp seõ sinh ra io, io sinh ra Φ chaïy trong loõi theùp. Neáu ñieän aùp ñaët vaøo bieán thieân hình sin theo thôøi gian: U = U m sinωt Vaø coi maùy bieán aùp khoâng coù töø thoâng roø, khoâng coù toån hao ñoàng trong daây quaán vaø toån hao trong saét, thì U = −e = w dΦ dt Nghóa laø töø thoâng cuõng bieán thieân hình sin theo thôøi gian: π⎞ ⎛ Φ = Φ m sin⎜ ωt - ⎟ 2⎠ ⎝ 120
α. Neáu boû qua toån hao trong loõi theùp: - io thuaàn tuùy laø doøng ñieän phaûn khaùng Φ = f (t) ñeå töø hoùa loõi theùp io = iox. Do ñoù quan Φ = f (i0) heä Φ = f(io) chính laø quan heä töø hoùa B = i0 f(H). Döïa vaøo ñöôøng Φ = f(io) öùng vôùi moãi giaù trò töùc thôøi cuûa Φ = f(t) ta deã i0 = f (t) i05 daøng tìm ñöôïc trò soá io töông öùng vaø veõ ñöôïc ñöôøng bieåu dieãn io = f(t). i01 i03 - Ta thaáy do hieän töôïng baõo hoøa cuûa loõi theùp, neáu Φ laø hình sin, io seõ Hình2.9 Boû qua aûnh höôûng cuûa töø treã khoâng sin maø coù daïng nhoïn ñaàu vaø truøng pha vôùi Φ. Nghóa laø io ngoaøi thaønh phaàn soùng cô baûn io1 coøn coù caùc thaønh phaàn soùng ñieàu hoøa baäc cao io3, io5, io7,… Trong ñoù thaønh phaàn io3 lôùn nhaát vaø ñaùng keå hôn caû, coøn caùc thaønh phaàn khaùc raát beù coù theå boû qua. Ta coù theå xem chính io3 laøm cho io coù daïng nhoïn ñaàu, cuõng töø lí luaän aáy ta thaáy neáu maïch töø caøng baõo hoøa io caøng nhoïn ñaàu. β. Neáu keå ñeán toån hao trong loõi theùp: thì quan heä Φ = f(io) laø quan heä töø treã B = f(H) Hình2.10 AÛnh höôûng cuûa töø treã ñeán doøng ñieän Töø quan heä Φ = f(t) vaø Φ = f(io) ta veõ ñöôïc ñöôøng bieåu dieãn quan heä io = f(t). Töø ñöôøng cong io = f(t) cho ta thaáy neáu Φ laø hình sin thì io coù daïng nhoïn ñaàu nhöng vöôït pha so vôùi Φ moät goùc α , α lôùn hay beù tuøy theo möùc ñoä töø treã cuûa B ñoái vôùi H nhieàu hay ít. Neáu töôïng tröng Φ laø 1 veùc tô naèm ngang thì io vöôït tröôùc Φ moät goùc α: iox : Thaønh phaàn doøng ñieän phaûn khaùng ñeå sinh ra Φ trong loõi theùp, cuøng chieàu vôùi Φ. ior : Thaønh phaàn doøng ñieän taùc duïng, vuoâng goùc vôùi iox laø doøng ñieän gaây neân toån hao saét Hình2.11 Doøng ñieän töø hoaù vaø caùc thaønh phaàn töø trong loõi theùp. cuûa noù 121
b) Maùy bieán aùp 3 pha: Khi khoâng taûi neáu xeùt töøng pha rieâng leû thì doøng ñieän baäc 3 trong caùc pha laø: i03A = i03m sin 3ωt i03B = i03m sin 3 (ωt - 120) = i03m sin 3ωt (1) i03C = i03m sin 3 (ωt - 240) = i03m sin 3ωt Doøng ñieän truøng pha nhau veà thôøi gian, nghóa laø taïi moïi ñieåm chieàu cuûa doøng ñieän coù trong 3 pha hoaëc höôùng töø ñaàu ñaàu ñeán ñaàu cuoái daây quaán hoaëc ngöôïc laïi. Song chuùng toàn taïi hay khoâng vaø daïng soùng nhö theá naøo coøn phuï thuoäc vaøo keát caáu maïch töø vaø caùch ñaáu daây quaán. α. Tröôøng hôïp maùy bieán aùp noái Y/ Y i03 i03 i03 b) a) Ñieän aùp daây khoâng coù nhöõng thaønh phaàn ñieàu hoøa boäi soá cuûa 3 veà maët vaät lí, ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích laø doïc theo 1 trong 2 maïch voøng laøm thaønh hình sao s.ñ.ñ, nhöõng thaønh phaàn ñieàu hoøa naøy taùc duïng ngöôïc nhau (h a). Do ñoù doøng ñieän töø hoùa io seõ coù c) daïng hình sin vaø töø thoâng do noù sinh ra coù daïng vaït ñaàu (h b). Coù theå xem töø thoâng toång goàm soùng cô Hình2.13 Ñöôøng bieåu dieãn töø thoâng baûn Φ1 vaø caùc soùng ñieàu hoøa baäc cao Φ3 , Φ5 . . . (b) vaø s.ñ.ñ cuûa toå m.b.a 3 pha noái caùc thaønh phaàn ñieàu hoøa lôùn hôn 3 laø raát nhoû neân Y/Y ta coù theå boû qua chæ veõ Φ1 vaø Φ3 (h b) Ñoái vôùi toå maùy bieán aùp 3 pha vì maïch töø cuûa caû 3 pha rieâng leû, töø thoâng cuûa caû 3 pha cuøng chieàu taïi moïi thôøi ñieåm seõ deã daøng kheùp kín nhö Φ1. Do theùp coù töø trôû beù neân Φ3 = (15 ÷ 20)% Φ1, thì e3 = (45 ÷ 60)% e1 do ñoù e = e1 + e3 seõ coù daïng nhoïn ñaàu nhö h c. Nghóa laø bieân ñoä cuûa s.ñ.ñ pha taêng leân roõ reät. Söï taêng voït cuûa s.ñ.ñ leân nhö vaäy hoaøn toaøn khoâng coù lôïi vaø trong nhieàu tröôøng hôïp raát nguy hieåm nhö choïc thuûng caùch ñieän cuûa daây quaán, laøm hoûng thieát bò ño löôøng… Bôûi vì nhöõng lí do ñoù ngöôøi ta khoâng duøng kieåu ñaáu Y/Y cho toå maùy bieán aùp 3 pha. Cuõng caàn phaûi noùi theâm raèng laø s.ñ.ñ pha coù trò soá vaø bieân ñoä bieán ñoåi ñi nhieàu nhöng caùc s.ñ.ñ daây vaãn luoân hình sin. Vì daây quaán noái Y thì s.ñ.ñ daây khoâng coù thaønh phaàn baäc 3. Ñoái vôùi maùy bieán aùp 3 pha 3 truï vì thuoäc heä thoáng maïch töø chung neân hieän töôïng seõ khaùc ñi, töø thoâng cuøng chieàu vaø baèng nhau trong 3 truï theùp neân chuùng khoâng theå 122
kheùp maïch töø truï naøy qua truï khaùc maø bò ñaåy ra ngoaøi Φ 3B Φ 3A kheùp maïch töø goâng naøy ñeán goâng kia qua khoâng khí hoaëc daàu laø moâi tröôøng coù töø trôû lôùn, Φ3 khoâng lôùn laém neân coù theå coi s.ñ.ñ pha laø hình sin. Song caàn chuù yù Φ3 ñaäp maïch vôùi taàn soá 3f qua vaùch thuøng, bu loâng Φ 3C gheùp . . . seõ gaây neân nhöõng toån hao phuï laøm giaûm η Hình2.14 Töø thoâng ñieàu hoaø baäc 3 cuûa maùy bieán aùp. Do ñoù phöông phaùp ñaáu Y/Y ñoái vôùi trong m.b.a 3 pha 3 truï. maùy bieán aùp 3 pha ba truï cuõng chæ aùp duïng cho caùc m.b.a vôùi dung löôïng haïn cheá töø 5600 kVA trôû xuoáng. β. Tröôøng hôïp maùy bieán aùp noái ∆/ Y: Daây quaán sô caáp ñaáu ∆ neân io3 kheùp kín trong ∆ ñoù. io coù io3 seõ coù daïng nhoïn ñaàu, neân töông töï nhö maùy bieán aùp 1 pha ñaõ xeùt Φ vaø e ñeàu coù daïng hình sin. Khoâng coù tröôøng hôïp baát lôïi. Caùch Hình2.15 Doøng ñieän ñieàu hoaø baäc ñaáu naøy coù theå söû duïng cho caùc loaïi maùy bieán 3 trong daây quaán noái ∆/Y khi khoâng taûi. aùp. γ. Tröôøng hôïp maùy bieán aùp noái Y/ ∆: Hình2.15 Doøng ñieän ñieàu hoaø baäc Hình2.15 Doøng ñieän ñieàu hoaø baäc 3 trong daây quaán noái Y/∆ khi khoâng 3 trong daây quaán noái Y/∆ khi khoâng taûi. taûi. Do daây quaán sô caáp noái Y, io3 khoâng coù neân Φ coù daïng vaït ñaàu nghóa laø coù töø thoâng baäc 3: Φ3λ , Φ3λ seõ caûm öùng trong daây quaán thöù caáp s.ñ.ñ baäc 3: E23 chaäm sau Φ3λ 90o. Ñeán löôït E23 gaây ra doøng ñieän baäc 3 trong maïch voøng thöù caáp noái ∆ I23. Vì ñieän khaùc (X) daây quaán lôùn neân coù theå xem I23 chaäm sau E23 = 90o. Roõ raøng laø I23 seõ sinh ra töø thoâng thöù caáp Φ3δ (coi nhö truøng pha vôùi I23) gaàn nhö ngöôïc pha vôùi Φ3λ. Do ñoù töø thoâng toång baäc 3 : Φ/3 = Φ3λ + Φ3δ gaàn nhö bò trieät tieâu. AÛnh höôûng cuûa töø thoâng baäc 3 khoâng ñaùng keå, s.ñ.ñ pha gaàn nhö hình sin. Toùm laïi khi m.b.a laøm vieäc khoâng taûi, caùc caùch ñaáu ∆/Y hay Y/∆ ñeàu traùnh ñöôïc taùc haïi cuûa töø thoâng vaø s.ñ.ñ ñieàu hoaø baäc 3. 123
Caâu hoûi 1. Toå noái daây cuûa maùy bieán aùp laø gì? Söï caàn thieát phaûi xaùc ñònh toå noái daây. 2. Veõ caùc sô ñoà daây quaán öùng vôùi toå noái daây Y/Y - 2, 4, 8, 10 vaø caùc sô ñoà daây quaán öùng vôùi caùc toå noái daây Y/∆ - 1, 3, 7, 9. 3. Doøng ñieän töø hoaù cuûa maùy bieán aùp lôùn hay beù, taïi sao? Noù phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo? 4. Caùc keát caáu maïch töø khaùc nhau vaø caùch ñaáu daây quaán khaùc nhau aûnh höôûng nhö theá naøo vôùi doøng ñieän vaø ñieän aùp luùc khoâng taûi cuûa maùy bieán aùp ba pha. Baøi taäp Haõy xaùc ñònh toå noái daây cuûa maùy bieán aùp treân hình veõ sau A B C A B C A B C A B C X Y Z X Y Z X Y Z X Y Z z x y c a b c a b z x y z x y z x y c a b c a b Ñaùp soá: ∆/Y-9; ∆/∆ -10; ∆/∆ -4; Y/Y - 4 124